BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI











NGUYỄN THỊ NỤ
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ
THU THUẾ TNCN TRÊN ðỊA BÀN HUYỆN TIÊN DU
TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ


CHUYÊN NGÀNH : QUẢN TRỊ KINH DOANH
MÃ SỐ : 60.34.01.02
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN VIẾT ðĂNG

HÀ NỘI, 2013
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ii

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của chính bản thân tôi.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề
ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.
Mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã ñược cảm ơn và các
thông tin trích dẫn trong luận văn ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc.
Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Hà Nội, tháng năm 2013
Tác giả luận văn Nguyễn Thị Nụ
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế iii

Lời cam ñoan\ ii
Lời cảm ơn iii
Mục lục iv
Danh mục bảng biểu vii
Danh mục ñồ thị viii
Danh mục viết tắt ix
PHẦN I: MỞ ðẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu 2
1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 3
PHẦN II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN
LÝ THU THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN 4
2.1 Cơ sở lý luận 4
2.1.1 Khái quát về thuế thu nhập cá nhân 4
2.1.2 Nội dung công tác quản lý thu thuế TNCN 10
2.1.3 ðặc ñiểm của công tác quản lý thu thuế TNCN 15
2.1.4 Các nhân tố ảnh hưởng ñến công tác quản lý thu thuế TNCN 16
2.2 Cơ sở thực tiễn về công tác quản lý thu thuế TNCN 20
2.2.1 Công tác quản lý thu thuế TNCN ở nước ta 20
2.2.2 Kinh nghiệm quản lý thu thuế TNCN của một số nước trên thế
giới 28
2.2.3 Kinh nghiệm của một số Chi cục thuế trong công tác quản lý thu
thuế TNCN và bài học kinh nghiệm ñối với Chi cục thuế huyện
Tiên Du 30
PHẦN III: ðẶC ðIỂM ðỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 36
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế v

3.1 ðặc ñiểm cơ bản của ñịa bàn 36
3.1.1 Vị trí ñịa lý 36
3.1.2 ðặc ñiểm kinh tế - xã hội của huyện Tiên Du 36

5.1 Kết luận 88
5.2 Kiến nghị 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO 91
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT Tên bảng Trang

2.1 Tổng hợp mức thuế suất TNCN theo Luật của Việt Nam 25
2.2 Biểu thuế luỹ tiến từng phần 25
2.3 Biểu thuế suất áp dụng cho cá nhân không cư trú có thu nhập
chịu thuế từ kinh doanh 26
3.1 Tình hình kinh tế huyện Tiên Du 38
3.2 Tình hình nhân khẩu và lao ñộng của huyện Tiên Du qua 3 năm
(2010-2012) 42
3.3 Phân bổ mẫu ñiều tra các ñơn vị chi trả thu nhập 44
4.1 Cơ cấu tổ chức cán bộ chi cục thuế huyện Tiên Du 52
4.2 Kết quả thu ngân sách các năm 2010 – 2012 54
4.3 Kết quả cấp mã số thuế TNCN giai ñoạn 2010-2012 56
4.4 Các nguồn tìm hiểu thông tin về cấp mã số thuế 57
4.5 Tổng hợp kết quả khai thuế TNCN giai ñoạn 2010-2012 59
4.6 ðánh giá việc áp dụng công nghệ thông tin của cơ quan chi trả và
người nộp thuế có thu nhập từ kinh doanh 61
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ix

DANH MỤC VIẾT TẮT

CQCT Cơ quan chi trả
CC Cơ cấu
DT Dự toán
ðTNT ðối tượng nộp thuế
NNT Người nộp thuế
NSNN Ngân sách nhà nước
MST Mã số thuế
TNCN Thu nhập cá nhân
TH Thực hiện
SL Số lượng
UBND Ủy ban nhân dân

PHẦN I: MỞ ðẦU

1.1. Tính cấp thiết của ñề tài
Thuế thu nhập nói chung và thuế TNCN nói riêng ñã ñược áp dụng từ
lâu trên thế giới và có lịch sử hàng trăm năm. Thuế TNCN ñược áp dụng lần
ñầu tiên ở Anh năm 1799 dưới hình thức thu tạm thời nhằm mục ñích trang trải

như: Chính sách thuế chưa rõ ràng, chưa quản lý hết người nộp thuế, ñối tượng
chịu thuế, tổ chức bộ máy cơ quan thuế còn hạn chế.

Thực trạng công tác thu
thuế TNCN trên ñịa bàn huyện Tiên Du hiện nay như thế nào?

Công tác quản lý thu thuế TNCN trên ñịa bàn huyện Tiên Du có những
bất cập, hạn chế gì?

Những khó khăn, thuận lợi trong việc tổ chức thu thuế TNCN trên huyện
Tiên Du
Cần những giải pháp nào ñể công tác quản lý thu thuế TNCN trên ñịa
bàn huyện Tiên Du hiệu quả hơn, tốt hơn trong thời gian tới?

Chính vì thế, ñể quản lý ñược tốt NNT, ñối tượng chịu thuế góp phần tăng thu
NSNN về thuế TNCN trên ñịa bàn huyện là vấn ñề cấp thiết. Xuất phát từ những
vấn ñề nêu trên, ñề tài: “Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu thuế
TNCN trên ñịa bàn huyện Tiên Du tỉnh Bắc Ninh” ñược lựa chọn ñể nghiên
cứu làm luận văn cao học.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1. Mục tiêu chung
ðánh giá thực trạng tình hình quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên
ñịa bàn huyện Tiên Du, trên cơ sở ñó ñề ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện
công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân tại Chi cục thuế huyện Tiên Du
trong những năm tới.

Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 3

1.2.2. Mục tiêu cụ thể
ðể hoàn thành mục tiêu chung ñề tài có các mục tiêu cụ thể như sau:

2.1.1. Khái quát về thuế thu nhập cá nhân
2.1.1.1 Khái niệm về thuế TNCN
Thuế TNCN là một loại thuế trực thu ñánh trên thu nhập nhận ñược của
các cá nhân trong một khoảng thời gian nhất ñịnh (thường là một năm) hoặc
theo từng lần phát sinh
Thuế TNCN là một sắc thuế có tầm quan trọng lớn trong việc huy ñộng
nguồn thu cho ngân sách và thực hiện công bằng xã hội.Thuế TNCN ñánh
vào cả cá nhân kinh doanh và cá nhân không kinh doanh.
2.1.1.2 Vai trò của thuế TNCN
Là một bộ phận của hệ thống thuế, thuế TNCN vừa mang các vai trò
chủ yếu của thuế nói chung vừa có các vai trò riêng mà các loại thuế khác
không có ñược như:
Tạo lập nguồn tài chính cho ngân sách nhà nước: Thuế là nguồn thu
chủ yếu của NSNN, trong ñó thuế TNCN là một trong những bộ phận quan
trọng cấu thành thuế nói chung nên cũng góp một phần quan trọng ñể tạo
nguồn tài chính cho nhà nước. Thuế TNCN ñược tính với diện rộng, khả năng
tạo nguồn thu cho ngân sách rất lớn. Bên cạnh ñó, thuế TNCN tác ñộng trực
tiếp vào thu nhập của dân cư mà người dân của bất kỳ quốc gia nào cũng ñều
mong muốn và cố gắng có thu nhập ngày càng cao ñể nâng cao ñời sống vật
chất tinh thần. Thuế TNCN luôn có sự gia tăng nhanh chóng cùng với sự tăng
lên của thu nhập bình quân ñầu người.
Góp phần thực hiện công bằng xã hội: Thực hiện công bằng xã hội là
một trong những vai trò quan trọng của thuế nói chung, ngoài ra thuế TNCN
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 5

cùng với việc thực hiện biểu thuế luỹ tiến từng phần, thuế TNCN ñã thực hiện
ñược việc ñiều tiết thu nhập, ñảm bảo công bằng trong xã hội.
ðiều tiết thu nhập, tiêu dùng và tiết kiệm: Thuế TNCN cũng có tác
dụng ñiều tiết vĩ mô ñối với nền kinh tế.Loại thuế này ñiều tiết trực tiếp nên
một mặt tác ñộng trực tiếp ñến tiết kiệm, mặt khác làm cho khả năng thanh

cao, ñộng viên sự ñóng góp của những người có thu nhập thấp, thu nhập trung
bình trong xã hội.
Năm là, thuế TNCN không bóp méo giá cả hàng hoá, dịch vụ.Thuế
TNCN không cấu thành trong giá bán (giá thanh toán) hàng hoá, dịch vụ nên
nó không tạo ra sự sai lệch giá cả hàng hoá, dịch vụ.
2.1.1.3. Tổng quan về quản lý thuế TNCN
* Khái niệm quản lý thuế TNCN
Quản lý thuế TNCN là sự tác ñộng có chủ ñích của cơ quan chức năng
trong bộ máy nhà nước ñối với quá trình tính và thu thuế TNCN ñể thay ñổi
quá trình này nhằm tạo nguồn thu cho ngân sách và ñạt ñược các mục tiêu nhà
nước ñặt ra.
* Sự cần thiết phải tăng cường công tác quản lý thuế TNCN
Tăng cường công tác quản lý ñối với thuế TNCN nhằm hoàn thiện hệ
thống chính sách thuế TNCN ñáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội: Có
thể nói thuế TNCN không chỉ là nguồn thu của NSNN mà còn là công cụ
quan trọng ñiều tiết thu nhập của cá nhân có thu nhập theo hướng người có
thu nhập cao phải nộp thuế nhiều, người không có thu nhập hoặc thu nhập
thấp không phải nộp thuế hoặc nộp thuế ít, tạo ra môi trường bình ñẳng về
pháp luật cho người Việt Nam cũng như người nước ngoài, góp phần thúc ñẩy
nền kinh tế phát triển trong công cuộc hội nhập kinh tế quốc tế. Trong những
năm vừa qua, nền kinh tế nước ta phát triển nền kinh tế nhiều thành phần theo
ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh ñạo của ðảng, Nhà nước ta ñã tiến
hành các cuộc cải cách thuế nói chung và hệ thống chính sách thuế TNCN nói
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 7

riêng, không ngừng hoàn thiện và kiện toàn hệ thống thuế nhằm ñảm bảo tính
hiệu lực của Luật thuế TNCN trong cả nước và tính hiệu quả của công tác quản
lý thu thuế. Nhờ vậy, chính sách thuế TNCN ñã góp phần tích cực vào nguồn thu
NSNN và sự phát triển kinh tế - xã hội của ñất nước.Tuy nhiên, trước những yêu
cầu ñặt ra của thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, công tác quản lý thuế ñối với

dẫn ñến hạn chế tác dụng của loại thuế này trong việc tập trung số thu ñầy ñủ,
kịp thời về cho NSNN, do ñó phải có quản lý thuế của Nhà nước ñể ñảm bảo
việc thu thuế ñược nghiêm chỉnh, ñúng pháp luật.
Quản lý thuế của Nhà nước ñối với thuế TNCN ñể ñảm bảo mục tiêu
công bằng xã hội: Thuế TNCN ñộng viên trực tiếp vào thu nhập của cá nhân,
thể hiện rõ nghĩa vụ của công dân ñối với ñất nước và ñược căn cứ trên các
nguyên tắc "lợi ích", "công bằng" và "khả năng nộp thuế". Theo nguyên tắc
lợi ích thì mọi người trong xã hội ñều ñược hưởng những thành quả phát triển
của ñất nước về luật pháp thể chế, cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội, an ninh trật
tự ñồng thời cũng có nghĩa vụ ñóng góp một phần thu nhập của mình cho
xã hội thông qua việc nộp thuế. Nguyên tắc "công bằng" và “khả năng nộp
thuế” thể hiện ở chỗ: người có thu nhập cao hơn thì nộp thuế nhiều hơn,
người có thu nhập như nhau nhưng có hoàn cảnh khó khăn hơn thì nộp thuế ít
hơn, mỗi cá nhân dù có thu nhập từ các nguồn khác nhau ñều ñược ñiều chỉnh
thống nhất trong một chính sách thuế; Ở nước ta hiện nay cùng với sự phát
triển của nền kinh tế, thu nhập của các những người dân cư cũng tăng lên,
nhưng khoảng cách chênh lệch về thu nhập giữa nhóm người có thu nhập cao
và nhóm người có thu nhập thấp cũng có xu hướng ngày càng tăng, thu nhập
của các những người nhân dân có sự chênh lệch nhau, số ñông dân cư có thu
nhập còn thấp, nhưng cũng có một số cá nhân có thu nhập khá cao, nhất là
những cá nhân làm việc trong các doanh nghiệp có vốn ñầu tư nước ngoài,
trong khu chế xuất hoặc có một số cá nhân người nước ngoài làm việc tại Việt
Nam. Mặc dù thuế TNCN chưa mang lại số thu lớn cho NSNN, song xét trên
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 9

phương diện công bằng xã hội và phương diện công cụ quản lý vĩ mô của Nhà
nước thì thuế TNCN có vị trí cực kỳ quan trọng, do ñó việc ñiều tiết thuế thu
nhập ñối với những người có thu nhập cao là cần thiết, ñảm bảo thực hiện
chính sách công bằng xã hội.
Quản lý thuế của Nhà nước ñối với thuế TNCN nhằm ñáp ứng yêu cầu

thuế và số thuế thu ñược ít thì chi phí cho một ñồng thuế thu ñược sẽ cao. Sự
phát triển kinh tế sẽ ñồng hành với sự phát triển của cơ sở hạ tầng phục vụ cho
công tác quản lý nói chung và công tác quản lý thuế TNCN nói riêng. Khi cơ
sở hạ tầng tốt thì khả năng quản lý thuế cũng sẽ ñược ñơn giản và hiệu quả.
* Ý thức chấp hành luật thuế của ñối tượng nộp thuế
Ý thức chấp hành pháp luật nói chung và pháp luật thuế nói riêng tỉ lệ
thuận với ý thức và trách nhiệm nộp thuế. Khi người dân có ý thức chấp hành
luật thuế tốt, họ sẽ tự giác trong kê khai, nộp thuế; Hành vi trốn thuế sẽ ít xảy ra.
Từ ñó, công tác quản lý thu thuế sẽ gặp nhiều thuận lợi và ñạt kết quả tốt hơn.
Nếu người dân có ý thức chất hành luật thuế kém sẽ làm giảm hiệu quả của công
tác quản lý thu thuế.Thực tế, khi người dân nhận thức ñược quyền lợi họ sẽ ñược
hưởng những hàng hóa, dịch vụ công cộng mà nhà nước cung cấp họ sẽ thấy rõ
trách nhiệm của mình ñối với nhà nước là ñóng thuế cho Nhà nước.
Tóm lại: ý thức chấp hành pháp luật thuế của ðTNT cũng ảnh hưởng
một phần tới công tác quản lý thuế TNCN.Ý thức chấp hành luật của người
dân có thể nâng cao dần qua quá trình tuyên truyền, giáo dục.
2.1.2. Nội dung công tác quản lý thu thuế TNCN
Công tác quản lý là một phần quan trọng của quản lý tài chính nhà
nước, công tác này không chỉ ñược nhìn nhận ở tầm vĩ mô, mà còn cả ở tầm
vi mô và phải bao gồm toàn bộ các công việc thuộc lĩnh vực lập pháp, hành
pháp và tư pháp về thu thuế.
Sau khi ñã ñược phê chuẩn và ban hành, chính sách thuế TNCN ñược
tổ chức, thực hiện. ðây là khâu ñóng vai trò quan trọng nhất quyết ñịnh hiệu
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 11

quả của việc sử dụng công cụ thuế. Nhờ việc tổ chức thực hiện chính sách
thuế và quá trình tính, thu thuế mới diễn ra trong thực tế, ñồng thời các quy
ñịnh về quá trình mới ñến ñược mọi người dân thông qua tuyên truyền, phổ
biến chính sách thuế. Nội dung công tác quản lý thuế TNCN bao gồm:
2.1.2.1. Tổ chức bộ máy thu thuế

TNCN.Quản lý tốt ðTNT sẽ ñảm bảo phần lớn hiệu quả của công tác quản lý
thuế TNCN bởi chúng ta chưa biết chính xác ai là những ñối tượng phải nộp
thuế trước khi kê khai thu nhập của họ. Do ñó, cần giám sát thu nhập của tất
cả các ñối tượng lao ñộng, từ ñó chúng ta có thể xác ñịnh ñược ñối tượng nào
phải nộp thuế và nộp thuế bao nhiêu.
Cơ quan thuế phải tiến hành ñăng ký ðTNT.Phương thức ñăng ký
ðTNT thường ñược áp dụng là phương thức thủ công và quản lý bằng máy vi
tính. Tuy nhiên, phương thức quản lý bằng mạng vi tính thích hợp với công
tác quản lý thuế TNCN vì ñối tượng nộp thuế TNCN ở ñây nhiều và không
tập trung. Phương thức này thì cơ quan quản lý thuế cần phải tiến hành cấp
mã số thuế cho các ñối tượng nộp thuế và cơ quan chi trả thu nhập thống nhất
trong phạm vi cả nước. Mỗi ðTNT ñược gắn với một mã số thuế duy
nhất.Mọi thông tin cần thiết về ðTNT ñược lưu trữ vào cơ sở dữ liệu với một
file riêng mà tên file là mã số của ðTNT. Khi cần kiểm tra thông tin ðTNT,
cơ quan quản lý thuế chỉ cần mở file theo mã số của ñối tượng ñó, nhờ ñó mà
tránh ñược tình trạng bỏ sót các ðTNT ñồng thời cũng ñảm bảo sự nhanh gọn
cho cơ quan thuế trong công tác quản lý thu thuế.
2.1.2.3. Quản lý kê khai nộp thuế
Có hai hình thức kê khai, ñăng ký, nộp thuế TNCN:
Thông qua cơ quan ủy nhiệm thu hay cơ quan chi trả thu nhập tính thuế
cho các ðTNT có thu nhập do ñơn vị mình chi trả. Sau khi tính thuế và khấu
trừ thuế của ðTNT, cơ quan chi trả thu nhập sẽ tiến hành khấu trừ phần thuế
phải nộp ra khỏi thu nhập trước thuế của ðTNT ñể ñem nộp NSNN. Cơ quan
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 13

chi trả thu nhập ñược hưởng một khoản tiền theo tỷ lệ trên số thuế thu ñược
và nộp vào NSNN.
ðTNT sẽ trực tiếp kê khai thu nhập và tự tính mức thuế mình phải
nộp.Sau ñó sẽ ñến nộp tờ khai cho cơ quan thuế và tiến hành nộp thuế vào
NSNN. Cơ quan thuế sẽ có nhiệm vụ ghi lại tất cả các khoản thuế mà các

Thanh tra, kiểm tra ñột xuất là hình thức thanh tra, kiểm tra mang tính
bất thường và ñối tượng tranh tra, kiểm tra không ñược biết.Hình thức này
ñược tiến hành khi có những vụ việc xảy ra từ phía các ðTNT hoặc trong các
cơ quan thuế ñể có biện pháp xử lý.
Các hình thức thanh tra, kiểm tra xét theo phạm vi và nội dung gồm:
Thanh tra, kiểm tra toàn diện:ðược tiến hành với tất cả các nội dung thanh
tra, kiểm tra, hoặc với tất cả ñối tượng thanh tra, kiểm tra. Hình thức này thường
ñược áp dụng ñể phục vụ cho những nghiên cứu cải tiến lớn về hệ thống thuế.
Thanh tra, kiểm tra có trọng ñiểm: ðược tiến hành chỉ với một số nội
dung, một số ñối tượng. Người ta thường chọn ra các ñối tượng ñiển hình và
tổ chức thanh tra, kiểm tra từ ñó rút ra kết luận chung cho toàn hệ thống.
Trên thực tế, người ta cũng có thể kết hợp cả hai hình thức này trong
trường hợp cần thiết.
2.1.2.6 Thu nợ và cưỡng chế nợ thuế.
Công tác thu nợ và cưỡng chế nợ thuế thực hiện nhiệm vụ thu tiền nợ
thuế, tiền phạt ñối với người nộp thuế thuộc phạm vi quản lý của mình. Thu
thập thông tin về người nộp thuế còn nợ tiền thuế, ñề xuất biện pháp ñôn ñốc
thu nợ và cưỡng chế nợ thuế
2.1.2.7. Tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế
Ngoài những quy ñịnh trong văn bản pháp quy có ñược hoàn hảo hay
không thì sự thành công trong việc thực hiện các chính sách thuế còn phụ
thuộc rất lớn vào sự hiểu biết sâu sắc và ý thức chấp hành nghiêm túc của cán
bộ thuế cũng như NNT. ðể nội dung của chính sách thuế ñến với mọi người
Trường ðại Học Nông Nhiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế 15

dân trong xã hội, cơ quan thuế cần phải tiến hành công tác tuyên truyền, phổ
biến về chính sách thuế. Công tác này cần phải ñược thực hiện trước hết từ
cán bộ thuế, sau ñó tới mọi người dân.
ðể thành công trong tuyên truyên, phổ biến thuế TNCN thì các cơ quan
thuế có thể sử dụng các phương thức như thông qua các lớp tập huấn, phương