L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s
li u, k t qu trong lu n v n là hoàn toàn trung th c và ch a đ

c công b

trong b t c công trình nào khác. Các thông tin trích d n trong lu n v n đ u
đ

c ghi rõ ngu n g c.
TÁC GI LU N V N

Quang Trung


L IC M

N

Sau th i gian h c t p và nghiên c u, đ n nay tôi đã hoàn thành lu n
v n th c s chuyên ngành Qu n lý tài nguyên và Môi tr
pháp t ng c

ng v i đ tài: “Gi i

ng công tác qu n lý đ t nông nghi p trên đ a bàn huy n Ba

Vì, thành ph Hà N i”
Tr

c tiên, tôi xin chân thành c m n sâu s c t i TS. Lê V n Chính và

Xin trân tr ng c m n!
H c viên

Quang Trung


M CL C
PH N M
CH

U

NG 1: C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V

NGHI P VÀ QU N LÝ

T NÔNG

T NÔNG NGHI P ......................................... 1

1.1. M t s lý lu n v đ t nông nghi p ......................................................... 1
1.1.1.

t nông nghi p và vai trò c a đ t nông nghi p .......................... 1

1.1.2. Quá trình qu n lý đ t đai Vi t Nam .............................................. 5


1.5. T ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài........ 23
1.5.1. Nh ng nghiên c u trên th gi i .................................................. 23
1.5.2. Nh ng nghiên c u trong n
K T LU N CH
CH

NG 2:

c .................................................... 24

NG I ................................................................................ 25
ÁNH GIÁ TH C TR NG QU N LÝ

NGHI P HUY N BA VÌ, THÀNH PH

T NÔNG

HÀ N I ................................... 26

2.1. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i huy n Ba Vì ................................ 26
2.1.1. i u ki n t nhiên....................................................................... 26
2.1.2. i u ki n kinh t - xã h i ........................................................... 27


2.2. ánh giá hi n tr ng s d ng đ t nông nghi p huy n Ba Vì ................ 30
2.2.1. Hi n tr ng s d ng đ t nông nghi p huy n Ba Vì ..................... 30
2.2.2. Phân tích, đánh giá bi n đ ng các lo i đ t ................................. 31
2.2.3. ánh giá v công tác qu n lý đ t nông nghi p ........................... 33
2.3. Th c tr ng công tác qu n lý đ t nông nghi p trên đ a bàn huy n Ba Vì....34


NG 3. M T S

LÝ

T NÔNG NGHI P TRÊN

3.1.

nh h

GI I PHÁP T NG C

NG CÔNG TÁC QU N

A BÀN HUY N BA VÌ .................. 60

ng phát tri n kinh t - xã h i c a huy n Ba Vì trong giai đo n

2015-2020 ................................................................................................... 60


3.2.

xu t gi i pháp nh m t ng c

ng qu n lý đ t nông nghi p trên đ a

bàn huy n Ba Vì .......................................................................................... 60
3.2.1. Gi i pháp v đ ng ký và s d ng đ t nông nghi p..................... 60

CNH- H H:

Công nghi p hóa- hi n đ i hóa

GCNQS :

Gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t

GPMB:

Gi i phóng m t b ng

H ND:

H i đ ng nhân dân

UBND:

U ban nhân dân

CNQSD:

Ch ng nh n quy n s d ng

CP:

C ph n

TNHH:


UNESCO:

T ch c V n hóa – Khoa h c – Xã h i Liên H p qu c

UNDP:

Ch

WB:

Ngân hàng th gi i

ng Liên H p qu c

ng trình phát tri n Liên H p qu c


DANH M C B NG
B ng 2.1 Hi n tr ng s d ng đ t nông nghi p huy n Ba Vì (Tính đ n ngày
31/12/2014) ..................................................................................................... 30
B ng 2.2 Bi n đ ng di n tích đ t nông nghi p gi a các k ki m kê theo m c
đích s d ng đ t .............................................................................................. 31
B ng 2.3 T ng h p s l

ng b n đ qu n lý và l u tr t i huy n Ba Vì ....... 37

B ng 2.4 T ng h p k t qu th c hi n giao đ t nông nghi p theo Ngh đ nh s
64/CP c a Chính ph ...................................................................................... 40



ng

ch cho các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i và đáp ng nhu c u ngày càng
t ng, cùng v i nó là quá trình khai thác, s d ng đ t nông nghi p ch a h p lý,
ch a quan tâm đ n c i t o, b i b đ t d n đ n hi n t

ng thoái hóa đ t, làm

gi m s c s n xu t c a đ t nh : xói mòn, r a trôi, sa m c hóa, nhi m phèn,
chua hóa, chính vì l đó, vi c b o v , qu n lý và s d ng đ t đai nói chung và
đ t nông nghi p nói riêng c n đ

c đ c bi t quan tâm b i đ t đai là ngu n tài

nguyên có h n trong khi ngu n l c mà nó đem l i là vô cùng to l n.
Huy n Ba Vì n m phía Tây B c c a thành ph Hà N i có t ng di n tích
đ t t nhiên là 42.300,5 ha, qu đ t nông nghi p khá l n v i 29.255,9 ha.

a

hình c a huy n chia thành ba vùng đó là: vùng núi thu c khu v c núi Ba Vì,
vùng trung du đ i gò và vùng đ ng b ng phù sa. Ba Vì đang trong quá trình đ i
m i. Xu t phát t m t huy n có ti m n ng v nông nghi p sinh thái, du l ch,
tr ng tâm phát tri n kinh t - xã h i c a huy n là chuy n d ch c c u kinh t k t
h p phát tri n vùng sinh thái, du l ch, t ng b
đ t.

c chuy n đ i c c u s d ng

i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a huy n Ba Vì có nhi u l i th cho

công tác quy ho ch s d ng đ t, công tác th ng kê - ki m kê đ t đai, công tác
thu h i đ t, b i th

ng, h tr gi i phóng m t b ng đ i v i đ t nông nghi p.

ng th i, nh ng n m g n đây, do đ u t xây d ng m t s h ng m c công
trình trong ch

ng trình phát tri n kinh t - xã h i c a Huy n đã làm t ng áp

l c đ i v i đ t đai, đ c bi t là đ t nông nghi p ngày càng b thu h p do
chuy n m c đích s d ng sang đ t phi nông nghi p. Vì v y đ nâng cao hi u
qu qu n lý nhà n

c v đ t đai và s d ng h p lý ngu n tài nguyên đ t thì

vi c nghiên c u, đánh giá tình hình qu n lý và s d ng đ t nông nghi p nh m
làm rõ nh ng v n đ còn t n t i và đ xu t nh ng gi i pháp h u hi u cho
công tác này là r t c n thi t.


Xu t phát t nh ng v n đ trên, tác gi ch n nghiên c u đ tài “Gi i
pháp t ng c

ng công tác qu n lý đ t nông nghi p trên đ a bàn huy n Ba

Vì, Thành ph Hà N i ”.
2. M c đích nghiên c u
xu t m t s gi i pháp t ng c


ng pháp nghiên c u

a. Ph

ng pháp đi u tra, kh o sát, thu th p tài li u, s li u

- Thu th p d li u, s li u thông tin t các c quan, phòng ban c a S
NN và PTNT, S TNMT Hà N i, Phòng Tài nguyên và Môi tr
Th ng kê, Phòng Kinh t …

ng, Chi c c

huy n Ba Vì. Nh ng tài li u đi u tra c b n và

tài li u nghiên c u c a các nhà khoa h c có liên quan đ n đ t đai, lo i hình s
d ng đ t nông nghi p đã có nh : tài li u v th nh
-

ây là ph

ng, khí h u, th y v n,...

ng pháp dùng đ đi u tra thu th p các tài li u, s li u v

đi u ki n t nhiên, kinh t xã h i, các s li u th ng kê đ t nông nghi p, tình
hình giao đ t, cho thuê đ t, c p Gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t nông
nghi p…, đ ph c v cho vi c đánh giá tình hình qu n lý và s d ng đ t nông


nghi p huy n Ba Vì, Thành ph Hà N i.

ng pháp chuyên gia
Tham kh o, l y ý ki n c a c quan chuyên môn, cán b đ a ph

ng v

các gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý, s d ng đ t nông nghi p huy n Ba
Vì, Thành ph Hà N i.
5. Ý ngh a khoa h c và ý ngh a th c ti n c a đ tài
a. Ý ngh a khoa h c c a đ tài
H th ng hóa c s lý lu n c b n v qu n lý đ t nông nghi p, nh ng
y ut

nh h

ng đ n vi c s d ng đ t nông nghi p và vai trò c a đ t nông

nghi p đ i v i phát tri n kinh t - xã h i, đây là nh ng nghiên c u có giá tr
tham kh o trong h c t p, gi ng d y.
b. Ý ngh a th c ti n c a đ tài
Nghiên c u t ng quan v công tác qu n lý đ t nông nghi p t sau khi
có Lu t

t đai n m 1993 đ n n m 2014.
ánh giá th c tr ng qu n lý đ t nông nghi p, t ng h p d li u v s

d ng đ t nông nghi p trên đ a bàn huy n Ba Vì t sau khi Lu t
có hi u l c đ n n m 2014.

t đai 2003


ng:

ng 1: C s lý lu n và th c ti n v đ t nông nghi p và qu n lý đ t

nông nghi p
Ch

ng 2: ánh giá th c tr ng qu n lý, s d ng đ t nông nghi p huy n

Ba Vì, Thành ph Hà N i
Ch

ng 3: M t s gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý đ t nông

nghi p trên đ a bàn huy n Ba Vì, Thành ph Hà N i.


1
CH

NG 1: C S LÝ LU N VÀ TH C TI N V
NGHI P VÀ QU N LÝ

T NÔNG

T NÔNG NGHI P

1.1. M t s lý lu n v đ t nông nghi p


t là ph n trên m t c a v

trái đ t mà

đó cây c i có th m c đ

c” và đ t đ

c hi u theo ngh a r ng

nh sau: “

t đai là m t di n tích c th c a b m t trái đ t bao g m các y u

t c u thành c a môi tr

ng sinh thái ngay bên trên và d

khí h u th i ti t, th nh

ng, đ a hình, m t n

tr m tích sát b m t cùng v i n

i b m t đó nh :

c (h , sông su i…), các d ng

c ng m và khoáng s n trong lòng đ t, t p


đã nh n m nh: “

t là m , s c lao đ ng là cha s n sinh ra m i c a c i v t

ch t”. Lu t đ t đai c ng đã kh ng đ nh “

t đai là tài nguyên vô cùng quý

giá, là t li u s n xu t đ c bi t, là thành ph n quan tr ng hàng đ u c a môi
tr

ng s ng, là đ a bàn phân b các khu dân c , xây d ng các c s y t , v n

hoá, xã h i, an ninh qu c phòng”.
t đai v a là đ i t
s n xu t.

t đai là đ i t

ng lao đ ng v a là t li u lao đ ng trong quá trình
ng lao đ ng b i l nó là n i đ con ng

i th c hi n

các ho t đ ng c a mình tác đ ng vào cây tr ng, v t nuôi đ t o ra s n ph m.
Bên c nh đó, đ t đai còn là t li u lao đ ng trong quá trình s n xu t thông qua
vi c con ng

i đã bi t l i d ng m t cách ý th c các đ c tính t nhiên c a đ t


3
s n xu t; đ t r ng phòng h ; đ t r ng đ c d ng; đ t nuôi tr ng th y s n; đ t
làm mu i; đ t nông nghi p khác theo quy đ nh c a Chính ph [6].
Lu t

t đai n m 2013 đã chia đ t đai thành 03 lo i v i tiêu chí phân

lo i duy nh t đó là c n c vào m c đích s d ng ch y u. Trên c s đó, đ t
đai đ

c chia theo ba phân nhóm:
+ Nhóm đ t nông nghi p;
+ Nhóm đ t phi nông nghi p;
+ Nhóm đ t ch a s d ng.
Theo quy đ nh t i

i u 10, kho n 1 c a Lu t

t đai 2013, nhóm đ t

nông nghi p bao g m các lo i đ t sau đây:
a)

t tr ng cây hàng n m g m đ t tr ng lúa và đ t tr ng cây hàng n m khác

b)

t tr ng cây lâu n m


nuôi tr ng th y s n cho m c đích h c t p, nghiên c u thí nghi m; đ t

mt o

cây gi ng, con gi ng và đ t tr ng hoa, cây c nh.
1.1.1.4. Vai trò đ t nông nghi p
t đai đóng vai trò quy t đ nh đ n s t n t i và phát tri n c a xã h i
loài ng

i, là c s t nhiên, là ti n đ cho m i quá trình s n xu t. Trong

nông nghi p, ru ng đ t là t li u s n xu t ch y u và đ c bi t không th thay


4
th đ

c. Ru ng đ t v a là đ i t

ng lao đ ng v a là t li u s n xu t nông

nghi p. Vai trò đ u tiên và l n nh t c a đ t nông nghi p trong n n kinh t là
ngu n cung c p l

ng th c, th c ph m, đ m b o an ninh l

ng th c là m c

tiêu c a m i qu c gia, góp ph n n đ nh chính tr , phát tri n kinh t [24].
1. V m t kinh t


nghi p trong th i gian qua, t khi th c hi n khoán 10. T tình tr ng thi u
l

ng th c trong nh ng n m 1978 - 1985, v i chính sách giao đ t, giao r ng
n đ nh lâu dài đã t o đi u ki n thúc đ y s n xu t nông nghi p, lâm nghi p

t ng v

t b c v n ng xu t và s n l

t /ha, s n l

ng đ t 21,5 tri u t n l

lúa đ t 42,5 t /ha, s n l

ng. N m 1990, n ng xu t lúa đ t 31,9
ng th c, nh ng đ n n m 2000 n ng xu t

ng đ t 35,6 tri u t n l

ng th c. Giá tr s n xu t

nông nghi p đ t 17,5 tri u đ ng trên 1ha, t ng 53% so v i n m 1990 [2]. V i
s nl

ng nh v y, không nh ng an ninh l

còn đ a n


i và xã h i:

ng th c, đây là m t v n đ b c xúc đ t ra trong quá

trình phát tri n b n v ng c a đ t n

c: Vi c nâng cao ch t l

nghi p, nâng cao trình đ s n xu t nông nghi p là nhu c u đ
đ t ra đ đ m b o nhu c u l

ng đ t nông
ng nhiên c n

ng th c cho t ng qu c gia. Thi u l

d n đ n vi c b ph thu c vào ngu n nh p kh u, nhi u tr

ng th c s

ng h p đã d n t i

thi u ch đ ng, gây m t an ninh xã h i và t đó t o nguy c m t an ninh
chính tr qu c gia.
b.

t nông nghi p là môi tr

ng s ng, môi tr


1.1.2. Quá trình qu n lý đ t đai Vi t Nam
Trong nh ng n m qua, d
tác qu n lý đ t đai đã đ t đ

i s lãnh đ o c a

ng và Nhà n

c, Công

c nhi u thành t u quan tr ng góp ph n đ y

m nh s nghi p phát tri n và h i nh p kinh t qu c t , t ng b

c “n m ch c,

qu n ch t, khai thác có hi u qu ” ngu n tài nguyên đ t đai, đ c bi t là đ t
nông nghi p. C th công tác qu n lý đ t đai g m có các n i dung c b n sau:


6
+ Vi c xây d ng, ban hành theo th m quy n h th ng v n b n quy ph m
pháp lu t v đ t đai phù h p yêu c u n n kinh t th tr

ng, đ nh h

ng xã h i

ch ngh a, t o ra ngu n n i l c to l n thúc đ y s n xu t phát tri n, thu hút

+ Công tác đo đ c l p b n đ đ a chính, đ ng ký đ t đai, l p h s đ a
chính, c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t, xây d ng h th ng thông tin
đ t đai đáp ng yêu c u v ch t l
h

ng ph c v công tác qu n lý đ t đai theo

ng hi n đ i. Công tác l u tr , thông tin đ t đai đáp ng yêu c u tra c u, s

d ng cho các m c tiêu khác nhau.
+ Công tác l p và qu n lý quy ho ch đ

c tri n khai

các c p góp ph n

quan tr ng trong th c hi n các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i c a c n
và t ng đ a ph

c

ng trong m i giai đo n: đ m b o s d ng đ t đai m t cách

ti t ki m, h p lý, có hi u qu và b n v ng ngu n tài nguyên đ t, b o v môi
tr

ng sinh thái.

t đai c b n đ


c gi i quy t t t tình tr ng khi u n i, tranh ch p đ t đai, góp

ph n n đ nh tr t t xã h i. Quy n s d ng đ t tr thành hàng hóa trong th
tr

ng b t đ ng s n, kh i thông ngu n v n cho đ u t phát tri n t o ngu n

thu t đ t đai cho ngân sách Nhà n

c ngày càng t ng nhanh.

+ C ng b ng các ho t đ ng qu n lý nhà n

c v đ t đai, đ i v i đ t

nông nghi p Nhà n

c ban hành nhi u v n b n nh m b o v nghiêm ng t đ t

nông nghi p: Lu t

t đai n m 2013, theo các quy đ nh này thì vi c giao đ t

nông nghi p s d ng vào m c đích khác ph i đ
n

c phép c a c quan Nhà

c có th m quy n. Ch có Chính ph , UBND t nh, thành ph tr c thu c


ng trình Xây d ng nông thôn m i

ng trình m c tiêu Qu c gia xây d ng Nông thôn m i giai đo n

2010 - 2020 c a Chính ph là vi c làm h t s c c n thi t đ phù h p v i tình
hình m i, góp ph n đ y nhanh ti n đ th c hi n ch
thôn trên toàn qu c và là m t b
Trung

ng.

ng trình xây d ng nông

c ti n quan tr ng trong công tác ch đ o c a


8
Có th th y, trong Ch

ng trình xây d ng Nông thôn m i, vi c chú

tr ng cho xây d ng c s h t ng, nh t là đ
th ng đi n, tr

ng giao thông nông thôn và h

ng h c, tr m y t … k t h p công tác d n đi n đ i th a đ t

nông nghi p t o nên các vùng s n xu t t p trung, h n ch s d ng đ t manh
mún đ

ng giao thông n i đ ng, c ng hóa h th ng kênh

ng, quy ho ch nh ng vùng chuyên canh, khai thác đ

c l i th c a t ng

vùng đ t khác nhau.
+ D n đi n, đ i th a t o đi u ki n cho vi c chuy n d ch c c u s n xu t
trong n i b ngành nông nghi p, thúc đ y phát tri n hàng hóa, làm ti n đ đ
hình thành các doanh nghi p trong nông nghi p và có đi u ki n đ hình thành
trang tr i, nông tr i, góp ph n đ a ch n nuôi ra kh i khu dân c , thúc đ y
phân công l i lao đ ng xã h i. B i vì hi n nay do ru ng có ô th a nh , trên
m t cánh đ ng các h canh tác nh ng cây tr ng khác nhau có th i gian sinh
tr

ng khác nhau, ch đ ch m sóc thu ho ch khác nhau.

h

ng và h n ch l n nhau.

i u đó gây nh


9
+ D n đi n, đ i th a thành công s thu n l i cho vi c ng d ng các ti n b
khoa h c k thu t vào s n xu t, t o đi u ki n s n xu t ra kh i l

ng s n ph m


đ a... đ u thu c s h u toàn dân và Nhà n
quy ho ch chung”.

c c ng hòa XHCN
t đai, r ng núi, sông

vùng bi n và th m l c

c th ng nh t qu n lý đ t đai theo

ây là c s pháp lý vô cùng quan tr ng đ th c thi công

tác qu n lý đ t đai trên ph m vi c n

c.

N i dung qu n lý đ t nông nghi p có nh ng chuy n bi n tích c c khi
th c hi n Ch th 100-CT/TW ngày 13/01/1981 c a Ban Bí th Trung

ng

ng v vi c m r ng khoán s n ph m đ n nhóm lao đ ng trong h p tác xã
nông nghi p, đây đ

c coi là ti n đ cho nh ng chính sách mang tính c i cách

sâu r ng và toàn di n sau này.
Ngày 29/12/1987, Qu c h i khóa VIII chính th c thông qua Lu t

t đai


ng, Nhà n

c th c

hi n chính sách h i nh p v i th gi i, Hi n pháp n m 1992 ra đ i đánh d u
đi m kh i đ u c a công cu c đ i m i chính tr . T i
đai thu c s h u toàn dân, Nhà n

i u 17 quy đ nh: “

t

c th ng nh t qu n lý toàn b đ t đai theo

quy ho ch và pháp lu t”.
ng th i, Lu t

t đai n m 1988 không còn phù h p và b c l nhi u

đi m b t c p, chính vì v y ngày 01/7/1993, Lu t

t đai 1993 đ

c Qu c h i

thông qua, chính th c có hi u l c t ngày 15/10/1993.
1.2.2. Khái quát v n i dung các lu t đ t đai đã ban hành
1.2.2.1. Nh ng quy đ nh pháp lý v qu n lý s d ng đ t nông nghi p theo Lu t
t đai n m 1993

- Chuy n đi n i khác;
- Chuy n sang làm ngh khác;
- Không còn kh n ng tr c ti p lao đ ng.


11
Lu t

t đai n m 1993 c ng quy đ nh 7 n i dung qu n lý nhà n

cv

đ t đai t i i u 13:
- i u tra, kh o sát, đo đ c, đánh giá và phân h ng đ t, l p b n đ đ a chính;
- Quy ho ch và k ho ch hóa vi c s d ng đ t;
- Ban hành các v n b n pháp lu t v qu n lý, s d ng đ t và t ch c th c
hi n các v n b n đó;
- Giao đ t, cho thuê đ t, thu h i đ t;
-

ng ký đ t đai, l p và qu n lý h s đ a chính, qu n lý các h p đ ng s

d ng đ t, th ng kê, ki m kê đ t đai, c p Gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t;
- Thanh tra vi c ch p hành các ch đ , th l v qu n lý, s d ng đ t;
- Gi i quy t tranh ch p v đ t đai; gi i quy t khi u n i, t cáo các vi
ph m trong vi c qu n lý và s d ng đ t đai.
Ngh đ nh s 64/CP ngày 27/9/1993 quy đ nh v vi c giao đ t nông
nghi p cho các h gia đình, cá nhân s d ng n đ nh lâu dài vào m c đích
nông nghi p:


c c quan qu n lý nhà n

c có


12
th m quy n phê duy t, cho h gia đình, theo ph
đ

c c quan qu n lý nhà n

ng án qu n lý, s d ng r ng

c có th m quy n phê duy t, đ b o v , phát

tri n và s d ng n đ nh, lâu dài theo quy ho ch, k ho ch c a nhà n
n

c. Nhà

c giao đ t lâm nghi p ch a có r ng, giao đ t vùng khoanh nuôi b o v

th m th c v t và có chính sách đ u t , h tr h p lý đ t ch c, h gia đình,
cá nhân s d ng n đ nh, lâu dài vào m c đích lâm nghi p theo quy ho ch c a
nhà n

c và đ

c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng đ t.


5. Qu n lý vi c giao đ t, cho thuê đ t, thu h i đ t, chuy n m c đích s
d ng đ t
6.

ng ký quy n s d ng đ t, l p và qu n lý h s đ a chính, c p gi y

ch ng nh n quy n s d ng đ t