Bài tập học kỳ môn Luật tố tụng hình sự
Mục lục
I. Lời mở đầu......................................................................1
II. Nội dung chính..............................................................2
1. Khái niệm người bào chữa...............................................................................................2
2. Phân loại ..........................................................................................................................2
3. Trường hợp không được bào chữa..................................................................................3
4. Lựa chọn và thay đổi người bào chữa.............................................................................4
5. Thời điểm tham gia của người bào chữa.........................................................................5
a. Quyền của người bào chữa..........................................................................................6
b. Nghĩa vụ của người bào chữa......................................................................................9
7. Hướng hoàn thiện quy định của pháp luật về chế định người bào chữa......................10
Thứ nhất: Quy định về người bào chữa là bào chữa viên nhân dân theo Điều 58
BLTTHS 2003................................................................................................................10
Thứ hai: Về thời điểm tham gia tố tụng của người bào chữa.......................................11
Thứ ba: Về sự lựa chọn và thay đổi người bào chữa....................................................12
Thứ tư: Về quyền và nghĩa vụ của người bào chữa......................................................13
I. Lời mở đầu
Chế định người bào chữa cùng với vai trò mang ý nghĩa lớn của mình đã
sớm được quan tâm tại Việt Nam. Thể hiện qua những bộ Luật tố tụng hình sự từ
trước đến nay, đặc biệt và rõ nét là qua BLTTHS 2003 với giá trị pháp lý đang
tồn tại. Qua đó ta thấy một quá trình hoàn thiện dần về lý luận và thực tiễn của
Luật tố tụng nói chung và chế định người bào chữa nói riêng. Bên cạnh đó còn
một số điểm hạn chế nhất định cần phải đưa ra hướng giải quyết về chế định
người bào chữa để phù hợp với sự phát triển của kinh tế và xã hội hiện nay, đặc
biệt là trong việc bảo vệ pháp chế XHCN. Bài viết dưới đây sẽ phân tích về địa vị
pháp lý của nguời bào chữa cùng với đóng góp nhằm hoàn thiện pháp luật nâng
cao hiệu quả việc tham gia tố tụng của người bào chữa.
Nguyễn Thị Lan Thu QT33B011
1
Bài tập học kỳ môn Luật tố tụng hình sự

chữa theo Điều 48, 49 và 50 BLTTHS 2003 nếu họ có khả năng làm việc đó như
có kiến thức, có sự hiểu biết nhất định về pháp luật, biết sử dụng các quyền mà
pháp luật cho phép để bác bỏ sự buộc tội hoặc làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
cho bản thân.
3. Trường hợp không được bào chữa
Bên cạnh đó pháp luật còn quy định trường hợp những người không được
bào chữa. Theo quy định tại khoản 2 Điều 56 BLTTHS 2003, những người sau
đây không được bào chữa:
- Người đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó; người thân thích của người đã
hoặc đang tiến hành tố tụng trong vụ án đó.
Người đã tiến hành tố tụng có trách nhiệm xác định sự thật của vụ án một
cách khách quan, toàn diện và đầy đủ cả về mặt buộc tội và gỡ tội. Người bào
chữa tham gia tố tụng để gỡ tội cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo và bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của những người này. Người đã tiến hành tố tụng không
được là người bào chữa trong cùng một vụ án và họ không thể đồng thời thực
hiện tốt trách nhiệm chứng minh vụ án và nghĩa vụ bào chữa.
Người thân thích của những người đã hoặc đang tiến hành tố tụng không
được là người bào chữa trong vụ án đó vì việc họ tham gia bào chữa trong vụ án
có thể sẽ gây ảnh hưởng đến sự khách quan trong việc giải quyết vụ án của người
tiến hành tố tụng là người thân thích của họ.
- Người tham gia trong vụ án đó với tư cách người làm chứng, người giám
định, người phiên dịch.
Những người này phải thực hiện nghĩa vụ một cách trung thực, không chỉ
theo hướng gỡ tội cho bị can, bị cáo. Vì vậy, họ không thể đồng thời là người bào
chữa trong cùng một vụ án.
Nguyễn Thị Lan Thu QT33B011
3
Bài tập học kỳ môn Luật tố tụng hình sự
Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều người bị tạm giữ, bị can, bị
cáo trong cùng một vụ án, nếu quyền và lợi ích của họ không đối lập nhau. Nhiều

- Bị can, bị cáo là người chưa thành niên, người có nhược điểm về tâm
thần hoặc thể chất.
Trong các trường hợp này, phải thông báo ngay cho bị can, bị cáo và người
đại diện hợp pháp của họ biết, những người này vẫn có quyền yêu cầu thay đổi
hoặc từ chối người bào chữa nhưng phải nêu rõ lý do.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc VN, các tổ chức thành viên của Mặt trận có
quyền cử bào chữa viên nhân dân để bào chữa cho người bị tạm giữ, bị can, bị
cáo là thành viên của tổ chức mình.
Người bào chữa tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can. Trong trường hợp
bắt người phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã; bắt người trong trường hợp
khẩn cấp thì người bào chữa tham gia từ khi có quyết định tạm giữ. Trong trường
hợp cần giữ bí mật điều tra đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện
trưởng Viện kiểm sát quyết định để người bào chữa tham gia tố tụng từ khi kết
thúc điều tra.
Sự tham gia tố tụng của người bào chữa là rất cần thiết, bằng kinh nghiệm
nghề nghiệp và sự hiểu biết của mình, người bào chữa tham gia vào quá trình giải
quyết vụ án để giúp bảo vệ lợi ích hợp pháp của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo.
Qua đó sự tham gia của người bào chữa cũng góp phần vào việc xác định sự thật
của vụ án được đúng đắn, không để bị can, bị cáo bị buộc tội oan sai.
5. Thời điểm tham gia của người bào chữa
Trước hết, Bộ luật tố tụng hình sự quy định cho người bào chữa được tham
gia tố tụng từ khi có quyết định khởi tố bị can là phù hợp với điều kiện và tình
hình kinh tế, chính trị và xã hội của nước ta hiện nay.
Sau một thời gian thực hiện chính sách đổi mới, mở rộng giao lưu và hợp
tác quốc tế, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn về kinh tế, chính trị, văn
Nguyễn Thị Lan Thu QT33B011
5
Bài tập học kỳ môn Luật tố tụng hình sự
hoá, xã hội; thực tế đã đặt ra nhu cầu hội nhập với các nước trong khu vực và các
nước trên thế giới. Trong bối cảnh đó vấn đề thời điểm tham gia tố tụng của