* Họ và tên:
Nguyễn Thị Ngọc ánh
- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

Một số kinh nghiệm
Nhằm nâng cao chất lợng bồi dỡng môn toán học sinh
giỏi lớp 5 ở trờng tiểu học mai thuỷ

Phần A : phần mở đầu
I. Lí do chọn đề tài
Sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo ngày càng đợc Đảng và Nhà nớc quan tâm,
Nghị quyết 2 ( Khóa VIII) của BCH TW Đảng đã chỉ rõ: "Giáo dục - Đào tạo là
quốc sách hàng đầu, đầu t cho Giáo dục là đầu t cho sự phát triển". Đặc biệt, là
trong thời kỳ CNH, HĐH đất nớc, vai trò, vị trí của Giáo dục - Đào tạo càng đợc
khẳng định.
Con ngời vừa là mục tiêu vừa là động lực trong sự phát triển kinh tế- xã hội,
Giáo dục là sự nghiệp Trồng ngời đòi hỏi giáo dục phải đảm bảo sự công bằng xã
hội, thoả mãn nhu cầu học tập của nhân dân nhằm: Nâng cao dân trí, đảm bảo tốt
về nhân lực, nhân tài cho phát triển của đất nớc. Đào tạo nhân tài là điều kiện tiên
quyết để phát triển toàn diện và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ nói riêng
và nền giáo dục quốc dân nói chung, là t tởng chiến lợc vì nó mang giá trị chỉ đạo
quá trình phát triển giáo dục một cách lâu dài: đây là một chủ trơng lớn của Đảng
đối với sự nghiệp giáo dục nhằm làm cho giáo dục thực sự là sụ nghiệp của dân, do
dân và vì dân.
Nền giáo dục XHCN, không chỉ tạo ra điều kiện cơ bản để CNH, HĐH đất n-
ớc mà còn có vai trò cực kỳ to lớn trong việc xây dựng con ngời mới XHCN. Chức
năng này đợc Đảng ta khẳng định trong mục tiêu của nền giáo dục XHCN là:
Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dỡng nhân tài". Đó là mục tiêu cao cả
Nhằm xây dựng con ngời và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tởng độc lập dân tộc và
CNXH, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên cờng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc;

Thực tế của kết quả học sinh giỏi lớp 5 dự thi cấp huyện trong những năm gần
đây của trờng tiểu học Mai Thủy đạt kết quả khá cao so với các trờng bạn, ngoài ra
còn có một số em đạt dợc giải cấp tỉnh.
Cụ thể: - Năm học 2009-2010 đạt 4 giải cấp huyện, 1 giải cấp tỉnh
- Năm học 2010-2011 đạt 5 /5 giải cấp huyện , 4 giải cấp tỉnh
Đây là một kết quả cao đối với một đơn vị vùng ven, nhng chúng tôi thấy, sở dĩ
đạt nhiều giải, nhng giải không cao vì môn Toán các em đạt điểm còn thấp, các kỹ
năng giải toán cha thuần thục, làm ảnh hởng đến chất lợng chung. Việc tìm ra ph-
ơng pháp bồi dỡng môn Toán cho các em học sinh giỏi lớp 5 là một yêu cầu cấp
thiết, là một việc làm hết sức quan trọng, góp phần đào tạo các em có kết quả học
tập tốt hơn, phần nào cải thiện đợc kết quả chất lợng của nhà trờng trong việc đào
tạo một thế hệ học sinh phát triển toàn diện.

2
* Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lợng bồi dỡng môn toán học
sinh giỏi lớp 5 ở trờng tiểu học Mai Thủy - Lệ Thủy.
* Họ và tên:
Nguyễn Thị Ngọc ánh
- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

Với ý nghĩa đó, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 5, đợc
nhà trờng phân công bồi dỡng học sinh giỏi môn Toán, tôi luôn suy nghĩ, trăn trở
làm thế nào để nâng cao chất lợng môn Toán cho đội ngũ học sinh giỏi. Sau những
năm tháng tích lũy kinh nghiệm, đúc rút qua thực tế và học hỏi sách vở. bạn bè
đồng nghiệp, tôi mạnh dạn đa ra một số kinh nghiệm "Bồi dỡng, nâng cao chất l-
ợng học môn Toán học sinh giỏi lớp 5" mà tôi đã áp dụng bớc đầu có kết quả.
II. Mục đích , nhiệm vụ nghiên cứu:
- Khảo sát thực trạng công tác bồi dỡng học sinh giỏi và chất lợng học sinh giỏi
lớp 5 ở trờng tiểu học Mai thủy - Lệ Thủy - Quảng Bình

-

cũng nh việc dạy của ngời giáo viên. Để bồi dỡng học sinh giỏi ngời giáo viên phải
luôn tự học, tự bồi dỡng nâng cao trình độ chuyên môn . Đối với môn Toán, phần
kiến thức là phần hết sức quan trọng. Giáo viên phải biết dựa vào những bài toán cơ
bản để khai thác, mở rộng, nâng cao thành những bài toán cao hơn, khó hơn. Có nh
vậy mới làm cho học sinh tiếp thu tri thức một cách thích thú và yêu thích học tập
hơn, đây là một yếu tố quan trọng để học sinh học tốt hơn và phát huy đợc khả
năng học Toán ở các em.
ii.Cơ sở thực tiễn:
Toán học là một môn học có tính trừu tợng, khái quát cao, việc tiếp thu kiến
thức về toán của học sinh nói chung gặp nhiều khó khăn hơn những môn học
khác.Chơng trình toán nâng cao dành cho việc bồi dỡng học sinh giỏi lại khó hơn
nhiều. Do đó, để bồi dỡng HSG một cách tốt hơn ngời giáo viên phải biết cách tổ
chức, điều khiển hoạt động dạy học một cách khoa học, có hệ thống, biến nhiệm vụ
căng thẳng thành các hình thức thi đua, học sinh sẽ hiểu bài nhanh hơn.
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi sự tập trung chú ý còn hạn chế, các em dễ
nhớ nhng cũng rất dễ quên, khả năng tự học, tự tìm tòi còn quá ít, do vậy tất cả các
kiến thức các em học đợc hầu hết do giáo viên cung cấp, có khi cũng một dạng bài
nhng giáo viên phải dạy đi, dạy lại nhiều lần các em mới nắm đợc.
Bên cạnh đó phong trào thi đua dạy tốt, học tốt trong các nhà trờng đang đợc
đẩy mạnh. Vấn đề chất lợng là một yếu tố quan trọng để đánh giá hoạt động dạy
học của trờng đó. Hiện nay ở các trờng tiểu học trong huyện nhà chất lợng đại trà
hầu hết đợc duy trì ở mức cao, vậy vị thế của trờng đó nằm ở mức độ nào thì phải
kể đến chất lợng mũi nhọn, mà trong đó chất lợng học sinh giỏi Toán - Tiếng Việt
góp một phần không nhỏ. Bởi vậy công tác bồi dỡng học sinh giỏi ở các nhà trờng
ngày càng đợc chú trọng .
Dới sự lãnh đạo của Ban giám hiệu và Chi bộ Đảng nhà trờng, sự phối hợp của
các ban, ngành, đoàn thể; sự đồng tình ủng hộ của nhân dân địa phơng cùng với sự
nỗ lực phấn đấu của đội ngũ cán bộ, giáo viên trong nhà trờng, trong những năm

- Tài liệu để các em tham khảo còn hạn chế, điều kiện phục vụ học tập của
các em còn khó khăn.
+ Về chủ quan:
- Giáo viên giảng dạy ở các lớp thiếu sự quan tâm đến đối tợng học sinh giỏi
chỉ chú trọng đến chất lợng đại trà.
-Kĩ năng toán nâng cao của giáo viên còn nhiều hạn chế, kinh nghiệm ít, ít
tìm tòi, học hỏi.
- Trong quá trình làm bài các em cha có thói quen đọc kĩ đề, tính toán còn vội
vàng, bộp chộp, thiếu phơng pháp giải toán cũng nh cách lập luận, diễn đạt bài làm
của mình. Vậy mà chỉ tiêu đặt ra cho năm học là phải đạt:
- Thi cấp huyện có 4/5 em dự thi đạt giải trong đó có 1 giải nhất
- Thi cấp tỉnh : Có ít nhất 2 em đợc tham gia dự thi trong đó có một em đạt
giải .

5
* Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lợng bồi dỡng môn toán học
sinh giỏi lớp 5 ở trờng tiểu học Mai Thủy - Lệ Thủy.
* Họ và tên:
Nguyễn Thị Ngọc ánh
- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

Từ những thực trạng trên, tôi suy nghĩ trăn trở đã cố gắng tìm ra một số giải
pháp trong quá trình thực hiện bồi dỡng môn toán.

IV - Các giải pháp thực hiên:
1. Công tác tham mu với lãnh đạo nhà trờng:
Ngay từ đầu năm học tôi đă mạnh dạn đề xuất với lãnh đạo nhà trờng tổ chức
sơ tuyển lại số lợng học sinh giỏi lớp 5 từ số lợng học sinh giỏi khối 4 lên, để chọn
đối tợng có đủ điều kiện kiến thức cơ bản tiếp thu công tác bồi dỡng.


ơng pháp bồi dỡng có ảnh hởng quyết định chất lợng học tập của các em. Chính vì
vậy, tôi đã lên kế hoạch cho bản thân:
+ Để đảm nhận nhiệm vụ này, tôi thấy mình phải tự bồi dỡng, phải trang bị cho
mình những kiến thức sâu rộng về môn Toán Tiểu học, đặc biệt là toán lớp 4,5. Tôi
luôn tìm tòi nghiên cứu các tài liệu về toán, các phơng pháp giải toán ở tiểu học,
học hỏi cách truyền thụ kiến thức cũng nh cách rèn luyện kiến thức, kĩ năng cho
học sinh qua các đồng chí có kinh nghiệm đi trớc.Từ khi sân chơi Violympic Toán
ra đời các dạng toán nâng cao trở nên phong phú hơn. Để bồi dỡng học sinh một
cách tốt hơn bản thân tôi cũng tham gia vào sân chơi này, qua sân chơi tôi tìm tòi
thêm đợc rất nhiều bài toán hay có thể đem vào bồi dỡng cho HS.
+Khi đã nắm bắt cơ bản chơng trình toán nâng cao ở tiểu học tôi phân chia kiến
thức theo từng mạch, từng mảng , vừa tiện cho việc dạy vừa giúp cho các em nắm
đợc các kiến thức đó một cách có hệ thống. Cụ thể phân chia các mạch kiến thức
nh sau:
- Số và chữ số, cấu tạo số, dãy số.
- Bài toán về chia hết.
-Số tự nhiên, phân số,số thập phân (ôn về khái niệm, tính chất, các bài toán về
tính nhanh, tìm thành phần cha biết,so sánh, tính giá trị biểu thức, ).
- Các phơng pháp giải toán ở tiểu học ( các dạng bài toán điển hình đã học ở
SGK, bổ sung các phơng pháp nh :Phơng pháp thế, phơng pháp khử, phơng pháp
tính ngợc từ cuối, phơng pháp giả thiết tạm, phơng pháp lựa chọn, ).
- Toán về tỉ số phần trăm
- Toán trồng cây.
- Các bài toán về hình học.
- Toán về chuyển động đều.
+ Lên kế hoạch bài dạy, có thời khoá biểu cụ thể trình đồng chí Hiệu trởng
duyệt. Thời khoá biểu này có thể điều chỉnh qua quá trình dạy cho phù hợp với thực
tế hoạt động chung của nhà trờng cũng nh những thay đổi của chất lợng học tập,
tiếp thu của học sinh.

và 5.
-Có khi để giải đợc một bài toán hợp phức tạp tôi đã chia bài toán đó thành hai
đến ba bài toán đơn giản khác .
+ Công việc soạn giáo án :
Trớc khi lên lớp,bao giờ tôi cũng soạn bài một cách cụ thể , dựa vào chơng trình
đã lên tôi xác định mục tiêu của tiết học , cái học sinh cần đạt qua tiết học này là
gì ? Từ đó lựa chọn dạng bài tập , phơng pháp giảng dạy một cách phù hợp. Tùy
theo sức tiếp thu của HS mình mà đa ra các bài tập vừa sức,dự kiến các cách giải
quyết bài toán , cuối cùng chốt lại cách làm ngắn gọn nhất, dễ hiểu nhất.Tôi luôn
chừa lại 1/2 trang giáo án dành cho phần bổ sung,điều chỉnh sau tiết dạy.
+ Mỗi chuyên đề , mỗi dạng bài tôi đều giúp cho HS hiểu đợc mối quan hệ giữa
cái đã cho và cái cần tìm từ đó khắc sâu nét đặc trng của từng dạng bài cũng nh
cách làm bài tránh tình trạng HS chỉ biết làm theo thao quán tính.
Ví dụ:
- Với mảng cấu tạo số cần khắc sâu giá trị từng chữ số theo hàng.

8
* Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lợng bồi dỡng môn toán học
sinh giỏi lớp 5 ở trờng tiểu học Mai Thủy - Lệ Thủy.
* Họ và tên:
Nguyễn Thị Ngọc ánh
- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

-Với mảng dãy số : HS cần biết tìm mối quan hệ giữa các số trong dãy, tìm ra quy
luật của dãy số, tìm số thứ n của dãy, cách tính tổng của dãy số đó.
- Với dạng tính nhanh, tìm x cần củng cố các tính chất cơ bản của phép tính, cách
tính thành thạo các biểu thức số.
- Với bài toán về dấu hiệu chia hết cần nắm chắc các dấu hiệu chia hết, khi làm
bài phải biết lựa chọn xét dấu hiệu nào truớc

- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

Trong chuyên đề này các phơng pháp thờng gặp cần giúp các em nắm là : Phơng
pháp dùng sơ đồ đoạn thẳng, phơng pháp rút về đơn vị, phơng pháp tỉ số, phơng
pháp thay thế, phơng pháp giả thiết tạm, phơng pháp khử, phơng pháp tính ngợc từ
cuối, phơng pháplựa chọn, phơng pháp diện tích và một số phơng pháp khác.
Với mỗi phơng pháp trớc hết cần cung cấp dạng bài mẫu , cùng HS phân tích mối
quan hệ giữa các yếu tố trong bài từ đó định hình ra cách giải sau đó tổng quát về
cách giải dạng đó rồi nâng cao dần bằng những bài toán khó hơn. Để giải quyết đ-
ợc những bài tập khó yêu cầu HS t duy,vận dụng những kiến về toán đã học để
chuyển từ những bài tập khó hơn đó về những bài toán cơ bản đã học.
Ví dụ:
Khi dạy giải toán bằng phơng pháp tính ngợc từ cuối gặp bài toán :
Cú mt ngi bỏn khoai cho 3 ngi: ngi th nht mua 1/4 s khoai v 10kg,
ngi th hai mua 5/11 s khoai cũn li v 10kg, ngi th 3 mua 50kg thỡ ht.
Hi s lng khoai ó bỏn l bao nhiờu kg?
Khi gặp bài toán này, HS phải biết chuyển bài toán về một dạng đơn giản hơn đó là
:giả sử ngời thứ hai chỉ mua 5/11 số khoai ,khi đó số khoai còn lại phải là 50 + 10
= 60 kg ,từ đây dễ dàng tìm đợc số khoai còn lại sau khi bán lần thứ nhất là 60 : 6
x11 = 110 kg. Tiếp tục giả sử ngời thứ nhất chỉ mua 1/4 số khoai, đến đây bài toán
trở nên rất đơn giản, dễ tìm đợc số khoai còn lại sau bán đi 1/4 số khoai từ đó giải
đợc bài toán .
Hay khi dạy về so sánh diện tích hình tam giác dạng bài cơ bản khi so sánh diện
tích hình tam giác là dựa vào hai yếu tố chiều cao và cạnh đáy. Sau khi nắm chắc
dạng này tôi đa ra những bài toán khó hơn đòi hỏi HS phải suy nghĩ ,tìm cách vẽ
thêm đờng phụ để đa bài toán về dạng đã học.
+ Trong các buổi bồi dỡng, tôi luôn ý thức rằng: kiến thức cơ bản là nền móng
để các em tiếp thu các kiến thức nâng cao. Do vậy, buổi học nào, tôi đều củng cố
lại kiến thức cơ bản cho các em rồi mới đa ra các kiến thúc nâng cao dần giúp cho

4.Công tác kiểm tra, đánh giá:
+ Qua các dạng bài, tôi đều có bài kiểm tra đánh giá mức độ tiếp thu kiến thức
kĩ năng, phát hiện ra những chỗ mà các em cha nắm, kịp thời bổ sung. Tôi luôn chú
trọng kiểm tra cách trình bày lí luận lô-gich của các em.
+Qua từng tháng tôi đều tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập tháng đó
bẵng những đề toán mang tính tổng hợp.
5.Công tác động viên, khen thởng:
+ Để tạo đợc niềm đam mê, hứng thú trong học tập tôi luôn sử dụng hình thức
tuyên dơng, xếp vị thứ qua từng tháng học, có khen thởng cho những học sinh đạt
kết quả cao, cũng nh học sinh có sự phấn đấu nỗ lực trong học tập, bồi dỡng.
+ Phối hợp nêu gơng khen thởng ở lớp, ở trờng, ở gia đình Thờng xuyên thông
báo kết quả các bài kiểm tra của các em cho gia đình biết.

11
* Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lợng bồi dỡng môn toán học
sinh giỏi lớp 5 ở trờng tiểu học Mai Thủy - Lệ Thủy.
* Họ và tên:
Nguyễn Thị Ngọc ánh
- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

+ Ngoài ra trong các giờ học, tôi luôn động viên học sinh, tổ chức giờ học một
cách nhẹ nhàng cũng nh có các hoạt động vui chơi trong toán học giúp cho các em
vừa giải trí, vừa khắc sâu kiến thức.

V. Những kết quả đạt đợc
Nhờ sự chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo trờng, nhờ sự phối hợp đồng bộ giữa giáo
viên chủ nhiệm và giáo viên bồi dỡng, cùng với sự nỗ lực của bản thân chất lợng
môn Toán học sinh giỏi lớp 5 ở Mai Thủy đã có nhiều chuyển biến.
Cụ thể , qua các bài kiểm tra tổng hợp cuối tháng , tôi thu đợc kết quả nh

12
* Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lợng bồi dỡng môn toán học
sinh giỏi lớp 5 ở trờng tiểu học Mai Thủy - Lệ Thủy.
* Họ và tên:
Nguyễn Thị Ngọc ánh
- Trờng Tiểu học Mai Thủy
-

Qua quá trình giảng dạy bồi dỡng, tôi nhận thấy muốn nâng cao chất lợng
học sinh giỏi môn Toán thì cần phải có những kinh nghiệm sau:
- Phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lợng giáo dục trong nhà trờng.
- Công việc bồi dỡng học sinh giỏi cần đợc quan tâm từ các lớp dới. Điều
quan trọng là phải lựa chọn đối tợng học sinh có đủ khả năng tiếp cận công tác bồi
dỡng học sinh giỏi.
- Bên cạch đó, ngời dạy bồi dỡng phải hết sức nhiệt tình với công tác này, th-
ờng xuyên coi trọng việc rèn luyện củng cố khắc sâu những kiến thức cơ bản cho
học sinh cũng nh trang bị cho các em những kiến thức nâng cao, những phơng
pháp giải toán thiết thực.
- Phải đầu t nhiều thời gian và công sức, uốn nắn các em từ những điều tởng
là đơn giản, nhng đó là vấn đề thiết thực cho việc hình thành kỹ năng làm bài.
- Giáo viên bồi dỡng phải tâm huyết, luôn tìm tòi, tích luỹ kinh nghiệm qua
nhiều năm về kiến thức, về phơng pháp.
VII- Kết luận
Giáo dục Tiểu học có vị trí quan trọng trong hệ thống Giáo dục quốc dân, là
bậc học tạo đà, tạo thế cho giáo dục phổ thông phát triển. Việc làm tốt công tác bồi
dỡng học sinh giỏi, chính là sự góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lợng giáo
dục của nhà trờng. Từ thực tế công tác bồi dỡng học sinh giỏi và kết quả đã đạt đợc,
từ những khó khăn mà công tác bồi dỡng gặp phải, bản thân tôi mạnh dạn đa ra
những biện pháp, nhằm góp phần giúp học sinh học tập tiến bộ hơn. Tin tởng rằng,
với sự nỗ lực của đội ngũ nhà trờng, sự cố gắng của học sinh và sự chăm lo của phụ