PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THAN UYÊN
TRƯỜNG MẦM NON SỐ 1 THỊ TRẤN THAN UYÊN

TỔ CHUYÊN MÔN MẪU GIÁO

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG CHO TRẺ LÀM QUEN VĂN HỌC Ở
TRƯỜNG MẦM NON SỐ 1 THỊ TRẤN THAN UYÊN

Họ và tên:

Nguyễn Thi ̣Viên

Chức vụ:

Phó hiêụ trưởng

Năm thực hiện: 2012

Than Uyên, ngày 10 tháng 3 năm 2012
-0-


PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là hệ thống mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục
quốc dân. Mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện, hình
thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ

Giáo viên và học sinh trường mầm non số 1 thị trấn Than Uyên.
2. Đối tượng.
Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn
học ở trường mầm non số 1 Thị trấn Than Uyên.
III. Mục đích nghiên cứu.
Xuất phát từ thực tế việc dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong
trường Mầm non. Tôi đã nghiên cứu tìm ra một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất
lượng cho trẻ làm quen với văn học ở trường Mầm non số 1 thị trấn Than Uyên
nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở trường Mầm
non số 1 nói riêng và các trường Mầm non trong toàn huyện nói chung.
IV. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu.
Bằng những kinh nghiệm thực tế vận dụng nội dung, phương pháp, hình
thức tổ chức của giáo viên vào lớp học nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm
quen với văn học, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ Mầm non
hiện nay. Giúp giáo viên có những biện pháp cụ thể trong việc tổ chức hoạt động
cho trẻ làm quen với văn học. Giáo viên linh hoạt, sáng tạo sẽ phát huy tính tích
cực, chủ động của trẻ. Giáo viên tổ chức các hoạt động vừa sức tiếp thu của trẻ.
Trẻ được tiếp thu hướng tích cực, học đi đôi với hành, chú ý đến sự phát triển cá
nhân, giáo dục gắn liền với thực tế cuộc sống... nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện nhân cách cho trẻ trong trường Mầm non.

-2-


PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là làm quen với tác phẩm nghệ
thuật. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là thực hiện nhiệm vụ trọng tâm
của ngành học Mầm non đó là lĩnh vực phát triển ngôn ngữ - giáo dục nghệ
thuật. Vậy thế nào là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học? Từ những vẻ đẹp

Năm học 2011- 2012 trường có 11 nhóm lớp/ 300 trẻ. Trong đó nhà trẻ có
3 lớp/74. Mẫu giáo 8 lớp/226 trẻ. Tổng số cán bộ giáo viên nhân viên 34 đồng
chí (ban giám hiệu: 03; giáo viên đứng lớp: 21; nhân viên: 10). Nhà trường có
cơ sở vật chất tương đối khang trang. Có đội ngũ giáo viên trẻ khoẻ nhiệt tình,
có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn.
Tài liệu hướng dẫn đảm bảo, theo chương trình Giáo dục Mầm non. Giáo viên
được học tập bồi dưỡng thường xuyên về các chuyên đề cho trẻ làm quen với
chuyên đề văn học và các chuyên đề khác.
2. Thực trạng về chất lượng giáo dục cho trẻ làm quen với văn học của
các nhóm lớp tại trường mầm non số 1 thị trấn Than Uyên:
Xuất phát từ thực trạng việc dạy trẻ làm quen tác phẩm văn học của giáo viên
trong trường mầm non, tìm hiểu cảm thụ văn học của trẻ mầm non trong nhà
trường qua kết quả khảo sát đầu năm học. Chất lượng giáo dục văn học được
chia theo độ tuổi thể hiện qua số liệu khảo sát đầu năm như sau:
Tổng số

Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

Giáo viên

21

5




vào sử dụng trong câu chuyện, bài thơ sao cho hiệu quả lôi cuốn thu hút trẻ cảm
thụ nội dung mình truyền thụ. Một số giáo viên trẻ mới ra trường chưa có kinh
nghiệm trong giảng dạy thực tế, thực hiện tiết học máy móc, thiếu sự sáng tạo,
không xác định rõ ràng đâu là biện pháp chính nên đã không khai thác triệt để
được phương pháp đó dẫn đến chưa làm nổi bật đặc trưng của tiết học. Tiết học
trở nên khô cứng chưa khai thác các biện pháp tích hợp lồng ghép các nội dung
khác vào tiết học để kích thích tư duy của trẻ.
III. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.
Để khắc phục những thực trạng nêu trên nhằm nâng cao chất lượng cho
trẻ làm quen với văn học tại nhà trường. Bản thân tôi đưa ra một số biện pháp
chỉ đạo nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học đã được áp dụng có
hiệu quả tại nhà trường. Để thực hiện tốt nội dung nâng cao chất lượng cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học trong trường Mầm non chúng ta cần sử dụng đầy
đủ linh hoạt các biện pháp cơ bản sau:
1. Chỉ đạo giáo viên nắm chắc đặc điểm lĩnh hội văn học của trẻ Mầm non
qua việc học mà chơi.
Đây là biện pháp quan trọng nhằm phát triển khả năng nghe và nói cho trẻ
mầm non. Để nói được tốt trẻ cần phải được luyện nghe các âm thanh của ngôn
ngữ, nghe các âm thanh khác nhau trong các từ các câu, nghe ngữ điệu thể hiện
các sắc thái tình cảm khác nhau, nghe các biểu cảm giọng nói khác nhau.
Ở trẻ Mẫu giáo mỗi một lứa tuổi khác nhau thì đặc điểm tiếp nhận văn
học là khác nhau. Trẻ mầm non tiếp nhận văn học có màu sắc riêng mà chúng ta
phải chú ý để đưa trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt hiệu quả tốt nhất. Sự
tiếp nhận văn học của trẻ có những đặc điểm sau:
Tiếp nhận tác phẩm bằng đọc gián tiếp.
Tiếp nhận tác phẩm chứa đựng khả năng tưởng tượng mạnh mẽ.
Tiếp nhận tác phẩm mang tính tập thể.
Tiếp nhận tác phẩm phụ thuộc vào quá trình khôn lớn và sự phát triển tâm

thức của từng độ tuổi.
Trong quá trình tổ chức tiết học giáo viên cần nghiên cứu tạo điều kiện
cho trẻ nhận thức qua các câu chuyện, bài thơ gần gũi, lựa chọn tác phẩm cho trẻ
làm quen phải đáp ứng được các yêu cầu chuyện kể có tính giáo dục hay không?
Có phù hợp với độ tuổi không?
-6-


Tiết học có thể bắt đầu bằng những vấn đề mà trẻ hứng thú say mê như tổ
chức dưới hình thức trò chơi từ đó trẻ có cơ hội tiếp xúc thoải mái tự nhiên, tích
cực đàm thoại cùng trẻ từ đó tạo cơ hội cho trẻ phát triển ngôn ngữ, hiểu sâu hơn
về tác phẩm, biết được cuộc sống của con người, động vật, các hiện tượng tự nhiên...
Chỉ đạo các tổ khối xây dựng tiết mẫu, kiến tập trao đổi rút kinh nghiệm
các tiết dạy để từ đó thống nhất chung về phương pháp giáo dục. Nâng cao hiệu
quả tiết dạy làm quen với văn học.
Tổ chức các cuộc thi kể chuyện hay, đọc thơ diễn cảm từ cấp tổ, cấp
trường qua cuộc thi giúp trẻ mạnh dạn tự tin luyện cách kể chuyện đọc thơ cho trẻ.
Chỉ đạo các nhóm lớp thường xuyên cho trẻ tham gia vào các hoạt động
tập thể ngày hội ngày lễ trẻ được tham gia đóng kịch, qua đóng kịch trẻ truyền
đạt lại nội dung câu chuyện làm sống lại tâm trạng hành động, ngôn ngữ hội
thoại của các nhân vật trong chuyện, qua hoạt động này giúp trẻ phát triển ngôn
ngữ, tăng khả năng giao tiếp, tăng cường tính tập thể.
3. Biện pháp đọc tác phẩm nghệ thuật và sử dụng phương tiện trực quan
trọng hoạt động cho trẻ làm quen văn học.
3.1. Đọc tác phẩm nghệ thuật:
Biện pháp đọc tác phẩm có nghệ thuật là biện pháp đặc thù của việc nâng
cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, qua đọc diễn cảm khơi
gợi lên những tâm trạng những mảnh đời, những tính cách khác nhau, thấm
nhuần tính nhân văn trong đứa trẻ.
Ngay từ đầu năm học nhà trường triển khai việc áp dụng hiệu quả cách

Việc tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường mầm
non một phương tiện không thể thiếu để hỗ trợ cho việc thành công của tiết dạy
chính là đồ dùng trực quan minh họa chính vì thế tôi đã đưa ra một số biện pháp sau:
Tổ chức cho giáo viên hội thảo trao đổi kinh nghiệm việc sử dụng đồ
dùng trực quan sao cho hiệu quả.
Lựa chọn phương tiện trực quan sao cho phù hợp có tác dụng giáo dục
thẩm mỹ, phương pháp này phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ Mầm non,
Ngôn ngữ hình thể của cô giáo là phương tiện trực quan sinh động nhất. Ngôn
ngữ nói, đọc diễn cảm rõ ràng mạch lạc, tình cảm hòa quyện giữa âm thanh,
nghĩa từ, giữa giọng điệu và cử chỉ điệu bộ sẽ làm sống dậy hình ảnh đẹp trong
mắt trẻ. Ngoài ngôn ngữ hình thể thì rối, tranh cũng là biện pháp trực quan sinh
động giúp trẻ hứng thú và tạo kết quả tốt trong giờ học.
-8-


Ví dụ: Trong tiết kể chuyện “Cô bé quàng khăn đỏ” nếu sử dụng rối tay
kể chuyện sẽ đem lại hiệu quả cao cho trẻ bởi các nhân vật, sự di chuyển của các
con rối thu hút sự chú ý của trẻ.
4. Biện pháp chỉ đạo giáo viên tạo môi trường văn học trong trường, lớp
mầm non theo nội dung từng chủ đề trong năm học.
Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong trường lớp
mầm non rất quan trọng giáo viên sưu tầm tranh ảnh nội dung truyện giúp trẻ có
điều kiện tiếp cận với tác phẩm từ đó trẻ thích đọc sách truyện hơn.
Ngay từ đầu năm học nhà trường lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề, sau
đó huy động nhân lực của các lớp làm tranh chủ đề treo ở sân trường vừa là
tranh giới thiệu chủ đề vừa là tranh tuyên truyền cho cha mẹ trẻ hiểu được về
chủ đề con em mình đang học, từ đó cha mẹ trẻ cung cấp thêm cho trẻ một số
nội dung về văn học liên quan đến các chủ đề trẻ đang học, qua đó tạo điều kiện
cho trẻ làm quen với văn học có hiệu quả hơn.
Chỉ đạo cho các nhóm lớp cần phối hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh

văn học trong nhà trường.
Ngoài ra nhà trường chỉ đạo các nhóm lớp phối kết hợp chặt chẽ với các
bậc phụ huynh tuyên truyền trao đổi thường xuyên qua mỗi chủ đề học, qua việc
trao đổi nhằm giúp phụ huynh biết được chủ đề tới con em mình học bài thơ câu
chuyện gì để cha mẹ trẻ về nhà rèn thêm kiến thức cho trẻ, tạo điều kiện cho các
cô giáo khi dạy trẻ làm quen với văn học tại nhóm lớp, từ đó chất lượng cho trẻ
làm quen với văn học tại nhà trường được nâng lên.
Chỉ đạo các nhóm lớp thực hiện tốt nhiệm vụ phối hợp với gia đình trẻ.
Muốn tạo sự tin tưởng và thu hút sự tham gia của phụ huynh vào hoạt động
chăm sóc giáo dục trẻ của lớp và của nhà trường giáo viên cần thực hiện tốt các
yêu cầu sau:
Lắng nghe ý kiến của cha mẹ trẻ, chủ động xây dựng mối quan hệ tốt với
phụ huynh, sẵn sàng tư vấn và giúp đỡ kiến thức khi gia đình có yêu cầu, thông
tin đầy đủ cho cha mẹ trẻ về chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ ở trường bằng
nhiều hình thức khác nhau như họp phụ huynh, bảng thông báo, góc trao đổi với
phụ huynh, giới thiệu những hoạt động trong ngày ở trường của giáo viên và của trẻ.
- 10 -


Liên lạc thường xuyên với gia đình để tìm hiểu sinh hoạt của trẻ ở gia
đình, thông tin cho cha mẹ trẻ biết về tình hình của trẻ ở lớp, những thay đổi của
trẻ nếu có để kịp thời có biện pháp giáo dục cho phù hợp.
Trong khi lập kế hoạch theo chủ đề, kế hoạch tuần, giáo viên cần đưa nội
dung phối hợp với gia đình vào kế hoạch, cần nêu những yêu cầu cụ thể về vấn
đề cần phối hợp với gia đình để thực hiện chủ đề đó.
Ví dụ: Từ ngày 06 tháng 9 năm 2011 đến ngày 10 tháng 9 năm 2011 cần phụ
huynh đóng góp vật liệu giấy báo cũ, bìa, cây. hạt... ở nhà phụ huynh đọc cho trẻ
nghe thơ, truyện về gia đình, cô giáo, những yêu cầu này giáo viên nên thông báo
cho phụ huynh trong giờ đón trả trẻ và ở góc “tuyên truyền cho cha mẹ trẻ” sau một
thời gian đưa ra yêu cầu đối với phụ huynh, giáo viên có thể đưa ra một số thông

dễ dàng hơn.
6. Biện pháp chỉ đạo tự học tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn cho đội
ngũ giáo viên nhằm góp phần nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học.
Biện pháp tự học tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ qua việc tự học tự
bồi dưỡng, giáo viên học hỏi được nhiều điều từ các đơn vị bạn. Từ đó đúc rút ra
được những kinh nghiệm để áp dụng thực hiện có hiệu quả tại đơn vị mình.
Để thực hiện tốt công tác chỉ đạo việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm
quen với văn học trong nhà trường.
Tổ chức cho giáo viên tham gia các chuyên đề lớn do Sở Giáo dục và Đào
tạo, Phòng Giáo dục và Đào tạo tổ chức.
Triển khai chuyên đề lớn trong nhà trường, sau đó chỉ đạo các lớp điểm
dạy mẫu để rút ra kinh nghiệm nhân diện rộng.
Có kế hoạch bồi dưỡng giáo viên có chuyên môn trung bình bằng cách tạo
điều kiện cho đi dự các lớp điểm.
Tổ chức cho giáo viên dự giờ chéo và nhận xét góp ý để rút kinh nghiệm lẫn nhau.
Tổ chức thi chọn giáo viên dạy giỏi cấp tổ, cấp trường. cấp huyện, thi giáo
viên dạy giỏi chuyên đề, qua đó nhằm cho giáo viên có điều kiện cọ sát và nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Tạo điều kiện cho tất cả giáo viên tham dự các lớp học nâng chuẩn, bồi
dưỡng thường xuyên để nâng cao trình độ chuyên môn.
Tạo điều kiện cho giáo viên tham khảo tài liệu sách báo nói về chuyên đề
học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- 12 -


Tổ chức cho giáo viên đi thăm quan học hỏi kinh nghiệm ở trường bạn
trong tỉnh, dự giờ, trao đổi phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động, việc
tạo môi trường mở trong lớp học theo chủ đề chủ điểm để nâng cao chuyên môn
nghiệp vụ, thực hiện thường xuyên chuyên đề làm quen với văn học qua mỗi
chủ đề, có nhận xét rút kinh nghiệm đánh giá trên giáo viên ,trên trẻ qua từng

4

0

Học sinh

300

90

115

95

0

- 13 -


PHẦN KẾT LUẬN
I. Những bài học kinh nghiệm:
Thứ nhất là: Hiểu và nắm chắc ý nghĩa tầm quan trọng của việc nâng cao
chất lượng cho trẻ làm quen với văn học đối với trẻ trong nhà trường từ đó giáo
viên không ngừng học hỏi đẻ nâng cao trình độ chuyên môn, từ đó tạo động lực
thúc đẩy phong trào thi đua của giáo viên về bộ môn này.
Thứ hai là: Sử dụng hiệu quả cách đọc thơ diễn cảm, kể chuyện diễn cảm
từ đó tạo điều kiện cho giáo viên tự tin hơn trong khi truyền thụ kiến thức cho
trẻ, giúp trẻ cảm nhận được tác phẩm một cách có hiệu quả nhất.
Thứ ba là: Tạo môi trường văn học trong trường lớp mầm non cũng là một
yếu tố quan trọng thúc đẩy sự thành công việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm

IV. Kiến nghị, đề xuất:
* Đối với phòng giáo dục đào tạo:
Quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc
nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường.
Mở các đợt tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo
viên trong nhà trường.

Than Uyên, ngày 10 tháng 3 năm 2012
Tác giả

Nguyễn Thị Viên

- 15 -


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hà Nguyễn Kim Giang - Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
2. Nguyễn Như Mai, Đinh Kim Thoa, Nguyễn Ánh Tuyết - Tâm lý trẻ lứa
tuổi Mầm non
3. Hồ Lam Hồng - Kích thích sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ Mầm non.
4. Nguyễn Xuân Khoa - Phương pháp phát trển ngôn ngữ.
5. Đinh Hồng Thái - Phương pháp phát triển lời nói cho trẻ.
6. Lê Thanh Vân - Sinh lý học trẻ em.
7. Hướng dẫn thực hiện đổi mới hình thức giáo dục trẻ em 5 - 6 tuổi
- Bộ Giáo dục và Đào tạo

- 16 -