UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH HẢI DƯƠNG
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Một số biện pháp về phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24- 36 tháng
thông qua giờ kể chuyện..
Bộ môn (lĩnh vực): Giáo dục

Năm học: 2014- 2015
1


THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp về phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 –36
tháng thông qua giờ kể chuyện”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục
3. Tác giả: Phạm Thị Ninh. - Nam (nữ): Nữ
- Ngày tháng/năm sinh: 01/02/1986
- Trình độ chuyên môn: Trung cấp sư phạm mầm non
- Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Hồng Phúc
- Điện thoại: 0989839390
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường mầm non Hồng Phúc
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu: Trường mầm non Hồng Phúc năm học
2014 -2015
6. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Về phía giáo viên: Phải có trình độ chuẩn trở lên, có năng lực, trình độ
chuyên môn vững vàng, yêu nghề, mến trẻ.
- Cơ sở vật chất: Trang thiết bị dạy học đầy đủ tại phòng nhóm như: ti vi, đầu
đĩa, máy tính, tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi phục vụ tiết dạy.
7. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Tháng 9/2014 – 3/2015 tại lớp 24- 36
tháng trường mầm non Hồng Phúc.

Trẻ nhà trẻ rất hiếu động và chưa có ý thức học tập như lứa tuổi mẫu giáo, nên
việc thay đổi hình thức cũng như đội hình, phân nhóm cho trẻ là rất cần thiết và
ảnh hưởng lớn tới việc tiếp thu bài và phát triển ngôn ngữ cho trẻ.

3


Với các biện pháp trên, kết quả thu được rất đáng khích lệ: Qua các giờ học
tôi thấy các cháu rất hứng thú, rất thích nghe kể chuyện. Thông qua đó mà việc
phát triển ngôn ngữ đạt hiệu quả cao.
Sau khi nghe kể chuyện, trẻ có thể bắt chước giọng các nhân vật trong chuyện
và trả lời các câu hỏi của cô. Vốn từ của trẻ được tăng lên rất nhiều đồng thời trẻ
biết sử dụng các loại câu phong phú và đa dạng.Trẻ phát âm chính xác tên các
nhân vật trong truyện, biết nói câu có 4 -5 từ. Điều đó đã giúp trẻ phát triển ngôn
ngữ một cách tốt nhất, góp phần nâng cao chất lượng trong các giờ học và tạo tiền
đề cho việc học tập của trẻ ở các lớp học tiếp theo.
Sáng kiến của tôi có thể áp dụng ở tất cả các trường mầm non trong huyện.
Bản thân là một giáo viên trẻ mới vào ngành nên kinh nghiệm trong quá trình
giảng dạy còn hạn chế. Tôi rất mong các cấp sẽ in ấn và phát hành những tài liệu
về sáng kiến kinh nghiệm, các bài Sáng kiến đạt giải cao cấp Tỉnh và cấp Huyện
để giáo viên học hỏi, tham khảo áp dụng vào thực tế của trường lớp mình.

4


MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1.Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
Tháng 9/2014 tôi được nhà trường phân công dạy lớp 24-36 tháng. Trong
ngày đầu tiên nhận lớp tôi cảm thấy rất vui và cũng khá lo lắng. Tôi không biết trẻ
có thích cô giáo mới không? Trẻ đã biết những gì và trẻ cần gì? Khi vừa gặp trẻ

Để sáng kiến đạt hiệu quả cao, tôi đã áp dụng trong một năm từ tháng 9/2014
– 3/2015.
2. Cở sở lý luận.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình
giáo dục toàn diện cho trẻ. Chương trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ đã được nhà
giáo dục mầm non Liên Xô nổi tiếng: Eiti-Khêva xem là khâu chủ yếu nhất của
hoạt động trong trường mầm non, là tiền đề thành công của các lĩnh vực khác.
Trong quá trình phát triển nhận thức, ngôn ngữ có vai trò là một phương tiện
giúp trẻ tìm hiểu, khám phá về thế giới xung quanh. Thông qua cử chỉ và lời nói của
người lớn, trẻ làm quen với các sự vật, hiện tượng, trẻ hiểu những đặc điểm, tính
chất, công dụng của các sự vật cùng với từ tương ứng với nó. Nhờ có ngôn ngữ trẻ
nhận biết ngày càng nhiều các sự vật, hiện tượng mà trẻ được tiếp xúc trong cuộc
sống hàng ngày.
V.I.Lênin nói “Ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng nhất của con người”.
(V.I.Lênin toàn tập, tập 25, trang 258). Câu nói trên đã khẳng định rằng không có
một phương tiện giao tiếp nào có thể sánh được với ngôn ngữ.
Nhờ có ngôn ngữ mà con người có khả năng hiểu biết lẫn nhau. Cho dù ngoài
ngôn ngữ ra con người còn dùng những phương tiện giao tiếp khác nữa như: cử
chỉ, điệu bộ, tín hiệu, âm thanh, tranh ảnh nhưng ở vị trí trên hết và trước hết vẫn
phải là ngôn ngữ.
6


Ở trẻ nhỏ nhu cầu giao tiếp rất lớn. Trong giao tiếp, trẻ sử dụng ngôn ngữ của
mình để trình bày ý ngĩ, tình cảm, hiểu biết của mình với mọi người xung quanh.
Cho nên việc tạo cho trẻ được nghe, hiểu và được nói là hết sức cần thiết trong
giáo dục ngôn ngữ.
Mặt khác trẻ cũng có thể dùng ngôn ngữ để bày tỏ những nhu cầu mong
muốn của bản thân hay đọc thơ, hát các bài hát ..mà trẻ đã được học. Nếu như
ngôn ngữ của trẻ không được phát triển thì việc giao tiếp của trẻ gặp rất nhiều khó

9/2014

Tổng Tỷ lệ
số trẻ

43

100%

Trẻ nói Tỷ lệ Trẻ nói Tỷ lệ
câu có
câu có
4 -5từ
3-4 từ
21/43

49% 15/43

35%

Trẻ biết nói Tỷ lệ
lên nhu cầu
của bản thân
bằng câu đầy
đủ
7/43

16%

Qua kết quả khảo sát trên tôi thấy ngôn ngữ của trẻ còn phát triển chậm.

một trong những nguyên nhân của việc chậm phát triển ngôn ngữ.
- Trí nhớ của trẻ còn hạn chế nên ảnh hưởng đến việc tiếp thu kiến thức của
trẻ trong các hoạt động.
- Trẻ đi học không đều, nhất là những ngày mưa gió hoặc giá rét.
4. Các biện pháp thực hiện.
4. 1. Giáo viên phải chuẩn bị kỹ các nội dung của hoạt động trước khi
dạy.
Hoạt động kể chuyện là một trong những hoạt động giúp trẻ phát triển ngôn
ngữ rất tốt nhưng hoạt động kể chuyện có thành công hay không phần lớn là do
9


giọng kể của giáo viên mà muốn có giọng kể hay thì trước hết người giáo viên
phải thuộc truyện, hiểu nội dung truyện. Chính vì vậy tôi luôn đọc kỹ truyện,
luyện giọng kể sao cho ngộ nghĩnh, đáng yêu phù hợp với từng nhân vật trong
truyện:
VD:Truyện “Thỏ con không vâng lời” giọng của Thỏ mẹ, bác Gấu thì ấm hơn,
nói chậm hơn và tình cảm.
- Giọng của Thỏ con lúc vui thì nhí nhảnh, trong trẻo. Khi làm sai thì nức nở,
buồn bã hoặc dùng tay gạt nước mắt.
- Truyện “ Đôi bạn nhỏ” giọng của Cáo thì lanh lảnh, gian ác. Giọng của Gà
con, Vịt con khi gặp nạn thì hốt hoảng, lo lắng...
- Giọng của Bà cụ trong truyện “Cây táo” thì chậm hơn khi nói ra nhiều hơi
hơn.
- Giọng Vịt con phải khàn khàn, giọng của mèo thì lanh lảnh.
4.2. Tích cực sưu tầm, làm đồ dùng đẹp và sáng tạo phù hợp với nội dung
truyện.
Trẻ nhà trẻ thích màu sắc rực rỡ, đồ vật phát ra tiếng kêu và có âm thanh vui
nhộn. Vì vậy để tạo được hứng thú cho trẻ trong hoạt động kể chuyện tôi đã không
ngừng tìm tòi, làm đồ dùng từ nguyên vật liệu sẵn có sao cho đẹp mắt, hấp dẫn trẻ



Trước kia tôi cho rằng hoạt động kể chuyện thì không cần có đồ dùng như các
tiết học khác mà chỉ làm đồ dùng cho cô nên trẻ hay nhàm chán. Đối với lứa tuổi
nhà trẻ các nhân vật trong chuyện đều là các con vật gần gũi. Những con vật nhỏ
nhắn xinh xắn luôn là những người bạn đáng yêu của trẻ, hiểu được tâm lý này của
trẻ nên khi kể chuyện tôi đã làm đồ dùng cho trẻ như mũ các nhân vật Gà con, Vịt
con, thỏ con...để trẻ được cầm, đội và bắt chước những nhân vật trong truyện.

13


Việc làm đồ dùng phục vụ cho các hoạt động kể chuyện đó là yếu tố góp phần
quyết định chất lượng và khả năng sáng tạo của trẻ trong giờ học, khi trẻ đã có
hứng thú với các hoạt động trẻ sẽ mạnh dạn nói lên suy nghĩ của mình, điều đó
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ trong các hoạt động.
4.3. Đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào các tiết học.
- Các nhân vật trong chuyện thì luôn vận động và thay đổi vị trí nhưng nếu
ta chỉ dạy bằng tranh thì trẻ khó có thể tưởng tưởng và hiểu được những hành
động của nhân vật. Vì vậy tôi kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin vào làm và
tìm tòi các hiệu ứng hình ảnh, slides để tạo hứng thú, kích thích trẻ tập nói để phát
triển ngôn ngữ cho trẻ.
- Thường xuyên truy cập vào các trang web như: Giáo dục mầm non.vn, giáo
án điện tử.com, you tobe.com, suối nguồn yêu thương. net ...để tìm các tư liệu,
video có nội dung phù hợp với bài dạy sau đó sử dụng máy tính, ti vi vào dạy trẻ.
Ví dụ: “Truyện về loài voi” trình chiếu trên ti vi cho sinh động để trẻ hứng
thú và bắt chước nói theo.

14



Hoặc xây dựng khung cảnh truyện ngay trong lớp học.

17


Cô giáo là người dẫn truyện còn trẻ đóng vai, bắt chước các nhân vật trong
truyện và kể cùng cô. Những đứa trẻ khi được bắt chước các nhân vật sẽ rất thích
thú và chú ý vào mọi hoạt động qua đó giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn
từ và sự hiểu biết của mình về các hiện tượng xung quanh. Biết nói đủ câu và trả
lời cô rõ ràng mạch lạc.
4.6. Chú ý đến trẻ cá biệt và chậm phát triển
Bên cạnh việc thay đổi hình thức tổ chức thì vấn đề cô giáo phải nắm rõ đặc
điểm tâm sinh lý của lứa tuổi và quan trọng hơn là phải nắm rõ đặc điểm riêng của
từng trẻ nhằm tìm ra các biện pháp bồi dưỡng cho trẻ theo sự phân nhóm và sắp
sếp chỗ ngồi hợp lý:
+ Trẻ nhút nhát ngồi cạnh trẻ mạnh dạn, nhanh nhẹn.
+ Trẻ khá ngồi cạnh trẻ trung bình.
+ Trẻ hiếu động, cá biệt, hay nói chuyện ngồi cạnh trẻ ngoan,trẻ hay khóc
ngồi cạnh cô giáo, để dễ quan sát và tiện cho việc điều hành trẻ tốt hơn.

Việc

phân nhóm này rất có hiệu quả trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Tôi lấy ví
18


dụ thực tế đã trải qua: Theo sự sắp xếp chỗ ngồi trên, khi tôi mời một cháu khá trả
lời câu hỏi thì cháu học trung bình ngồi cạnh bên bạn có thể nghe được câu trả lời
của bạn và khi được cô mời lên trả lời lại thì cháu sẽ trả lời được, và với sự động

số trẻ

Trẻ nói Tỷ lệ
câu có

Trẻ nói Tỷ lệ
câu có 45 từ

3-4 từ
9/2014

43

21/43

48,9%

15/43

3/2015

43

3/43

7%

10/43

Trẻ biết nói Tỷ lệ

triển ngôn ngữ, trẻ cá biệt, không phân biệt đối xử giữa các trẻ.
- Giáo viên thường xuyên trao đổi với phụ huynh về những gì trẻ nói được gì
và chưa nói được gì để cùng tìm ra nguyên nhân và cách dạy trẻ tốt nhất.
6. Điều kiện để sáng kiến được nhân rộng.
20


- Về phía giáo viên: Phải có trình độ chuẩn trở lên, có số năm công tác đối
với độ tuổi áp dụng sáng kiến ít nhất là 2 năm, có năng lực, trình độ chuyên môn
vững vàng, yêu nghề, mến trẻ.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học đầy đủ tại phòng nhóm như: ti vi, đầu
đĩa, máy tính, tranh ảnh, đồ dùng phục vụ tiết dạy.
- Sân trường rộng, bằng phẳng, đảm bảo an toàn có vườn cổ tích và một số đồ
chơi ngoài trời: xích đu...

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1.

Kết luận:

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các môn học, các hoạt động
trong trường mầm non là một việc làm vô cùng quan trọng. Trong những năm qua
đội ngũ giáo viên mầm non đã từng bước khẳng định về chuyên môn nghiệp vụ
của mình, đã đầu tư vào bài dạy, các hoạt động một cách tích cực. Song đối với
việc thực hiện chương trình nhà trẻ vẫn còn nhiều lúng túng nhất là độ tuổi 24 đến
36 tháng, giáo viên chưa chú ý tới việc tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động, giao
tiếp để phát triển ngôn ngữ. Có đầu tư vào bài dạy, nhưng phương pháp và biện
pháp để cho trẻ được tham gia vào các hoạt động ngôn ngữ là rất ít. Khi tổ chức
giờ kể chuyện cho trẻ, môn học mà cô có thể khai thác nhiều biện pháp giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ thì giáo viên hay nói nhanh, hệ thống câu hỏi đàm thoại, giáo

- Những câu hỏi đàm thoại phù hợp với nhận thức của trẻ, có tính gợi mở sẽ
khuyến khích được nhiều trẻ trả lời. Khi trẻ được nghe giải thích và nhắc lại
những từ khó thì trẻ sẽ nói được đúng và chuẩn, từ đó mở rộng vốn từ.
- Sự thay đổi hình thức tổ chức, cho trẻ được kể chuyện cùng cô sẽ mang lại
cho trẻ những trải nghiệm mới lạ về thế giới truyện kể đầy màu sắc. Ngoài ra còn
giúp trẻ mạnh dạn, tự tin khi thể hiện giọng nhân vật cũng như khi giao tiếp với cô
với bạn...
2. Khuyến nghị
Đề nghị với các cấp, các ngành và Nhà nước quan tâm hơn nữa đến vật chất
và tinh thần của giáo viên mầm non, tạo điều kiện cho 100% giáo viên vào viên
chức nhà nước trong năm học 2015-2016. Để chúng tôi những người giáo viên
mầm non thực sự yên tâm công tác và cống hiến nhiều hơn nữa cho sự nghiệp giáo
dục của nước ta, xứng đáng với phương châm: “Giáo dục là quốc sách hàng
đầu”.
2.1. Đối với Phòng Giáo Dục:
Tôi mong được sự quan tâm, giúp đỡ về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và
học tạo điều kiện cho việc dạy và học của cô và trò được đầy đủ hơn.
-Tạo điều kiện cho giáo viên được tham quan, học hỏi các trường chuẩn của
tỉnh, thành phố.
-Nên in ấn và phát hành những tài liệu về sáng kiến kinh nghiệm, các bài
sáng kiến đạt giải cao cấp Tỉnh và cấp Huyện để giáo viên học hỏi, tham khảo áp
dụng vào thực tế của trường lớp mình.
2.2. Đối với nhà trường.
- Tổ chức nhiều hơn nữa các buổi hội giảng, chuyên đề, các tiết dạy mẫu để
giáo viên được học hỏi kinh nghiệm.
23


- Tổ chức các buổi bồi dưỡng về chống phát âm lệch chuẩn “n-l” cho giáo
viên.


II. Chuẩn bị
- Chiếu cho trẻ ngồi.
- Tranh truyện “Đôi bạn nhỏ”
- Máy tính, ti vi. Mũ gà, vịt, cáo đủ cho cô, cho trẻ.
- Nhạc và lời bài “Đàn vịt con”.

III. Tiến hành
Hoạt động của cô

Hoạt động của
trẻ

* Hoạt động 1: Gây hứng thú
25