Header Page 1 of 161.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

VI THỊ THU HUYỀN

GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH LỚP 3 THÔNG QUA DẠY HỌC
MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2016

Footer Page 1 of 161.


Header Page 2 of 161.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2

VI THỊ THU HUYỀN

GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH LỚP 3 THÔNG QUA DẠY HỌC
MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI

Chuyên ngành: Giáo dục học (Bậc tiểu học)
Mã số:

nghiệp thông cảm, giúp đỡ đưa ra những chỉ dẫn quý báu cho tôi.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn

Vi Thị Thu Huyền

Footer Page 3 of 161.


Header Page 4 of 161.
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa được công
bố trong bất kì công trình nào khác.

Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn

Vi Thị Thu Huyền

Footer Page 4 of 161.


Header Page 5 of 161.
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO
HỌC SINH LỚP 3 THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI . 5
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................... 5

2.1.1. Mục tiêu môn học ....................................................................................... 35
2.1.2. Nội dung môn học....................................................................................... 36
2.2. Thực trạng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua dạy học môn tự
nhiên và xã hội .......................................................................................................... 37
2.2.1. Mục tiêu điều tra ......................................................................................... 37
2.2.2. Nội dung điều tra ........................................................................................ 37
2.2.3. Đối tượng và phương pháp điều tra ............................................................ 38
2.2.4. Kết quả điều tra ........................................................................................... 41
Kết luận chương 2 ..................................................................................................... 53
Chương 3. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP
3 THÔNG QUA DẠY HỌC MÔN TỰ NHIÊN XÃ HỘI .................................... 54
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................................ 54
3.2.1. Đảm bảo nguyên tắc chung trong giáo dục kĩ năng sống cho người học ... 54
3.2.2. Phù hợp với đặc trưng của môn Tự nhiên và xã hội lớp 3 ......................... 55
3.2.3. Phù hợp với thực tiễn giáo dục Tiểu học hiện nay ..................................... 55
3.2. Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua dạy học
môn Tự nhiên và xã hội............................................................................................. 57
3.2.1. Xác định một số kĩ năng sống cần hình thành cho học sinh lớp 3 thông qua
dạy học môn Tự nhiên và xã hội........................................................................... 57
3.2.2. Thiết kế các bài học trong môn Tự nhiên và xã hội lớp 3 có lồng ghép, tích
hợp nội dung giáo dục kĩ năng sống ..................................................................... 64
3.2.3. Xây dựng môi trường dạy học môn Tự nhiên và xã hội lớp 3 hướng vào
việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh .............................................................. 74
3.3. Thực nghiệm sư phạm ........................................................................................ 79
3.3.1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................ 79
3.3.2. Đối tượng thực nghiệm................................................................................ 79
3.3.3. Nội dung thực nghiệm ................................................................................ 79

Footer Page 6 of 161.


GV

Giáo viên

HS

Học sinh

TN

Thực nghiệm

ĐC

Đối chứng

TB

Trung bình

THTP

Trung học phổ thông

TN-XH

Tự nhiên – xã hội

ND


DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảng 2.1. Tổng hợp đánh giá các KNS của học sinh lớp 3 ...................................... 41
Bảng 2.2: Trình độ của giáo viên dạy lớp 3..........................................................................44
Bảng 2.3. Mức độ sử dụng phương pháp, kĩ thuật trong dạy học môn Tự nhiên và xã
hội lớp 3 ................................................................................................... 45
Bảng 2.4. Nhận thức của GV về bản chất của việc GDKNS .................................... 48
Bảng 2.5. Quan niệm của GV về việc GDKNS cho HS thông qua môn học ........... 49
Bảng 2.6. Mức độ thực hiện GDKNS cho HS thông qua dạy học môn TNXH 3 .... 50
Bảng 2.7. Nguyên nhân gây ảnh hưởng đến hiệu quả GDKNS ................................ 51
Bảng 3.1. Hệ thống bài học và nội dung GDKNS trong môn Tự nhiên và xã hội 3 66
Bảng 3.2. Mẫu thực nghiệm ...................................................................................... 79
Bảng 3.3. Kết quả kiểm tra môn Tự nhiên và xã hội của hai lớp TN và ĐC trước
TN ............................................................................................................ 83
Bảng 3.4. Kết quả kiểm tra môn Tự nhiên và xã hội của hai lớp TN và ĐC
sau TN ...................................................................................................... 84
Bảng 3.5. KNS của HS lớp TN và lớp ĐC trước TN ............................................... 85
Bảng 3.6. KNS của HS lớp TN và lớp ĐC sau TN .................................................. 87
Bảng 3.7. Kết quả bày tỏ thái độ của HS khi học môn Tự nhiên và xã hội .............. 88
Biểu đồ 2.1. Con đường GDKNS cho HS lớp 3 thông qua môn học TN - XH ........ 51
Biểu đồ 3.1. So sánh kết quả kiểm tra môn Tự nhiên và Xã hội lớp 3 của lớp TN và
ĐC trước thực nghiệm ............................................................................. 83
Biểu đồ 3.2. So sánh kết quả kiểm tra môn Tự nhiên và Xã hội lớp 3 của lớp TN và
ĐC sau thực nghiệm ................................................................................ 84

Footer Page 9 of 161.


Header Page 10 of 161.
1



Header Page 11 of 161.
2

sống, các kĩ năng cần thiết phải được hình thành cho học sinh thường xuyên, liên
tục qua mọi hoạt động, nhất là tích hợp trong dạy học các môn học. Bởi vậy, giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh trong dạy học môn Tự nhiên và Xã hội lớp 3 là vấn
đề thiết thực và quan trọng.
1.4. Trong giai đoạn hiện nay, có thể thấy, vấn đề kĩ năng sống và giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh đã được nghiên cứu làm sáng tỏ cả trên bình diện lí luận
và thực tiễn với nhiều cách tiếp cận phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, chưa có
nhiều công trình tập trung vào việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp
3 thông qua quá trình dạy học môn Tự nhiên và Xã hội.
Từ cơ sở lí luận và thực tiễn nêu trên chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu “Giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 thông qua dạy học môn Tự nhiên và Xã hội”
nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học nói
riêng và chất lượng giáo dục tiểu học nói chung.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 3 thông
qua dạy học môn Tự nhiên và xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh tiểu học nói riêng, chất lượng giáo dục tiểu học nói chung.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 3
thông qua dạy học môn Tự nhiên và xã hội
3.2. Khách thể nghiên cứu: Quá trình giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
lớp 3.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu các biện pháp giáo dục kĩ năng sống được xây dựng dựa trên kinh
nghiệm và vốn sống của học sinh, đồng thời tập trung khai thác các tình huống và
nội dung dạy học tự nhiên và xã hội phù hợp với từng loại kĩ năng sống cụ thể thì

7.2.1. Phương pháp điều tra
Sử dụng phiếu hỏi để lấy ý kiến của giáo viên, học sinh lớp 3 nhằm tìm
hiểu, thu thập thông tin xây dựng cơ sở thực tiễn cho đề tài nghiên cứu.
7.2.2. Phương pháp quan sát
- Quan sát học sinh: Quan sát học sinh lớp 3 để đánh giá thực trạng kĩ năng
sống của các em.
- Quan sát giáo viên: Xem kế hoạch dạy học, dự giờ dạy của giáo viên môn Tự
nhiên xã hội lớp 3 để đánh giá thực trạng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong

Footer Page 12 of 161.


Header Page 13 of 161.
4

quá trình dạy học môn học này ở tiểu học.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn một số giáo viên và học sinh để tìm hiểu thực trạng về vấn đề
nghiên cứu, đồng thời khai thác sâu hơn các yếu tố ảnh hưởng đến KNS và GDKNS
cho học sinh lớp 3.
7.2.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Tiến hành thực nghiệm sư phạm đối với học sinh lớp 3 để kiểm định tính khả
thi của các biện pháp, từ đó xác định các điều kiện cần lưu ý khi thực hiện các biện
pháp.
7.3. Phương pháp xử lí số liệu
Sử dụng phần mềm Microsoft Exel để phân tích, đánh giá kết quả khảo sát
thực trạng và kết quả thực nghiệm.
8. Những đóng góp của luận văn
8.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kĩ năng sống và GDKNS cho học sinh
tiểu học nói chung và học sinh lớp 3 nói riêng.

học thực hành, coi đó như là một khả năng xã hội quan trọng trong việc phát triển
cá nhân [6].
Năm 1979, Tiến sĩ người Mỹ, Gilbert Botvin - nhà khoa học hành vi và giáo
sư tâm thần học - đã nghiên cứu và đưa ra một chương trình đào tạo KNS có hiệu
quả cho thanh thiếu niên từ lớp 7 đến lớp 9. Thông qua các môđun tương tác,
chương trình của ông đã tạo cho người học được tiếp cận với những kĩ năng xã hội
như: quyết đoán, tư duy phê phán, ra quyết định, giải quyết vấn đề để thể hiện sự từ
chối sử dụng các chất gây nghiện. Chương trình đào tạo KNS của Botvin đã được
triển khai trong nhiều trường học khác nhau, từ các trường công lập đến các trung
tâm tạm giam người chưa thành niên và đã thu được nhiều kết quả ấn tượng. Nó
không chỉ giúp ngăn ngừa hút thuốc lá trong thanh thiếu nhiên mà còn giúp tăng
thêm giá trị trong mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh, tăng kết quả học tập và
sự quan tâm của nhà trường [53].
Với sự tài trợ của các tổ chức quốc tế như: UNICEF, UNESCO, UNEPA,
WHO, chương trình GDKNS đã được phát triển rộng khắp. Thông qua mạng lưới toàn
cầu, các tổ chức đã mở các cuộc hội thảo, cung cấp tài liệu đồng thời phối hợp với nhau
để đẩy mạnh hoạt động GDKNS cho thanh thiếu niên thông qua các cách tiếp cận khác
nhau. Chương trình này đã được thực hiện và phát triển mạnh trong khu vực Mỹ Latinh
và Caribe, khu vực Nam Phi, khu vực Châu Á [45]; [46]; [47]; [48]; [53].

Footer Page 14 of 161.


Header Page 15 of 161.
6

Tại Mỹ Latinh, năm 1996, một cuộc hội thảo về KNS được tổ chức tại Costa
Rica nhằm đẩy mạnh giáo dục sức khỏe thông qua GDKNS trong các trường học và
coi đó như một trong những ưu tiên của mạng lưới y tế tại đây [53].
Tại vùng biển Caribe, các cơ quan Liên Hiệp Quốc phối hợp với Đại học Tây


Giáo dục KNS ở Lào được bắt đầu quan tâm từ năm 1998 với cách tiếp cận
nội dung quan tâm đến giáo dục cách phòng chống HIV/AIDS được tích hợp
trong chương trình giáo dục chính quy. Năm 2001 giáo dục KNS ở Lào được mở rộng
sang các lĩnh vực như giáo dục dân số, giới tính, sức khoẻ sinh sản, vệ sinh cá nhân,
giáo dục môi trường vv..Các nội dung này được đưa vào trong chương trình giảng
dạy của 5 môn học: Thế giới xung quanh ta (ở tiểu học), Sinh học, Công dân, Khoa
học tự nhiên (ở trung học). [45]; [46]
Giáo dục KNS ở Campuchia được xem xét dưới góc độ năng lực sống của
con người, kỹ năng làm việc vì vậy giáo dục KNS được triển khai theo hướng là giáo
dục các kỹ năng cơ bản cho con người trong cuộc sống hàng ngày và kỹ năng
nghề nghiệp. [46]; [47]
Giáo dục KNS ở Malaysia được xem xét và nghiên cứu dưới 3 góc độ: Các kỹ
năng thao tác bằng tay, kỹ năng thương mại và đấu thầu, kỹ năng sống trong đời
sống gia đình. [46]; [47]
Ở Bangladesh: Giáo dục KNS được khai thác dưới góc độ các kỹ năng hoạt
động xã hội, kỹ năng phát triển, kỹ năng chuẩn bị cho tương lai.
Ở Ấn Độ: Giáo dục KNS cho học sinh được xem xét dưới góc độ giúp cho
con người sống một cách lành mạnh về thể chất và tinh thần, nhằm phát triển
năng lực người. Các KNS được khai thác giáo dục là các kỹ năng: Giải quyết vấn
đề, tư duy phê phán, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ra quyết định, kĩ năng hợp tác, kỹ
năng quan hệ liên nhân cách vv…[46]; [47]
Mặc dù, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đã được nhiều nước quan tâm
và cùng xuất phát từ quan niệm chung về kĩ năng sống của Tổ chức Y tế thế giới
hoặc của UNESCO, nhưng quan niệm và nội dung giáo dục kĩ năng sống ở các
nước không giống nhau. Ở một số nước, nội hàm của khái niệm kĩ năng sống được
mở rộng, trong khi một số nước khác xác định nội hàm của khái niệm kĩ năng
sống chỉ gồm những khả năng tâm lí, xã hội. Quan niệm, nội dung giáo dục kĩ năng
sống được triển khai ở các nước vừa thể hiện cái chung vừa mang tính đặc thù
(những nét riêng) của từng quốc gia. Mặt khác, ngay trong một quốc gia, nội dung

Cũng năm 2003 – 2004, Viện Chiến lược và Chương trình giáo dục phối hợp
với tổ chức UNESCO triển khai nghiên cứu về “GDKNS ở Việt nam”. Nghiên cứu
này sau đó đã được xuất bản thành sách năm 2006. Trong đó, các tác giả đã tập
trung nghiên cứu, tìm hiểu về: Quá trình nhận thức về KNS và tổng quan các chủ
trương, chính sách, điều luật phản ánh yêu cầu tiếp cận KNS trong giáo dục và quá
trình nghiên cứu, thực hiện GDKNS ở Việt Nam; Thực trạng giáo dục KNS cho

Footer Page 17 of 161.


Header Page 18 of 161.
9

người học từ trẻ mầm non đến người lớn ở Việt Nam; Khái quát được cách thức
giáo dục KNS ở Việt Nam, những phương pháp cụ thể và hình thức đã được sử
dụng để tiến hành GDKNS; Đánh giá về GDKNS ở Việt Nam và rút ra những bài
học kinh nghiệm; Xác định những thách thức và định hướng trong tương lai để đẩy
mạnh GDKNS ở Việt Nam trên cơ sở thực tiễn và đối chiếu với mục tiêu 3 và mục
tiêu 6 của chương trình hành động Dakar [43].
Năm 2005, có một số tài liệu, đề tài nghiên cứu được triển khai liên quan đến
GDKNS trong trường trung học cơ sở và trung học phổ thông như: Dự án VIE
01/10 do UNEPAtài trợ “Giáo dục dân số và sức khỏe sinh sản vị thành niên thông
qua hoạt động ngoại khóa trong nhà trường”; Đề tài cấp bộ “Giáo dục một số KNS
cho học sinh trung học phổ thông” do trung tâm nghiên cứu Giáo dục học, trường
Đại học Sư phạm Hà Nội triển khai nghiên cứu, nội dung các đề tài này chủ yếu đề
cập đến thực trạng, quan niệm GDKNS, những KNS cần được giáo dục cho lứa tuổi
học sinh trung học phổ thông ở Việt Nam [3]; [43]. Đến năm 2007, các kết quả
nghiên cứu của đề tài đã được biên tập và in thành sách: “Giáo dục kĩ năng sống”
(2007), “Giáo trình chuyên đề GDKNS” (2009, 2010) được sử dụng làm giáo trình,
tài liệu tham khảo cho các trường cao đẳng, đại học và một trong những tác giả

Để đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội cần đòi hỏi những con người
năng động, tích cực, sáng tạo. Ngành Giáo dục và đào tạo đang từng bước đổi mới
mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục trong nhà trường phổ thông. Trọng tâm
của việc đổi mới trong chương trình tiểu học là đổi mới về phương pháp dạy học,
hình thức tổ chức, tích hợp nội dung dạy học để trang bị cho người học đầy đủ kiến
thức, phẩm chất và năng lực phù hợp để trở thành những con người có ích cho xã
hội, đáp ứng được sự thay đổi của xã hội hiện đại.
Tự nhiên và xã hội là một môn học nằm trong chương trình giáo dục Tiểu
học hiện nay. Đây là môn học giáo dục cho học sinh những kiến thức cơ bản, đơn
giản nhất về các cơ quan trong cơ thể con người, cách giữ vệ sinh và bảo vệ sức
khỏe, giáo dục cho học sinh các sự vật hiện tượng đơn giản diễn ra trong tự nhiên,
xã hội và mối quan hệ của chúng trong môi trường tự nhiên – xã hội. Môn học này
đã trải qua quá trình phát triển lâu lài và được chính thức đưa vào dạy đại trà ở tiểu
học từ năm học 1996 - 1997. Đây là môn học được xây dựng trên cơ sở kế thừa và
phát triển từ các môn học trước nó như "Khoa học thường thức" (1956), "Tìm hiểu
khoa học" (1986), "Tìm hiểu Tự nhiên và Xã hội"(1993). Môn học này được dạy từ
lớp 1 đến lớp 5.

Footer Page 19 of 161.


Header Page 20 of 161.
11

Từ khi có môn học Tự nhiên và xã hội trong chương trình giáo dục ở Tiểu
học, đã có rất nhiều tác giả nghiên cứu để đưa ra những hướng dẫn giảng dạy cho
môn học này đối với các giáo viên dạy cấp tiểu học, các nghiên cứu đó đã được viết
thành giáo trình để đưa vào các trường sư phạm nhằm trang bị cho giáo viên tiểu học
tương lai những hiểu biết cơ bản về môn học và chương trình môn học Tự nhiên và
Xã hội như: Cuốn giáo trình “Phương pháp dạy học Tự nhiên và xã hội” của nhóm

từ xa. Trong tài liệu các tác giả đã đưa ra một hệ thống những nội dung có liên quan
đến đến việc dạy học các môn học về Tự nhiên và xã hội ở tiểu học từ lịch sử phát
triển của môn học, quan điểm xây dựng chương trình môn học, phương pháp dạy
học, hình thức tổ chức dạy học, phương tiện dạy học, kiểm tra đánh giá trong môn
học, hướng dẫn dạy học cụ thể đối với từng môn học về Tự nhiên - Xã hội và các
định hướng đổi mới trong dạy học.
Bên cạnh đó, Bộ giáo dục và Đào tạo đã nghiên cứu và đưa ra bộ sách giáo
khoa, sách giáo viên của môn học Tự nhiên và xã hội nhằm cung cấp các tài liệu
phục vụ cho việc dạy và học tốt môn học ở nhà trường tiểu học. Trong đó có sách
giáo khoa Tự nhiên và Xã hội 3 cung cấp cho học sinh lớp 3; Sách giáo viên Tự
nhiên và xã hội 3 của nhóm tác giả Bùi Phương Nga (chủ biên), Lê Thị Thu Dinh,
Nguyễn Tuyết Nga nhằm cung cấp cho giáo viên dạy lớp 3 làm căn cứ và tài tiệu
tham khảo để xây dựng kế hoạch bài học sao cho phù hợp với đối tượng học sinh và
điều kiện thực tiễn. Trong tài liệu giảng dạy này đã đưa ra những hướng dẫn chung
về mục tiêu, nội dung môn học, một số phương pháp và hình thức tổ chức dạy học;
đưa ra những hướng dẫn cụ thể với từng bài học. Tuy nhiên khi sử dụng tài liệu giáo
viên chỉ nên dùng như tài liệu để tham khảo, còn trong quá trình dạy học giáo viên
nên vận dụng sao cho phù hợp với đối tượng dạy học của mình và điều kiện thực tế
của cơ sở nhằm đạt được mục tiêu dạy học.
Tóm lại, tất cả các nghiên cứu về dạy học môn tự nhiên và xã hội trên đều
nhằm mục đích:
+ Phát triển năng lực và trình độ giáo viên tiểu học sao cho phù hợp với sự
phát triển của xã hội hiện đại.
+ Cung cấp cho giáo viên những cơ sở lý luận và thực tiễn để áp dụng vào
quá trình giảng dạy phù hợp nhằm đạt được hiệu quả của việc dạy học.
+ Tạo điều kiện cho học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp 3 nói riêng
có hứng thú học tập, khám phá tri thức mới đối với môn học Tự nhiên và xã hội.

Footer Page 21 of 161.


thời chỉ ra được mục tiêu GDKNS, nội dung và địa chỉ GDKNS cho học sinh thông
qua môn học Tiếng việt, Đạo đức, Tự nhiên và xã hội. Tuy nhiên, các nghiên cứu này
chưa có những hướng dẫn cụ thể về các biện pháp GDKNS cho học sinh.

Footer Page 22 of 161.


Header Page 23 of 161.
14

Một công trình nghiên cứu về GDKNS cho học sinh tiểu học cũng được biết
đến đó là luận án tiến sĩ “ GDKNS cho học sinh dân tộc thiểu số khu vực miền núi
phía Bắc Việt Nam (qua các môn Tự nhiên và Xã hội, Khoa học)” của tác giả
Nguyễn Thị Thu Hằng. Trong nghiên cứu này tác giả đã đưa ra được các vấn đề về
lý luận và thực tiễn của việc GDKNS cho học sinh dân tộc thiểu số và một số biện
pháp GDKNS qua môn Tự nhiên và Xã hội, môn Khoa học cho học sinh người dân
tộc thiểu số. Tuy nhiên, đó là những nhóm KNS chuyên biệt phù hợp đặc điểm tâm
lý, đặc điểm về văn hóa xã hội và cách thức sinh hoạt của người dân tộc thiểu số.
Từ những phân tích trên đây cho thấy, việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh tiểu học thông qua môn học mặc dù đã được định hướng bởi mục tiêu,
nội dung chương trình giáo dục nhưng thực tiễn triển khai hoạt động này trong nhà
trường còn rất nhiều hạn chế và chưa có biện pháp cụ thể đối với từng đối tượng
học sinh ở các khối lớp. Đặc biệt việc nghiên cứu về GDKNS cho học sinh lớp 3
thông qua dạy học môn tự nhiên và xã hội vẫn còn là một khoảng trống cần được
khai thác để góp phần nâng cao hiệu quả của việc dạy học tích hợp trong môn học
Tự nhiên và xã hội lớp 3 nói riêng và hiệu quả của giáo dục KNS cho học sinh tiểu
học nói chung.
1.2. Kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống
1.2.1. Kĩ năng sống
* Khái niệm kĩ năng

Tác giả Huỳnh Văn Sơn cho rằng kĩ năng là khả năng thực hiện có kết quả
một hành động nào đó bằng cách vận dụng những tri thức, những kinh nghiệm đã
có để hành động phù hợp với những điều kiện cho phép [35].
Theo tác giả Đặng Thành Hưng, “Kĩ năng là một dạng hành động được thực
hiện tự giác dựa trên tri thức về công việc và những điều kiện sinh học - tâm lý khác
của cá nhân (chủ thể có kĩ năng đó) như nhu cầu, tình cảm, ý chí, tính tích cực cá
nhân… để đạt được kết quả theo mục đích hay tiêu chí đã định, hoặc mức độ thành
công theo chuẩn hay quy định” [28].
Như vậy, với các quan niệm này chúng ta thấy rằng: nếu có kĩ năng thì
con người làm việc một cách có hiệu quả hơn. Kĩ năng sẽ giúp mỗi người thực
hiện công việc có thứ tự, kế hoạch và tổ chức được quá trình làm việc một cách
chuyên nghiệp và hiệu quả. Kĩ năng là khả năng thực hiện một công việc nhất
định, trong một hoàn cảnh, điều kiện nhất định, đạt được một chỉ tiêu nhất định.
Trên cơ sở những quan niệm của các tác giả về kĩ năng, chúng tôi quan
niệm rằng: kỹ năng là cách thức con người thực hiện một hành động dựa trên sự
hiểu biết và kinh nghiệm của cá nhân trong những hoàn cảnh nhất định.

Footer Page 24 of 161.


Header Page 25 of 161.
16

*Khái niệm kĩ năng sống
Quan niệm của “Tổ chức văn hóa - khoa học và giáo dục của Liên hợp
quốc” (UNESCO) cho rằng: KNS là năng lực cá nhân giúp cho việc thực hiện
đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hằng ngày.
Quan niệm của “Tổ chức Y tế thế giới” (WHO) coi kỹ năng sống là những
kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng giao tiếp được vận dụng trong những tình huống
hằng ngày để giải quyết có hiệu quả các vấn đề, các tình huống của cuộc sống