SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI
Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA HƯNG

Người thực hiện: Mai Thị Lụa
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Hưng
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HOÁ, NĂM 2017
1


MỤC LỤC
TÊN ĐỀ MỤC

Trang

1. MỞ ĐẦU

1

1.1. Lí do chọn đề tài

1

kích thích trẻ hoạt động.

5

Giải pháp 2: Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm và thí
nghiệm.

10

Giải pháp 3: Phát huy tính tích cực của trẻ thông qua các hoạt động.

13

Giải pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy trẻ

18

Giải pháp 5: Tăng cường tuyên truyền phối kết hợp với các bậc phụ
huynh trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

19

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.

20

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

20


động và đảm bảo tốt mục tiêu giáo dục đề ra. Giáo viên có nhiều sáng tạo trong
việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong quá trình tham gia các hoạt
động giáo dục tại trường. Có nhiều sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi
phong phú, đa dạng mang tính giáo dục và thẩm mỹ cao. Trẻ sẽ tích cực, chủ
động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, trao đổi,
chia sẻ và trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã
học vào thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải… Từ đó,
trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tòi, khám
phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Là giáo viên mầm non đã dạy lâu năm, qua quá trình chăm sóc giáo dục, tôi
thấy nhận thức và kĩ năng sống của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ còn nhút nhát,
chưa tích cực mà còn hay bị thụ động, tự ti, nên vấn đề đặt ra với tôi hiện nay là:
Giáo dục trẻ căn cứ vào khả năng nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ để
lựa chọn các hình thức, lựa chọn nội dung, phương pháp giáo dục phù hợp với
khả năng nhận thức của trẻ. Xuất phát từ những vấn đề trên, để nâng cao chất
lượng giáo dục cho trẻ khi dạy trẻ tôi luôn “Lấy trẻ làm trung tâm” có nghĩa là
tôi luôn tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động như: Hoạt động
trải nghiệm, hoạt động giao tiếp, suy ngẫm, trao đổi và khi dạy trẻ tôi luôn quan
tâm đến: Trẻ đã biết cái gì? muốn biết cái gì? để tạo cơ hội, hướng dẫn gợi mở
giúp đỡ trẻ chiếm lĩnh kiến thức. Chính vì thế tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài:
"Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ
5-6 tuổi ở trường mầm non Nga Hưng” để nghiên cứu trong sáng kiến kinh
nghiệm này.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Dựa vào đề tài đã chọn tìm ra các hình thức tổ chức và phương pháp giáo
dục phù hợp, đề xuất giải pháp tốt nhất để phát huy hết tính tích cực của trẻ và
để trẻ thực sự là trung tâm của các hoạt động.
1


hứng thú và đang thực hiện. Trẻ em là chủ thể của hoạt động, khi trẻ được trải
nghiệm, giao tiếp, chia sẻ thì mọi hoạt động giáo dục đạt được hiệu quả cao
nhất. Mặt khác trẻ em lại là đối tượng của hoạt động, trẻ thích khám phá những
điều mới lạ, vì thế tôi đã nhận thấy rằng, nhiệm vụ của mình nói riêng hay tất cả
các giáo viên nói chung là nên dạy những điều trẻ cần, cho trẻ làm quen những
gì trẻ thích. Vì vậy cần xây dựng kế hoạch hướng vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm
là quan trọng. Chúng ta cần căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm
sống của trẻ. Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ làm trung tâm của quá trình giáo
dục, có nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động. Trẻ cần
được thí nghiệm, trải nghiệm, được học qua thực tế bằng việc làm cụ thể của trẻ.
Theo kết quả điều tra EDI Việt Nam, 50,68% tỷ lệ trẻ trong độ tuổi 5 – 6
tuổi được điều tra bị thiếu hụt hoặc có nguy cơ thiếu hụt ít nhất là một lĩnh vực
phát triển. Đây là vấn đề báo động của giáo dục mầm non. Để thực sự nâng cao
chất lượng giáo dục mầm non, đã đến lúc cần có sự thay đổi. Vì vậy tổ chức
hoạt động giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” là một cách hiệu quả, đảm bảo chất
2


lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ, đạt được mục tiêu
giáo dục đã đề ra [3].
Chính vì thế mà năm học 2016 - 2017 bậc học Mầm non đã mở chuyên đề:
"Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” [2]. để có kế hoạch giáo
dục cho trẻ phù hợp với khả năng của trẻ, phát huy được tính tích cực của trẻ
giúp trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng.
Cùng với việc đổi mới toàn diện về giáo dục mầm non. Vụ giáo dục Mầm
non đã và đang chỉ đạo thực hiện chương trình Mầm non mới với quan điểm
giáo dục "Lấy trẻ làm trung tâm" thực sự phát huy được tính tích cực của trẻ,
môi trường học tập của trẻ được chuẩn bị chu đáo, thuận lợi gây được hứng thú
trong hoạt động học tập, tính độc lập, mạnh dạn, tự tin trong mọi tình huống
cũng như trong học tập, phát huy được tính tích cực của trẻ nhằm giúp trẻ tiếp

phép, là học sinh vùng nông thôn nên các cháu biết vâng lời cô giáo và cha mẹ.
Bên cạnh những thuận lợi trên bản thân tôi cũng gặp phải không ít khó khăn.
3


2.2.2. Khó khăn.
Đối với giáo viên
Do điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho công tác dạy và học còn nhiều
thiếu thốn, không có phòng chức năng để áp dụng công nghệ thông tin nên cũng
ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng tiếp thu của trẻ.
Đồ dùng, đồ chơi, đồ học liệu cho trẻ thực hành còn hạn chế.
Những đồ dùng cần thiết để làm một số thí nghiệm cho trẻ còn chưa phong
phú về chủng loại, chủ yếu là cô tự làm.
Khó khăn đối với học sinh
Sự nhận thức không đồng đều của phụ huynh nên dẫn đến còn thiếu sự
quan tâm đối với việc giáo dục trẻ. Vì đa số trẻ con nhà nông nên khả năng nhận
thức chậm, nhút nhát, trẻ không tự tin khi giao tiếp với người lạ, chưa mạnh dạn
khi tham gia vào các hoạt động. Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến
việc mua sắm đồ dùng học tập cho trẻ, chưa thực sự quan tâm việc đưa đón trẻ
đến trường đúng giờ quy định.
Với những thuận lợi và khó khăn trên là một giáo viên Mầm non qua thực
tế giảng dạy và qua thực tế của địa phương giúp tôi đúc rút những kinh nghiệm
và từng bước giáo dục trẻ từ đó tôi đã đúc rút một số kiến thức, kỹ năng về
“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Vì thế tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài này và
từng bước tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất để góp phần giáo dục trẻ ở lớp
tôi nói riêng và trẻ trong toàn trường nói chung.
2.2.3. Kết quả thực trạng:
Năm học 2016 - 2017, tôi được phân công chủ nhiệm lớp Mẫu giáo 5 - 6
tuổi, tôi nhận thấy trong các hoạt động giáo dục trẻ chưa mạnh dạn ,còn nhút
nhát, tự ti, chưa chủ động, sáng tạo và trẻ tham gia vào hoạt động chưa hứng

T
K
TB
6
8
13

Chưa
đạt
6

Tỷ lệ

18% 24% 40%

18%

33
Tỷ lệ
33
Tỷ lệ
33

5

8

15

15% 24% 46%

biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non Nga Hưng làm đề tài nghiên cứu trong năm học này.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Qua kết quả khảo sát để đáp ứng nhu cầu về khả năng hiểu biết của trẻ về
nhu cầu lấy trẻ làm trung tâm trong chương trình giáo dục hiện nay. Tôi đã áp
dụng một số biện pháp sau:
Giải pháp 1. Xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học phù hợp, kích
thích trẻ hoạt động.
Môi trường giáo dục trong trường Mầm non là tổ hợp những điều kiện tự
nhiên – xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục
trẻ ở trường Mầm non. Hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực
hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ.
Việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện
để họ phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Ðối với phụ huynh và xã
hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục và xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự
đóng góp của cộng đồng xã hội để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát
triển của trẻ trong từng giai đoạn, từng thời kì.
a. Môi trường trong lớp học:
Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để làm tăng sự
hứng thú, hào hứng của trẻ cuốn hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tôi luôn
tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ
nghĩnh… Môi trường có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc
với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa
phương; thường xuyên thay đổi theo chủ đề theo đề tài của mỗi hoạt động, tạo ra sự
hấp dẫn mới lạ đối với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xuyên,
chúng không cần phải di chuyển đi hoặc đóng lại. Vì vậy tôi luôn chú trọng về việc
bố trí, sắp xếp các góc rất linh hoạt phù hợp để phát huy tính tích cực của trẻ.
Ví dụ: để thay đổi sự tập trung của góc phân vai từ trò chơi gia đình sang
trò chơi bệnh viện, hoặc tạo ra không gian cho giờ ngủ trưa bằng cách di chuyển

VD: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình”, ở góc sách có thể đặt tên “Thư viện
gia đình bé” nhưng ở chủ đề “Thế giới thực vật” có thể đặt tên “Vườn cổ tích”
hay “Thư viện các loài cây”...và góc học tập dán ô bìa gương để gắn chữ cái, số
thay đổi theo chủ đề (Chủ đề nào học đến chữ cái nào thì gắn chữ cái đó kết hợp
với tranh có từ) hay ở góc sách học đến bài thơ nào thì dán bài thơ đó lên.
Không dán khít các mảng tường mà phải để dành khoảng trống để trẻ dán sản
phẩm của mình theo chủ đề. Bên cạnh đó để gây được sự hứng thú và hấp dẫn
đối với trẻ để trẻ cảm thấy luôn mới lạ. Xuất phát từ đặc điểm này sau mỗi chủ
đề tôi thường thay đổi, sắp xếp, trang trí lại các góc. Nhưng để tiết kiệm về thời
gian và kinh phí tôi phối hợp với các giáo viên trong trường đổi các hình ảnh
trang trí, các đồ chơi,....cho nhau.
Cửa sổ
Cửa sổ
Cửa chính trước
Góc thư viện

Góc tạo
hình

Góc học tập

Góc
mở
chủ đề
chính

Góc bán
hàng

Góc chơi gia

góc học tập với hình thức mở.
Như vậy khi tổ chức cho trẻ chơi, trẻ quan sát hình ảnh bài tập trẻ sẽ biết
được yêu cầu của bài tập mà cô đưa ra. Với bài tập này tôi đã kiểm tra được kiến
thức của trẻ về toán là “Gắn đúng số lượng theo yêu cầu của cô” Và khám phá
khoa học (MTXQ) là “Phân nhóm phương tiện giao thông đường không,
đường bộ, đường thủy”. Cứ thế ở mảng tường tôi tận dụng hết các diện tích để
trang trí và làm các bài tập mở phù hợp với các góc phát huy tính tích cực của trẻ.
Ngoài ra để có những mảng hoạt động phù hợp với nội dung và tính chất
của từng trò chơi, tận dụng được nhiều diện tích chơi, triển khai được nhiều hình
thức chơi phong phú tại góc ... tôi đã sử dụng sàn nhà, bàn, mảng tường để trẻ
hoạt động.
Ví dụ: Có những trò chơi có thể chơi trên sàn nhà như trò chơi xây dựng,
lắp ghép, trò chơi: Ô ăn quan, trò chơi đô mi nô, ghép tranh...với những trò chơi
này tôi cho trẻ hoạt động thoải mái trong góc chơi.
* Tạo nguồn nguyên vật liệu, nhất là vật liệu từ thiên
nhiên cho trẻ hoạt động.
Đồ dùng đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với đời sống tinh
thần của trẻ. Mỗi một lứa tuổi, một giới tính, một lĩnh vực phát triển lại cần đến
những loại đồ chơi khác nhau. Để đáp ứng yêu cầu này tôi chú trọng tìm kiếm
các nguyên vật liệu từ thiên nhiên, phế liệu trẻ được thực hành trải nghiệm thông
qua các hoạt động học và chơi. Các đồ chơi, học liệu được làm từ nguyên vật
liệu thiên nhiên, phế liệu dễ tìm, và không mất tiền, không gây độc hại mà trẻ lại
thích thú. Giải quyết vấn đề này tôi tuyên truyền, phối hợp với các bậc phụ
huynh và các đoàn thể trong việc đóng góp các nguyên vật liệu như: các loại hột
hạt, rơm khô, xơ mướp, vỏ trai, sò, ốc, mo cau, mao ngô, cùi ngô... và các phế
liệu như vải vụn, len, lịch cũ họa báo. Các loại vỏ hộp nhựa...Tùy thuộc vào các
nguyên vật liệu mà tôi sắp xếp để vào các góc cho phù hợp để cho trẻ hoạt động.
Các loại hạt ngô, đậu, hạt na, hạt gấc, hạt nhãn, rơm, xơ mướp...vải vụn, vỏ
ốc trai, sò... tôi để vào góc nghệ thuật.
7

- Ngoài ra tôi còn gợi ý thêm cho trẻ sáng tạo khi làm bông hoa như: Làm
thế nào để cho bông hoa thêm đẹp hơn? (lá to, lá nhỏ, các loại lá khác nhau, và
các loại hoa khác nhau). Sau khi trẻ làm xong bông hoa nếu còn thời gian tôi
khuyến khích trẻ làm thêm một bông hoa khác theo ý thích của trẻ.
+ Bước 5: Cho trẻ mang những bông hoa của mình lên cắm vào lọ hoa để
trưng bày sản phẩm cho các bạn nhận xét, cho trẻ giới thiệu về sản phẩm của trẻ,
nói lên ý tưởng sáng tạo hơn khi làm những bông hoa của mình.
+ Bước 6: Nhận xét chung bài của cả lớp và lồng ghép giáo dục trẻ.
Kết quả: Với hoạt động này trẻ tỏ ra rất hăng say, thích thú, thể hiện được
khả năng sáng tạo, bộc lộ ý tưởng cho sản phẩm mà chính tay mình làm ra mặc
dù có lúc trẻ gặp khó khăn. Với những bông hoa của trẻ tôi cho trẻ dùng để trang
trí góc học tập, trang trí lớp học của trẻ giúp cho môi trường trong lớp học thêm
sinh động, hấp dẫn.
b. Môi trường ngoài lớp học:
Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Ngay từ đầu năm tôi đã
tham mưu với nhà trường tập trung xây dựng môi trường giáo dục ngoài lớp học
8


an toàn, đẹp, hấp dẫn trẻ. Đó là diện tích đất trong nhà trường, diện tích sân
vườn và diện tích các khu vực bổ trợ cho hoạt động ngoài trời của trẻ, để bố trí
các khu vực cho trẻ hoạt dộng vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách
khoa học và phù hợp hơn. Những yêu cầu về môi trường ngoài lớp học luôn
được tôi ưu tiên nghiên cứu, tìm hiểu như: Khu vực sân tập thể dục cho trẻ toàn
trường và khu chơi thể thao (cột bóng rổ, thang leo…); khu vực chơi với đồ chơi
ngoài trời (cầu trượt, đu quay, bập bênh, nhà bóng…); khu vực chơi “giao
thông”, khu vực chơi với đất, cát, nước, đá, sỏi…; khu vực trẻ trồng rau, trồng
cây và chăm sóc cây cối, khu chơi với các nhân vật cổ tích, hay còn gọi là “vườn
cổ tích”, khu trồng cỏ, trồng hoa, trồng cây cảnh, cây ăn quả, cây bóng mát trên

đường phố để cho trẻ được chơi, được thực hành luật giao thông đường bộ giúp
trẻ thích được chơi giao thông. Qua đó trẻ tự tổ chức với các bạn cùng chơi và
trẻ hiểu biết về ý thức chấp hành luật lệ giao thông như: Luật đi qua đường,
đường dành cho người đi bộ, đi trên vỉa hè, luật của đường ngược chiều, luật của
đèn tín hiệu, đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh mới qua.....
Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong Trường Mầm non là
thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong
công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt
động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn
diện. Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong
lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát
triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của
trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân
thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ
tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ
với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động
phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường,
yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.
Giải pháp 2. Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải
nghiệm và thí nghiệm.
Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm, thí nghiệm. Là một hoạt
động không thể thiếu để phát triển nhận thức một cách có hệ thống cho trẻ ở lứa
tuổi mẫu giáo đặc biệt là đối với trẻ 5-6 tuổi. Hoạt động thực hành, trải nghiệm,
thí nghiệm có nhiều cách tiến hành khác nhau, trẻ có thể được thực hành, trải
nghiệm, thí nghiệm bằng cách sử dụng các giác quan để tìm ra đặc điểm, tính
chất của sự vật hiện tượng, nhưng có khi trẻ phải thực hiện những thí nghiệm để
biết sự thay đổi của sự vật hiện tượng. Lựa chọn một hoạt động phù hợp khả
năng nhận thức của độ tuổi, phù hợp với đặc điểm riêng biệt của cá nhân trẻ phải
dựa vào sự linh hoạt, sáng tạo của giáo viên.
Ví dụ: Khi dạy trẻ về chủ đề: “Thế giới thực vật – Tết nguyên đán” với

Cuối cùng với sự gợi ý của cô, bằng một loạt hệ thống các câu hỏi mở trẻ
tự rút ra được kết luận và câu trả lời:
Khay đất ướt thứ nhất: có ánh nắng mặt trời hạt nảy mầm mập và khỏe, lá
có màu xanh.
Khay đất ướt thứ hai: không có ánh sáng hạt nảy mầm nhưng mầm yếu, lá
màu vàng nhạt.
Khay đất khô: Hạt không nảy mầm được.
Thông qua đề tài này, trẻ thích hứng thú tham gia vào các hoạt động một
cách chủ động, tự sáng tạo, không bị gò bó, bắt buộc. Cũng thông qua hoạt động
này, trẻ hiểu biết được, cây nảy mầm được nhờ được gieo xuống đất, có ánh
sáng mặt trời và tưới nưới đầy đủ, có thức ăn trong hạt và nước uống trong đất.
Ngược lại cây mà không được chăm sóc đầy đủ sẽ không nẩy mầm được.

Hình ảnh: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi quan sát sự nảy mầm của hạt

Ngoài ra ở chủ đề này, tôi còn cho trẻ được thực hành làm bánh chưng. Mục
đích giúp trẻ hiểu được ý nghĩa ngày tết cần có bánh chưng và phong tục gói
bánh chưng ngày tết. Tôi chuẩn bị sẵn lá dong, (loại lá không non cũng không
11


già) lạt giang dẻo khi gói cuộn không bị gãy; Gạo nếp; Đỗ xanh, đỗ mới, bở,
vàng, đẹp, nấu chín và nghiền nhỏ; Thịt ba chỉ có phần nạc, mỡ, đều và dày; Gia
vị: Muối, hạt tiêu.

Hình ảnh: nguyên vật liệu gói bánh chưng.

Tiến hành: Tôi cùng trẻ ngâm gạo, đậu xanh từ chiều hôm trước. Sang ngày
hôm sau, tôi cho trẻ xem 1 đoạn vi deo về cách gói bánh chưng, sau đó tôi cho
trẻ về nhóm của mình để trẻ thực hành gói bánh. Trong quá trình trẻ gói tôi động

quan sát trẻ tỏ ra nhanh nhẹn, linh hoạt và phát triển nhiều vốn kinh nghiệm, vốn từ
của trẻ trở nên phong phú hơn và khả năng diễn đạt tốt hơn..
Giải pháp 3. Phát huy tính tích cực của trẻ thông qua các hoạt động.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là giáo viên phải giáo dục trẻ theo phương
châm “Lấy trẻ làm trung tâm”. Trẻ được lựa chọn mình muốn học gì, giáo viên
tạo mọi điều kiện để cho trẻ tham gia nhiều hoạt động, trẻ được tự mình tìm tòi
khám phá để học hỏi... chứ không phải trẻ “Làm trung tâm” và cô giáo làm hộ
mọi việc. Để thực sự phát huy được tính tích cực của trẻ, thì cô giáo cần cho trẻ
trẻ được thực hành trải nghiệm, suy ngẫm, giao tiếp, trao đổi và kích thích suy
nghĩ, tư duy của trẻ thông qua các hoạt động trong ngày.
a. Hoạt động học:
Đây là hoạt động nhằm cung cấp cho trẻ những kiến thức mới và củng cố
lại kiến thức, kĩ năng sẵn có của trẻ, nên ở hoạt động này trẻ cảm thấy bị gò bó,
không chủ động tham gia vào các hoạt động. Chính vì vậy khi dạy trẻ tôi không
dạy một cách áp đặt mà tạo mọi cơ hội để trẻ được phát huy hết khả năng và
hiểu biết của mình về vấn đề mà tôi cần cung cấp cho trẻ, từ đó trẻ cảm thấy
thoải mái và hứng thú tham gia vào hoạt động học.
* Hoạt động làm quen với chữ cái.
Trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng trực quan, tư duy
gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp
dẫn hay một bức tranh đẹp, mới lạ,...Chính vì thế khi dạy một hoạt động “Làm
quen với chữ cái” tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố quan trọng đối với
trẻ. Nên tôi luôn chuẩn bị những đồ chơi đẹp, hấp dẫn, có màu sắc tươi sáng, có
tính an toàn và tính sư phạm phù hợp với nhận thức của trẻ và nội dung của bài
13


dạy. Tôi thường xuyên xen kẽ các hình thức kết hợp với các trò chơi nhưng đảm
bảo động - tĩnh. Để thực hiện tốt chương trình mầm non mới phù hợp với đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ “Học bằng chơi, chơi mà học”[4].

hạt, đất nặn, hình chữ cái để trẻ đồ chữ.
Kết quả: Với cách tổ chức như vậy tôi thấy trẻ hứng thú, tích cực tham gia
học tập, tư duy của trẻ phát triển tốt, tôi thấy trẻ thoải mái trong hoạt động, không
gò bó, không bị ép buộc mà còn tạo cho trẻ phát huy tính tích cực, tự tin tìm tòi
khám phá và trẻ nói lên được ý tưởng của trẻ, kỹ năng nhận xét đánh giá theo ý
hiểu của trẻ nên trẻ hứng thú tham gia và đem lại kết quả cao trong hoạt động.
* Hoạt động khám phá môi trường xung quanh.
Trong quá trình cho trẻ khám phá thế giới xung quanh trong hoạt động, tôi
đã sử dụng các phương pháp như: phương pháp quan sát, phương pháp trò
chuyện, phương pháp sử dụng trò chơi..... Đồng thời tôi đã sử dụng vật thật cho
trẻ khám phá, cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với vật thật bằng cách nhìn, sờ, nếm...và
cảm nhận, qua đó trẻ trải nghiệm bằng chính bản thân của mình sẽ giúp trẻ hứng
14


thú, ham tìm hiểu và ghi nhớ một cách có chủ định. Tùy từng tiết học theo từng
chủ đề phù hợp tôi càng tích cực chuẩn bị đồ dùng trực quan sinh động, thực tế
để cho trẻ quan sát, trải nghiệm hứng thú nhất. Tránh dạy vo, dạy lí thuyết sáo
rỗng không hợp lứa tuổi của trẻ sẽ làm trẻ không hứng thú, khắc sâu biểu tượng
mờ nhạt. Bằng các vật thật dễ tìm kiếm, sưu tầm, sẵn có trong thực tế giáo viên
tận dụng tối đa sử dụng trong hoạt động cho trẻ khám trong các chủ đề: trường
Mầm non, gia đình, bản thân, thế giới thực vật… sẽ giúp trẻ tham gia khám phá
môi trường xung quanh đạt hiệu quả cao nhất, trẻ chủ động tích cực hơn trong
hoạt động, từ đó giúp tư duy của trẻ phát triển.
Ví dụ: Khi tìm hiểu về các loại quả: (Quả cam, táo, dứa, chuối) tôi dùng
quả cam thật cho trẻ quan sát và trải nghiệm.
- Cho trẻ thảo luận theo nhóm để đưa ra nhận xét dưới định hướng của cô
sau đó trẻ ở mỗi nhóm sẽ đưa ra ý kiến mà trẻ quan sát được, cuối cùng tôi khái
quát và tổng hợp ý kiến của trẻ.
Cuối cùng tôi cắt từng quả ra và cho từng nhóm nếm thử vị của quả sau đó

15


Để gây hứng thú tôi cho trẻ hát và vận động bài: “Cái mũi”, rồi đàm thoại
về chủ đề. Sau đó để trẻ hào hứng tham gia hoạt động tích cực tôi cho xuất hiện
một món quà, trẻ đoán hộp quà (quả bóng). Qủa bóng này tôi sẽ cho chơi trò
chơi: “Lăn bóng” khi quả bóng lăn đến bạn nào, thì bạn đó sẽ cầm quả bóng và
trẻ tự nói lên ý thích của trẻ là thích chơi gì? Và chơi như thế nào? trẻ chọn góc
chơi và giới thiệu bạn cùng chơi. Tôi lại đổi hình thức chơi bằng cách cho xuất
hiện bộ đồ dùng nấu ăn và hỏi trẻ: Bộ đồ dùng này chơi ở góc nào? Và ai sẽ chơi
trò chơi này? Trẻ tự nhận vai chơi, sau đó các góc còn lại tôi giới thiệu và trẻ tự
lựa chọn góc chơi cho mình. Hỏi trẻ về các nguyên tắc trong khi chơi, Tôi cho
trẻ nhẹ nhàng về góc chơi và tự lấy đồ dùng ra chơi. Trong quá trình trẻ chơi, tôi
quan sát, bao quát trẻ , đến từng góc chơi gợi ý cho trẻ thể hiện vai chơi, cho trẻ
nói lên ý tưởng của trò chơi mà trẻ và các bạn trong nhóm đang thực hiện, liên
kết các nhóm chơi với nhau: Như trẻ chơi ở góc phân vai trò chơi bán hàng thì
các trẻ chơi ở trong nhóm được giao tiếp trao đổi với các bạn nhóm khác (Nấu
ăn, xây dựng) bằng việc trao đổi mời chào khách đến mua hàng, ngược lại người
mua hàng phải biết hỏi giá, trả giá cho mặt hàng mình muốn mua. Trong quá
trình quan sát trẻ chơi, tôi thấy trẻ đang lúng túng, các vai chơi chưa liên kết.
Tôi đến góc đó và gợi ý cho trẻ cách chơi, đưa ra các tình huống để trẻ tìm ra
cách giải quyết, giúp trẻ thể hiện được vai chơi trong góc chơi của mình.
Sau khoảng 25 phút tôi đến từng góc hướng lái trẻ để trẻ dọn dẹp góc và
đổi nhóm chơi theo sở thích của trẻ. Trong quá trình trẻ chơi tôi không làm mất
đi sự hứng thú của trẻ mà còn kích thích sự tích cực và sáng tạo trong hoạt động
của trẻ. Gần hết giờ chơi, góc nào kết thúc trước, tôi đến và góc đó cử đại diện
lên nhận xét quá trình chơi, vai chơi, sau đó tôi nhận xét lại và trẻ tự cất đồ dùng
gọn gàng. Tôi nhận xét các góc xong gợi ý cho trẻ ngày mai tự chọn nhóm chơi
và thay đổi lượt chơi trong nhóm.


Hình ảnh: Cô và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi chăm sóc cây hoa
d. Hoạt động mọi lúc, mọi nơi trong sinh hoạt hàng ngày:
Tôi luôn tận dụng linh hoạt ở mọi lúc, mọi nơi thời điểm trong sinh hoạt hàng
ngày để dạy trẻ, tôi giới thiệu cho trẻ làm quen hoặc vận dụng những điều đã biết tùy
từng hoàn cảnh cụ thể để hướng dẫn trẻ trong sinh hoạt hàng ngày. Để thực hiện tốt
biện pháp này tôi phải lập kế hoạch thực hiện cho từng ngày, từng tuần trong
chủ đề sao cho biện pháp này là chỗ dựa tốt cho trẻ học, vừa là chỗ trẻ được vận
dụng củng cố các kiến thức, các kỹ năng đã biết vào các hoạt động sinh hoạt
hàng ngày.
Ngoài ra tôi còn tổ chức các buổi dạo chơi, thăm quan, dã ngoại ở các di
tích lịch sử như: Nhà truyền thống Huyện, đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ
của xã, Động Từ Thức....để giúp trẻ hiểu thêm về truyền thống dựng nước và giữ
17


nước của cha ông ta, hiểu thêm về các làng nghề truyền thống, các khu danh lam
thắng cảnh của huyện Nga Sơn. Từ đó giáo dục trẻ lòng biết ơn, tình yêu quê
hương, đất nước,...

Hình ảnh: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thăm quan dã ngoại Đài Tưởng
niệm Xã Nga Hưng
Giải pháp 4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy trẻ
Năm học 2016 - 2017 năm học tiếp tục thực hiện chủ đề “Đổi mới quản lý nâng
cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, ứng dụng công nghệ thông tin”.
Trong năm học này tôi luôn tìm những biện pháp tích cực để đưa tin học
đến với trẻ, tôi cố gắng tìm tòi các tài liệu hướng dẫn về công nghệ thông tin,
qua mạng internet, qua bạn bè, đồng nghiệp. Khi được tiếp cận với máy tính,
khai thác sử dụng các tính năng của máy như: trình chiếu, đồ họa, ghép hình,
lồng âm thanh...giúp cho tôi có thể sử dụng làm phương tiện để xây dựng nội
dung, chương trình dạy trẻ một cách hấp dẫn với hình ảnh có màu sắc đẹp và âm

phương pháp giáo dục và nội dung giáo dục, để thống nhất nội dung phương
pháp chăm sóc giáo dục trẻ giúp trẻ thu nhận kiến thức một cách nhanh chóng
và bền vững trên cơ sở đó hình thành và phát triễn các kĩ năng cần thiết cho trẻ.
Tôi tuyên truyền cho phụ huynh hiểu hơn về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
là nên dạy trẻ những điều trẻ muốn biết và phù hợi với nhận thức, khả năng, kích
thích trẻ suy nghĩ, gợi ý để trẻ giao tiếp, trao đổi, chia sẻ với mọi người trong gia
đình trẻ. Gia đình nên tạo điều kiện cho trẻ tự lập, tự chủ trong các sinh hoạt
hàng ngày như: Đánh răng, rửa mặt, tự mặc, cởi quần áo, thu dọn sắp xếp đồ
dùng đồ chơi và tham gia vào các hoạt động khác trong gia đình..Không nên áp
đặt trẻ và bắt trẻ học, làm những điều mà trẻ không thích và không phù hợp với
khả năng, nhận thức của trẻ
Ví dụ: Khi phụ huynh dạy chữ cái cho trẻ ở nhà thì không nên bắt và ép
buộc trẻ viết chữ cái vào bảng vào vở vì việc đó là ngoài khả năng của trẻ, làm
cho trẻ không thích mà nên cho trẻ làm quen các chữ cái qua các trò chơi: như
tìm chữ cái trong từ, câu, xếp chữ cái bằng hột hạt, tập tô màu chữ cái...
Để cho hoạt động dạy và học của cô được thuận lợi thì đồ dùng đồ chơi
đóng vai trò quan trọng. Hiểu được điều đó nên ngay từ đầu năm học tôi đã tham
mưu để ban giám hiệu cùng đồng nghiệp xây dựng kế hoạch truyên truyền vận
động phụ huynh cùng tham gia vào các hoạt động chung của nhà trường như:
Xây dựng môi trường giáo dục, sưu tầm các nguyên vật liệu sẵn có ở địa
phương, các nguyên vật liệu từ thiên nhiên để cô và trẻ làm nhiều đồ chơi phục
vụ các hoạt động.

Hình ảnh: Đồ dùng, đồ chơi của lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi
từ nguyên vật liệu thiên nhiên

19


Với việc làm trên tôi đã tạo được mối quan hệ tốt đẹp giữa nhà trường, giáo

Tỷ lệ 27% 37% 33%

3

Trẻ chủ động tham gia hoạt
động, làm việc, trao đổi, chia sẻ
trình bày tỏ ý kiến.
Sự tìm tòi, khám phá, tư duy,
tưởng tượng.

4

Kĩ năng thực hành

2

33
Tỷ lệ
33
Tỷ lệ
33
Tỷ lệ

9

13

11

27% 40% 33%

2.4.3. Đối với đồng nghiệp
- 100% đồng nghiệp tham khảo các biện pháp và được triển khai, nhân rộng
trong nhà trường.
- Được đồng nghiệp đánh giá cao với các biện pháp đưa ra trong sáng kiến.
2.4.4. Đối với nhà trường
Nhà trường liên tục được Phòng giáo dục đánh giá cao về công tác chăm
sóc giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
20


Qua quá trình áp dụng dạy học theo hướng lấy trẻ làm trung tâm bản thân
tôi nhận thấy: Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ thì nhất thiết cô giáo phải
tích cực cho trẻ được trải nghiệm qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm
tòi. Trẻ phải được giao tiếp, chia sẻ, với cô, với bạn và mọi người xung quang.
Ðể cho trẻ được suy ngẫm, trao đổi để tìm ra cách giải quyết các tình huống.
Để trẻ làm được điều đó cô giáo phải tạo cơ hội cho trẻ được tham gia vào
các hoạt động dựa trên khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ và
phát huy hết tính tích cực của trẻ.
Hiểu rõ được tầm quan trọng của nội dung giáo dục, qua thực tế giảng dạy
tôi rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân.
Phải tự tìm tòi học hỏi để nâng cao khả năng, trình độ và nghiệp vụ sư phạm
cho bản thân, tham gia đầy đủ các lớp học chuyên đề do trường và Phòng giáo dục
huyện Nga Sơn tổ chức, tăng cường việc trao đổi kinh nghiệm hơn nữa với bạn bè
đồng nghiệp.
Cô giáo yêu nghề, yêu thương trẻ thực sự là người mẹ thứ hai của trẻ, kiên trì,
chịu khó, sáng tạo trong việc tìm tòi đồ dùng, đồi chơi phục vụ cho việc dạy và học.
Cô giáo tổ chức các hoạt động khuyến khích trẻ và tạo cơ hội cho trẻ được
thực hành, trải nghiệm, suy ngẫm, chia sẻ, giao tiếp với cô, bạn và mọi người

tâm trong trường mầm non”. Tác giả: (Hoàng Thị Dinh; Nguyễn Thị Thanh
Giang; Bùi Thị Kim Tuyến; Lương Thị Bình; Nguyễn Thị Quyên, Bùi Thị Lâm;
Hoàng Thị Thu Hương).
2.Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên, tài liệu trong dự án “Tăng cường khả
năng sẵn sàng đi học cho trẻ mầm non” của Bộ giáo dục và Đào tạo - Môđun
MN1 - D: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. “Tài liệu phát tay
hướng dẫn bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non” trang 27 của “Nhà xuất
bản Giáo Dục Việt Nam”; “Cù Thị Thủy”; “Lê Mỹ Dung”).
3. Thông tin về sáng kiến kinh nghiệm 1. Tên sáng kiến: " Một số
biện ..
.ninhgiang.haiduong.edu.vn/null/file_van_ban/20_quanly_dao_mnhongphu
c.doc PGS.TS. Lê Thị Ánh Tuyết. Đồng chủ biên - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
4. Chương trình giáo dục mầm non (Ban hành kèm theo Thông tư số
17/2009/TT- BGDĐT ngày 25/7/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Nhà xuất bản giáo dục mầm non.
5. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo
5 – 6 tuổi. TS: Lê Thu Hương – Trần Thị Ngọc Trâm. PGS.TS. Lê Thị Ánh Tuyết.
Đồng chủ biên - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
6. Chuyên đề: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, do
phòng giáo dục huyện Nga Sơn tổ chức năm 2016-2017.
7. Một số tài liệu như báo, Internet,…

22


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD VÀ ĐT, CẤP SỞ GD VÀ ĐT
VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Mai Thị Lụa

Một số biện pháp cho trẻ 4
– 5 tuổi làm quen với tác
phẩm văn học.
Một số kinh nghiệm cho trẻ
4 – 5 tuổi làm quen với
hoạt động âm nhạc.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ
3 – 4 tuổi thông qua hoạt
động dạy kể chuyện sáng
tạo.
Một số biện pháp giúp trẻ 4
– 5 tuổi học tốt môn âm
nhạc.

Cấp đánh giá
xếp loại
( phòng, Sở,
Tỉnh).

Kết quả
đánh giá
xếp loại
( A,B,C).

Năm học
đánh giá
xếp loại

PGD&ĐT


- PGD&ĐT

Loại A

2011 - 2012

2012 - 2013

2013 -2014
- Sở GD&ĐT

Loại C

23