BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

NGUYỄN LAN HƯƠNG

TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN
TRỤC VEN BIỂN CÔN SƠN TRÊN CƠ SỞ KHAI THÁC
GIÁ TRỊ LỊCH SỬ VĂN HÓA HUYỆN CÔN ĐẢO
TỈNH BÀ RỊA VŨNG TÀU

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH VÙNG VÀ ĐÔ THỊ

Hà Nội - 2015


LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn và mong muốn được gửi những tình cảm
chân thành nhất đến gia đình, thầy cô giáo, đồng nghiệp và những người bạn đã tạo
điều kiện hỗ trợ tôi hoàn thành luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến cô giáo PGS.TS Đỗ Tú Lan,
người đã tận tình hướng dẫn, giảng giải, động viên khích lệ trong suốt quá trình thực hiện
luận văn.
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong hội đồng khoa học đã cung cấp
những lời khuyên quý giá và những tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu luận
văn của tôi.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đến ban giám hiệu nhà trường, ban chủ nhiệm
khoa sau đại học đã tạo điều kiện thuận lợi để luận văn được hoàn thành đúng thời

PHẦN NỘI DUNG ................................................................................................ 8
CHƯƠNG I: THỰC TRẠNG KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN
TRỤC VEN BIỂN CÔN SƠN ............................................................................... 8
1.1

Khái quát đặc điểm khu vực ....................................................................... 8

1.1.1 Vị trí và quy mô nghiên cứu ....................................................................... 8
1.1.2 Vai trò và chức năng .................................................................................. 9
1.1.3 Quá trình phát triển trục ven biển trong tổng thể không gian khu vực Côn Sơn. 10
1.2

Đánh giá thực trạng không gian kiến trúc cảnh quan ................................ 12

1.2.1 Đặc điểm hệ sinh thái tự nhiên ................................................................. 12
1.2.2 Hiện trạng cảnh quan, kiến trúc và công trình xây dựng ........................... 13


1.3

Nhận diện các giá trị lịch sử văn hóa bản địa............................................ 18

1.3.1 Giá trị LSVH vật thể ................................................................................ 18
1.3.2 Giá trị LSVH phi vật thể .......................................................................... 20
1.4

Thực trạng tổ chức các đồ án, quy hoạch có liên quan .............................. 21

1.5


Cơ sở thực tiễn, các yếu tố tác động tới tổ chức không gian KTCQ cần khai

thác

................................................................................................................. 47

2.3.1 Điều kiện tự nhiên .................................................................................... 47
2.3.2 Kinh tế - xã hội ........................................................................................ 48
2.3.3 Các giá trị lịch sử văn hóa bản địa ............................................................ 49


2.3.4 Tiềm năng du lịch của khu vực nghiên cứu .............................................. 50
2.3.5 Sự tham gia của cộng đồng ...................................................................... 50
2.3.6 Chính sách quản lý ................................................................................... 51
2.3.7 Vấn đề biến đổi khí hậu và nước biển dâng .............................................. 51
2.4

Các bài học kinh nghiệm về tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan trục

ven biển trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn hóa bản địa ................................... 52
2.4.1 Công tác quy hoạch biển đảo trong nước .................................................. 52
2.4.2 Các bài học kinh nghiệm quốc tế .............................................................. 54
2.4.3 Bài học kinh nghiệm áp dụng cho khu vực nghiên cứu ............................. 57
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH
QUAN TRỤC VEN BIỂN CÔN SƠN NHẰM KHAI THÁC GIÁ TRỊ LỊCH
SỬ VĂN HÓA HUYỆN CÔN ĐẢO.................................................................... 59
3.1

Quan điểm, mục tiêu ................................................................................ 59


3.4.6 Giải pháp về vật liệu, trang trí, chiếu sáng công cộng ............................... 92
3.4.7 Giải pháp về trang thiết bị kỹ thuât, môi trường đô thị ............................. 94
3.4.8 Một số giải pháp kết hợp kỹ thuật và kiến trúc để ứng phó với biến đổi khí
hậu và nước biển dâng ........................................................................................ 97
PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ....................................................................... 99
1.

Kết luận ................................................................................................... 99

2.

Kiến nghị ................................................................................................. 99


DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Giải nghĩa

KTCQ

Kiến trúc cảnh quan

KGKTCQ

Không gian kiến trúc cảnh quan

LSVH


ICOMOS

Hội đồng quốc tế về Di tích và Di chỉ

NXB

Nhà xuất bản

BRVT

Bà Rịa Vũng Tàu

QHC

Quy hoạch chung

QHPK

Quy hoạch phân khu


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

Số hiệu hình

Tên hình

Hình a.

Ranh giới khu vực nghiên cứu


Hình 1.8.

Sơ đồ đánh giá hiện trạng di tích lịch sử văn hóa khu vực Côn Sơn
[22]

Hình 1.9.

Hồ An Hải

Hình 1.10.

Toàn cảnh Côn Đảo nhìn từ núi Thánh Giá

Hình 1.11.

Hiện trạng các loại hình nhà ở

Hình 1.12.

Hiện trạng công trình công cộng, hạ tầng xã hội huyện

Hình 1.13.

Hiện trạng các công trình di tích LSCM

Hình 1.14.

Hiện trạng các công trình di tích tôn giáo tín ngưỡng
Chùa Núi Một; (2) Đền thờ chị Võ Thị Sáu; (3) Đền thờ bà Phi Yến


Hình 2.2.

Không gian sinh hoạt cộng đồng trong kiến trúc cảnh quan
trục ven biển[36]

Hình 2.3.

Bố cục không gian trong kiến trúc cảnh quan [36]

Hình 2.4.

Các yếu tố trong lý luận không gian đô thị của Roger Trancik

Hình 2.5.

Sơ đồ nghiên cứu mối quan hệ hình nền trong khu vực nghiên cứu

Hình 2.6.

Ví dụ về lý luận liên hệ [11]

Hình 2.7.

Mối liên hệ giữa ba loại lý luận thiết kế đô thị [11]

Hình 2.8.

Các nhân tố cấu thành hình tượng theo Kenvil Lynch [11]


Hình 2.16.

Tuyến đường Beach Road, Pattaya, Thailand [38]

Hình 2.17.

Tượng đài trang trí trên tuyến đường Beach Road [31]

Hình 2.18.

Không gian đi bộ trên tuyến đường Beach Road [31]

Hình 2.19.

Những đặc trưng văn hóa truyền thống Bali [31]

Hình 2.20.

Bản đồ tuyến đường Jalan Raya Pantai Kuta, Bali, Indonesia [31]

Hình 2.21.

Cảnh quan tuyến đường Jalan Raya Pantai Kuta, Bali, Indonesia
[33 ]

Hình 3.1.

Sơ đồ phân vùng cảnh quan

Hình 3.2.

Hình 3.9.

Tổ chức quảng trường và không gian mở ven biển Côn Sơn trong
đồ án QHPK khu trung tâm Côn Sơn- huyện Côn Đảo-BRVT, tỷ lê
1/2000 [22]

Hình 3.10.

Khu vực đi bộ ven bờ biển [35]


Hình 3.11.

Điểm vọng cảnh trên núi[35]

Hình 3.12.

Minh họa quảng trường [35]

Hình 3.13.

Minh họa không gian văn hóa, du lịch dịch vụ ven biển [29]

Hình 3.14.

Tổ chức KGKTCQ khu vực văn hóa, lễ hội biển

Hình 3.15.

Tổ chức KGKTCQ khu vực trung tâm hành chính, công cộng


Mô hình di lịch khu vực di tích LSVH Côn Đảo [5]

Hình 3.24.

Bản đồ các tour, tuyến du lịch tham quan các di tích LSVH trong
khu vực nghiên cứu và mối liên hệ với toàn bộ khu Côn Sơn

Hình 3.25.

Một số hoạt động du lịch địa phương [38]

Hình 3.26.

Sơ đồ tổ chức các mảng, tuyến cây xanh liên kết trục ven biển Côn
Sơn

Hình 3.27.

Vùng cây xanh di sản cần bảo tồn, phát triển

Hình 3.28.

Tổ chức cây xanh cảnh quan và cây xanh di sản trong khuôn viên di
tích


Hình 3.29.

Các loài cây di sản cần bảo tồn và trồng tái tạo

Hình 3.37.

Bố trí ghế ngồi

Hình 3.38.

Các thiết bị tiện ích đô thị

Hình 3.39.

Tăng cường hệ thống cây xanh trên bờ kè biển [34]

Hình 3.40.

Các giải pháp đối với các khu du lịch, đô thị ven biển


1

PHẦN MỞ ĐẦU
Lý do lựa chọn đề tài
Côn Đảo là một huyện đảo thuộc tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Nơi đây chứa đựng
những kí ức hào hùng và bi thương của dân tộc qua hai cuộc chiến tranh chống
Pháp và chống Mỹ, một không gian linh thiêng và lắng đọng với những giá trị sâu
sắc về văn hóa lịch sử. Đồng thời Côn Đảo cũng là một địa danh có vị trí và cảnh
sắc thiên nhiên độc đáo của một vùng biển đảo.
Côn Đảo ngày nay đang dần tiến tới xu hướng hội nhập- hòa bình, vượt qua
rào cản chiến tranh, hướng tới những giá trị nhân văn tốt đẹp truyền thống của dân
tộc Việt Nam, vị tha với quá khứ, hòa mình cùng bạn bè thế giới.
Cùng với các định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển mạnh các

cảnh quan đẹp và hài hòa, thu hút du lịch - đảm bảo phát triển bền vững. Bởi vậy,
việc nghiên cứu tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan trục ven biển Côn Sơn
trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn hóa huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa Vũng
Tàu là rất cần thiết để tạo lập nên một không gian đặc trưng về lịch sử văn hóa
mang tính bản địa sâu sắc và hấp dẫn cho huyện đảo.
Mục đích nghiên cứu
-

Mục đích nghiên cứu:
+ Xây dựng cơ sở khoa học, hình thành các ý tưởng tổ chức không gian kiến

trúc cảnh quan trục ven biển Côn Sơn trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn hóa
huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu.
+ Đề xuất các giải pháp, ý tưởng tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan
trục ven biển Côn Sơn trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn hóa huyện Côn Đảo,
tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, tạo lập một không gian đặc trưng về lịch sử văn hóa bản địa,
hấp dẫn về du lịch.
-

Nhiệm vụ:
+ Điều tra, khảo sát hiện trạng và đề xuất các giải pháp tổ chức không gian

kiến trúc cảnh quan trục ven biển Côn Sơn trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn
hóa huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, tạo lập và hình thành nên một không
gian đặc trưng về văn hóa mang tính bản địa, có sức hút đối với du khách Việt Nam
cũng như bạn bè quốc tế; đảm bảo an ninh quốc phòng; thích ứng với biến đổi khí


3


Tôn Đức Thắng

Nguyễn Đức Thuận

Hình a: Ranh giới khu vực nghiên cứu


4

Phương pháp nghiên cứu
-

Phương pháp tiếp cận hệ thống;

-

Phương pháp điều tra khảo sát thu thập số liệu, tài liệu;

-

Phương pháp tổng hợp, phân tích đánh giá đề xuất;

-

Phương pháp dự báo;

-

Phương pháp chuyên gia.


hóa bản địa.

-

Góp phần gìn giữ, bảo vệ và phát huy các giá trị lịch sử văn hóa Côn Đảo.

-

Góp phần phát triển du lịch cho huyện đảo.

-

Bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng

Giải thích các khái niệm và thuật ngữ


5

-

Tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan
+ Kiến trúc đô thị là tổ hợp các vật thể trong đô thị, bao gồm các công trình

kiến trúc, kỹ thuật, nghệ thuật, quảng cáo mà sự tồn tại, hình ảnh, kiểu dáng của
chúng chi phối hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan đô thị. [6]
+ Không gian đô thị là không gian bao gồm các vật thể kiến trúc đô thị, cây
xanh, mặt nước trong đô thị có ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan đô thị. [6]
+ Cảnh quan đô thị là không gian cụ thể có nhiều hướng quan sát ở trong đô
thị như không gian trước tổ hợp kiến trúc, quảng trường, đường phố, hè, đường đi

học, bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật,
bảo vật quốc gia. [13]


6

-

Không gian du lịch và tổ chức không gian du lịch: Là hoạt động nghiên cứu
mang tính định hướng của con người đối với phát triển du lịch ở nhiều cấp
độ không gian từ tổng thể đến chi tiết, nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch và hoạt
động thăm quan đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội mà vẫn bảo tồn được các
giá trị cảnh quan (bao gồm giá trị vật thể và phi vật thể). [14]

Cấu trúc luận văn
-

Phần mở đầu

-

Phần nội dung:
+ Chương I: Thực trạng không gian kiến trúc cảnh quan trục ven biển Côn

Sơn.
+ Chương II: Cơ sở khoa học về tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan trục
ven biển Côn Sơn trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn hóa huyện Côn Đảo – tỉnh
Bà Rịa Vũng Tàu.
+ Chương III: Giải pháp tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan trục ven
biển Côn Sơn trên cơ sở khai thác giá trị lịch sử văn hóa huyện Côn Đảo – tỉnh Bà


CHƯƠNG I
THỰC TRẠNG KHÔNG
GIAN KTCQ TRỤC VEN
BIỂN CÔN SƠN

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG KHÔNG GIAN KTCQ

NHẬN DIỆN CÁC GIÁ TRỊ LSVH BẢN ĐỊA

CÁC DỰ ÁN ĐÃ VÀ ĐANG TRIỂN KHAI TRONG KHU VỰC
NGHIÊN CỨU

NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CHUNG KHU VỰC
XÁC ĐỊNH CÁC VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG II

CƠ SỞ PHÁP LÝ

CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ
TỔ CHỨC KGKTCQ
TRỤC VEN BIỂN CÔN
SƠN TRÊN CƠ SỞ
KHAI THÁC GIÁ TRỊ
LSVH HUYỆN CÔN
ĐẢO

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ




THÔNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN


99

PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1.

Kết luận
-

Luận văn đã đánh giá và nêu bật các đặc điểm về LSVH, đồng thời đưa ra

các vấn đề cần giải quyết đối với một đô thị di sản đặc sắc.
-

Luận văn góp phần tăng cường cơ sở lý luận và các giải pháp nhằm tổ chức

một không gian kiến trúc cảnh quan ven biển kết hợp được các yếu tố LSVH bản
địa, cảnh quan thiên nhiên, đưa ra các biện pháp thích ứng với BĐKH và NBD, góp


Cần xây dựng một hệ thống quy chế quản lý chặt chẽ đối với di tích và

không gian liên quan, kiểm soát chặt chẽ các hoạt động trong vùng di tích.


100

-

Đối với một không gian mang nhiều giá trị cả về cảnh quan, hệ sinh thái lẫn

giá trị LSVH thì cần phải có những biện pháp bảo vệ kết hợp nhịp nhàng, tạo ra
những sản phẩm du lịch hấp dẫn, phát huy thế mạnh của địa phương với mục đích
phát triển kinh tế, du lịch, vì mục tiêu hội nhập và phát triển.
-

Để tổ chức xây dựng, bảo tồn và phát huy giá trị của một quần thể không

gian kiến trúc cảnh quan mang nhiều đặc trưng về LSVH như trục ven biển Côn
Sơn cần có sự phối hợp và hỗ trợ của nhiều ban, ngành, nhiều lực lượng liên quan.


PHẦN TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1.

Bùi Hải Yến (2011), Quy hoạch du lịch, NXB giáo dục Việt Nam.

2.

nghèo” (SDU) (2010), Sổ tay quy hoạch và thiết kế đô thị ở Việt Nam phát triển
năng động trong thời đại mới.
8.

Đỗ Tú Lan (2004), Nghiên cứu sinh thái đô thị du lịch trong quy hoạhc xây

dựng các đô thị ven biển Việt Nam ( lấy ví dụ thành phố Nha Trang), Luận án Tiến
sỹ, Đại học Kiên trúc Hà Nội.
9.

Hàn Tất Ngạn (1999), Kiến trúc cảnh quan, NXB Xây Dựng, Hà Nội.

10.

Hàn Tất Ngạn (2000), Nghệ thuật vườn công viên, NXB Xây dựng.

11.

Kim Quảng Quân (2013), Thiết kế đô thị có minh họa, NXB Xây Dựng, Hà

Nội.
12.

Nguyễn Đình Việt (2013), (Top 10 thành phố biển nổi tiếng thế giới)), Tạp

chí quy hoạch Xây dựng.
13.

Quốc hội (2001), Luật di sản văn hóa số 28/2001/QH10 ngày 29/06/2001



Viện nghiên cứu phát triển du lịch (2013), Quy hoạch tổng thể phát triển du

lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn năm 2030.
21.

Viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (2011), Điều chỉnh quy hoạch

chung xây dựng Côn Đảo đến 2030
22.

Viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (2013), Quy hoạch phân khu đô

thị trung tâm Côn Sơn, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, tỷ lệ 1/2000
23.

Viện quy hoạch đô thị nông thôn quốc gia (2013), Thiết kế đô thị trong quy

hoạch xây dựng đô thị Việt Nam
24.

Viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (2013), điều chỉnh quy hoạch

chung thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050.
25.

Viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (2014), Quy hoạch phân khu

vực Bến Đầm, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, tỷ lệ 1/2000.
Tài liệu tham khảo Internet