I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
--------------

NGUY N TH

Tên

tài:

NGHIÊN C U
NG TH C V

NG C A M T S CH
U HÒA SINH
N QUÁ TRÌNH NHÂN NHANH IN VITRO

(Polyscias fructicosa (L.) Harms)

KHÓA LU N T T NGHI

H
o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c
Gi
ng d n

IH C


th

t cho em nh ng ki n

t th i gian h c t p và rèn luy n t

ih c

Nông lâm Thái Nguyên.
Em xin bày t lòng bi

n

Duy và TS. Nguy

ng d

ng viên em trong su t

quá trình làm khóa lu n.
cc

B môn Gi ng và Công Ngh Sinh H c -

Trung tâm Nghiên c u Tr ng và Ch bi n cây thu c Hà N i - Vi
u ki n thu n l

c Li u, Ban

em trong quá trình làm

(30 ngày)...................................................................................................38
B ng 4.2: K t qu

ng c

in vitro

n kh

(30 ngày)....................................................................................................40
B ng 4.3: K t qu

ng c

in vitro

n kh

(30 ngày)....................................................................................................42
B ng 4.4: K t qu

ng c a lo

in vitro (45 ngày, 60 ngày)...........................44

nhân nhanh ch
B ng 4.5: K t qu
ch
B ng 4.6: K t qu
ch

B ng 4.9: K t qu

ng c a t h

n kh

hoàn ch nh (45 ngày) .............................................................53
B ng 4.10: K t qu

ng c a t h p

n kh

hoàn ch nh (45 ngày) .............................................................55
B ng 4.11: K t qu
c

u qu các công th c t o r in vitro

n t l s ng

u ki n ex vitro ........................................................58


iii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 2.1: Hình


c c y hàng lo

t o c m ch

ng: MS

+ 2,5 mg/l BAP + 0,4 mg/l IBA ...............................................................46
Hình 4.8:

nh ch

t h p BAP và NAA

các công

th c thí nghi m (ch p sau c y 45 ngày)...................................................48
Hình 4.9: R

ng b sung NAA ( nh ch p 45 ngày sau c y)......50

Hình 4.10: Tr ng thái r CT 3: MS + 1 mg/l BAP (ch p sau c y 30 ngày) .............52
Hình 4.11: Tr ng thái r CT 6: MS + 2,5 mg/l BAP (ch p sau c y 45 ngày) ..........52
Hình 4.12: Hình thái r CT2 (ch p sau c y 45 ngày) ...............................................54
Hình 4.13: Hình thái r CT3 (ch p sau c y 45 ngày) ...............................................54
Hình 4.14: Cây hoàn ch nh trên 2 công th c t t nh t (CT3: trái và CT4: ph i) ( nh
ch p sau c y 45 ngày) ..............................................................................56
Hình 4.15: Cây t CT 3 (ch p sau ra cây 1 tháng) ...................................................58
Hình 4.16: Cây t CT 3 (ch p sau ra cây 2 tháng) ...................................................58




LSD

: Least Singnificant Difference Test

MS

: Murashige & Skoog (1962)

MT
NAA
Zeatin

ng
-naphthalene acetic acid
: 6-(4-hydoxy-3methylbut-2enyl)


v

M CL C
PH N 1: M
tv

U....................................................................................................1
............................................................................................................1

1.2. M c tiêu và yêu c u c

tài .............................................................................2


......................................................................6

2.2.1. Mô t .................................................................................................................6
2.2.2. Phân b , sinh thái ..............................................................................................7
2.2.3. B ph n s d ng................................................................................................8
2.2.4. Thành ph n hóa h c ..........................................................................................8
2.2.5. Tác d

c lý [2].........................................................................................8

2.2.6. Tính v và công d ng.........................................................................................9
2.2.7. Nhu c u s d ng và kh

n xu t

n nay ...........................10

2.3. T ng quan v nuôi c y mô t bào ......................................................................12
2.3.1. Khái ni m ........................................................................................................12
ng in vitro .......................................12

lý lu n c
mc

ng in vitro.................14

2.3.4. Quy trình nhân gi ng in vitro..........................................................................17
2.3.5.


3.2.2. Th i gian nghiên c u ......................................................................................30
3.3. N i dung nghiên c u ..........................................................................................30
3.3.1. N i dung 1: Nghiên c u
in vitro

n kh

. ..........................................................................................30

3.3.2. N i dung 2: Nghiên c u

ng c a các ch

in vitro

kh

3.3.3. N i dung 3: Nghiên c u
kh

ng c a n

o cây

n

. .......................................................30
ng c a các ch

n


. .......................................................................................................38
4.2. K t qu nghiên c u
in vitro
4.2.1. K t qu nghiên c u
vitro inh l

ng c a các ch

n kh

. ..............................................................40
ng c a n

n kh

in

. ..............................................................................................40


vii

4.2.2. Nghiên c u

ng c a n

in vitro

n kh


n kh

o cây inh

hoàn ch nh. .............................................................................................49
4.3.2. K t qu nghiên c u

ng c a n

IBA

n kh

o cây hoàn

ch nh. .........................................................................................................................51
4.3.3. K t qu nghiên c u
cây

ng c a t h

n kh

o

hoàn ch nh...............................................................................53

4.3.4.K t qu nghiên c u



U

1.1.
Polyscias fruticosa (L.) Harms) thu c h

Cây

(Araliaceae) là m t cây thu

cs d

Nhân sâm

i trong y h c c truy n Vi t

Nam. Nhi u nghiên c u cho th y tác d ng ch a b nh và giá tr kinh t c
Polyscias fruticosa (L.) Harms).

c bi t là r c

inh

ph n chính có

ng saponin triterpenoid và polyacetylen cao, có tác d

c g n gi ng

ng tr m c m và ch ng oxy hóa. Do v y, g

m giá tr kinh t

giá thành s n ph m c
Do v
cách t t nh

i v i các cây l y c

g,

rút ng n th i gian thu ho

là s d ng cây con t nuôi c
ngay t

c bi

u. Bên c

c li u

có b r có kh

n thành r c

t ngu n t

nh t v m t di truy

mb ov


khâu vào
ng c a ch

u hòa

n c a quy trình nuôi c y là y u t chính

nh s thành b i c a toàn b quy trình nuôi c y.


2

góp ph n hoàn thi n quy trình nhân gi ng in

Xu t phát t th c ti
vitro

, chúng tôi

m t s ch

xu

ng th c v

tài: Nghiên c u

ng c a



in

n kh

.
- Nghiên c
in vitro
- Nghiên c

ng

n kh

ng

n kh

.
c

ng c a các ch
hoàn ch nh.

-

giá

c hi u qu các công th c t o r in vitro


ng c a cây in vitro.

1.3
K t qu nghiên c u c
b

tài góp ph n hoàn thi n quy trình nhân gi

inh
ng


3

s ch b nh, góp ph

c nhu c u l n v gi

ng hi n nay.
Th c hi

tài giúp sinh viên hoàn thi n v c ki n th c lý thuy t l n

th c ti n, mang l i nh ng kinh nghi m và tác phong làm vi c khoa h c cho công
tác sau này.


4

PH N 2

Theo J. R. Forst và G. Forst [52], chi Polyscias có thu c h th ng phân lo i

(regnum)

Plantae
Angiospermae
Eudicots
Asterids

(ordo)

Apiales

(familia)

Araliaceae

(subfamilia)
Chi (genus)

Aralioideae
Polyscias

chi Polyscias

2.1.
Nhi

c s d ng làm thu c [2].



6

2.
2.2
Cây nh , xanh t

n 2m. Thân nh n, không gai, ít

phân nhánh, mang nhi u v t s o to, màu xám. Lá to, m c so le, kép lông chim 2 - 3
l n, dài 20 -

ng lá dài,

phát tri n thành b to

cu i [2].
. Hoa
Bao hoa: ài hoa

0,25-

-

:5
-0,15 cm;

-35 µm.
2 ô hay 3 ô


c tr ng khá ph bi n
b nh vi

làm c nh, làm thu c và rau gia v [2].
m và có th

lo

m xá,

t, th m chí v i m

u bóng, tr

c trên nhi u

t r t ít trong ch u nh , cây v n có th s

theo ki u cây c nh bonsai. Tr ng b ng cành sau 2-

c,


8

c cây con m c t h

e. V i m t

n thân ho c cành c m xu


m t ge

c là acid oleanolic [2].
T

Vi

u, nhi u

c li u thành ph H Chí Minh thu c
c li u thành ph H Chí Minh thu c Vi

c li u

c5

h p ch t polyacetylen là panaxynol, panoxydol, heptadeca - 1,8 (E) - dien - 4,6 diyn
- 3, 10 diol, heptadeca - 1,8 (E) - dien - 4,6 diyn - 3 ol - 10 on và heptadeca - 1,8 (Z)
- dien dien - 4,6 diyn - 3 ol - 10 on. Hai h p ch t sau ch
y có trong các cây thu c chi Panax và h Araliaceae. Trong r
y 5 h p ch

có panoxydol, panaxynol và

heptadeca - 1,8 (E) - dien - 4,6 diyn - 3,10 diol là trùng h p v i các ch t trong lá. Ba
ch t này có tác d ng kháng khu n m nh và ch ng m t s d
2.2.5

[2].


i v i trùng roi Euglena viridis,
ng v t nguyên sinh khác trong


9

cs
ph n v

m

v a, b o v

ng ch ng choáng

c 60% chu

D a theo kinh nghi

c áp d

u tr b nh nhân

l amip c p. Sau 10 ngày h t tri u ch ng lâm sàng, và sau 16 ngày xét nghi m l i,
trong phân h t th amip th c huy t, h t kén.
ng kháng Entamoeba histolytica
kén và có tác d ng kích thích mi n d ch gây chuy n d ng lympho bào trong thí
nghi m nuôi c y in vitro.
c nghiên c u tác d ng kích thích mi n d

ng c ch m nh ho

MAO

não và gan.

ng gi m ch
n i sinh b ng Tween 80.
D ch chi

c th tác d

th y K+ Na+

i v i ATPase màng t bào, và

c kích thích b i d ch chi t thân, r và lá c

v i ATPase d ng hòa tan, k t qu
thích c a ho t tính men có kh

ATPase c a màng t bào. S kích
i kháng s kìm hãm K+ Na+ ATPase c a
ng kích thích sinh d c

c
2.2.6.

i


N


11

c tr ng làm c nh ho c làm r
c

n nay, t i nhi

c nhân r ng di n tích, phát tri

c

li u.

t.

khác [51].

là công ty

Traphac

i qua nh ng bài h c l

bán s

c li u không rõ ngu n g


c li

p trung nhi u nh t
- 2.000

- 25 nghìn


12

-

- 580

[28],[51].
WHO,

[28],[51].
2.
2.

n vô trùng [12].
in vitro

[12].

in vitro

in vitro
].


m nh

u có m t s gen nh

c ho t hóa cho ta tính tr ng m i, m t s gen khác l i b
này x y ra theo m

nh

ho

u

c mã hóa trong c u trúc phân t ADN c a

m i t bào khi

ng phát tri n c

hòa. M t khác, khi n m trong kh

th c v

c hài

ng, t bào luôn b chi ph i b i các

t bào xung quanh. Khi t



ng h u tính b ng h t m c dù cho h s nhân gi ng cao,
d b o qu n và v n chuy

i m t s cây tr ng, khi nhân gi ng b ng h t s

cho ra các cây con không hoàn toàn gi ng b m c v hình thái và thành ph n hoá
h c [35]. S

ng nh

n xu t

theo dây truy n công nghi p vì các cây có ch
làm gi m giá tr
v ch
không

c bi

ng s n ph

i v i cây thu c thì vi

ng các ch t ho t tính) s d

c nhu c u s n xu t. Ví d

i v i các cây l y
uv


t

s

c vì v

am t

Nhân sâm, H

uyên
khung 2 -

[3

in vitro

-

-

- B o qu
- Có kh

t
n xu

- Có th nhân nhanh nhi u cây không k t h t trong nh
nh


in vitro

true-to-

D.fLoribunda

D.foLoribunda

u [50

ra 8-

32

hoai
in vitro
].

m
y in vitro

m chính c
t ti n và k thu t cao nên ch có hi u qu
khó nhân gi ng b ng

i trang thi t b

i v i nh ng cây có giá tr cao ho c



ng lo t.


17

ng in vitro

Tuy v

c s d ng r ng rãi

ph c v nh ng m
- Duy trì và nhân nhanh các ki u gen quý hi m làm v t li u cho công tác
ch n gi ng.
- Nhân nhanh và duy trì các cá th
lo i cây tr

u dòng t

cung c p h t gi ng các

c có c , cây rau, cây hoa, cây c nh và

c li u thu c nhóm cây thân th o.
- Nhân nhanh và kinh t các ki u gen quí hi m c a gi ng cây lâm nghi p và
g c ghép trong ngh tr

, cây c nh thu c nhóm thân g .



m phù h p khi b o qu n và x lý m u. V i cây nhi t

i thì nhi

250

u ki n gi m u thích h p, t

l nhi m b nh th p [39].
Tái sinh m u nuôi c y
M
ng là ch

m u nuôi c y. M u
nh, ch i nách hay lát c

nghiên c u. Quan tr ng nh t là c n c

t thân tùy thu

ng và m

n tr ng thái sinh lý c a m u. Kh

thành công c a nuôi c y mô, t bào ph thu c ch y u vào tr ng thái tu i c a t
bào, càng g n tr ng thái phôi sinh bao nhiêu thì nuôi c y càng có kh
công b

y, t