SÁNG KIẾN CẢI TIÊN KỸ THUẬT
“Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi
dân gian
cho trẻ 5-6 tuổi trong trường Mầm non”
1. Phần mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết một trong những di sản văn hóa
truyền thống của người Việt Nam đó là trò chơi dân gian, đây là
một loại trò chơi nhưng mang tính giáo dục cao và là nét đặc
trưng của dân tộc, cứ thế trò chơi dân gian được lưu truyền từ
thế hệ này sang thế hệ khác. Trò chơi dân gian được xem là
hình thức giáo dục đơn giản, giúp hình thành nhân cách cũng
như phát triển thể chất cho trẻ. Đặc biệt, đối với trẻ mầm non
hoạt động chủ đạo của trẻ em chính là hoạt động vui chơi. Trẻ
em không chỉ cần được chăm sóc sức khỏe, được học tập, mà
quan trọng nhất trẻ cần được thỏa mãn nhu cầu vui chơi.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại, công nghệ thông
tin bùng nổ, các bậc cha mẹ luôn bận rộn với công việc nên ít
có thời gian để giải thích ý nghĩa và dạy con biết những giá trị
của nền văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam, mà chỉ
chú ý quá nhiều vào việc học của trẻ. PGS.TS Nguyễn Văn HuyGiám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam cho rằng: “Cuộc sống
với trẻ nhỏ là không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian
không đơn thuần là trò chơi mà nó còn chứa đựng một nền văn
hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân
gian không chỉ nâng cánh cho tâm hồn, giúp trẻ phát triển khả
năng tư duy, sáng tạo, sự khéo léo mà còn giúp các em hiểu về
tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương đất nước. Trẻ em ở một
xã hội công nghiệp chỉ quen với máy móc và không có khoảng
trống để chơi cũng là một thiệt thòi...” Chính vì thế, việc giúp
các em hiểu về cội nguồn với những trò chơi dân gian là một
việc làm hết sức cần thiết. Song, làm thế nào để tổ chức các trò

các trường mầm non trên toàn quốc nói chung.
2. Phần nội dung.
2.1. Thực trạng của đề tài:
Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất
nhiều văn bản hướng dẫn đưa các trò chơi dân gian vào trường
học. Từ năm học 2008-2009 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã ra Chỉ thị 40/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 và Kế hoạch 307
ngày 22/7/2008 về việc triển khai phong trào thi đua "Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực" trong các trường năm
học 2008-2009 và giai đoạn 2008-2013. Bám sát các văn bản
chỉ đạo của Bộ, Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Bình, Phòng
Giáo dục và Đào tạo Lệ Thủy đã có Kế hoạch triển khai thực
hiện phong trào thi đua trong các trường học nói chung và
trường mầm non nói riêng. Một trong những nội dung của
phong trào là "Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động
vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh".
Đối với trường chúng tôi, qua hàng năm nhà trường đã
bám sát các văn bản hướng dẫn của các cấp nên đã xây dựng
kế hoạch lồng ghép các trò chơi dân gian vào chương trình
chăm sóc giáo dục trẻ, tổ chức nhiều hoạt động bổ ích như “Bé
với ca dao, dân ca; Bé với trò chơi dân gian” thu hút sự hứng


thú tham gia tích cực của trẻ trong nhà trường. Làm thế nào để
tổ chức có hiệu quả các trò chơi dân gian giúp trẻ ngày càng
tích cực tham gia vào trò chơi, tạo ra một hoạt động thật bổ ích
đó là điều không đơn giản. Khi thực hiện đề tài này, tôi gặp
những thuận lợi, khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Bản thân được phân công dạy lớp 5-6 tuổi, độ tuổi dễ

Một số trẻ sinh ra trong gia đình làm ăn buôn bán, một
số thì do kiện kinh tế gia đình khó khăn, một số chỗ ở gia đình
diện tích chật hẹp nên ít có thời gian cho trẻ hoạt động giao
tiếp với các trò chơi dân gian ở nhà. Vì vậy trẻ còn nhút nhát,
chưa thực sự hòa mình tham gia vào các trò chơi mà lớp tổ


chức, chưa tích cực chủ động để thực hiện công việc, chưa cố
gắng để hoàn thành nhiệm vụ của mình để tìm ra kết quả, trẻ
còn phụ thuộc nhiều vào cô giáo.
Số lượng các trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong
phú và đa dạng nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp
với trẻ mầm non, nhiều trò chơi có luật chơi khó, cách chơi phức
tạp, không thể áp dụng cho trẻ.
Việc tổ chức trò chơi dân gian của giáo viên trong lớp thu
hút lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động cũng có mặt
còn hạn chế nên chưa thật sự lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt
động.
Trẻ trong cùng một độ tuổi, nhưng lại có mức độ nhận thức
và khả năng chú ý chủ định khác nhau. Đối với lớp của tôi số
lượng cháu đông, nhiều trẻ còn lạ lẫm với loại hình trò chơi này.
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ
dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò
chơi nếu nó không còn hứng thú.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi
không thể diễn ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu được lồng
ghép và tích hợp vào các hoạt động khác.
Để có cơ sở cho việc nghiên cứu của mình, tôi tiến hành
điều tra, khảo sát tình hình của trẻ ở lớp tôi đầu năm. Qua điều

2
1
2
6
2
dân gian
Hứng
thú
tham gia vào
10/4 23, 24/4 57,
19,
3 trò chơi dân
8/42
2
8
2
1
0
gian trong các
hoạt động


Từ thực tế trên, là giáo viên chủ nhiệm lớp tôi băn khoăn
suy nghĩ, làm thế nào để tìm ra giải pháp, những cách làm hay
để tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ được tốt, đưa chất lượng
chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường đạt kết quả
cao và tôi đã sử dụng một số biện pháp và cách làm sau:
2.2. Một số biên pháp thực hiên:
2.2.1. Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với độ
tuổi và khả năng nhận thức của trẻ.

cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian


có một hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi mà thiếu nó thì trò chơi
không thể tiến hành được.
Ví dụ: Trò chơi “Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que
chuyền và một đồ vật có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi
non, quả cà... hoặc trò chơi “Ném cầu” không thể diễn ra nếu
thiếu những quả cầu hay quả banh...
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi
dân gian nào đó, tôi cần tìm hiểu kĩ lưỡng về luật chơi, cách
chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ
cho trò chơi, để từ đó chuẩn bị đầy đủ những yếu tố cần thiết
cho trò chơi.
* Dạy trẻ học thuộc lời đồng dao trong trò chơi:
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian là khi chơi
trẻ không chỉ đơn thuần thực hiện các vận động của mình mà
vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời bài đồng dao đó. Song không phải
bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, cũng hợp với tư duy hồn
nhiên của trẻ và mang đến sự vui tươi, nhí nhảnh, nhộn nhịp
trong trò chơi.
Ví dụ: Trò chơi Chi chi chành chành trẻ vừa chơi vừa đọc:
“Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Bắt dế đi tìm
Ù à ù ập”...
Trò chơi chỉ được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao.
Chính vì vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của

mắt bắt dê”; “Rồng rắn lên mây”...
Với hoạt động góc tôi lựa chọn những trò chơi nhẹ nhàng
đòi hỏi tư duy của trẻ như “Ô ăn quan”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Chơi
chuyền”, “Rải ranh”...
Với hoạt động chung và hoạt động chiều chủ yếu diễn ra
trong phòng, nhóm lớp nên tổ chức các trò chơi tỉnh nhằm phát
triển nhận thức cho trẻ như trò chơi “Ô ăn quan”; “Tập tầm
vông”, Chơi chuyền”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “Đọc câu”...
Với hoạt động ngoài trời, hoạt động mọi lúc mọi nơi, tôi
tận dụng các mô hình ngoài trời mà nhà trường đã xây dựng để
tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi như “Đánh đu”, “Ném còn”,
“Trồng nụ, trồng hoa”...” từ đó trẻ được làm quen với những nét
văn hóa dân gian và tái hiện lại những trò chơi dân gian của
quê hương.
2.2.3. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất
của hoạt động:
Mỗi hoạt động của trẻ đều đạt được một mục đích nhất
định, vì thế hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu
như hoạt động chung được tổ chức nhằm cung cấp các kiến
thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ được hòa mình
vào thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên, phát triển
thể chất; hay trong hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về
kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Do đó, giáo viên


cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian phù hợp với
tính chất hoạt động từng chủ đề.
Với hoạt động ngoài trời: Tôi tận dụng không gian thoáng
mát để tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn
luyện phát triển thể lực như trò chơi “Rồng rắn lên mây”, “Bịt

- Với lĩnh vực phát triển nhận thức khám phá khoa học
hoặc làm quen với toán hay lĩnh vực phát triển ngôn ngữ làm
quen với văn học, khi lựa chọn các trò chơi cần đáp ứng các
tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ
+ Phát triển ngôn ngữ
+ Rèn luyện trí nhớ, khả năng tư duy


+ Cung cấp kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử
dụng đồ dùng đồ chơi...
Ví dụ: Lời đồng dao của trò “Chơi chuyền”:
“Con ruồi có cánh
Đòn gánh có mấu
Châu chấu có chân...” đã giúp trẻ nhận biết được đặc
trưng của con vật, đồ dùng quen thuộc.
Những câu thơ ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử
thách sự năng động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự
vật thì phải chuyển ngược lại
Cô giả đọc sai lời bài đồng dao: “Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm...”
Trẻ sửa lại và đọc đúng bài đồng dao:
“Non cao đầy mây
Đáy biển đầy nước
Dưới đất lắm cỏ
Trên trời lắm mây

mầm non. Khi chơi trò chơi dân gian trẻ cảm thấy thoải mái, tự
tin, tự nhiên, không đòi hỏi kỹ năng phức tạp, các hành động
minh họa linh hoạt. Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở
chỗ nó có thể dung nạp tất cả những ai muốn chơi, không quy
định số người chơi, càng đông càng tốt. Vì vậy tôi luôn khuyến
khích, động viên trẻ cùng chơi bằng cách trao đổi, bàn bạc và
thăm dò ý kiến trẻ trước, để tạo tính tích cực chủ động của trẻ
trong quá trình chơi, làm cho trò chơi mang tính tập thể cao.
Ví dụ: Trò chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào
thêm, vòng chỉ rộng ra một chút nhưng trò chơi không thay đổi.
Hoặc trò chơi “Rồng rắn lên mây” thêm một người thì cái
đuôi dài thêm và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy
như nhau.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau, nếu trẻ
nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn các bạn sẽ bị
tập thể phê phán, từ đó tinh thần tập thể của các trẻ được nâng
cao.
Trò chơi dân gian thường gắn với các bài đồng dao, vì vậy
thông qua các trò chơi dân gian trẻ rèn luyện kỹ năng đọc, thể
hiện cảm xúc và cũng đã rèn luyện cho những trẻ nhút nhát
hòa đồng hơn với các bạn trong lớp.
Để tổ chức lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động
của trẻ phong phú tôi và các giáo viên trong nhà trường đã sưu
tầm được gần 100 bài đồng dao đi kèm với những trò chơi dân
gian và khuyến khích với các bậc phụ huynh cùng tham gia.
Bên cạnh đó giáo viên luôn chủ động phối hợp với phụ huynh
để tuyên truyền, cùng với phụ huynh tổ chức trò chơi dân gian
cho trẻ.
2.3. Kết quả đạt được.
Qua quá trình thực hiện với những biện pháp và cách làm

chí

1
1

2
2

3
3

Ty
Chư
lê
a có
%

Trẻ
hoạt
động tích
cực
vào
trò
chơi
0
dân
gian trong
các
hoạt
động


0

0

42/42

100

0

1/42

2,3

41/42

97,
6

0

0

0

42/42

100


chơi của từng trò chơi dân gian
- Tích cực chủ động tìm tòi, sưu tầm các trò chơi dân gian,
nguyên vật liệu khác nhau để xây dựng môi trường hoạt động
và tổ chức các trò chơi dân gian.
- Cần nắm vững đặc điểm và khả năng nhận thức của trẻ
để lựa chọn các trò chơi phù hợp với lứa tuổi.
- Chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, phương tiện để tổ chức
cho trẻ chơi một cách có hiệu quả.
- Tích cực lồng ghép việc tổ chức trò chơi dân gian vào
các chuyên đề và vào các hoạt động khác một cách có hiệu
quả.
- Chú ý đến giáo dục từng cá nhân trẻ, luôn động viên,
khuyến khích trẻ.
- Thường xuyên phối hợp với phụ huynh và các tổ chức xã
hội để giáo dục trẻ biết trân trọng, giữ gìn phát huy bản sắc văn
hóa dân tộc và tham gia các trò chơi dân gian.
Giáo viên có làm được những điều trên thì mới nâng cao
hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian ở trường Mầm non.


3. Phần kết luận:
3.1. Ý nghĩa của đề tài:
Trò chơi dân gian là một di sản văn hóa quý báu của dân
tộc. Nó được kết tinh từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong
đó tích hội tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người
Việt xưa. Đặc biệt, đối với trẻ em, trò chơi dân gian với những
chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ
nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí,
vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè,
cộng đồng.



- Hàng năm bổ sung thêm tài liệu về trò chơi dân gian, cũng
như việc sử dụng trò chơi dân gian trong trường mầm non cho
giáo viên. Điều này góp phần nâng cao nhận thức của giáo viên
về trò chơi dân gian.
- Tổ chức cho giáo viên đi tham quan trường bạn để học tập
kinh nghiệm trong việc trong việc tổ chức các trò chơi dân gian
vào các hoạt động của trẻ.
- Tổ chức tập huấn cho giáo viên thường xuyên chuyên
đề tổ chức các trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ.
* Đối với Phòng Giáo dục & Đào tạo:
- Tổ chức tập huấn chuyên đề, giới thiệu phổ biến các trò
chơi dân gian cho giáo viên để giáo viên có vốn hiểu biết về trò
chơi dân gian. Tổ chức tham quan ngày hội trò chơi dân gian ở
các trường trong tỉnh.
* Đối với địa phương:
- Tạo điều kiện về nguồn kinh phí cho nhà trường tăng
trưởng cơ sở vật chất, tu sửa nâng cấp trường lớp tạo điều kiện
cho trẻ hoạt động.
Từ thực tế lớp tôi phụ trách, với những khó khăn mà bản
thân tôi gặp phả,i tôi đưa ra một số biện pháp, những kiến nghị,
đề xuất để tháo gỡ những vướng mắc trong việc nâng cao chất
lượng hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi
trong trường mầm non. Mong rằng những biện pháp này sẽ
được áp dụng một cách có hiệu quả khi được các cấp, các đồng
nghiệp góp ý, bổ sung thêm và tích cực đổi mới trong công tác
vận dụng để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, đáp
ứng với nhu cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay./.


Thực
trạng:...........................................................................................
.......................................Trang 2
2.1.1.
Thuận
lợi:................................................................................................
.................................Trang 2
2.1.2.
Khó
khăn:............................................................................................
....................................Trang 2
2.1.3.
Điều
tra
thực
tiễn:..............................................................................................
...............Trang 2
2.1.4.
Nguyên
Nhân:............................................................................................
..........................Trang 3
2.2.
Các
giải
pháp:............................................................................................
...............................Trang 3
2.2.1. Tham mưu mua sắm cơ sở vật chất, trang thiết
bị:..............................Trang 3
2.2.2. Làm tốt công tác tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ:...................Trang 3

2.3.1.
Đối
với
giáo
viên:.............................................................................................
..................Trang 9
2.3.2.
Đối
với
trẻ:...............................................................................................
................................Trang 9
2.3.3.
Đối
với
phụ
huynh:..........................................................................................
................Trang 10
3.
PHẦN
KẾT
LUẬN: .........................................................................................
.........................Trang 10
3.1.
Ý
nghĩa
của
đề
tài:...... .........................................................................................
.................Trang 10
3.2.