SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN
CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG
MẦM NON NGA HƯNG - HUYỆN NGA SƠN

Người thực hiện: Phạm Thị Quý
Chức vụ: Giáo Viên
Đơn vị công tác: Trường MN Nga Hưng-Nga Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2019
1


MỤC LỤC
STT

Nội Dung

Trang

1

1. MỞ ĐẦU

1


7

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm
2.3. Các biện pháp để giải quyết vấn đề
2.3.1.Tích cực sưu tầm và lựa chọn các trò chơi dân gian có nội
dung phù hợp với chủ đề và nội dung giáo dục trẻ.

3

8
9
10
11
12
13
14
15

4
5
5

2.3.2. Khuyến khích trẻ cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi, chuẩn bị
7
địa điểm, trang phục trước khi tổ chức các trò chơi dân gian.
2.3.3 Thường xuyên dạy trẻ đọc thuộc lời ca các bài đồng dao
9
kết hợp với các động tác minh họa


3.2 Kiến nghị

18

16

2


1. LỜI MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang trên con đường hội nhập với thế giới về nhiều mặt kinh
tế, chính trị, văn hóa, xã hội…nên đòi hỏi con người Việt Nam, nhất là thế hệ trẻ
phải tích cực, năng động, ứng dụng sáng tạo những thành tựu khoa học kỹ thuật,
tiếp thu những tinh hoa văn hóa của thế giới mà vẫn giữ được bản sắc của dân
tộc Việt Nam. Do đó, một nhiệm vụ mới đặt ra cho giáo dục là phải đào tạo nên
những con người sáng tạo, năng động, có năng lực giải quyết vấn đề, có khả
năng thích ứng với mọi biến động trong mọi đời sống kinh tế xã hội, có đạo đức
trong sáng, có lối sống lành mạnh, có sức khỏe và tích cực nhận thức để cải tạo
thế giới và cải tạo chính bản thân mình. Chính vì vậy mà việc chăm sóc, giáo
dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ trở thành mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng cho ngành
Giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng vì trường mầm non chính là
môi trường thuận lợi nhất để giáo dục trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời.
Ở lứa tuổi mẫu giáo, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, bởi vui chơi
đã gây ra những biến đổi về chất, có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành
nhân cách trẻ và là tiền đề cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo. Phương
châm: “Học mà chơi, chơi mà học” luôn được quán triệt trong công tác chăm
sóc, giáo dục mầm non trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Trong hoạt động vui
chơi, có rất nhiều trò chơi học tập và một bộ phận không thể không nhắc đến đó

pháp tổ chức trò chơi một cách có hệ thống, khoa học tại trường mầm non sẽ
giúp trẻ dần dần hình thành và phát triển nhân cách theo hướng tích cực, nhằm
dạy cho con trẻ biết những giá trị của nền văn hóa truyền thống của dân tộc Việt
Nam.
Năm học 2008 - 2009, Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào: “Xây
dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực” trong đó có nội dung đưa trò
chơi dân gian vào trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi
dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó
với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. (Vì khả năng chú ý có chủ
định của trẻ mầm non còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng
nhanh chán, nhanh bỏ cuộc). Là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở và tìm
các biện pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất giúp
các em hiểu về cội nguồn bản sắc dân tộc với những trò chơi dân gian. Chính vì
vậy, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu
giáo 5- 6 tuổi tại trường mầm non Nga Hưng - Huyện Nga Sơn” làm đề tài sáng
kiến kinh nghiệm cho bản thân. Với mong muốn đưa trò chơi dân gian đến gần
hơn với trẻ, hình thành ở trẻ sự tự hào và lòng yêu giá trị truyền thống của quê
hương đất nước.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm tìm ra giải pháp cải tiến nâng cao chất lượng tổ chức các trò chơi dân
gian cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Nga Hưng - Huyện Nga Sơn,
giúp trẻ hiểu biết và mở rộng kiến thức, kỹ năng trò chơi dân gian nhiều hơn.
Thông qua các trò chơi dân gian trẻ phát triển một cách toàn diện nhân cách.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu về trò chơi dân gian Việt Nam để lồng ghép vào trong các hoạt
động hàng ngày của trẻ 5- 6 tuổi tại trường mầm non Nga Hưng – huyện Nga
Sơn nhằm giáo dục trẻ hiểu biết hơn về các trò chơi dân gian truyền thống, góp
phần giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tình cảm đạo đức.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Đọc sách, báo và các tài liệu có liên quan

ý chí vươn lên giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sự khéo léo và sức chịu
đựng của con người, giúp con người ngày càng phát triển toàn diện về trí, đức,
thể, mỹ.
Qua đó cho thấy, trò chơi dân gian có ý nghĩa vô cùng to lớn trong việc
hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Đặc điểm tâm lý của trẻ em là thích
bắt chước, tò mò, luôn muốn biết có cái gì đang diễn ra xung quanh, thích khám
phá, phát hiện cái mới, tưởng tượng mô phỏng lại cuộc sống tự nhiên, xã hội.
Trò chơi là món ăn tinh thần, một phần tất yếu của cuộc sống để thỏa mãn các
yêu cầu tâm lý của trẻ.
Theo tác giả Đỗ Thị Hoà trong bài “Một vài kiến nghị về việc bảo tồn các
trò chơi dân gian trẻ em trong nhà trường hiện nay” có viết “Một trò chơi rất
đơn giản giúp các em rèn luyện được khá nhiều: Thực hiện được cùng một lúc
các động tác: miệng hát, tay đếm nhịp vào chân, mắt nhìn vào tay, người đong
đưa theo nhịp hát. Sự nhanh nhạy của các cơ quan: mắt, tay, chân, miệng, tai...
của trẻ đều có thể phát triển tốt qua các trò chơi quen thuộc như chi chi chành
chành, kéo cưa lừa xẻ, dung dăng dung dẻ, rồng rắn lên mây. Cái hay, cái đặc
sắc của trò chơi dân gian không chỉ giúp trẻ nhỏ vận động về thể lực mà còn
rèn luyện trí nhớ, vốn từ, khả năng phát âm. Cao hơn nữa, nó kích thích trí
tưởng tượng phong phú, bay bổng của các em....Việc bảo tồn một loại văn hoá
dân gian truyền thống – trò chơi dân gian trẻ em là một công việc cần được sự
quan tâm của các cấp lãnh đạo ngành giáo dục và của toàn xã hội… tạo điều
kiện và khuyến khích các em chơi các trò chơi dân gian. Bên cạnh các trò chơi
hiện đại, trò chơi dân gian sẽ giúp các em có một sự phát triển toàn diện về cả
thể chất, tinh thần. Công việc bảo lưu, khôi phục và phát triển, nâng cấp các trò
chơi dân gian để vừa giữ được bản sắc dân tộc vừa mang tính hiện đại, thu hút
3


mạnh mẽ trẻ em, đang chờ đợi tất cả chúng ta – những người yêu thích nền văn
hoá dân gian của dân tộc và quan tâm sâu sắc tới thế hệ trẻ tương lai của đất

năm, có những cháu phát âm chưa rõ ràng còn nói lắp, nói ngọng, có những
cháu còn chậm, nhút nhát chưa tự tin, mạnh dạn chưa hứng thú trong giờ học,
giờ chơi.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hẹp, vì đa số trò chơi dân gian chỉ tổ
chức lồng ghép với các hoạt động khác.
Quan điểm của một số phụ huynh chỉ chú trọng đến việc học chưa chú ý
tạo điều kiện để cho trẻ được hoạt động vui chơi. Dẫn đến việc trẻ tham gia các
trò chơi dân gian ở lớp cũng như ở gia đình đạt kết quả chưa cao.
Việc lồng ghép tích hợp trò chơi dân gian vào các hoạt động học tập của
trẻ chưa được logic nên khi tổ chức các hoạt động có trò chơi dân gian chưa thực
sự lôi cuốn trẻ tham gia tích cực vào trò chơi vì vậy hiệu quả mang lại chưa cao.
4


Khả năng chú ý có chủ định của một số trẻ còn hạn chế. Trẻ dễ dàng nhập
cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng
thú.
2.2.3. Kết quả thực trạng ban đầu qua khảo sát
Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực trạng ngay từ tháng 9 đầu năm học tôi
xây dựng kế hoạch khảo sát chất lượng trên trẻ ở lớp tôi như sau.
Bản khảo sát chất lượng tháng 9 năm 2018
( Kèm theo phụ lục 1)
Từ kết quả trên bản thân tôi rất lo lắng, trăn trở, luôn suy nghĩ tìm tòi các
biện pháp tối ưu, để áp dụng nhằm tích hợp các trò chơi dân gian vào các hoạt
động một cách có hiệu quả nhất kích thích tính tò mò, sự sáng tạo và lòng ham
hiểu biết của trẻ để tạo sự hứng thú cho trẻ khi tham gia vào các trò chơi dân
gian.
Từ những đặc điểm và tình hình thực tế của bản thân và của lớp mình, tôi đã
suy nghĩ và tìm ra biện pháp thích hợp, để từng bước dẫn dắt trẻ tích cực tham gia
vào các trò chơi dân gian. Để làm được điều đó tôi đã sử dụng một số biện pháp

phù hợp với từng chủ đề của lớp mình phụ trách.Trước hết để lập được kế hoạch
tôi luôn bám sát chương trình mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ, với những nội
dung công việc rõ ràng cụ thể.
Đối với trẻ lớp tôi thể lực, ngôn ngữ, khả năng chú ý có chủ định và nhận
thức của trẻ đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Do đó tôi thường xuyên
củng cố những trò chơi mà trẻ đã được thực hiện ở các độ tuổi trước. Đồng thời
tôi tiếp tục sưu tầm lựa chọn những trò chơi có lời ca dài hơn và yêu cầu khó hơn để
tổ chức cho trẻ chơi.
Ví dụ:
TT
Tên chủ đề
Tên trò chơi dân gian
Mục tiêu cần đạt
1
Trường
Dung dăng dung dẻ, Lộn
Có kỹ năng phối hợp các bộ
mầm non
cầu vồng, Nu na nu nống,
phận trong cơ thể.
Chi chi chành chành, Tập tầm
vông, kéo cưa lừa xẻ...
2 Bản thân
Kéo co, cướp cờ, Chuyền
Rèn luyện thể lực và sự
thẻ, ném vòng cổ chai.
nhanh nhẹn, khéo léo.
3 Gia đình
Xúc xắc xúc xẻ, Thi nấu ăn, Rèn luyện sự khéo léo, thể
nhảy bao bố, thả diều,

HTTN
9 QH – ĐN Chồng đống chồng đe, Kéo Rèn kỹ năng chạy, đuổi bắt,
Bác Hồ
Mo cau…
sức nhanh, bền bỉ, sự khéo
léo.Tinh thần tập thể
10 Trường tiểu Tán u, Chuyền thẻ, nhảy
Rèn luyện cho trẻ kỹ năng,
học
dây…
nhảy, di động. Hình thành
sức bật cùng sự khéo léo.
Khi đã lập được kế hoạch tôi thường xuyên bám sát kế hoạch để cho trẻ
làm quen và rèn luyện cho trẻ. Đặc biệt đối với những trẻ nhút nhát, trầm cảm,
6


tôi luôn tìm cách để lôi cuốn trẻ tham gia vào trò chơi. Bản thân luôn tự rèn
luyện mình trong chuyên môn nghiệp vụ, trau dồi kiến thức kĩ năng và biết
sáng tạo trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ.
Kết quả:
Tôi đã lựa chọn, sưu tầm được 36 trò chơi dân gian.
Khi đã lựa chọn được theo các chủ đề, đã giúp tôi sử dụng các trò chơi
dân gian không những dạy trẻ một cách hiệu quả mà còn giúp trẻ phát triển toàn
diện về thể chất, trí tuệ, tình cảm đạo đức cho trẻ. Đồng thời, nhận ra những điều
hợp lý, không hợp lý khi sử dụng nguyên bản các trò chơi dân gian khi dạy trẻ.
Trẻ hào hứng tham gia các trò chơi dân gian mà tôi tổ chức.
Trẻ nắm được cơ bản cách chơi, luật chơi của các trò chơi.
2.3.2. Khuyến khích trẻ cùng cô làm đồ dùng, đồ chơi, chuẩn bị địa
điểm, trang phục trước khi tổ chức các trò chơi dân gian.

7


Hay để chẩn bị cho trẻ chơi trò chơi “Thả diều” tôi cho trẻ thi nhau làm
những chiếc diều giấy thật đẹp để thi xem diều ai bay cao. Tôi thấy trẻ rất hào
hứng, thích thú. Không những trẻ say mê hứng thú tham gia hoạt động mà còn
biết tô màu, xé dán, tang trí tạo được nhiều mẫu diều sinh động và hấp dẫn như:
diều chim, cá, bướm, ong,…
Hình ảnh: Trẻ làm đồ dùng đồ chơi
( Kèm theo phụ lục 2)
Để phát huy tối đa tác dụng của đồ dùng, đồ chơi, tôi luôn linh động trong
việc sáng tạo ra đồ dùng đồ chơi cũng như sử dụng đồ dùng, đồ chơi. Đồ chơi
được làm ra không chỉ đơn thuần cho một trò chơi mà có thể sử dụng trong
nhiều trò chơi khác. Vì vậy tôi để đồ chơi dưới dạng mở để dễ thay đổi
Ví dụ: Với đồ chơi dùng cho trẻ đi cà kheo, tôi dung gáo dừa hoặc hộp
nhựa độc lỗ xỏ dây. Khi chơi trò chơi “Đi cà kheo”, trẻ úp gáo dừa xuống hai tay
cầm dây điều khiển. Nhưng khi chơi trò chơi bán hàng, trẻ có thể them một
chiếc que để sử dụng làm quang gánh.
Đặc biệt tôi chuẩn bị các trang phục phù hợp cho từng trò chơi để kích
thích trẻ tích tực hơn trong khi chơi. Điều đó chứng tỏ rằng chuẩn bị trang thiết
bị, trang phục, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dân gian rất quan trọng. Vì
thế trước khi tổ chức cho trẻ chơi 1 trò chơi dân gian nào đó, tôi luôn tìm hiểu
kĩ về cách chơi, luật chơi, xác định những đồ dùng đồ chơi phù hợp với trò chơi
để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi để trò chơi được
tổ chức tốt hơn, hiệu quả hơn.
* Chuẩn bị địa điểm, trang phục để tổ chức trò chơi dân gian:
Trò chơi dân gian gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên Việt Nam. Trong trò chơi
dân gian, con người và thiên nhiên hoà quyện với nhau, thiên nhiên được nhân
cách hoá trở nên có hồn. Việc thay đổi không gian chơi sẽ làm tăng hứng thú
chơi của trẻ giúp trẻ tăng cường khả năng tìm tòi, khám phá thích nghi cho trẻ,

Hình ảnh:Trò chơi “Ô ăn quan”
( Kèm theo phụ lục 3)
Bên cạnh địa điểm tổ chức trò chơi dân gian thì việc lựa chọn trang phục
cho trẻ phù hợp cũng là một yêu cầu quan trọng. Vì vậy để chuẩn bị trang phục
phù hợp với từng trò chơi nhằm khơi dậy sự hứng thú, tích cực tham gia trò
chơi. Tôi đã lựa chọn trang phục phù hợp với từng hoàn cảnh chơi, tính chất của
trò chơi như: Trò chơi tổ chức trong ngày hội ngày lễ “Nhảy lò cò”, “bịt mắt bắt
dê”,…tôi cho trẻ mặc trang phục truyền thống có màu sắc đẹp như yếm đụp làm
cho không khí ngày hội thêm náo nhiệt, tâm lý chơi của trẻ vui vẻ. Nhưng với
trò chơi yêu cầu rèn luyện thể lực và sự nhanh nhẹn, như trò chơi “ Cướp cờ”, “
kéo co” tôi lựa chọn trang phục gọn gàng giúp trẻ dễ vận động, tạo sự thoải mái
cho trẻ trong khi chơi trò chơi dân gian.
Hình ảnh: Trẻ mặc đồng phục chơi trò chơi “Kéo co”
( Kèm theo phụ lục 4)
Kết quả: Từ việc tổ chức cho học sinh làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho
các trò chơi dân gian, kết hợp sắp xếp bố trí địa điểm tổ chức trò chơi hợp lý,
khoa học, trang phục phù hợp đã tạo cho 100% số trẻ lớp tôi phụ trách có được
tinh thần phấn khởi, không khí của buổi chơi đã trở nên tưng bừng và náo nhiệt
hơn, thoả mãn chính nhu cầu chơi của trẻ.
2.3.3 Thường xuyên dạy trẻ đọc thuộc lời ca các bài đồng dao kết hợp với
các động tác minh họa:
Phần lớn trò chơi dân gian là những trò chơi có lời đồng giao mang tính
giản dị, mộc mạc, vô tư, hồn nhiên có vần có điệu, vui tươi và ngộ nghĩnh. Có thể
đó là những câu vè ngắn gọn, có nhịp điệu, âm thanh dễ thuộc, dễ nhớ thường được
sử dụng trong khi chơi các trò chơi, nhưng thiếu nó thì trò chơi khó có thể tiến
hành được. Nội dung của những bài đồng dao chứa đựng nội dung giáo dục cho
trẻ nhiều mặt. Đồng dao gợi lên tình yêu hồn nhiên của trẻ đối với con ong, cái
kiến, con cò, con vạc, con trâu, con nghé,…Khi trực tiếp tham gia vào trò chơi,
trẻ không đơn thuần thực hiện các vận động của mình mà vừa chơi trẻ vừa hát
hoặc đọc lời đồng dao nào đó nhằm kết hợp luyện phát âm cho trẻ hát đồng dao

( Kèm theo phụ lục 5)
Hay như trò chơi “Rồng rắn lên mây”. Tôi cũng cho trẻ học thuộc lời sau
đó, tôi hướng dẫn rẻ chơi, tôi đóng vai là người thầy thuốc và chơi cùng với trẻ.
Khi trẻ đã biết cách chơi tôi chọn một trẻ đứng ra làm thầy thuốc, những người
còn lại sắp hàng một, tay người sau nắm vạt áo người trước hoặc đặt trên vai của
người phía trước. Sau đó tất cả bắt đầu đi lượn qua lượn lại như con rắn, vừa đi
vừa hát:
Rồng rắn lên mây- Có cây lúc lắc - Có ngọn đèn pin - Hỏi thăm thầy thuốc
- Có nhà hay không?....
Người đóng vai thầy thuốc trả lời: Thầy thuốc đi chơi! (hay đi chợ, đi câu
cá, đi vắng nhà… tùy ý mà chế ra) cho đến khi tha hồ thầy đuổi thì trẻ làm thầy
thuốc được đuổi bắt các bạn khác[6].
Hình ảnh: Trò chơi” Rồng Rắn lên mây”
(Kèm theo phụ lục 6)
- Chủ đề: “Thế giới động vật” trò chơi "Mèo đuổi chuột" tôi cùng trẻ đọc
thuộc lời bài đồng dao.
Mèo đuổi chuột.

10


Mời bạn ra đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ hổng
Chạy vội chạy mau

Chạy đâu cho thoát
Thế là chú chuột
Lại đóng vai mèo

2.3.4. Thường xuyên lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động, ở
mọi lúc, mọi nơi.
Quá trình chơi trò chơi dân gian phải hướng tới sự phát triển của trẻ một
cách toàn diện như: Phát triển thể chất, phát triển trí tuệ, phát triển tình cảm đạo
đức thẩm mĩ và hình thành thái độ ứng xử đúng đắn cũng như hành vi, thói quen
văn hóa văn minh. Nói cách khác thì trẻ phải được phát triển vốn kiến thức, vốn
kinh nghiệm sống, phát triển các kỹ năng nhận thức và và kỹ năng xã hội, các kỹ
năng vận động, ngôn ngữ, giao tiếp, các phẩm chất nhân cách như: Sự tự tin tính tích cực nhận thức, tính sáng tạo, tính linh hoạt, tính độc lập, lòng nhân ái,
tính thẩm mĩ.
11


Để đạt được những mục đích trên bản thân tôi nhận thấy cần phải lập kế
hoạch chu đáo trong đó xác định được rõ các hoạt động có thể tổ chức cho trẻ, các
hoạt động đó cần đa dạng về mặt tính chất, cách tổ chức phải phù hợp với trình
độ, khả năng hứng thú của trẻ. Vì mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một
mục đích nhất định. Cho nên, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu
như hoạt động chung được tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt
động ngoài trời lại giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện
tượng tự nhiên và phát triển thể chất; hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở
rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, bản
thân tôi luôn chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với
tính chất của từng hoạt động, từng chủ đề.
- Với hoạt động thể dục sáng:
Mỗi khi trẻ tập thể dục buổi sáng xong chúng tôi thường tổ chức cho trẻ
chơi những trò chơi nhẹ nhàng. Ngoài những trò chơi theo các chủ đề tôi còn
cho trẻ chơi những trò chơi dân gian nhẹ nhàng như: Lộn cầu vồng, kéo cưa lừa
xẻ…
Hình ảnh: Trò chơi “Lộn cầu vồng” sau hoạt động thể dục sáng
( Kèm theo phụ lục 8)

Ví dụ: Khi chơi ở góc xây dựng, Trò chơi “Kéo cưa lừa xẻ” thì 2 trẻ chơi,
vừa chơi vừa hát hoặc đọc: “Kéo cưa lừa xẻ, Ông thợ nào khoẻ, thì ăn cơm vua,
Ông thợ nào thua, Về bú tý mẹ”. Sau trò chơi cũng giúp trẻ phân vai chơi, bạn
nào được thì sẽ làm nhóm trưởng, bạn nào thua thì không được làm…
Hình ảnh: Trò chơi “Kéo cưa lừa xẻ”
(Kèm theo phụ lục 10)
- Với hoạt động học có chủ định
Trò chơi dân gian đã được sử dụng nhiều trong các hoạt động vui chơi của
trẻ ở trường mầm non, đặc biệt là việc kết hợp trò chơi dân gian trong hoạt động
học có chủ đích của giáo viên cho trẻ ở trường mầm non mang ý nghĩa to lớn
trong việc: Rèn luyện thể lực, sự khéo léo, nhịp nhàng, rèn luyện trí tuệ, sự
nhanh trí, óc phán đoán, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng hoạt động nhóm, tập
thể, sự gắn kết của tình bạn... và đặc biệt nó góp phần xây dựng nhân cách mang
đậm văn hóa dân tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi chúng còn nhỏ[1]. Đặc biệt
khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động, tôi luôn lựa chọn trò chơi phù
hợp với đặc điểm của từng môn học theo từng chủ đề, sắp xếp đan xen các hoạt
động hợp lý nhằm tránh cho trẻ sự mệt mỏi và căng thẳng.
Tôi lựa chọn những trò chơi nhẹ nhàng để phát triển nhận thức cho trẻ và
để lồng ghép, chuyển tiếp từ hoạt động này sang hoạt động khác nhằm gây hứng
thú cho trẻ. Khi cô và trẻ cùng chơi, cùng khám phá, các hoạt động học tập được
phối hợp nhịp nhàng sẽ tạo nên hiệu quả bất ngờ. Ví dụ, trò chơi dân gian được
đưa vào đầu hoạt động sẽ kích thích sự hứng thu của trẻ, nếu đưa vào giữa các
hoạt động sẽ đóng vai trò như một hình thức chuyển tiếp và nếu đưa vào cuối
hoạt động sẽ tạo cho trẻ cảm giác thích thú, luyến tiếc với giờ hoạt động, từ đó
làm tăng thêm hứng thú cho giờ hoạt động lần sau. Điều đó không những giúp
trẻ phát triển nhận thức mà còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, rèn luyện trí nhớ và
khả năng tư duy cho trẻ, cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động
theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi, phát triển vận động...Chính vì
vậy mà tôi đã lựa chọn tích hợp trò chơi dân gian với nhiều lĩnh vực khác nhau
như: Tích hợp cho trẻ làm quen với toán, tích hợp với hoạt động Âm nhạc, tích

nhóm chơi tự tin trước đám đông, chủ động điều chỉnh bản thân, phối hợp với
bạn bè nêu cao tinh thần tập thể. Trẻ nhớ nhanh, thuộc cách chơi, luật chơi để thi
đua mình chơi tốt nhất. Vì vậy tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ chơi ở mọi lúc,
mọi nơi, thời điểm đón trả trẻ, hoạt động chiều, chơi chuyển tiết… Như vậy tạo
cho trẻ có tâm thế thoải mái, vui tươi và rất thích thú tham gia hoạt động. Ngoài
ra, tôi cũng đã tham mưu với nhà trường lồng ghép những trò chơi dân gian để
tổ chức cho trẻ chơi dưới hình thức tổ chức các hội thi như: Ngày hội bé đến
trường, Tết trung thu, ngày 20/10, hội thi “Bé khỏe bé tài năng”, Ngày hội mừng
xuân,... Qua hội thi trẻ được tham gia các trò chơi dân gian bằng hình thức thi
đua tập thể và cá nhân nhằm phát triển vận động cho trẻ.
Ví dụ: Trong chủ đề: “Thế giới thực vật – tết và mùa xuân”
Với mục đích tổ chức cho trẻ đón xuân, đón tết năm mới trong tâm trạng
vui mừng, phấn khởi. Giới thiệu cho trẻ những phong tục tập quán tốt đẹp trong
ngày tết như gói bánh chưng, chúc tết người thân, mọi người mặc quần áo đẹp,
tổ chức các trò chơi dân gian,...Tham gia vào ngày hội tôi đã cùng trẻ trang trí
sân trường bằng các cành hoa đào, hoa mai, tổ chức cho trẻ làm thiệp treo trên
cành đào, tổ chức ngày hội gói bánh chưng cho trẻ được thực hành trải nghiệm.
Và một phần quan trọng trong việc giáo dục phong tục truyền thống của dân tộc
từ xưa đến nay là việc tổ chức các trò chơi dân gian trong ngày tết. Vì vậy tôi
cũng đã tham mưu với nhà trường tổ chức các hoạt động tập thể vui nhộn và
những trò chơi dân gian trong không khí vui vẻ, hòa nhập và khơi dậy ở trẻ tình
yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống. Hơn nữa còn góp phần giáo dục học sinh về nét
đẹp văn hóa và mang giá trị truyền thống dân tộc trong các dịp lễ tết. Các trò
chơi được tôi lựa chọn cho học sinh chơi như: “Trồng nụ trồng hoa”, “ Đi cà
kheo” “ném còn”, “Nhảy lò cò”,…
Hình ảnh: Chơi Ném còn ( Kèm theo phụ lục12)
Hình ảnh: Chơi nhảy lò cò( Kèm theo phụ lục13)
14



Ðổ chuối / hạt tiêu
Tha tội / đàn ông
Ðổ niêu / nước chè
Cơm trắng / gạo trắng
Ðổ phải nhà nào
Gạo thuyền như nước
Nhà ấy.... chịu
Từ “chịu” trúng bạn nào thì bạn ấy xuống sông làm “đỉa”. Các bạn cùng chơi
bạn chạy đầu này, bạn băng qua sông góc nọ. “Ðỉa” rượt để bắt. Các bạn lại hát
bài hát ghẹo. Sang sông / về sông / trồng cây / ăn quả / nhả hạt. “Ðỉa” rượt bên
này thì bên kia xuống sông. “Ðỉa” quay lại bên kia thì các bạn bên nọ lại réo lên:
“ăn quả / nhả hạt” rồi ào xuống. Chẳng may ai bị “đỉa” vớ phải thì trở thành “đỉa”
[6].
Hình ảnh: Trò chơi “Thả đỉa ba ba”( Kèm theo phụ lục 14)
Hay trò chơi “ Bịt mắt bắt dê” khi có một người vào thêm, sẽ làm tăng
thêm phần vui nhộn và vòng tròn rộng thêm chứ trò chơi không thay đổi.
15


Hình ảnh: Trò chơi “Bịt mắt bắt Dê”( Kèm theo phụ lục 15)
Trẻ em thường bắt chước, noi gương rất nhanh, chính vì vậy tôi đã chọn hình
thức thường xuyên nêu gương đối với những trẻ chơi tốt, những cháu còn nhút nhát,
chơi chưa đúng luật chơi và cách chơi tôi động viên, khích lệ để trẻ cố gắng hơn,
có lúc tôi khuyến khích để trẻ được làm trưởng nhóm để rèn sự tự tin và được các
bạn tán thưởng. Sự tán thưởng khiến trẻ hiểu rằng việc trẻ làm là đúng. Đặc biệt khi
sự tán thưởng đó lại có sự chứng kiến của bạn bè hoặc cha mẹ sẽ khắc sâu trong trẻ
niềm phấn khởi, tạo động lực cho trẻ phát huy khả năng của bản thân. Khi trẻ đã
thành thói quen và luôn có mong muốn được nhận lời khen ngợi động viên có khi
bằng lời, có khi là hoa bé ngoan đẫ là động lực giúp trẻ tích cực tham gia hoạt động
cùng các bạn. Trên cơ sở đó tôi đã nghĩ ra thêm hình thức “thưởng sao ngoan” cho

chơi hướng dẫn cụ thể nội dung cách chơi, luật chơi của từng trò chơi để phụ
huynh tham khảo cùng nghiên cứu và bày cho trẻ chơi.
16


Tôi đã đưa các bài đồng dao, lời ca của những trò chơi dân dan mà tôi đã
cải biên vào góc tuyên truyền ngoài cửa lớp để mỗi khi phụ huynh đến đón con
có thể học thuộc về nhà sẽ dạy con của mình.
Hình ảnh: Góc tuyên truyền với phụ huynh
(Kèm theo phụ lục 16)
Ngoài ra tôi còn tuyên truyền và vận động phụ huynh cùng tham gia sưu
tầm các trò chơi dân gian có nội dung phù hợp với trẻ, sưu tầm, thu gom các
nguyên - vật liệu sẵn có của địa phương, nguyên vật liệu phế thải đề làm đồ
dùng, đồ chơi sáng tạo cho trẻ, ủng hộ về kinh phí, vật chất cũng như tinh thần
cho lớp và giành nhiều thời gian quan tâm, chăm sóc, gần gũi cùng chơi các trò
chơi dân gian với trẻ.
Tôi thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với phụ huynh về tình hình sức khoẻ,
cũng như kết quả học tập, vui chơi của trẻ. Thông qua đó giúp cho cô giáo và
phụ huynh nắm bắt cụ thể những vấn đề cần bổ xung và kịp thời điều chỉnh kế
hoạch tổ chức các hoạt động cho trẻ được phù hợp và đạt kết quả tốt nhất.
Kết quả
Phụ huynh lớp tôi đã rất hưởng ứng, thường xuyên trao đổi và cùng phối
kết hợp với giáo viên để cùng hướng dẫn những trò chơi dân gian hay cho trẻ rất
nhiệt tình phối hợp và rất tin tưởng cô giáo bởi họ tự nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt
của con mình và rất yên tâm khi đưa con đến lớp. Với những kết quả khả quan
như vậy tôi thấy mình cần phải phát huy hơn nữa, nghiên cứu tài liệu và tích cực
hơn nữa trong việc tiếp tục giáo dục trẻ.
100% phụ huynh cùng tham gia và sưu tầm được nhiều trò chơi dân gian có
nội dung phù hợp với trẻ. Làm dụng cụ phục vụ trò chơi dân gian như chơi
chuyền, chơi ô ăn quan, làm lá cờ để trẻ chơi trò chơi cướp cờ…

cũng chính là những đứa trẻ thông minh, tháo vát và biết tổ chức trong cuộc
sống. Bằng việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian, tôi đã giúp trẻ được
thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ. Trẻ rất vui vẻ khi tới lớp, thích được đi học,
tích cực tham gia vào các hoạt động học tập vui chơi, hòa đồng cùng các bạn,
trẻ biết phối hợp cùng nhau khi chơi, qua chơi trẻ được phát triển một cách
toàn diện. Đồng thời bảo tồn được một di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc, góp
phần thực hiện tốt cuộc vận động “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực”.Việc tổ chức các trò chơi dân gian trong các trường học nói chung và
trường mầm non nói riêng là hết sức cần thiết và quan trọng ,vì không những
chỉ giữ gìn di sản văn hoá dân tộc mà nó còn hình thành ở trẻ một nhân cách
tốt.Việc làm này không chỉ có ý nghĩa lớn lao đối với các nhà nghiên cứu văn
hoá mà đối với các trường mầm non đặc biệt là các cô giáo mầm non cần
nghiên cứu, sưu tầm tìm ra những biện pháp để tổ chức trò chơi dân gian cho
trẻ phù hợp với thực tế của địa phương, của lớp mình.
Qua một năm áp dụng vào giảng dạy tổ chức các trò chơi ở lớp. Bản thân
tôi nhận thấy rằng, để giúp trẻ chơi trò chơi có hiệu quả thì giáo viên cần:
- Phải tích cực sưu tầm và lựa chọn các trò chơi dân gian có nội dung phù
hợp với chủ đề và nội dung giáo dục trẻ.
- Chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi trang phục, lời ca, địa
điểm thật chu đáo kỹ càng trước khi tổ chức cho trẻ tham gia vào các trò chơi
dân gian.
- Thường xuyên dạy trẻ đọc thuộc lời ca các bài đồng dao kết hợp động
tác minh họa.
- Thường xuyên lồng ghép các trò chơi dân gian vào các hoạt động khác
ở mọi lúc, mọi nơi, các hội thi ngày hội ngày lễ .
- Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi.
- Thường xuyên phối hợp với phụ huynh trong việc tổ chức các trò chơi
dân gian cho trẻ.
3.2. Kiến nghị:
Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo: Mở các lớp bồi dưỡng, thường


1. ppe.htu.edu.vn/giới thiệu sử dụng trò chơi dân gian nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục thể chất cho trẻ mầm non - Thạc sỹ: Trần Tuyết Xoan – Khoa SP
Tiểu học Mần non – Trường đại học Hà Tĩnh
2. www.lyhocdongphuong.org.vn/./ Trò chơi dân gian- nét văn hóa dân
tộc giàu bản sắc. Ngày đăng: 17/7/2008
3. Tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ - Thạc sĩ. Hoàng Thị Hoài (Tạp chí
giáo dục mầm non số 4 năm 2013)
4. Một vài kiến nghị về việc bảo tồn các trò chơi dân gian trẻ em trong nhà
trường hiện nay. Thạc sĩ Đỗ thị Hòa (Tạp chí văn hoá dân gian, số 6, xuất bản
năm 2004)
5. Nguyễn Ánh Tuyết (2000), trò chơi trẻ em NXB phụ nữ, Hà Nội
6. 100 trò chơi dân gian của nhà xuất bản kim đồng.
7. Tài liệu Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non.
Mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi.( theo thông tư 28/2016/TT- BGDĐT ngày 30/12/2016
sửa đổi bổ xung một số nội dung của chương trình Giáo dục mầm non) Nhà xuất
bản giáo dục Việt nam. Tác giả: TS. Trần Thị Ngọc Trâm, TS. Lê Thu Hương,
PGS.Lê Thị Ánh Tuyết
8. Luyện tập và phối hợp các giác quan -Thạc sĩ. Ngọc Minh – Ths.
Nguyễn nga (Tạp chí giáo dục mầm non số 2 năm 2013)
9. Tuyển chọn trò chơi bài hát ,thơ ca, truyện kể ,câu đố 5-6 tuổi . Tác giả
Phan Lan Anh, Nguyễn Thị Hiếu, Nguyễn Thang Giang, Đặng Lan phương,
Hoàng công Dụng
10. Chương trình giáo dục Mầm Non (Theo thông tư số 17/2009/TTBGDĐT ngày 25 tháng 07 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về
chương trình giáo dục mầm non)

DANH MỤC
20



Nga Hưng

2

Một số biện pháp phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 Sở GD&ĐT
C
tháng tại trường mầm non Thanh Hóa
Nga Hưng

2012-2013

3

Một số biện pháp cho trẻ 24 –
36 tháng nhận biết 3 màu Sở GD&ĐT
C
xanh, đỏ, vàng tại trường Thanh Hóa
mầm non Nga Hưng.

2015-2016

B

2011 - 2012

PHỤ LỤC
21




92%

2

8%

2

Kỹ năng chơi các trò chơi dân
gian

36

32

89%

4

11%

3

Tinh thần đoàn kết - ý thức tập
thể

36

32


Tỷ lệ

Chưa
đạt

Tỷ
lệ

1

Trẻ yêu thích, hứng thú hoạt
động tích cực vào trò chơi dân
gian

36

36

100%

0

%

2

Kỹ năng chơi các trò chơi dân 36
gian



97%

1

3%

Phụ lục 2:

22


Hình ảnh: Trẻ làm đồ dùng đồ chơi

Phụ lục 3:

23