Thạc só NGUYỄN VĂN HỘI - KTV cấp nhà nước
TÀI LIỆU THAM KHẢO
CHUYÊN ĐỀ KIỂM TOÁN
LỚP BỒI DƯỢNG KẾ TOÁN TRƯỞNG
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
TP HỒ CHÍ MINH – 05/2004
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
2
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
BÀI 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM TOÁN VÀ KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
1. Đònh nghóa tổng quát về kiểm toán.
2. Sự cần thiết của kiểm toán độc lập trong nền kinh tế thò trường.
3. Sơ lược lòch sử hình thành và phát triển của kiểm toán độc lập tại VN.
4. Phân biệt kiểm toán – kiểm tra kế toán – thanh tra tài chính
5. Phân biệt kiểm toán độc lập – kiểm toán nhà nước – kiểm toán nội bộ
6. Tổ chức và hoạt động của một công ty kiểm toán độc lập
7. Chuẩn mực kiểm toán và đạo đức nghề nghiệp KTVĐL
8. Gian lận/sai sót kiểm toán và trách nhiệm pháp lý của cty kiểm toán, KTVĐL
9. Phương thức kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán
10. Giới thiệu quy trình kiểm toán độc lập
ĐỊNH NGHĨA CHUNG VỀ KIỂM TOÁN:
“Kiểm toán là một quá trình do kiểm toán viên đủ năng lực và độc lập tiến hành để thu thập và đánh giá bằng
chứng về những thông tin cần kiểm tra của một tổ chức, nhằm đưa ra ý kiến về mức độ phù hợp giữa các thông
tin đó với các chuẩn mực đã được thiết lập.”
A: Chủ Thể KT---------->
B: Phương Thức KT---->
C: Đối Tượng KT------>
D: Mục Đích KT------>
E: Cơ Sở KT----------->
KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP THEO NGHỊ ĐỊNH 105/NĐ-CP
KTĐL là việc kiểm tra và xác nhận của KTV chuyên nghiệp thuộc các tổ chức KTĐL về tính đúng đắn, hợp lý

của nghề nghiệp và xã hội.
KTV phải thực hiện công việc kiểm toán với một tinh thần:
1. Chính trực: trung thực, thẳn thắng, không tư lợi.
2. Độc lập: không bò chi phối bởi ban lãnh đạo của khác hàng. (độc lập và phải tỏ ra độc lập)
3. Khách quan: công minh, không phán quyết vội vàng, áp đặt.
4. Bảo mật: tuyệt đối giữ bí mật của khách hàng, trừ khi có yêu cầu pháp lý hay nghề nghiệp.
5. Thành thạo chuyên môn: phải duy trì và không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn của mình
trong suốt quá trình hành nghề. Biết từ chối những hợp đồng vượt quá khả năng của mình.
6. Thận trọng nghề nghiệp: nếu nghi ngờ rằng một sai sót có thể xảy ra, thì phải giả đònh rằng nó sẽ xảy ra.
7. Tôn trọng pháp luật: chấp hành các chuẩn mực nghiệp vụ và pháp luật hiện hành.
8. Tác phong ứng xử: tự điều chỉnh cho phù hợp với uy tín nghề nghiệp, kềm chế tránh những hành động có ảnh
hưởng đến uy tín nghề nghiệp.
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
4
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
PHIẾU KHẢO SÁT
Kính gởi: Các Anh/Chò tham dự lớp Bồi Dưỡng Kế Toán Trưởng (ĐHMBC)
Anh/ Chò vui lòng điền các thông tin và trả lời một số câu hỏi sau:
Họ và tên: …………………………………………………………. Năm sinh: ….…………………
Đơn vò công tác: .................................................................................................................
Thuộc loại hình: DNNN……………………… ĐTNN …………………… Khác:.......................
Công việc đang đảm trách:..................................................................................................
Chức vụ hiện tại: ................................................................................................................
Điện thoại liên lạc: Cquan:.……………………… Cá nhân....................................................
E-mail: ………………………………………………………………………………………………...
Anh/Chò đã dự lớp nào về kiểm toán chưa? do ai trình bày?
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Anh/Chò đã làm việc với kiểm toán viên chưa? Công ty KT nào?
..........................................................................................................................................

15.Công ty TNHH Kiểm toán Sài Gòn (SAC)
16.Công ty TNHH Loan Lê
17.Công ty TNHH Kiểm toán AS
18.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Tài chính kế toán HP (HP)
19.Công ty TNHH Kiểm toán M&H (M&H)
20.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Tài chính (ACC)
21.Công ty TNHH Kế toán Kiểm toán và Tư vấn Việt Nam (AACC)
22.Công ty TNHH Kiểm toán Quốc tế Việt Nam (VIA)
23.Công ty TNHH Dòch vụ Kiểm toán và Tư vấn Kế toán Bắc Đẩu (PACO)
24.Công ty TNHH Kiểm toán Quốc tế Á Châu (AIA)
25.Công ty TNHH Quản trò Tiên Phong
26.Công ty TNHH Kiểm toán DLT (Thành viên Howard International)
27.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn An Việt
28.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Tài chính Kế toán Hồng Đức
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
6
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
29.Công ty TNHH Kiểm toán và Tin học Sài Gòn
30.Công ty TNHH Kiểm toán ABB
31.Công ty TNHH Kế toán Kiểm toán và Tin học Kiến Hưng
32.Công ty TNHH Kiểm toán và Dòch vụ phần mềm TDK
33.Công ty TNHH Kiểm toán U&I
34.Công ty TNHH Kiểm toán Tư vấn độc lập (IAC)
35.Công ty TNHH Mê Kông
36.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Việt Nam (Atic VietNam)
37.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn quản lý (ICA)
38.Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn TCKT Thanh Đức
39.Công ty TNHH Kiểm toán, Kế toán và Dòch vụ tài chính Việt Nam (VinAudit)
40.Công ty TNHH Tư vấn và Kiểm toán (CA&A)
41.Công ty TNHH Quản lý – Kiểm toán Tư vấn (MAAC)

 Xem xÐt chøc n¨ng cđa kiĨm to¸n néi bé
 Trao ®ỉi th«ng tin víi nh÷ng kiĨm to¸n viªn kh¸c, c¸c chuyªn gia
 Ký kÕt hỵp ®ång kiĨm to¸n
 Ph©n c«ng nhiƯm vơ
 X¸c ®Þnh sù tham gia cđa c¸c c«ng ty kh¸c (nÕu cã)
2. THỰC HIỆN KIỂM TOÁN
Thu thËp B»ng Chøng KiĨm To¸n Cã HiƯu Lùc
 TiÕn hµnh nh÷ng thđ tơc kiĨm to¸n theo kÕ ho¹ch
+ kiĨm tra hƯ thèng kiĨm so¸t néi bé (thư nghiƯm kiĨm so¸t)
+ thđ tơc ph©n tÝch & kiĨm tra chi tiÕt (thư nghiƯm c¬ b¶n)
 X¸c ®Þnh vµ ®iỊu tra nh÷ng chªnh lƯch kiĨm to¸n
 TiÕn hµnh nh÷ng thđ tơc kiĨm to¸n ®èi víi
+ c¸c sù kiƯn ngÉu nhiªn
+ c¸c nghiƯp vơ víi c¸c bªn liªn quan
 So¸t xÐt nh÷ng sù kiƯn x¶y ra sau ngµy kÕt thóc niªn ®é
 Thu nhËn th gi¶i tr×nh cđa Gi¸m ®èc
Xem xÐt vµ gi¶i thÝch nh÷ng ph¸t hiƯn kiĨm to¸n
 Xem xÐt giÊy lµm viƯc, §¸nh gi¸ nh÷ng chªnh lƯch kiĨm to¸n, ®Ị nghÞ BT§C (nÕu cã)
 ¸p dơng nh÷ng thđ tơc ph©n tÝch ®èi víi BCTC vµ xem xÐt
- tÝnh tr×nh bµy tỉng thĨ cđa BCTC
- tÝnh ho¹t ®éng liªn tơc cđa ®¬n vÞ
 §¸nh gi¸ tÝnh ®Çy ®đ vµ tÝnh thÝch hỵp cđa b»ng chøng kiĨm to¸n
 H×nh thµnh ý kiÕn kiĨm to¸n
3. HOÀN THÀNH KIỂM TOÁN
 Ph¸t hµnh B¸o c¸o kiĨm to¸n, Th qu¶n lý
 Häp tỉng kÕt, ®¸nh gi¸, rót kinh nghiƯm
 Hoµn tÊt vµ lu tr÷ hå s¬ kiĨm to¸n
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
8
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:

CM số 800 ----- BCKT về những công việc kiểm toán đặc biệt
CM số 910 ----- Công tác soát xét BCTC
CM số 920 ----- Kiểm tra thông tin tài chính trên cơ sở các thủ tục thỏa thuận trước.
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
9
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
PHÂN BIỆT KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP, KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC VÀ KIỂM TOÁN
NỘI BỘ:
a. KTĐL: là việc kiểm tra và xác nhận của KTV chuyên nghiệp thuộc các tổ chức KTĐL về tính đúng đắn, hợp lý
của các tài liệu số liệu kế toán và báo cáo quyết toán của các DN, các cơ quan, tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội
(gọi tắt là các đơn vò kế toán) khi có yêu cầu của các đơn vò này. (theo NĐ 07/CP).
b. KTNN: là công việc kiểm toán được thực hiện bởi các KTV làm việc trong các cơ quan Kiểm Toán Nhà Nước, là
tổ chức kiểm toán chuyên nghiệp thuộc bộ máy hành chính nhà nước, là kiểm toán theo luật đònh và kiểm toán
tính tuân thủ, chủ yếu phục vụ việc kiểm tra, kiểm soát và điều hành của Quốc Hội và Thủ Tướng Chính Phủ. (theo
NĐ 70/CP)
c. KTNB: là công việc kiểm toán được thực hiện bởi các nhân viên chuyên trách hoặc kiêm nhiệm làm việc trong
các doanh nghiệp, tổ chức. Chủ yếu là đánh giá việc thực hiện các quy chế nội bộ, kiểm tra tính hữu hiệu của hệ
thống KSNB và việc thực thi công tác kế toán, tài chính. (theo QĐ 832/TC/QĐ/CĐKT)
• So sánh:
Nội dung Kiểm toán nhà nước Kiểm toán Độc lập Kiểm toán nội bộ
Phạm vi hoạt động.
Chứng nhận KTV cấp
quốc gia (CPA).
Trách nhiệm.
Tài chính.
Mô hình hoạt động.
Các đối tượng có sử dụng
vốn ngân sách nhà nước.
Không bắt buộc phải có.
Trước pháp luật.

các mục tiêu giám sát và kiểm soát thường xuyên nội bộ công ty…
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
10
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
PHÂN BIỆT KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP–KIỂM TRA KẾ TOÁN – THANH TRA TÀI CHÍNH
1. Kiểm toán:
là quá trình do KTV đủ năng lực và độc lập tiến hành để thu thập và đánh giá bằng chứng về những thông tin cần
kiểm tra của một tổ chức, nhằm đưa ra ý kiến về mức độ phù hợp giữa các thông tin đó với các chuẩn mực đã
được thiết lập.
2. Kiểm tra kế toán:
là việc kiểm tra của doanh nghiệp, của cấp trên hoặc cơ quan nhà nước về việc thực hiện chuẩn mực, chế độ
kế toán, như việc lập, phê chuẩn và lưu chuyển chứng từ ban đầu, ghi chép tài khoản và sổ sách kế toán, thực
hiện chế độ BCTC… xem công việc kế toán của đơn vò được kiểm tra có đảm bảo chấp hành các nguyên tắc
chế độ kế toán của nhà nước, do ngành, đòa phương hoặc đơn vò (các cơ quan quản lý cấp trên) quy đònh không,
có đảm bảo kế toán là công cụ quản lý đáng tin cậy không.
3. Thanh tra tài chính:
là việc kiểm tra, đánh giá và xử lý các vi phạm của cơ quan thanh tra về chế độ chính sách tài chính của cá nhân
hoặc đơn vò. Thanh tra tài chính thường gắn với các vụ việc đơn từ tố cáo và có tính chất bắt buộc. Mọi cuộc thanh
tra tài chính đều bao hàm cả việc kiểm tra kế toán.
• So sánh:
Tiêu thức SS kiểm toán kiểm tra kế toán thanh tra tài chính
Chủ thể
KTV đủ năng lực và độc lập doanh nghiệp, cấp trên
hoặc cơ quan nhà nước
cơ quan thanh tra
Đối tượng
những thông tin cần kiểm
tra của một tổ chức
việc thực hiện chuẩn
mực, chế độ kế toán,

hoặc đơn vò
chế độ chính sách tài chính
• Mối quan hệ biện chứng:
- Ba thủ tục trên không thể thay thế cho nhau. Chỉ có tác dụng hỗ trợ chứ không loại trừ.
- Một đơn vò nếu được kiểm toán đều đặn thì sẽ hạn chế được các cuộc kiểm tra kế toán và thanh tra TC.
- Một cuộc kiểm tra kế toán hoặc thanh tra TC có thể đưa đến đề nghò thực hiện việc kiểm toán…
Tài liệu tham khảo – Lớp bồi dưỡng kế toán trưởng – Đại Học Mở Bán Công TP.HCM Trang
11
Nguyễn Văn Hội M.A., C.P.A. Handphone: 0908.102.120 E-mail:
MẪU THƯ GIẢI TRÌNH CỦA GIÁM ĐỐC
[In nội dung thư này trên giấy biểu tượng của khách hàng]
[Đòa chỉ khách hàng] Ngày… tháng… năm…
Kính gởi: Công Ty Kiểm Toán XYZ
Thưa q Ngài,
1. Sau khi tham khảo ý kiến của Ban giám đốc và các nhân viên trong công ty, với sự hiểu biết đầy đủ và tin tưởng,
chúng tôi khẳng đònh với quý Ngài về những sự trình bày sau liên quan đến việc kiểm toán các BCTC của [Công ty
ABC] cho giai đoạn kết thúc vào ngày 31 tháng 12 năm 200x.
2. Chúng tôi chòu trách nhiệm về sự trình bày trung thực và hợp lý tình hình tài chính thể hiện trong các BCTC của
Công ty phù hợp với chuẩn mực và chế độ kế toán VN hiện hành.
3. BCTC đã được soạn thảo dựa trên cơ sở những khái niệm kế toán cơ bản như “sự hoạt động liên tục”, “nhất
quán”, “thận trọng”, và “dồn tích”. Không có bất kỳ trường hợp nào gây nên sự vận dụng khái niệm hoạt động liên
tục theo hướng không đúng.
4. Tất cả tài sản được trình bày trong Bảng Cân đối kế toán tại ngày đó đều hiện hữu và thuộc sở hữu của Công ty,
đã thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán mọi chi phí. Nếu có bất kỳ tài sản nào được dùng vào việc cầm cố thế
chấp thì đã được công khai đầy đủ trên thuyết minh BCTC. Chúng tôi chòu trách nhiệm về việc bảo vệ tài sản của
Công ty cũng như việc tiến hành những thủ tục hợp lý cần thiết để ngăn ngừa và phát hiện các sự kiện bất thường
và gian lận.
5. Tất cả các sổ sách kế toán và tài liệu hỗ trợ, thông tin và giải thích cần thiết cho việc tìm hiểu các nghiệp vụ
phát sinh, tài sản sở hữu, các khoản nợ và cam kết phát sinh đều đã được chuẩn bò sẵn cho quý Ngài.
6. Chúng tôi đã cung cấp đến Quý Ngài toàn bộ biên bản của tất cả các cuộc họp Hội đồng quản trò, đại hội cổ