Luận Văn
Đề Tài: Các biện pháp hạn chế rủi ro trong
hoạt động ngân hàng ở Việt nam 1
MỤC LỤC
Trang

LỜI NÓI ĐẦU 2
NỘI DUNG


lịch sử phát triển và tiến bộ của con người. Lênin đã coi sự ra đời
ngân hàng như ”Sự phát minh ra lửa” hay “Sự phát minh ra bánh xe”.
Vai trò to lớn của hoạt động ngân hàng đối với sự phát triển nền kinh
tế và xã hội được xuất phát từ chính những đặc trưng của nó. Hoạt
động kinh doanh ngân hàng là một lĩnh vực kinh doanh đặc biệt bởi
hàng hoá trong quá trình kinh doanh là tiền tệ-loại hàng hoá có tính
nhạy cảm và sức cuốn hút đặc biệt. Chính tính đặc biệt riêng có này
của tiền tệ mà hoạt động kinh doanh ngân hàng vừa là một loại hoạt
động đem lại hiệu quả rất lớn đối với nền kinh tế, vừa là một lĩnh
vực mà khả năng xảy ra rủi ro cao.
Nghiên cứu về rủi ro trong hoạt động ngân hàng là một việc làm
hết sức cần thiết đối với hệ thống ngân hàng thương mại của Việt
nam. Việc nghiên cứu này sẽ cho ta thấy rõ được các loại rủi ro,
nguyên nhân xuất hiện rủi ro và hậu quả của nó, và để từ đó đề ra các
giải pháp hữu hiệu, thiết thực nhằm hạn chế rủi ro, giảm thiểu tổn
thất cho hệ thống ngân hàng.
Xuất phát từ những vấn đề trong lý thuyết cũng như thực trạng
hoạt động của hệ thống ngân hàng thương mại Việt nam, em mạnh
dạn lựa chọn đề tài nghiên cứu:
"Các biện pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động ngân hàng ở Việt nam"
và cho rằng việc tìm hiểu và nghiên cứu ván đề này là hết sức cần thiết đối
với một sinh viên khoa Ngân hàng-Tài chính của trường Đại học KTQD.
Mặc dù đã có sự giúp đỡ hết sức nhiệt tình về mặt khoa học cũng như
tài liệu phục vụ bài viết của cô giáo TS. Nguyễn Thị Bất, nhưng do kiến
thức còn hạn chế nên bài viết của em sẽ không thể tránh khỏi những thiếu
sót cần bổ sung. Em rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô và các bạn để
bài viết được hoàn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cám ơn.
Sinh viên: Phạm Thu Hương


Như phần trên đã nghiên cứu, hệ thống ngân hàng hiện nay
được chia thành hai bộ phận chính, và mỗi bộ phận này sẽ thực hiện
những chức năng riêng có của nó.
Ở tất cả các nước, Ngân hàng Trung Ương là cơ quan duy nhất
phát hành giấy bạc để đưa vào lưu hành trong nền kinh tế. Nó có

4
nhiệm vụ là tổ chức in tiền và đưa khối lượng tiền giấy vào trong lưu
thông thông qua kênh cần thiết, đồng thời lựa chọn, tiêu huỷ các
đồng tiền không đủ tiêu chuẩn lưu hành và điều chỉnh cơ cấu tiền
theo mệnh giá giữa các vùng của đất nước giữa các thời kỳ khác
nhau.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Trung Ương còn đóng vai trò là ngân
hàng của các ngân hàng thực hiện. Điều đó có nghĩa là Ngân hàng
Trung Ương mở tài khoản và quản lý tiền gửi cho hệ thống các Ngân
hàng Thương mại và các tổ chức tín dụng khác, hay Ngân hàng Trung
Ương có thể cho vay đối với các Ngân hàng Thương mại. Mặt khác,
Ngân hàng Trung Ương cũng còn là ngân hàng của Nhà nước; hoạt
động của Ngân hàng Trung Ương đặt dưới sự kiểm soát và điều hành
của cơ quan Nhà nước, đồng thời Ngân hàng Trung Ương cũng thực
hiện chức năng quản lý Nhà nước đối với các hoạt động của cả hệ
thống ngân hàng. Hơn nữa, Ngân hàng Trung Ương còn thay mặt cho
Nhà nước trong việc thực hiện một số quan hệ đối với nước ngoài
như thực hiện việc ký kết các hiệp định về tín dụng, tiền tệ đối với
Ngân hàng Trung Ương các nước hoặc các tổ chức tài chính tiền tệ
quốc tế mà các nước tham gia. Ngân hàng Trung Ương cũng có quan
hệ chặt chẽ đối với Kho bạc Nhà nước trong việc thực hiện các khoản
chi tiêu cho Chính phủ.
Còn về các hoạt động của ngân hàng trung gian, trong đó điển
hình là Ngân hàng Thương mại thì có thể chia thành ba nhóm hoạt

- Không được coi tất cả các thiệt hại trong kinh doanh là rủi ro
trong kinh doanh
- Mức độ rủi ro phụ thuộc nhiều vào trình độ quản lý thực có
của đơn vị.
- Rủi ro được gây ra bởi nhiều nguyên nhân: khách quan, chủ
quan,có rủi ro bất khả kháng và rủi ro tự nhiên, nhưng dù là loại rủi
ro nào cũng đều có khả năng phòng ngừa với các biện pháp có thể
khác nhau.

2/Rủi ro tồn tại khách quan trong hoạt động ngân hàng
Trong nền kinh tế thị trường, kinh doanh và rủi ro là hai phạm
trù cặp đôi.
Kinh tế thị trường theo định hướng XHCN đã làm đa dạng hoá
các thành phần kinh tế, tạo sự bình đẳng trong hoạt động của các

6
thành phần này và thúc đẩy sự cạnh tranh lẫn nhau một cách lành
mạnh.
Rủi ro tuy là sự bất trắc gây thiệt hại không mong đợi song lại
là hiện tượng dồng hành với các hoạt động kinh doanh trong cơ chế
thị trường, trong quá trình cạnh tranh. Rủi ro xuất hiện ở những điểm
yếu, kém hiệu quả, mất cân đối trong phát triển kinh tế. Rủi ro vừa là
nguyên nhân, vừa là hậu quả của những hoạt động kinh tế không có
hiệu quả. Nó tạo tiền đề cho quá trình đào thải tự nhiên của các
doanh nghiệp yếu kém, thúc đẩy sự chấn chỉnh, thích nghi của các
doanh nghiệp, tạo xu hướng phát triển ổn định và có hiệu quả cho
nền kinh tế.
Trong điều kiện kinh tế thị trường, hoạt động kinh doanh của
các Ngân hàng Thương mại cũng không nằm ngoài sự tác động trên.
Thậm chí, với hoạt động ngân hàng, hầu như không có loại nghiệp vụ

tín dụng là khả năng xảy ra do khách hàng không thực hiện trả nợ
theo các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng”.
Rủi ro tín dụng là loại rủi ro lớn nhất và thường xuyên xảy ra
trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Rủi ro tín dụng xảy ra
khi bên đi vay, trong một giao dịch nào đó, không thực hiện được
việc thanh toán tiền vay theo thời hạn và điều kiện trong hợp đồng
làm cho người cho vay phải gánh chịu tổn thất tài chính.
Rủi ro tín dụng có muôn hình muôn vẻ, với nhiều hình thái,
cung bậc khác nhau, chúng tiềm ẩn trong suốt quá trình trước, trong
và sau khi cho vay và biểu hiện ra bên ngoài là món vay không thu
hồi được, nợ quá hạn, nợ khó đòi, mất vốn...
Để xem xét thực trạng rủi ro tín dụng của một ngân hàng, người
ta thường phải xét đến tỷ trọng nợ quá hạn cao hay thấp. Trong tỷ
trọng nợ quá hạn, người ta lại chia ra tỷ trọng nợ quá hạn dưới sáu
tháng, nợ quá hạn dưới một năm, nợ quá hạn trên một năm, nợ quá
hạn khó đòi, nợ không có khả năng thu hồi... Các tỷ trọng này càng
cao thì khả năng bảo toàn vốn tín dụng của ngân hàng càng thấp.
Khi nghiên cứu về các nguyên nhân gây nên rủi ro tín dụng,
người ta đã đưa ra một số nguyên nhân chủ yếu sau: nguyên nhân
khách quan và nguyên nhân chủ quan.
Nguyên nhân khách quan là nguyên nhân bất khả kháng, thông
tin không cân xứng, sự điều khiển sai lệch của cơ chế thị trường.
Nguyên nhân chủ quan là nguyên nhân từ phía ngân hàng (mà chủ

8
yếu là từ sự yếu kém của cán bộ ngân hàng, các nhà quản trị điều
hành không có năng lực, thiếu kiểm tra giám sát), nguyên nhân từ
phía khách hàng...
Ngày nay, các Ngân hàng Thương mại dù đã mở rộng kinh
doanh trên nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng hoạt động cho vay vẫn là

độ cân đối giữa tài sản Có và tài sản Nợ mà điển hình là khi ngân
hàng dùng tài sản Nợ ngắn hạn hoặc với lãi suất thay đổi để đầu tư
vào tài sản Có dài hạn hơn với lãi suất cố định. Ngân hàng sẽ gặp rủi
ro khi lãi suất ngắn hạn tăng, chi phí ngân hàng tăng lên trong khi
thu nhập ở tài sản Có dài hạn hơn vẫn giữ nguyên. Nếu chênh lệch
thu nhập ở tài sản Có không bù đắp chi phí nghiệp vụ kinh doanh thì
ngân hàng sẽ bị ăn mòn vào vốn. Ngược lại, khi nhận lại vốn với một
thời hạn và lãi suất ấn định, lợi nhuận ngân hàng sẽ bị giảm khi lãi
suất thị trường bị giảm xuống.
Ngoài ra, rủi ro lãi suất còn có thể xảy ra trong những trường
hợp sau đây:
- Lạm phát tăng, lãi suất buộc phải điều chỉnh theo xu hướng tăng
lên, chi phí cho hoạt động ngân hàng cũng tăng lên, do đó làm giảm
thu nhập của ngân hàng. Khi lạm phát cao thì thường có lợi cho
người vay vốn và bất lợi cho người cho vay.
- Rủi ro lãi suất cũng có thể xảy ra do trình độ thấp kém, bị thua
thiệt trong việc cạnh tranh lãi suất ở thị trường hoặc do nhiều yếu tố
của nền kinh tế tác động đến lãi suất như cung, cầu, yếu tố khác của
thị trường... Khi ngân hàng có quyết định điều chỉnh lãi suất theo
hướng giảm xuống, trong khi tiền gửi có kỳ hạn chưa đến hạn trả, tức
là khoản tiền gửi có kỳ hạn lại không giảm tương ứng, nên cũng dẫn
đến rủi ro lãi suất.

3/ Rủi ro hối đoái
Kinh doanh ngoại hối là một trong những hoạt động của ngân
hàng nhằm phục vụ cho nhu cầu đa dạng của nền kinh tế, tạo điều
kiện cho các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu hoạt động thuận lợi.
Rủi ro hối đoái là rủi ro xuất hiện trong nghiệp vụ kinh doanh
ngoại hối do sự biến động về tỷ giá giữa các đồng tiền.
Nếu tỷ giá hối đoái bán ra lớn hơn tỷ giá mua vào thì nhà kinh