PHÒNG NGỪA BIẾN CHỨNG DO BỆNH ĐÁI
THÁO ĐƯỜNG
TS-BS. NGUYỄN THỊ BÍCH ĐÀO
Khoa Nội tiết
BV Chợ Rẫy
Hiện nay Đái tháo đường là một trong những nguy cơ chủ yếu đe dọa sức
khỏe cộng đồng do các biến chứng của bệnh. Các biến chứng do Đái tháo đường
gây ra có thể dẫn đến tàn phế và tử vong cho người bệnh. Tuy nhiên ngày nay các
tiến bộ trong lĩnh vực chẩn đoán và điều trị đã giúp phát hiện bệnh sớm, điều trị
kịp thời và hiệu quả bệnh Đái tháo đường, ổn định tốt đường huyết sẽ làm giảm
được sự xuất hiện các biến chứng do bệnh gây ra.
CÁC BIẾN CHỨNG THƯỜNG GÂP
Các biến chứng có thể xảy ra ở các mô, cơ quan trong cơ thể do tổn thương các
mạch máu. Các biến chứng mạch máu nhỏ (vi mạch), xảy ra ở các mạch máu nuôi dưỡng
mắt, thận và thần kinh. Các biến chứng mạch máu lớn xảy ra ở những mạch máu nuôi dưỡng
tim, não và chân.
1. Biến chứng mạch máu nhỏ
*
Mắt:
Biến chứng ở mắt là bệnh lý võng mạc do Đái tháo đường gồm có bệnh lý
võng mạc cơ bản và bệnh lý võng mạc tăng sinh. Biến chứng này có thể dẫn đến giảm thị
lực, mù mắt. Đây là nguyên nhân gây mù thường gặp nhất ở Anh đối với lứa tuổi 16 - 64.
Biến chứng ở mắt có thể ngăn ngừa và phát hiện sớm bằng các biện pháp dễ thực
hiện: luôn luôn duy trì đường huyết ổn định, khám mắt định kỳ mỗi năm để giúp phát hiện
các dấu hiệu sớm của bệnh lý võng mạc do Đái tháo đường.
Chú thích ảnh:
1. Võng mạc bình thường
2. Xuất huyết, xuất tiết ở vùng hoàng điểm trong bệnh lý mắt do bệnh đái tháo đường.
*
Thận:
1/5 số bệnh nhân Đái tháo đường type 2 thường có xảy ra biến chứng ở

*
Tim mạch:
Do bị xơ vữa động mạch, bệnh nhân Đái tháo đường dễ bị bệnh tim
mạch; nguy cơ này gia tăng ở cả nam và nữ. Các bệnh lý thường gặp là thiếu máu cơ tim,
cao huyết áp, nặng hơn có thể bị nhồi máu cơ tim
Để phòng ngừa bệnh lý tim mạch cho bệnh nhân Đái tháo đường phải loại bỏ các
yếu tố nguy cơ như: bỏ hút thuốc , điều trị cao huyết áp và hoạt động thể lực đều đặn. Kiểm
soát tốt đường huyết áp là việc làm rất quan trọng do tăng đường huyết có thể làm tăng
nguy cơ bị bệnh tim.
*
Mạch máu não:
Đột quị là biến chứng nặng do tổn thương các động mạch nuôi
dưỡng não. Đột quị cũng thường gặp ở người bị bệnh Đái tháo đường hơn những người
không bị Đái tháo đường. Ngoài ra các triệu chứng khác của bệnh lý mạch máu não như lẫn
lộn, hay quên, khó nói thể hiện ở các mức độ khác nhau tùy theo vùng não nào bị thiếu
máu.
Bệnh lý mạch máu não có thể phòng ngừa và hạn chế được bằng cách ngưng hút
thuốc lá, ăn ít dầu mỡ, tập luyện thể lực đều đặn, duy trì cân nặng phù hợp với chiều cao của
người bệnh, điều trị cao huyết áp.
* Chi dưới:
Tình trạng xơ vữa động mạch ở bệnh nhân Đái tháo đường có thể làm
tổn thương các mạch máu ở cánh tay và đặc biệt là cẳng chân, do đó làm giảm máu đến
nuôi dưỡng chi dưới. Người bệnh có thể cảm thấy đau ở bắp chân, ở đùi, ở mông khi đi bộ và
thường biến mất khi nghỉ ngơi Trường hợp mạch máu nuôi ngón chân bị tắc nghẽn hoàn
toàn có ngón chân sẽ bị thâm đen do bị hoại tử.
Việc chăm sóc bàn chân hàng ngày rất quan trọng đối với người bị Đái tháo đường vì
sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu đáng chú ý như đau ở bắp chân, lạnh 2 bàn chân, thay
đổi màu sắc da ở bàn chân hoặc ngón chân. Có các dấu hiệu trên người bệnh nên đến ngay
bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Phát hiện sớm các triệu chứng như trên đã nêu là để không cho các biến chứng phát