đặc san về góp ý dự thảo bLTTDS
82
Tạp chí luật học TS. Trần Văn Trung*
rong quỏ trỡnh nghiờn cu, xõy dng D
tho B lut t tng dõn s, thm quyn
khi t cỏc v ỏn dõn s ca vin kim sỏt nhõn
dõn l mt trong nhng ni dung cú nhiu ý
kin khỏc nhau, tp trung vo hai vn chớnh
l cú nờn quy nh thm quyn khi t v ỏn
dõn s cho vin kim sỏt khụng v nu cú thỡ
nờn quy nh vin kim sỏt cú th khi t v ỏn
dõn s trong trng hp no? Vỡ cũn nhiu ý
kin khỏc nhau nờn õy l mt ni dung c
a ra ly ý kin nhõn dõn. Chỳng tụi xin bn
v ni dung ny, mong mun gúp mt ý kin
nh cỏc c quan cú thm quyn cõn nhc v
hon thin D tho.
Qua tham kho phỏp lut nc ngoi,
chỳng tụi thy rng thm quyn khi kin (khi
t) cỏc v ỏn dõn s ca vin cụng t (vin
kim sỏt) c phỏp lut ca nhiu nc quy
nh, nht l cỏc nc theo truyn thng lut
dõn s (civil law). Cỏc nc thng quy nh

khụng tham gia vo t tng dõn s. thay
th, h phỏt trin cỏc thit ch v c ch khỏc
nh giỏm h bt buc, u, bo tr xó hi
v ỏp dng trit cỏc nguyờn tc, c ch tranh
tng trong phiờn to. Khụng th núi quan nim
no, mụ hỡnh no l ỳng n hn m ch cú
quan nim no, mụ hỡnh no phự hp hn vi
iu kin c th ca tng quc gia m thụi.
Nhiu nh nghiờn cu lut hc cho rng phỏp
lut Vit Nam (c di gúc quan nim, cỏch
thc tip cn v h thng cỏc quy phm thnh
vn) gn gi vi truyn thng lut dõn s hn.
nc ta, thm quyn khi t cỏc v ỏn
T

* Vin khoa hc kim sỏt
Vin kim sỏt nhõn dõn ti cao

đặc san về góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học

83

dõn s ca vin kim sỏt c quy nh khỏ
sm (Sc lnh s 51-SL ngy 17/ 04/ 1946).
Hin nay, thm quyn ny c quy nh
chung ti iu 21 Lut t chc vin kim sỏt

quan, thuyt phc bờn vi phm thc hin ngha
v nờn hu ht cỏc trng hp vin kim sỏt
khi t u c to ỏn chp nhn yờu cu.
Theo quy nh ca phỏp lut hin hnh,
ngoi vin kim sỏt thỡ cỏc u ban Mt trn t
quc, cỏc t chc thnh viờn ca Mt trn cng
cú quyn khi kin v ỏn dõn s bo v
quyn li cho ngi khỏc (iu 8 Phỏp lnh
th tc gii quyt cỏc v ỏn dõn s). Nhng
theo thng kờ, cỏc t chc ny cha khi kin
v ỏn dõn s no.
Trong quỏ trỡnh nghiờn cu xõy dng B
lut t tng dõn s, cú ý kin cho rng khụng
nờn quy nh thm quyn khi t cỏc v ỏn dõn
s ca vin kim sỏt nhm bo m quyn t
nh ot ca cỏc bờn trong quan h dõn s.
Hn na, nu ó quy nh thm quyn khi t
v ỏn dõn s ca vin kim sỏt thỡ cn phi coi
vin kim sỏt l mt bờn ng s v nh vy
s lm mt i s bỡnh ng gia cỏc bờn trong
t tng dõn s vỡ vin kim sỏt cũn l c quan
kim sỏt vic tuõn theo phỏp lut trong t tng
dõn s. i vi nhng trng hp khụng cú
kh nng t bo v khi quyn dõn s b vi
phm thỡ nờn giao cho cỏc t chc xó hi khi
kin thay.
Chỳng tụi cho rng trong iu kin hin
nay nờn gi li thm quyn ca vin kim sỏt
nhõn dõn trong vic khi t cỏc v ỏn dõn s
nh phỏp lut hin hnh ca nc ta v mt s

quan thc hnh quyn cụng t v kim sỏt cỏc
hot ng t phỏp nhng iu ú khụng cú
ngha l mi thm quyn, mi lnh vc hot
ng ca vin kim sỏt u xut phỏt t chc
nng ny, u phc v chc nng ny (vớ d,
nh thng kờ ti phm chng hn). Trong t
tng dõn s, vin kim sỏt nhõn dõn thc hin
chc nng kim sỏt cỏc hot ng t phỏp
nhng khụng cú ngha l thm quyn khi t
cỏc v ỏn dõn s cng thuc chc nng ny.
õy ch l thm quyn m phỏp lut nc ta v
mt s nc khỏc giao cho vin kim sỏt m
thụi, nú hon ton khụng thuc chc nng thc
hnh quyn cụng t v kim sỏt cỏc hot ng
t phỏp. iu ú cú ngha l ngoi nhim v
chớnh (m nu khụng cú nhim v ny thỡ
khụng cũn l c quan cụng t na) l truy t v
buc ti k phm ti trc to, vin kim sỏt
hoc vin cụng t cũn cú th c giao nhng
nhim v khỏc na v mi quc gia, trong
mi giai on lch s nht nh, nhng nhim
v ny l rt khỏc nhau. Khi t cỏc v ỏn dõn
s trong mt s trng hp cn thit l mt
trong s cỏc nhim v ú ca vin cụng t mt
s nc v vin kim sỏt Vit Nam. Chớnh vỡ
vy, phõn bit vi v ỏn hỡnh s cn thay
khỏi nim khi t bng khi kin cho thng
nht v trỏnh nhm ln.
Th hai, vic khi t v tham gia t tng
nh mt bờn ng s khụng nh hng n

khụng cn phi c s ng ý ca ngi cú
quyn v li ớch b xõm phm.
Th ba, vin kim sỏt cú iu kin v kh
nng hn cỏc t chc xó hi trong vic khi t đặc san về góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học

85

v tham gia t tng dõn s, nht l vn thu
thp chng c v tranh tng ti phiờn to. Hn
na, trong vic thc hin quyn lc cụng (cng
l nhim v cụng) vi t cỏch l c quan nh
nc, vin kim sỏt s phi chu trỏch nhim
nng n hn so vi t chc xó hi. ú l cha
k n vic giao cho cỏc t chc xó hi thc
hin nhim v cụng cú phự hp vi nguyờn tc
hay khụng.
Vỡ cỏc lớ do trờn, trong iu kin nc ta
hin nay, vic tip tc quy nh thm quyn
khi t cỏc v ỏn dõn s cho vin kim sỏt l
cn thit. Nhng cn quy nh vin kim sỏt
khi t trong nhng trng hp no? iu 162
D tho B lut t tng dõn s quy nh: Vin
kim sỏt nhõn dõn cú quyn khi t v ỏn trong
nhng trng hp theo quy nh ca Lut hụn
nhõn v gia ỡnh v i vi nhng vi phm
phỏp lut liờn quan n quyn, li ớch hp

(1)

Tuy nhiờn, khỏi nim ny cú ni dung rt rng
v khụng ngng phỏt trin nờn rt khú xỏc
nh mt cỏch y v chớnh xỏc phm vi
tham gia ca vin cụng t trong lnh vc ny.
nc ta, cn cõn nhc k cỏc iu kin c
th, nht l vic qun lớ ti sn cụng quy
nh cho phự hp.
Nhng nh ó phõn tớch, cú th quy
nh mt cỏch y v c th hn nhng
trng hp vin kim sỏt khi t v ỏn dõn s
thỡ cn thit quy nh ngay trong cỏc vn bn
phỏp lut v ni dung (B lut dõn s, B lut
lao ng ) nh cỏc nc ó lm (Lut hụn
nhõn v gia ỡnh nc ta cng ó quy nh cỏc
trng hp vin kim sỏt khi t). Trc mt,
do B lut dõn s, B lut lao ng nc ta
cha quy nh c th nhng trng hp ny
nờn B lut t tng dõn s cn quy nh
nguyờn tc chung nh phỏp lut hin hnh.
Trong quỏ trỡnh sa i B lut dõn s (ang
tin hnh), cn quy nh c th cỏc trng hp
vin kim sỏt cú th khi t v ỏn dõn s,
tng t nh cỏch m Lut hụn nhõn v gia
ỡnh ó lm./.

(1).Xem: "K yu Hi tho phỏp lut t tng dõn s",
Nh Phỏp lut Vit - Phỏp, nm 2000.