HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

183

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ WEBGIS TRONG QUẢN LÝ
CƠ SỞ DỮ LIỆU DU LỊCH
(APPLYING WEB-GIS TECHNOLOGY FOR TOURISM DATABASE MANAGEMENT)

Đoàn Thị Xuân Hương
Trường Đại học Mỏ-Địa chất

Abstract: GIS has been developed rapidly in recent years. Together with the development of
the Internet technology, GIS has the technologies that allow sharing data through World Wide
Web by integrating GIS and Web and it is called Web-GIS. The main content of this paper was
therefore, studying WebGIS, the application of WebGIS, and building a WebGIS application.
The results of this paper were the theories about WebGIS such as WebGIS classification,
WebGIS development strategy, WebGIS in ArcGIS Server, and a WebGIS application for
Hanoi Tourism Database management.
Keywords: GIS, WebGIS, ArcGIS Server, Geodatabase.

1. MỞ ĐẦU
Du lịch có vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế xã hội của một đất nước; Theo
phương pháp truyền thống vấn đề truyền tải những thông tin liên quan về du lịch tới các du
khách qua bản đồ du lịch là không đầy đủ, không được cập nhật thường xuyên và không thuận
tiện. Bởi vậy, xây dựng cơ sở dữ liệu GIS du lịch có tầm quan trọng trong thời đại công nghệ
thông tin, nó sẽ đóng góp cho các nhà quản lý quản lý hệ thống du lịch và giúp du khách dễ dàng
có những thông tin để có thể lựa chọn và tìm kiếm địa điểm tham quan, du lịch cho phù hợp.
WebGIS được xem như là một hệ thống thông tin địa lý được phân bố qua môi trường
mạng máy tính để tích hợp, phân phối và truyền tải thông tin địa lý trực diện trên WWW
thông qua Internet. Người dùng Internet có thể truy cập đến các ứng dụng của GIS mà không
phải mua phần mềm. Ngoài ra WebGIS còn cho phép thêm các chức năng GIS trong các ứng
Hình 1. Kiến trúc hệ thống WebGIS

Các thành phần đại diện cho 3 tầng gồm 1) Cơ sở dữ liệu (Database); 2) Máy chủ ứng
dụng Web (Web Server); 3) Khách (Client).
2.2. ArcGIS Server
ArcGIS Server là một sản phẩm của bộ phần mềm ArcGIS có bản quyền của hãng
ESRI của Mỹ. ArcGIS Server là nền tảng để xây dựng hệ thống thông tin địa lý (GIS) có quy
mô lớn, hỗ trợ đa người dùng, tích hợp nhiều chức năng GIS mạnh và được xây d
ựng dựa trên
các tiêu chuẩn công nghiệp. Đây là một hệ thống gồm nhiều thành phần có thể triển khai trên
nhiều máy khác nhau, mỗi thành phần này lại nắm giữ một vai trò cụ thể trong quá trình quản
lý, hoạt động hoặc ngừng hoạt động, cân bằng nguồn tài nguyên cung cấp cho một hay nhiều
Server [7], [8].
ArcGIS Server làm việc như một Server ứng dụng phân tán dữ liệu không gian dưới
nhiều định dạng tới các ứng dụng khác nhau thông qua Internet. Các tổ chức sử dụng ArcGIS
Server để công bố bản đồ và các chức năng của GIS qua mạng nhằm cải thiện công việc nội
bộ, truyền đạt các vấn đề thực, và thu hút nhà đầu tư.
Thành phần của ArcGIS Server
Các thành phần của ArcGIS Server bao gồm (hình 2) [9]:
- Máy chủ GIS (GIS Server): có chức năng lưu trữ và chạy các ứng dụng trên máy chủ
(Host). Máy chủ GIS bao gồm một máy chủ quản lý SOM (Server Object Manager) và một
hoặ
c nhiều máy chủ thành phần SOC khác (Server Object Conteiners). GIS Server có chức
HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

185
năng quản lý các dịch vụ GIS, quản lý và xử lý các yêu cầu dữ liệu GIS rồi gửi trả về Web
Server, thông qua Internet/Intranet để hiển thị ở User/Client.

dịch vụ Web, ArcGIS Server có thể tích hợp với
các hệ khác như các hệ thống quản lý cơ sở dữ
liệu quan hệ (Relational Database Management
Systems – RDBMS), các máy chủ Web.

3. CƠ SỞ DỮ LIỆU ĐỊA LÝ GEODATABASE VÀ XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU DU
LỊCH
3.1 . Cơ sở dữ liệu địa lý - Geodatabase
Geodatabase là một mô hình phổ biến để quản lý và lưu trữ dữ liệu cho ArcGIS và là
một kho chứa dữ liệu không gian và thuộc tính trong hệ quản trị cơ sở dữ liệu (Database
Management System - DBMS). Geodatabase tổ chức dữ liệu địa lý thành các loại tập lớp
thông tin địa lý khác nhau. Tất cả các tập lớp thông tin địa lý này đều được lưu giữ trên một
file dữ liệu hệ thống là Microsoft® Access™ hoặc các hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ như
là Oracle®, Microsoft® SQL Server®, PostgresSQL®, Informix® hoặc IBM® DB2.
Geodatabase có thể mở rộng từ cơ sở dữ liệu nhỏ và đơn người dùng đến cơ sở dữ liệu lớn và
đa người dùng trong các hệ thống thực sự lớn hỗ trợ nhiều người truy cập và khai thác chỉnh
sửa đồng thời. Geodatabase hỗ trợ nhiều dạng dữ liệu khác nhau có thể sử dụng trong
ArcGIS, ví dụ như các đối tượng dạng vector (điểm, đường, vùng, miền), các dữ liệu dạng
raster, các thông tin dạng bảng.
Hình 2. Các thành phần của hệ thống
ArcGIS Server (Nguồn: ESRI.com)
HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

186
Các thành phần của Geodatabase được lưu trữ trong DBMS. Mô hình Geodatabase có
tính chất của mô hình dữ liệu hướng đối tượng. Dữ liệu được lưu trữ theo mô hình này mang
tính toàn vẹn dữ liệu cao. Có hai mô hình Geodatabase: Mô hình Geodatabase một người
dùng (Personal Geodatabase hoặc File Geodatabase) và mô hình Geodatabase nhiều người
dùng (Enterprise Geodatabase).
- Personal/File Geodatabase: Mô hình sử dụng hệ quản trị cơ sở dữ liệu Access để lưu

Với đặc điểm riêng của bản đồ du lịch đó là quảng bá hình ảnh các điểm du lịch thì trên
bản đồ du lịch còn có thể liên kết tới các bức tranh phong cảnh, những bài thuyết minh về v
ị
trí địa lý, danh lam thắng cảnh, các tour du lịch trong vùng, giới thiệu về ẩm thực, và các
đường link tới các trang du lịch khác, …
HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

187
3.2.2. Xây dựng CSDL GIS du lịch
Hệ thống thông tin địa lý (GIS) là một lĩnh vực mở rộng nhanh chóng tạo điều kiện cho
sự phát triển của các ứng dụng quản lý và sử dụng thông tin địa lý kết hợp với phương tiện
truyền thông khác. Trong ngành công nghiệp du lịch, GIS được sử dụng để cung cấp:
• Cơ sở bản đồ số du lịch phục vụ cho in bản đồ
• File dạng số cho bản đồ trên Internet
• File dạng số cho bản đồ trên thiết bị di động
• Bản đồ các danh lam thắng cảnh
• Website với bản đồ tương tác
Để xây dựng một cơ sở dữ liệu cho GIS cần phải xây dựng hai loại dữ liệu đó là:
1. Xây dựng dữ liệu không gian
Xây dựng bản đồ du lịch thì các đối tượng với dạng đồ họa vector, các thông tin văn
bản, và hình ảnh phải được tích hợp; mỗi đối tượng được gán cho một lớp. Để xây dựng cơ sở
dữ liệu du lịch thì dựa trên các lớp cơ bản của bản đồ địa hình như lớp đường giao thông, các
toà nhà, thảm thực vật, đường nước, vv, cần phải xây dựng các lớp dữ liệu du lịch như khách
sạn, nhà hàng, điểm tham quan và các lớp cơ sở hạ tầng khác nữa.
2. Xây dựng dữ liệu thuộc tính
Thông tin thuộc tính về các địa điểm du lịch khác nhau được thu thập từ các nguồn khác
nhau có thể được liên kết đến các đối tượng không gian tương ứng của chúng. Điều này bao
gồm các bước sau:
• Lập và bổ sung các thông tin văn bản cho các đối tượng trong bảng.
• Phát triển và chỉnh sửa hình ảnh và ảnh vào nhãn văn bản.


N
hà quản lý
Tương tác
với GIS
Tương tác với GIS
Ứng dụng
Quản lý khách
sạn, cơ quan d
u
lịch,…
Du khách
Hình 4. Mối quan hệ của nhà quản lý, du khách và dữ liệu du lịch
HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

189
(*.dgn; *.tab, …)
Chuẩn hóa CSDL
Thiết kế cơ sở dữ
liệu du lịch dựa trên
mô hình
Geodatabase
Xây dựng CSDL du lịch
Biên tập bản đồ trong
ArcMap để xuất lên Internet
Dữ liệu lưu dưới dạng file *.MXD
Kết quả là một đường link: có thể khai thác dữ liệu
trong mạng LAN
Tạo một tài khoản, đăng ký tên miền cho trang
web
,
l
ự
a ch
ọ
n
g
ói
WebGIS với định dạng www chia sẻ cho người
dùng Internet
Tạo GIS Server name
Tạo Service liên kết với file *.MXD
T
ạ
o m
ộ

Lên kế hoạch xây dựng cơ sở
dữ liệu cho bản đồ
Lớp đối tượng nền địa lý Lớp dữ liệu du lịch
Hệ thống
đường
giao thông
và các ký
hiệu giao
thông
Yếu tố
thủy
hệ:
sông,
hồ,…
Đối
tượng
dân cư
Các yếu tố khác
Nhóm
đối
tượng
du lịch
Nhóm
đối
tượng
du lịch
dịch vụ
Nhóm
các cơ
quan,


Tạo Service liên kết tới Mapdocument, trong trường hợp này là file DulichHanoi.mxd
(hình 8).

Hình 8. Tạo Service liên kết với Mapdocument

4.2.3 . Tạo ra ứng dụng Web (Web Application) để đưa bản đồ lên mạng internet
ArcGIS Server Manager và ArcIMS Web Manager cho phép tạo và chỉnh sửa các ứng
dụng bản đồ Web theo yêu cầu của người sử dụng (hình 9). Các bước chính trong quá trình
tạo ứng dụng Web:
- Lựa chọn Service liên quan;
- Chọn các lớp dữ liệu sẽ được hiển thị;
- Lựa chọn các yếu tố bản đồ như chú giải, thước tỉ lệ, thanh chỉ hướng bắc, …;
- Lựa chọn các công cụ tương tác với bản đồ như phóng to, thu nhỏ, kéo, xem thông tin,
hiển thị hay không hiển thị lớp thông tin, …;
HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

192
- Triển khai các ứng dụng.
Explorer, Mozilla Firefox, Opera,…), đánh vào đường dẫn được tạo ra, kết quả ta có thể quan
sát được trang Web hiển thị như ở hình 11. Hình 11. CSDL địa lý được hiển thị trên Web bằng công nghệ ArcGIS Server
HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011

193


hai loại bản đồ này. Áp dụng một số nội dung của CSDL du lịch trên công nghệ GIS, tiến
hành thử nghiệm xây dựng cơ sở dữ liệu du lịch Hà Nội trên mô hình Geodatabase của
ArcGIS cho thấy cơ sở dữ liệu du lịch được thiết kế đáp ứng được các nội dung của quản lý
và sử dụng du lịch.
Với ArcGIS Server của hệ thống ArcGIS, dữ liệu không gian được lưu trữ tập trung, chi
phí sở hữu thấp. Dữ liệu có thể được triển khai trên nhiều nền server (Windows, Linux,
UNIX) và trên nhiều nền CSDL. Hơn nữa, ArcGIS Server đảm bảo về dữ liệu luôn được hỗ
trợ bởi tốc độ cao, bảo toàn dữ liệu và không làm ảnh hưởng đến tính linh động trong hệ quản
trị CSDL. ArcGIS Server thực sự là nền tảng để xây dựng một cơ sở dữ liệu địa lý có quy mô
lớn được quản lý trong một môi trường tập trung hỗ trợ đa người dùng. CSDL du lịch cho
thành phố Hà Nội đã được xây dựng thử nghiệm và được quản lý dưới dạng Website có nhiều
ưu điểm như: khả năng phân phối thông tin rộng rãi trên toàn cầu, giao diện dễ sử dụng, người
dùng không phải cài đặt các ứng dụng GIS. ArcGIS Server cho phép triển khai quản lý tập
trung dữ liệu du lịch trên công nghệ GIS. Điều này sẽ làm giảm bớt giá thành cho những
người sử dụng GIS và có thể mở rộng khả năng hỗ trợ người dùng, tiết kiệm giá thành cài đặt
phần mềm trên từng máy.

Tài liệu tham khảo

[1] Đặng Văn Đức, “Hệ thống thông tin địa lý”, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, 2001.
[2] Xia, F and Chao, C, “The Internet GIS, in the Geograpic Information Science”, The Accociation of
Chinese Professionals in Geographic Information System (Abroad), Vol.1, No.2, December 1995.
[3] Yaakko, K., et al, “Interactive Visualization of Geographical Objects on the Internet”,
International Journal of Geographical Information Science, Vol.13, No.4, pp429-438, 1999.
[4] “Working with the Geodatabase: Powerfull Multiuser Editing and Sophiticated Data Intergrity”,
ESRI
®
, 2002
[5] Dự án “Xây dựng chuẩn các lớp thông tin cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia”, Bộ Tài nguyên và
Môi trường, 2009.