KHẢO NGHIỆM GIỐNG VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG PHÁT TRIỂN CÂY MACADAMIA Ở VIỆT NAM
Nguyễn Đình Hải, Mai Trung Kiên, Hà Huy Thịnh
Phí Hồng Hải, Đỗ Hữu Sơn, Nguyễn Đức Kiên
Trung tâm Nghiên cứu Giống cây rừng

TÓM TẮT
Macadamia là cây ăn quả thân gỗ, thuộc nhóm quả hạch. Hạt Macamadia có giá trị kinh tế
cao với tỷ lệ dầu trong nhân 71 - 80%. Macadamia hiện được gây trồng rộng rãi ở Australia, Hawaii,
Nam Phi và Braxin. Trong giai đoạn 2002-2010, Trung tâm nghiên cứu giống cây rừng đã thực hiện
đề tài khảo nghiệm giống và nhân giống Macadamia ở Việt Nam. Trong giai đoạn này, đề tài đã xây
dựng được 8 ha khảo nghiệm dòng vô tính kết hợp làm mô hình trên một số vùng sinh thái sử dụng 9
dòng nhập khẩu từ Australia và 2 dòng từ Trung Quốc. Đề tài đồng thời đã xây dựng được 8 ha khảo
nghiệm hậu thế của 20 cây mẹ sai quả chọn lọc tại Ba Vì. Căn cứ vào kết quả khảo nghiệm hậu
thế/dòng vô tính và rừng trồng mô hình tại các tỉnh Hà Nội, Quảng Bình, Quảng Ninh, Đắc Lắc, Đăk
Nông, Sơn La và Vĩnh Phúc trong giai đoạn 2002-2010, đề tài đã xác định được một số dòng có sinh
trưởng tốt và có sản lượng quả cao cho từng vùng:
- Tại Ba Vì (Hà Nội) các dòng Macadamia 842, OC và 856 có sinh trưởng tốt và sản lượng hạt cao
1,25kg/cây vượt đối chứng cây hạt 3,4 lần.
- Tại Đồng Hới (Quảng Bình) các dòng Macadamia OC, 741, 816 và 246 có sinh trưởng tốt và sản
lượng hạt cao 1,51kg/cây vượt đối chứng cây hạt 7,0 lần.
- Tại Krông Năng (Đắc Lắc) các dòng Macadamia 849, 246, 816 và OC có sinh trưởng tốt và sản
lượng hạt cao 6,22kg/cây vượt đối chứng cây hạt 3,8 lần.
Điều kiện lập địa tại Krông Năng (Đắc Lắc) trên đất đỏ Bazan tầng đất dày độ cao 700m, nhiệt
độ bình quân năm 23,7
o
C, lượng mưa bình quân 1770 mm/năm rất thích hợp cho sinh trưởng và ra
hoa kết quả của cây Macadamia. Sau 6 năm các dòng Macadamia có Do= 11,82 cm; Hvn= 5,15 m; Dt
= 3,94 m, sản lượng hạt trung bình đạt 4,8 kg/cây.
Macadamia ra nụ hoa từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau, hoa nở vào tháng 3 - 4, hình thành
quả cuối tháng 4 đến tháng 6, quả lớn và già từ tháng 6 - 8, quả chín và rụng từ tháng 9-11. Các dòng

về gây trồng.
Tuy vậy, cây Macadamia là một giống cây cho quả mới mà chúng ta chưa có những nghiên
cứu cần thiết. Vì vậy, việc nhập các giống có năng suất cao trồng thử nghiệm trên một số vùng sinh
thái ở nước ta nhằm xác định khả năng sinh trưởng và phát triển của các dòng đã nhập và nghiên
cứu phương thức nhân giống thích hợp cho loài cây này là rất cần thiết cho việc phát triển trồng cây
Macadamia ở Việt Nam.

VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Vật liệu nghiên cứu
- Các dòng cây ghép được nhập từ Australia: Daddow, 246, 344, 842, 816, 849, 856, 741,
NG8 và Trung quốc: OC, A800.
- Cây con từ hạt của Australia (ĐC1) và cây hom Ba Vì (ĐC2).
- Cây con từ hạt của các giống sai quả: H2, 781, 246, A38, Daddow, 344, 741, 842, 791, 800,
268, A4, A16, 203, 814, 816, 849, 333, 508 và 666.
- Hom các dòng Daddow, 246, 344, 816, 849, 856, 741, NG8, 842, OC và A800.
Phương pháp nghiên cứu
Khảo nghiệm tại hiện trường
- Thí nghiệm trồng theo khối ngẫu nhiên đầy đủ, Mỗi dòng trồng 16 cây chia 4 lần lặp.
- Mật độ trồng 192 cây/ha (7m x 7m), lượng phân bón 50kg phân chuồng hoai + 500gam
NPK/cây.
Nghiên cứu nhân giống sinh dưỡng bằng phương pháp giâm hom
+ Ảnh hưởng của chất điều hóa sinh trưởng, thời vụ, giá thể và loại hom đến tỷ lệ ra rễ của hom
- Chất điều hòa sinh trưởng đã dùng là IAA, IBA, và NAA với 5 nồng độ khác nhau là 500ppm,
750ppm, 1000ppm, 1500ppm và 2000ppm.
- Các thí nghiệm gồm 90 hom chia 3 lần lặp lại cho mỗi công thức thí nghiệm.
Nghiên cứu nhân giống bằng phương pháp ghép
+ Ảnh hưởng của phương pháp ghép, thời vụ ghép và tuổi gốc ghép đến tỷ lệ sống của hom ghép
- Các phương pháp được áp dụng là ghép mắt, ghép áp cành và ghép nối.
- Thí nghiệm thời vụ ghép, tuổi gốc ghép được thực hiện theo phương pháp ghép nối. Mỗi
công thức thí nghiệm ghép 90 hom chia 3 lần lặp lại.


V%
X

V%
X

V%
X

V%
X

V%
Daddow 100 13,23 17,3 4,68 9,9 4,50 12,6 0,56 7,7 0,68 4,9
842 87,5 11,55 6,3 3,88 10,2 3,33 7,1 1,73 4,8 1,28 2,7
344 87,5 11,06 15,8 4,62 10,9 3,38 19,7 0,63 1,5 0,51 4,1
856 87,5 10,80 16,1 4,65 23,1 3,70 16,2 1,78 8,6 1,34 4,5
A800 100 10,50 0,00 4,00 0,00 1,68 0,00 0,93 1,5 0,11 6,4
816 100 10,30 15,2 4,43 10,3 3,23 10,3 0,40 27,7 0,26 4,8
246 87,5 10,18 6,9 3,96 8,9 3,48 8,7 0,63 6,4 0,47 44,3
741 87,5 9,83 9,5 4,12 7,3 3,22 13,7 0,63 9,2 0,51 19,7
NG8 100 9,83 19,6 3,78 26,6 3,2 27,0 0,26 26,2 0,11 21,0
OC 87,5 9,59 9,9 3,81 17,3 2,75 9,9 1,60 5,1 1,14 26,1
849 87,5 8,90 24,7 3,55 25,9 2,92 28,6 0,53 10,9 0,30 1,9
ĐC 1 87,5 8,80 17,1 4,26 8,8 3,46 14,6 0,30 33,3 0,37 11,8
ĐC 2 87,5 7,32 25,6 3,45 17,6 2,83 29,2 0,46 13,1 0,69 9,9
TB 10,15 4,09 3,23 0,80 0,60
F tt 7,47 7,18 11,9 15,0 10,90
Ftb 4,26 4,26 4,26 3,40 3,40

V%
X

V%
741 87,5 8,44 21,1 3,37 25,7 2,28 36,4 1,56 9,2 1,08 5,7
246 87,5 7,27 29,2 3,14 34,7 1,95 46,3 1,93 10,7 1,52 7,0
OC 100 7,19 20,1 3,27 28,5 1,91 27,6 1,80 9,7 1,28 2,0
816 100 6,86 31,7 3,35 30,2 1,99 39,0 2,10 16,8 1,72 2,9
ĐC1 87,5 8,84 23,2 3,46 23,7 2,34 30,9 0,5 24,3 0,20 50,0
TB 7,72 3,32 2,09 1,58 1,16
F tt 34,30 0,198 1,62 19,70 11,86
Ftb 5,32 5,32 5,32 4,45 4,45
Ghi chú: Cây con từ hạt của Úc (ĐC1)
Số liệu ở bảng 2 cho thấy sau 6,5 tuổi các dòng Macadamia trồng khảo nghiệm đều có tỷ lệ
sống cao (93,7 - 100%). Tổng hợp các chỉ tiêu sinh trưởng và khả năng ra hoa kết quả, bước đầu có
thể đánh giá dòng OC, 741, 816 và 246 là thích hợp cho vùng Đồng Hới (Quảng Bình) và những vùng
có điều kiện khí hậu và đất đai tương tự như ở Đồng Hới (Quảng Bình).
Bảng 3. Khảo nghiêm Macadamia tại Krông Năng - Đắc Lắc (8/2004 - 8/2010)
Do (cm) H (m) Dt (m)
Sản lượng hạt
TB (kg/cây)
năm 2009
Sản lượng hạt
TB (kg/cây)
năm 2010
Tên
dòng
Tỷ lệ
sống
(%)

3,60 3,60
Ghi chú: Cây con từ hạt của Úc (ĐC1); Cây hom Ba Vì (ĐC2)
Số liệu ở bảng 3 cho thấy sau 6 tuổi các dòng Macadamia trồng khảo nghiệm đều có tỷ lệ
sống cao (87,5 - 100%). Tổng hợp các chỉ tiêu về sinh trưởng và khả năng ra hoa và đậu quả, bước
đầu có thể đánh giá các dòng 816, 849, 246, 741 và OC là thích hợp cho vùng Krông Năng (Đắc Lắc)
và những vùng có điều kiện khí hậu và đất đai tương tự như ở Krông Năng (Đắc Lắc).
Theo dõi thời gian ra hoa, quả một số dòng Macadamia tại Ba Vì - Hà Nội
Các dòng Macadamia ra hoa và hình thành quả có sai lệch nhau về thời gian. Kết quả theo
dõi thời gian nở hoa và hình thành quả được tổng hợp ở bảng 3-4.
Bảng 4. Diễn biến thời gian nở hoa và hình thành quả Macadamia năm 2007 -2008-2009
Nở hoa và hình thành quả Quả chín và rụng
Ngày tháng Ngày tháng
Tên
giống
Bắt đầu
nở hoa
Bắt đầu
H.T. quả
Kết thúc
H.T.quả
Số
ngày
Bắt
đầu
Kết
thúc
Số ngày
849 4/3 13/3 3/4 30 8/9 - -
H
2


Dòng 816 tại Đắc Lắc
Khảo nghiệm hậu thế các gia đình Macadamia
Đề tài triển khai 8,0 ha mô hình khảo nghiệm hậu thế các giống Macadamia tại Ba Vì (Hà Nội)
2,0 ha; Hoành Bồ (Quảng Ninh) 2,0 ha; Nam Đàn (Nghệ An) 2,0 ha và Cầu Hai (Phú Thọ) 2,0 ha. Kết
quả khảo nghiệm cho thấy các gia đình Macadamia đều có sinh trưởng tốt, giữa các gia đình chưa có
sự sai khác về sinh trưởng do các khảo nghiệm mới được trồng từ 2006-2008.
Nghiên cứu nhân giống hom Macadamia
- Giâm hom Macadamia dùng chất điều hòa sinh trưởng IBA 1500 ppm là thích hợp nhất cho
tỷ lệ ra rễ cao (69,6%) và có chỉ số ra rễ trên cây hom tốt nhất (46,6).
- Thời vụ giâm hom thích hợp cho Macadamia từ tháng 4 - 9, đạt tỷ lệ ra rễ từ 58,9% - 76,7%.

- Giâm hom cho Macadamia dùng giá thể 1/3 trấu + 1/3 rơm băm nhỏ ủ hoai + 1/3 cát vàng là
thích hợp nhất vừa cho tỷ lệ ra rễ của hom cao nhất (75,5%) và chất lượng bộ rễ trên cây hom là tốt
nhất (Chỉ số ra rễ:39,8).
- Giâm hom Macadamia dùng hom cành bên nửa hoá gỗ hoặc hom chồi vượt nửa hoá gỗ đều
cho tỷ lệ ra rễ của hom giâm là cao nhất và chất lượng bộ rễ trên cây hom là tốt nhất. Để có được
nhiều hom giâm cần có vườn vật liệu giống thường xuyên được cắt tạo chồi và chăm sóc cây vườn
vật liệu để tạo được nhiều hom trên một cây mẹ lấy hom là thích hợp nhất.
Nghiên cứu nhân giống Macadamia bằng phương pháp ghép
Ảnh hưởng của các phương pháp ghép đến tỷ lệ sống của hom Macadamia
Đề tài thí nghiệm ghép Macadamia theo 3 phương pháp khác nhau là ghép áp cành, ghép mắt và
ghép nối. Kết quả được tổng hợp ở bảng 5.
Bảng 5. Ảnh hưởng của các phương pháp ghép đến tỷ lệ sống của hom ghép và sinh trưởng
chiều cao chồi ghép (sau 45 ngày ghép)
Chiều cao chồi TB (cm)
PP ghép
Số hom ghép
sống TB
Tỷ lệ sống

3 90 69 76, 7 10,9 12,8
4 90 43 47,8 9,5 9,3
5 90 28 31,1 7,6 16,7
6 90 11 12,2 5,9 15,1
8 90 24 26,6 6,0 17,9

9 90 45 50,0 4,5 32,0
10 90 61 67,8 9,3 14,2
11 90 67 74,5 13,3 1,2
12 90 75 83,3 14,2 2,7
Số liệu ở bảng 6 cho thấy tỷ lệ sống của hom Macadamia ghép theo các tháng có sự sai khác
rõ rệt, trong đó thời vụ ghép thích hợp cho Macadamia vào các tháng 1- 3 và tháng 10 - 12, tỷ lệ hom
ghép sống từ 67,8 - 92,2%.
Ảnh hưởng tuổi gốc ghép đến khả năng nhân giống ghép
Đề tài thí nghiệm ghép Macadamia theo 3 cỡ tuổi gốc ghép khác nhau là, kết quả thí nghiệm
được tổng hợp ở bảng 7.
Bảng 7. Ảnh hưởng của tuổi gốc ghép đến tỷ lệ sống của hom ghép và sinh trưởng chiều cao
chồi ghép
Chiều cao TB chồi
ghép sau 45 ngày
Tuổi gốc
ghép
Tổng hom
TN

Số hom
ghép sống
(cái)
Tỷ lệ
hom


hoa), tỷ lệ đậu quả (0,02% - 1,6%), đường kính quả (2,8 cm - 3,2 cm).
4. Các dòng Macadamia ra hoa có sai lệch nhau về thời gian, khi trồng cây Macadamia cần phải phối
hợp một số giống có thời gian ra hoa cùng nhau, tạo điều kiện cho sự thụ phấn chéo giữa các giống,
nhằm tăng tỷ lệ đậu quả của các dòng.
5. Khảo nghiệm hậu thế các giống Macadamia giai đoạn 2 (2006 - 2010) tại Ba Vì (Hà Nội), Hoành Bồ
(Quảng Ninh), Cầu Hai (Phú Thọ) và Nam Đàn (Nghệ An) đều có tỷ lệ sống cao và sinh trưởng tốt.
6. Nhân giống hom Macadamia dùng thuốc IBA nồng độ 1500 ppm, thời vụ giâm từ tháng 4 đến tháng
9, giá thể giâm là hỗn hợp 1/3 cát vàng + 1/3 trấu + 1/3 rơm ủ hoai, lấy hom bánh tẻ chồi vượt từ
vườn vật liệu giống là thích hợp nhất. Các dòng Macadamia khi nhân giống hom đều cho tỷ lệ ra rễ
khá cao từ (45,6 - 87,8%).
7. Nhân giống Macadamia dùng phương pháp ghép nối, ghép vào các tháng 1-3 và các tháng 10-
12.Tuổi gốc ghép thích hợp là gốc ghép 24 tháng tuổi và 36 tháng tuổi. Các dòng Macadamia khi
nhân giống bằng phương pháp ghép đều cho tỷ lệ sống của hom ghép cao từ (64,4 - 88,3%).

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Hoè (2006), ”Mắc ca – thêm một niềm hy vọng”, Tạp chí Rừng và Đời sống, Trung
ương Hội khoa học kỹ thuật lâm nghiệp Việt Nam.
2. Lê Đình Khả (1996), Nghiên cứu xây dựng cơ sở khoa học và công nghệ cho việc cung cấp
nguồn giống được cải thiện, Báo cáo khoa học tổng kết đề tài KN03.03. Viện khoa học
Lâm nghiệp Việt Nam, 63 trang.
3. Lê Đình Khả và cộng sự (2001), Chọn tạo và nhân giống cho một số loài cây trồng rừng chủ
yếu giai đoạn 1996-2000, Báo cáo khoa học, Viện khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
4. Nguyễn Công Tạn (2003), Kỹ thuật đơn gian trồng cây Macadamia ở Việt Nam, Nxb nông
nghiệp.
5. Paul O’ Hare; Ross Loebel; Ian Skinner, Trồng Macadamia ở Autralia
6. Hamilton, R.A., Ito, P.J. (1976), Development of macadamia nut cultivars in Hawai. Print from
CMS yearbook, Web 2002 “ Develoment of macadamia nut cultivars in Hawai).
7. Cavaleto, C.G. (1983), Macadamia Nut. Handbook of Tropical
8. Hardner, C.M., McCochie, C.A., Vi-Vian Smith, A. and Boyton S. (2000), ”Hybrrids in

containing 1:1:1 sand, rice husk and composted rice straw.
An alterantive to clonal propagation is grafting using a cleft grafting was the best graft undertaken
between October and March.
From the plantings in Ba Vi, Quang Binh, Quang Ninh, Dak Lak, Dac Nong, Son La and Vinh Phuc
Provinces, several clones have been identified ha having good growth and high fruit yield for each
location. The best examples are: Clones 856, OC, 842 in Ba Vi averaged 1.25 kg/tree , which was
of 3.4 times more than for trees of seedling origin.
Clones OC, 741, 816, 246 in Quang Binh produced 1.51 kg/tree being seven times more than
seedling propagated trees.
Clones OC, 816, 849, 246 in Dak Lak produced 3.8 times/tree more nuts than seed originated trees,
i.e. 6.22 kg/tree.
Of particular interest is the growth rate and form of macadamia at the Krong Nang, Dak Lak site, which
features a deep basaltic soil, mean annual temperature of 23.7
o
C and an annual rainfall of 1770 mm.
At the age of 6 years old, trees were 11.8 cm in diameter at ground level, were of 5.1 m tall, had a
crown diameter of 3.9 m and a nut production of 4.8 kg/tree.
Keywords: Clonal trials, Maccadamia