- Hoạt động của công tác thu BHXH ở hiện tại ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chi
và quá trình thực hiện chính sách BHXH trong tương lai. Do BHXH cũng như các
loại hình bảo hiểm khác đều dựa trên cơ sở nguyên tắc có đóng có hưởng BHXH đã
đặt ra yêu cầu quy định đối với công tác thu nộp BHXH. Nếu không thu được
BHXH thì quỹ BHXH không có nguồn để chi trả cho các chế độ BHXH cho NLĐ.
Vậy hoạt động thu BHXH ảnh hưởng trực tiếp đến công tác chi và quá trình thực
hiện chính sách BHXH. Do đó, thực hiện công tác thu BHXH đóng một vai trò
quyết định, then chốt trong quá trình đảm bảo ổn định cho cuộc sống của NLĐ cũng
như các đơn vị doanh nghiệp được hoạt động bình thường.
2. Quy trình thu BHXH.
Đăng kí tham gia BHXH.
NSDLĐ, cơ quan, doanh nghiệp quản lý các đối tượng tham gia có trách nhiệm
đăng kí tham gia BHXH với cơ quan BHXH được phân công quản lý nhằm xác
định số lượng người tham gia BHXH để thông báo với cơ quan chức năng có thẩm
quyền về BHXH. Đây là khâu đầu tiên trong quá trình thu và quản lý thu quỹ
BHXH, tuỳ vào mỗi nước mà có quy định khác nhau trong việc nộp hồ sơ đăng kí
tham gia BHXH cho người lao động nhưng nhìn chung hồ sơ đăng kí tham gia
BHXH thường bao gồm:
- Các quy định, công ước đăng kí tham gia BHXH.
- Danh sách lao động và quỹ tiền lương trích nộp BHXH
- Hồ sơ hợp lệ về đơn vị và NLĐ trong danh sách
Cơ quan BHXH tiếp nhận, thẩm định danh sách tham gia BHXH, số tiền
lương phải đóng hàng tháng.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Đơn vị quản lý đối tượng căn cứ thông báo hoặc hợp đồng đã ký kết với cơ
quan BHXH tiến hành cấp sổ BHXH.
Sau quá trình đăng kí tham gia BHXH cho người lao động: cơ quan BHXH định kì
(theo quy định của từng nước) sẽ tiến hành thu BHXH từ người tham gia BHXH
hoặc từ các đơn vị, cơ quan sử dụng lao động tham gia BHXH thông qua việc mở
tài khoản tại ngân hàng hoặc tại kho bạc Nhà nước. Hoặc cũng có thể đến trực tiếp
từng đơn vị, từng người tham gia BHXH để thu đóng góp BHXH. Quá trình thu

+ Số đối tượng phải thu là rất lớn và gia tăng theo thời gian nên công tác quản lý
thu BHXH là rất khó khăn và phức tạp.
+ Công tác thu mang tính chất định kỳ, lặp đi lặp lại do đó khối lượng công việc là
rất lớn đòi hỏi nguồn nhân lực và cơ sở vật chất phục vụ cho công tác thu cũng phải
tương ứng.
+ Đối tượng thu là tiền nên dễ xảy ra sai pham, vi phạm đạo đức và lạm dụng quỹ
vốn tiền thu BHXH.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Do vậy, công tác quản lý thu BHXH cũng là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn của
ngành BHXH. Để công tác thu BHXH đạt hiệu quả cao thì đòi hỏi phải có quy trình
quản lý thu chặt chẽ hợp lý, khoa học nhất là trong thời đại công nghệ thông tin
bùng nổ hiện nay. Vì vậy, công tác quản lý thu BHXH phải được tổ chức chặt chẽ,
thống nhất trong cả hệ thống từ lập kế hoạch thu, phân cấp thu, ghi kết quả đặc biệt
là quản lý tiền thu quỹ BHXH…
Trong quá trình tiến hành công tác thu với phương châm là thu đúng đối tượng,
đúng phạm vi thu và quan trọng hơn nữa là thu được đủ số tiền đóng BHXH từ các
đối tượng tham gia BHXH thì việc tăng cường công tác quản lý thu BHXH là vấn
đề được các cơ quan quản lý và mọi người rất quan tâm. Để hình thành nên một kế
hoạch thu, một chính sách thu BHXH thích ứng với cơ chế quản lý kinh tế đang
trong quá trình đổi mới, đòi hỏi phải nghiên cứu, giải quyết hàng loạt vấn đề cả về
lý luận và thực tiễn.
chương II: Thực trạng của công tác thu BHXH ở việt nam
I. khái quát về chính sách BHXH ở việt nam.
Chính sách BHXH ở Việt nam cho đến nay đã trải qua một chặng đường dài trên
nửa thế kỷ. Đây là một trong những chính sách lớn thể hiện sự quan tâm, chăm lo
của Đảng và Nhà nước ta đối với NLĐ.
BHXH ở nước ta đã xuất hiện từ những năm còn dưới ách đô hộ của Thực dân
Pháp. Tuy nhiên, chính sách BHXH chỉ thực sự phục vụ NLĐ từ thời kì thành lập
nước Việt nam dân chủ cộng hoà. Trải qua một chặng đường lịch sử lâu dài trên nửa
thế kỉ, BHXH Việt nam cũng có nhiều thay đổi . Vì vậy, để khái quát về chính sách

kháng chiến chống xâm lược, thống nhất đất nước.
Năm 1986 Việt nam tiến hành cải cách kinh tế và chuyển đổi nền kinh tế từ cơ chế
kế hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường với nền kinh tế nhiều thành phần theo
định hướng của Nhà nước. Sự thay đổi về cơ chế kinh tế đòi hỏi có những thay đổi
tương ứng về chính sách xã hội nói chung và chính sách BHXH nói riêng.
Đến năm 1989, bắt đầu có Quyết định số 45/HĐBT ngày 24/4/1989 của Chính phủ
về việc thu một phần viện phí gồm các khoản tiền giường nằm điều trị, thuốc men,
máu, xét nghiệm…
Hiến pháp năm 1992 nêu rõ: Nhà nước thực hiện chế độ BHXH đối với công chức
Nhà nước và người làm công ăn lương khuyến khích phát triển các hình thức
BHXH khác đối với NLĐ.
Ngày 22/6/1993 Chính phủ ban hành Nghị định 43/CP quy định tạm thời chế độ
BHXH cho NLĐ ở các thành phần kinh tế, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng
trong sự nghiệp thực hiện chính sách BHXH.
Ngày 23/1/1994 Quốc hội nước cộng hòa xã hộ chủ nghĩa Việt nam thông qua Bộ
luật lao động trong đó có chương XII quy định về BHXH.
Những nội dung chính về chính sách BHXH trong thời kì này:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
+ Về đối tượng tham gia và hưởng chế độ BHXH là công nhân viên chức trong khu
vực Nhà nước, các đoàn thể xã hội, chính trị và trong lực lượng vũ trang như: công
nhân viên chức Nhà nước, lực lượng vũ trang (quân đội, công an…), người làm việc
trong các tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội thuộc hệ thống chính trị của Đảng và Nhà
nước, người làm việc trong các doanh nghiệp quốc doanh… Thời kì này, những
người làm việc trong các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh không được hưởng
các chế độ BHXH.
+ Về thực hiện các chế độ BHXH: Nhà nước ta đã thực hiện 6 chế độ BHXH đó là:
trợ cấp ốm đau, trợ cấp thai sản, trợ cấp tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, trợ cấp
mất sức lao động, trợ cấp hưu trí và trợ cấp tử tuất.
+ Về tổ chức thực hiện: Nhà nước giao cho 3 cơ quan quản lý thu và chi các chế độ
như sau: Bộ nội vụ (nay là Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội) quản lý khoản thu

ương đến cấp huyện và thống nhất bước vào hoạt động từ 01/10/1995.
Cũng vào năm 1995 sau khi Nghị định 12/CP ra đời Chính phủ đã ban hành Nghị
định 19/CP vào ngày 16/2/1995 về việc thành lập BHXH Việt nam với những chức
năng, nhiệm vụ quyền hạn tổ chức, thực hiện chính sách và quản lý quỹ BHXH. Từ
đây, quỹ BHXH Việt nam được quản lý thống nhất trong cả nước.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
Tiếp theo là các Nghị định: số 45/CP Ngày 15/7/1997 của Chính phủ ban hành Điều
lệ BHXH đối với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ Quân đội
nhân dân và Công an nhân dân. Nghị định số 09/1998/NĐ - CP ngày 23/1/1998 của
Chính phủ, sửa đổi bổ sung Nghị định số 50/CP ngày 26/7/1995 của Chính phủ về
chế độ sinh hoạt phí đối với cán bộ xã phường, thị trấn.
Ngày 24/1/2002 Chính phủ đã có quyết định số 20/2002/QĐ-TTg về việc sát nhập
BHYT vào BHXH Việt nam. Ngày 6/12/2002 Chính phủ ban hành nghị định số
100/2002/NĐ - CP quy định chức năng nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức của
BHXH sau khi BHYT Việt nam sát nhập vào BHXH Việt nam (thay thế Nghị định
19/CP ngày 16/02/1995) có chức năng thực hiện chính sách BHXH và quản lý quỹ
BHXH (bao gồm cả BHYT) theo quy định của pháp luật. Sự thay đổi này đã tạo ra
nhiều thuận lợi và cũng gây không ít khó khăn cho ngành BHXH nước ta trong việc
tổ chức thực hiện chế độ BHXH và quản lý thống nhất trong cả nước.
Năm 2003 BHYT Việt nam sát nhập vào BHXH Việt nam. Theo Nghị định số
01/2003/NĐ - CP ngày 09/01/2003 của Chính phủ về việc sửa đổi bổ sung điều lệ
BHXH ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP đã mở rộng quyền lợi tham gia
BHXH đến mọi NLĐ thuộc các thành phần kinh tế.
Nhìn chung: việc cải cách BHXH là phù hợp với tình hình thực tế nước ta khi mà
xu hướng của Đảng và Nhà nước ta là tiến hành thực hiện mở rộng chính sách
BHXH đến mọi người dân, từng bước tạo điều kiện thuận lợi cho NLĐ ở các thành
phần kinh tế tham gia BHXH. Có thể thấy trong giai đoạn này:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
+ Đối tượng tham gia BHXH từng bước được mở rộng: Thông qua bảng số liệu
dưới đây cho thấy được hoạt động của chính sách BHXH ở nước ta trong thời gian

Từ số liệu bảng 1 còn cho thấy, việc thực hiện và triển khai chính sách BHXH ở
nước ta ngày một mở rộng đến NLĐ ở các thành phần kinh tế khác nhau. Số lượng
người tham gia BHXH ngày một tăng cho thấy được sự nhận thức của NLĐ về
BHXH đã được nâng lên rất nhiều; đồng thời cũng thể hiện chính sách của Đảng và
Nhà nước ngày càng quan tâm, chăm lo và đáp ứng nhu cầu của người dân khi tham
gia. Điều này càng thể hiện rõ hơn khi mà nền kinh tế nước ta đang trong xu hướng
cổ phần hóa các doanh nghiệp, chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế
thị trường theo định hướng Xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước.
+ Tách bạch hoạt động của sự nghiệp thu chi quản lý quỹ BHXH ra khỏi chức năng
quản lý Nhà nước. Quỹ BHXH được hạch toán độc lập trên cơ sở và nguyên tắc của
cân bằng thu chi nhằm: Đảm bảo sự công bằng và bình đẳng về quyền lợi và nghĩa
vụ BHXH cho mọi NLĐ.
+ Quỹ BHXH tập trung thống nhất độc lập với NSNN thực hiện theo cơ chế tự quản
của 3 bên tham gia NLĐ, NSDLĐ và sự bù thiếu của Nhà nước là phù hợp với tình
hình thực tế ở nước ta từ đó tạo điều kiện cho sự chỉ đạo kịp thời của Chính phủ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -