180
a. Nguyên nhân
- Do gia súc mắc một số bệnh truyễn nhiễm hoặc ký sinh trùng (xoắn khuẩn, tiên
mao trùng, lê dạng trùng, biên trùng, ).
- Do gia súc bị trúng độc các loại hoá chất (Pb, Hg, Cloroforin, ).
- Do bị ung thư, bị bỏng lâu ngày, hoặc bị nhiễm trùng huyết.
- Do suy tuỷ, dẫn tới cơ năng tạo huyết bị rối loạn.
b. Cơ chế sinh bệnh
Những độc tố của vi sinh vật, ký sinh trùng hay những chất độc khác từ bên ngoài
cơ thể thông qua phản xạ thần kinh trung ương sẽ phá hoại cơ năng của cơ quan tạo
máu. Trong quá trình viêm hàng loạt các tế bào máu (bạch cầu, hồng cầu, huyết tiểu
bản) bị phá vỡ. Do hồng cầu bị phá vỡ, lượng bilirubin tăng lên trong huyết thanh (chủ
yếu là hemobilirubin). Do vậy, trên lâm sàng con vật có hiện tượng hoàng đản. Mặt
khác do hồng cầu bị vỡ nhiều làm cho con vật bị suy nhược dẫn đến chết.
c. Triệu chứng
- Gia súc kém ăn, da khô, lông xù,
thở nông, tim đập nhanh, niêm mạc mắt
nhợt nhạt có màu vàng, da cũng có màu
vàng. Trâu bò bị bệnh thường liệt dạ cỏ,
giảm sản lượng sữa.
- Xét nghiệm máu thấy: Số lượng
hồng cầu giảm nhiều, trong máu xuất hiện
hồng cầu dị hình (hồng cầu đa sắc, hình
lưới), sức kháng hồng cầu giảm, số lượng
bạch cầu thường không tăng. Trong huyết
thanh hàm lượng hemobilirubin tăng cao,
phản ứng vandenberg gián tiếp.
- Trong nước tiểu xuất hiện hemoglobin niệu (huyết sắc tố niệu) lượng urobilin
tăng.
- Trong phân, lượng stekobilin tăng, phân có màu đậm.
- Khi mổ khám có hiện tượng lá lách sưng to, gan cũng hơi sưng có hiện tượng hoại

o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w

tăng hồng cầu.
- Cho uống viên sắt: ĐGS (5 - 10 g/con/ngày); TGS (2 - 3 g/con/ngày); chó
(1g/con/ngày).
- Tiêm vitamin B12: ĐGS (2000 - 3000 γ/con); TGS (1000 γ/con); chó (200 - 500 γ/con).
Dùng các loại thuốc làm tăng cường cơ năng của gan như Philatopgan: ĐGS
(10ml/con/ngày); TGS (5ml/con/ngày); lợn, chó (2 - 5ml/con/ngày). Tiêm hoặc cho
uống tùy theo chế phẩm thuốc.
8.1.4. Thiếu máu do rối loạn chức phận tạo máu
Quá trình tạo máu cần những nguyên liệu như sắt, protein, vitamin và sự hoạt động
bình thường của cơ quan tạo máu. Loại thiếu máu này rất phức tạp. Trong nhóm này
người ta thường gặp:
- Thiếu máu do thiếu sắt.
- Thiếu máu do thiếu protein.
- Thiếu máu do thiếu vitamin (vitamin C, B12).
- Thiếu máu do tủy xương kém hoặc không hoạt động.
8.2. CHỨNG THIẾU VITAMIN
(Hypo vitaminosis)

Vitamin là những hợp chất hữu cơ, với một số lượng ít nhưng nó lại có tác dụng vô
cùng quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Nó có nhiều trong các loại thức
ăn động vật và thực vật. Vitamin chia làm 2 loại:
- Vitamin tan trong mỡ gồm các loại vitamin A, D, E, K.
- Vitamin tan trong nước gồm các loại vitamin nhóm B và C.
Khi cơ thể gia súc thiếu vitamin, tuỳ theo thiếu loại vitamin nào sẽ biểu hiện trên
lâm sàng những triệu chứng đặc hiệu. Khi thiếu vitamin đều dẫn đến giảm ăn, chậm lớn,
suy dinh dưỡng, thiếu máu, tiêu chảy, viêm phổi.
Click to buy NOW!
P
D
F

c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u

màng giả dễ bóc ở thanh quản, dưới lớp niêm mạc không bị loét. Trường hợp này cần
phân biệt với bệnh đậu gà ở thể màng giả, ở bệnh đậu này lớp màng giả khó bóc, lớp
niêm mạc ở dưới có vết loét và chảy máu.
d. Phòng trị bệnh
* Hộ lý:
- Phải kịp thời bổ sung vitamin A hoặc thức ăn có nhiều vitamin A vào khẩu phần
(gia súc sơ sinh phải lưu tâm cho bú sữa đầu).
- Tăng cường các loại thức ăn cho nhiều caroten như cỏ khô, các loại củ quả, cà rốt,
bí đỏ,
* Dùng thuốc điều trị:
- Dùng dầu cá tiêm cho con vật: bò (10 - 20ml/con); lợn (5 - 10ml/con). Tiêm dưới
da hoặc tiêm bắp thịt. Đối với gà có thể trộn dầu cá với thức ăn cho gà ăn.
- Dùng vitamin A: bò (50000 - 100000 UI/con); lợn (25000 - 30000 UI/con)
- Chữa theo triệu chứng các bệnh kế phát: như viêm kết mạc, viêm ruột, viêm phổi.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e

n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
183
8.2.2. Thiếu vitamin B1 (B1 - Hypovitaminosis)

b. Triệu chứng
Thiếu vitamin C sẽ gây hiện tượng xuất huyết ở niêm mạc (như niêm mạc lợi, chân
răng, niêm mạc trong nội tạng) và tổ chức dưới da. Ở chó khi thiếu vitamin C thường
thấy viêm miệng, viêm dạ dày, ruột, xuất huyết, con vật nôn mửa, đái ra máu.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c

w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
184
c. Điều trị
- Đối với chó, mèo cho ăn thêm gan, thận, nước chanh, cà chua sống.
- Đối với loài ăn cỏ, tăng cường cho ăn các loại củ, quả, cỏ tươi.
- Có thể bổ sung vitamin C vào thức ăn với liều lượng 100 - 200 mg/kg thức ăn.
- Tiêm vitamin C trực tiếp vào mạch máu.
8.3. CHỨNG SUY DINH DƯỠNG
(Dystrophia)
Gia súc non toàn đàn hay trong một đàn có một số con gầy yếu, còi cọc, chậm lớn,
đó là hiện tượng suy dinh dưỡng.
a. Nguyên nhân
Do gia súc mẹ trong thời kỳ mang thai ít được bồi dưỡng, thức ăn thiếu protein,

-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.

-
t
r
a
c
k
.
c
o
m