190
9.2.2. Nguyên nhân
- Do thức ăn (hoặc sữa mẹ) thiếu canxi, phospho, vitamin D. Hoặc tỷ lệ giữa Ca/P
không thích hợp.
- Do gia súc ít được chăn thả, chuồng trại thiếu ánh sáng ảnh hưởng đến tổng hợp
vitamin D.
- Do gia súc bị bệnh đường ruột làm trở ngại đến hấp thu khoáng.
- Gia súc thiểu năng tuyến phó giáp trạng gây mất cân bằng tỷ lệ canxi, phospho
trong máu.
9.2.3. Cơ chế sinh bệnh
Khi hàm lượng canxi trong cơ thể giảm, tỷ lệ Ca/P bị phá vỡ ảnh hưởng tới sự tạo
xương và sụn nhất là sự cốt hoá ở các đầu xương. Do vậy, xương bị biến dạng, đặc biệt
rõ ở xương ống. Trên lâm sàng những con bị bệnh, xương ống thường cong queo, ảnh
hưởng đến vận động, làm cho gia súc què hoặc liệt.
Ngoài hiện tượng xương bị biến dạng, khi thiếu canxi còn gây triệu chứng co giật ở
con vật bị bệnh. Cũng do thiếu canxi, phospho con vật hay ăn bậy nên dễ mắc bệnh
đường tiêu hoá, con vật ngày càng gầy, chậm lớn, khả năng kháng bệnh kém.
9.2.4. Triệu chứng
Giai đoạn đầu: của bệnh con vật
thường giảm ăn, tiêu hoá kém, thích nằm,
có hiện tượng đau các khớp xương.
Giai đoạn bệnh tiến triển: Con vật hay
ăn dở, liếm bậy bạ, mọc răng và thay răng
chậm. Ở lợn còn có triệu chứng co giật từng
cơn.
Cuối thời kỳ bệnh: xương biến dạng
(hình 9.2), các khớp sưng to, các xương ống
chân cong queo, sống lưng cong lên hay
vặn vẹo, lồng ngực và xương chậu hẹp,
xương ức lồi, con vật gầy yếu, hay kế
phát các bệnh khác.

o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w

b. Dùng thuốc điều trị
- Bổ sung vitamin D.
- Bổ sung canxi trực tiếp vào máu. Dùng một trong các chế phẩm (canxi clorua
10%; Gluconatcanxi 10%; canxi - For; polycan; Magie - canxi - For; Calbiron).
- Dùng thuốc điều trị triệu chứng các bệnh kế phát.
- Dùng thuốc tăng cường trương lực cơ và bổ thần kinh: Strychnin sulfat 0,1% kết
hợp với vitamin B1. Tiêm bắp ngày 1 lần.
Chú ý:
- Không dùng Strychnin liên tục quá 10 ngày
- Nơi có điều kiện nên tiến hành chiếu tia tử ngoại.
9.3. BỆNH MỀM XƯƠNG
(Osteo malacia)

9.3.1. Đặc điểm
Bệnh mềm xương là bệnh của gia súc trưởng thành, thường gặp ở gia súc cái có
chửa hoặc cho con bú. Bệnh gây cho xương bị mềm, xốp rồi sinh ra biến dạng.
9.3.2. Nguyên nhân
- Do trong khẩu phần ăn thiếu canxi, phospho lâu ngày, hoặc tỷ lệ Ca/P không thích hợp.
- Do thiếu vitamin D, gia súc thiếu vận động, ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
- Do khi gia súc có chửa hoặc nuôi con cơ thể mất nhiều canxi, phospho, nên phải
huy động canxi, phospho từ xương vào máu.
- Do tuyến phó giáp trạng tăng tiết làm hàm lượng canxi trong máu tăng.
- Do khẩu phần thiếu protein ảnh hưởng tới sự hình thành xương.
- Do ảnh hưởng của bệnh đường tiêu hoá mạn tính → giảm hấp thu canxi, phospho.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t

Bệnh kéo dài hàng tháng hoặc hàng
năm, vật kém ăn, ít vận động, gầy mòn.
Cuối cùng con vật nằm liệt và mắc các
bệnh kế phát mà chết (hình 9.3).
9.3.6. Chẩn đoán
- Bệnh ở trạng thái mạn tính nên lúc
đầu chẩn đoán rất khó, chủ yếu dựa vào xét
nghiệm.
- Bệnh thường xảy ra ở cả bầy gia súc có chế độ chăn nuôi giống nhau và có cùng
triệu chứng như đã nêu ở trên.
- Gõ vào xoang trán có âm phát ra giống như gõ vào cột gỗ.
- Dùng X - quang có thể phát hiện bệnh sớm và biết được xương xốp, ranh giới giữa
cốt mạc và tổ chức cốt mạc dày, khớp xương sưng to, có khi có u xương.
Hình 9.3. Bò liệt hai chân sau
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e

n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
193
- So sánh với thấp khớp: bệnh thường phát ra khi gia súc bị cảm lạnh, con vật đi lại

9.4.1. Đặc điểm
Bệnh thường xảy ra vào mùa hè, ngày nắng gắt, trong thời điểm 11 - 12 giờ trưa.
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-

w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
194
Khi gia súc được chăn thả hoặc phải làm việc dưới trời nắng to, ít gió, ánh nắng
chiếu trực tiếp vào đỉnh đầu làm cho sọ và hành tuỷ nóng lên, não và màng não bị
sung huyết gây trở ngại đến cơ năng của hệ thần kinh. Hậu quả của bệnh là gây rối
loạn toàn thân.
9.4.2. Nguyên nhân
- Do vận chuyển gia súc với quãng đường dài và phương tiện vận chuyển không có
mái che.
- Do chăn thả gia súc hoặc bắt gia súc làm việc dưới trời nắng to, nắng chiếu trực
tiếp vào đỉnh đầu.
- Những gia súc quá béo hoặc ăn quá no khi tiếp xúc với nắng dễ bị cảm nắng.
9.4.3. Cơ chế sinh bệnh
Do ánh nắng chiếu trực tiếp vào đỉnh đầu, làm nhiệt độ ở vùng đầu tăng cao → não
và màng não bị sung huyết gây tổn thương đến tế bào thần kinh, từ đó gây ảnh hưởng

n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P

k
.
c
o
m