Sáng kiến kinh nghiệm 

LỜI NÓI ĐẦU
Ngành Giaó dục đã và đang thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng phát huy tính tích cực tự giác của học sinh. Trong phương pháp dạy học
mới này, học sinh là người chủ động giành lấy kiến thức dưới sự hướng dẫn của
giáo viên. Đặc biệt năm học 2006-2007 toàn ngành đang tích cực hưởng ứng
cuộc vận động hai không “ Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành
tích trong giáo dục”. Vì vậy việc trang bị hệ thống kiến thức cho học sinh là
vấn đề đang được toàn xã hội quan tâm. Với mục tiêu phát triển toàn diện, mỗi
bộ môn có một vị trí và vai trò nhất định, môn Sinh học 8 cũng nằm trong hệ
thống đó và nó góp phần thực hiện tốt mục tiêu và nhiệm vụ của bộ môn Sinh
học. Để thực hiện được mục tiêu đó phải kể đén vai trò quan trọng của các tiết
thực hành. Trong khi đó các tiết thực hành thường bị xem nhẹ, ít được coi trọng
chưa phát huy được vai trò của nó.
Vì vậy tôi tham gia nghiên cứu đề tài: “ Phương pháp nâng cao chất
lượng giảng dạy các bài thực hành trong chương trình Sinh học 8” Để tìm ra
các biện pháp nâng cao chất lượng khi giảng dạy bài thực hành.
Do thời gian nghiên cứu mở rộng kiến thức của đề tài còn hạn chế nên đề
tài không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp của các cấp
lãnh đạo và các đồng nghiệp!
Xin chân thành cảm ơn!
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

1
Sáng kiến kinh nghiệm 

I- LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1- Cơ sở lý luận :
Bộ môn Sinh học nói chung và Sinh học lóp 8 nói riêng là bộ môn khoa
học thực nghiệm nằm trong hệ thống khoa học tự nhiên cần có sự kết hợp linh

Các bài dạy về cấu tạo mô, tế bào, hoạt động của enzim trong nước bọt,
chức năng của tuỷ sống sẽ không sâu sắc học sinh không được củng cố và kiểm
nghiệm kiến thức nếu như không có các tiết thực hành hỗ trợ và các tiết thực
hành cũng không được thực hiện thành công nếu không có lý thuyết “ lý thuyết
không có thực hành là lý thuyết suông, thực hành không có lý thuyết là thực
hành mù quáng” Các kiến thức sẽ đầy đủ hơn, sâu sắc hơn khi học sinh được tự
tìm tòi, kiểm nghiệm qua thực hành ”trăm nghe không bằng một thấy” Các thí
nghiệm, các buổi quan sát thiên nhiên sẽ gây hứng thú học tập Sinh học cho học
sinh, phát huy tính tích cực tư duy, chủ động giúp học sinh tìm ra kiến thức.
Để nâng cao chất lượng giảng dạy các bài thực hành trong chương trình
Sinh học 8 quả cũng khó. Bởi vì có những bài thực hành thì rất thực tế như các
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

3
Sáng kiến kinh nghiệm 

bài về Sơ cứu người, nhưng có những bài rất khó và vượt xa khả năng của học
sinh như bài phân tích một khẩu phần ăn và lập khẩu phần ăn cân đối và nhiều
yếu tố khác tác động tới hiệu quả các bài thực hành sẽ không cao.
Qua nghiên cứu SGKSinh học, các tài liệu có liên quan và thực trạng
giảng dạy các bài Sinh học 8 hiện nay, kết hợp với vốn hiểu biết kiến thức và
kinh nghiệm tích luỹ bản thân tôi đã tìm tòi nghiên cứu đề tài “ Phương pháp
nâng cao chất lượng giảng dạy các bài thực hành trong chương trình Sinh
học 8”
Thông qua nghiên cứu đề tài nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giảng
dạy của bản thân đồng thời góp thêm một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng
giảng dạy Sinh học 8 nói riêng và bộ môn Sinh học THCS nói chung.
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
1. Xây dưng phương pháp tổ chức một tiết thực hành có hiệu quả.
Qua 7 bài thực hành trong chương trình Sinh học 8 sẽ xây dựng phương

5
Sáng kiến kinh nghiệm 

+ Sự hướng dẫn thực hành của giáo viên.
+ Nội dung của bài thực hành.
+ Phương pháp tổ chức hoạt động thực hành của giáo viên.
+ Các hình ảnh mẫu liên quan đến bài thực hành.
+ Hoạt động thực hành của học sinh.
+ Kết quả của tiết thực hành (được thể hiện chủ yếu trên sản phẩm của
hoạt động thực hành)
2- Nhiệm vụ nghiên cứu.
Đề tài có chất lượng và có tính khả thi, gắn liền với yêu cầu thực tế, nhất
thiết phải thực hiện các yêu cầu sau:
- Chọn đối tượng để nghiên cứu.
- Tìm hiểu sự chuẩn bị của giáo viên trước buổi thực hành.
- Tìm hiểu các tiết thực hành về các phương diện:
+ Sự chuẩn bị đồ dùng thực hành của học sinh.
+ Sự hướng dẫn thực hành của giáo viên.
+ Nội dung của buổi thực hành.
+ Theo dõi phương pháp tổ chức hoạt động thực hành của giáo viên và
hoạt động của học sinh.
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

6
Sáng kiến kinh nghiệm 

+ Tìm hiểu sản phẩm như: kết quả hoạt động thí nghiệm, các hình vẽ
(nếu có) để học sinh điền, các sản phẩm thực hành(cố định xương, cầm
máu…) bản thu hoạch của học sinh.
- Thiết kế một bài thực hành trong Sinh học 8.

của tuỷ sống.
• Bằng các hình thức:
+ Tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh.
+ Quan sát quá trình hoạt động thực hành của học sinh.
+ Vấn đáp tìm tòi nắm thực tế.
+ Nghiên cứu sản phẩm của hoạt động thực hành như: cố định xương,
băng bó vết thương, cầm máu và hoàn thành bảng thu hoạch chuẩn bị sẵn.
+ Sử dụng phiếu học tập đã được chuẩn bị sẵn.
4.Tổng kết rút kinh nghiệm
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

8
Sáng kiến kinh nghiệm 

Từ những kết quả đạt được, từ những vấn đề còn thiếu sót thể hiện trên sản
phẩm của hoạt động thực hành, tiến hành phân tích đánh giá cải tiến, bổ sung
phương pháp phát huy các thế mạnh và khắc phục tồn tại để hoàn thiện phương
pháp giảng dạy các bài thực hành Sinh học 8 tiến tới đạt hiệu quả chất lượng cao
nhất.
V: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.
A. Điều tra cơ bản
1. Sự chuẩn bị của giáo viên và học sinh
Đối với bài thực hành nói riêng thì sự chuẩn bị là rất quan trọng ảnh
hưởng tới sự thành công của tiết dạy. Trên thực tế thì sự chuẩn bị của giáo viên
còn nằm trong khuôn mẫu có sẵn ở SGK còn học sinh đương nhiên phụ thuộc
vào giáo viên. Có những tiết thực hành đáng lẽ có thể có kết quả rất tốt song do
sự chuẩn bị không tốt của học sinh dẫn đến kết quả không cao.
2. Phương pháp tổ chức.
Với các bài thực hành, thường yêu cầu học sinh được thực hành hoàn thiện
một số kỹ năng: băng bó vết thương, phân tích khẩu phần ăn cho trước Nhưng


10
Sáng kiến kinh nghiệm 

* Đối với học sinh:
- Cần nêu cao tinh thần ý thức, thái độ trong giờ thực hành. Giáo dục cho
các em lòng yêu thiên nhiên từ đó biết cách bảo vệ và giữ gìn sức khoẻ cho
chính mình, sự chuẩn bị các dụng cụ cần thiết( que nẹp, bông băng, ếch đồng để
chứng minh vai trò của tuỷ sống) sẽ tạo hứng thú học tập. Do vậy giáo viên cần
quan tâm sát sao đến sự chuẩn bị của học sinh, có như vậy hiệu quả của việc
chuẩn bị mới cao, góp phần thực hiện thành công giờ thực hành sinh học lớp 8.
2. Phương pháp tổ chức:
Trong giờ thực hành học sinh phải thực hiện những công việc cơ bản, giáo
viên chỉ hướng dẫn và làm mẫu, học sinh có được trực tiếp làm việc thì mới đảm
bảo mục tiêu là học sinh được tự mình tìm tòi, phát hiện kiến thức trên sản phẩm
thực hành, trên cơ sở đó giúp học sinh phát huy tính tích cực tư duy , tự lực,
chủ động giúp học sinh có thể tìm ra kiến thức từ đó hình thành các kỹ năng kỹ
xảo, thúc đẩy tư duy tích cực cho học sinh, tạo hứng thú học tập cho học sinh
yêu thích bộ môn.
3.Tổng kết đánh giá.
Tổng kết đánh giá là khâu quan trọng trong phương pháp dạy học. Trên cơ
sở đó cần kết hợp sự đánh giá của giáo viên với sự tự đánh giá của học sinh, qua
đó giáo viên thấy được kết quả học tập của các em và mức độ truyền đạt kiến
thức của mình từ đó rút ra được kinh nghiệm nhằm điều chỉnh phương pháp
dạy học của mình sao cho có hiệu quả và thích hợp với đối tượng mình giảng
dạy.
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

11
Sáng kiến kinh nghiệm 

- Biết đặt các thí nghiệm để tìm hiểu những điều kiện bảo đảm cho enzim
hoạt động ( trong thí nghiệm này enzim trong nước bọt chỉ tác động với tinh bột
chín trong điều kiện áp suất 1 at, t
0
= 37
0
C, môi trường kiềm nhẹ)
- Biết rút ra kết luận từ kết quả so sánh giữa thí nghiệm với đối chứng.
- Rèn luyện tính bền bỉ, khoa học.
- Giáo dục vệ sinh ăn uống.
II-Chuẩn bị:
1. Dụng cụ thực hành :12 ống nghiệm nhỏ, giá để ống nghiệm, đèn cồn và giá
đun, ống đong chia độ, cuộn giấy đo pH, phễu nhỏ và bông lọc, bình thuỷ tinh,
đũa thuỷ tinh, nhiệt kế, cặp ống nghiệm, mayso đun nước.
2. Vật liệu :
- Nước bọt hoà loãng( 25%) lọc qua bông lọc.
- Hồ tinh bột 1%
- Hoá chất : dd HCl 2%, dd Iốt 1%, thuốc thử Strôme
III.Nội dung và cách tiến hành:
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

13
Sáng kiến kinh nghiệm 

Bước 1: Hướng dẫn thực hành:
* HĐ1: Tổ chức thực hành
- GV phân chia các nhóm thực hành.
- GV kiểm tra các dụng cụ thực hành của các nhóm.
- GV hướng dẫn cách pha nước bọt( 6ml nước bọt + 18 ml nước cất)
* HĐ2: Hướng dẫn học sinh cách làm thí nghiệm:

1
và C
2
+ Ống D thành: D
1
và D
2
- Tiếp tục hướng dẫn HS cách kiểm tra như sau:
+ Ống A
1

+ Ống B
1
Thêm vào mỗi ống vài giọt dd Iốt 1%
+ Ống C
1
+ Ống D
1
+ Ống A
2

+ Ống B
2
Thêm vào mỗi ống vài giọt dd Strôme.
+ Ống C
2
Đun sôi mỗi ống trên ngọn lửa đèn cồn.
+ Ống D
2
Bước 2: Hoạt động thực hành:

Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

16
Sáng kiến kinh nghiệm 

Bảng 26.1:
Các ống
nghiệm
Hiện tượng
( độ trong)
Giải thích
A Không đổi Nước lã không có enzim biến đổi tinh bột.
B Tăng lên Nước bọt có enzim làm biến đổi tinh bột.
C Không đổi Nước bọt đun sôi làm mất hoạt tính của enzim biến
đổi tinh bột
D Không đổi Do dd HCl đã hạ thấp pH nên enzim trong nước bọt
không hoạt động, không làm biến đổi tinh bột
Bảng 26.2:
Các ống
nghiệm
Hiện tượng
( màu sắc)
Giải thich
A
1
Có màu xanh
Nước lã không có enzim biến đổi tinh bột
thành đường
A
2

VI. KẾT LUẬN VÀ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT:
1. Kết luận:
Qua nghiên cứu ta thấy được vai trò to lớn của các tiết thực hành góp phần
hệ thống hoá kiến thức, hình thành kiếnthức ở học sinh một cách logic và sâu
sắc.Tuy rằng nó chiếm thời lượng nhỏ ( 7/70 tiết) nhưng rõ ràng để giảng dạy có
hiệu quả thì lýluận luôn luôn phải gắn liền với thực tiễn,lý thuyết phải gắn liền
với thực hành đặc biệt là bộ môn Sinh học.
Để nâng cao chất lượng các tiết thực hành ở chương trình Sinh học 8 Giáo
viên cần phải chuẩn bị chu đáo cho các tiết thực hành, kết hợp linh hoạt các
phương pháp thực hành và yêu cầu HS có thái độ nghiêm túc trong quá trình
chuẩn bị đồ dùng và thực hành. Từ đó góp phần nâng cao hiểu biết về môn Sinh
học, yêu thích bộ môn và nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
2. Ý kiến đề xuất:
* Đối với các cấp quản lý giáo dục :
-Nên thường xuyên tổ chức những đợt thực tập cụm để thảo luận, rút kinh
nghiệm, tìm ra những bài học quý báu nhất cho việc giảng dạy các bài thực hành.
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

18
Sáng kiến kinh nghiệm 

- Cung cấp bổ sung các đồ dùng thực hành.
- Kiểm tra thường xuyên hơn việc sử dụng thiết bị dạy học ở trên lớp của
mỗi giáo viên.
- Tổ chức bồi dưỡng về sử dụng các thiết bị dạy học cho giáo viên.
* Đối với các giáo viên dạy bộ môn:
- Thường xuyên trau dồi kiến thức, tự rút kinh nghiệm qua các bài thực
hành.
- Cần có kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy các bài thực hành theo PPCT và căn
cứ tình hình thực tế của nhà trường và địa phương.

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……….
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Giáo viên : Hoàng Hồng Tuấn TRƯỜNG THCS LAN MẪU

20
Sáng kiến kinh nghiệm 

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
MỤC LỤC