Vận dụng phơng pháp dạy học tích cực
trong dạy học bàI chu vi hình tròn
(Sách giáo khoa toán 5, trang 134)
I. Bản chất của phơng pháp dạy học tích cực trong dạy Học toán ở tiểu học
Phơng pháp dạy học tích cực là một hệ thống phơng pháp tác động liên
tục của giáo viên nhằm khêu gợi t duy học sinh, tổ chức hoạt động nhận
thức của học sinh theo quy trình. Phơng pháp này, tạo điều kiện cho giáo
viên và học sinh đều tham gia tích cực vào quá trình dạy học, học sinh đợc
tiếp cận kiến thức bằng hoạt động làm bài tập, học sinh đợc làm việc cá
nhân hoặc theo nhóm, trao đổi, hợp tác với bạn với thầy.
Trong phơng pháp dạy học tích cực:
- Giáo viên giữ vai trò chủ đạo, tổ chức các tình huống học tập, hớng dẫn
học sinh giải quyết vấn đề, khẳng định kiến thức mới trong vốn tri thức của
học sinh, đảm bảo an toàn của quá trình dạy học.Vì vậy, nói chung, giáo
viên nói ít, giảng giải ít nhng lại thờng xuyên làm việc với từng nhóm học
sinh hoặc từng học sinh. Đòi hỏi giáo viên phải biết cách tổ chức các hoạt
động của học sinh, đồng thời phải có một tri thức vợt ra ngoài lĩnh vực hạn
chế của bộ môn mình dạy để có thể làm chủ nội dung và nghệ thuật dạy.
Cách dạy nh thế giúp giáo viên nắm đợc khả năng học của từng học sinh từ
đó có thể giúp học sinh phát triển năng lực, sở trờng cá nhân.
- Học sinh là chủ thể nhận thức, phải chủ động, độc lập suy nghĩ, làm
việc tích cực và biết tự học, tự chiếm lĩnh tri thức từ nhiều nguồn khác nhau
dới sự theo dõi, hớng dẫn của giáo viên. Cách học này sinh tạo cho học sinh
thói quen làm việc tự giác, chủ động không rập khuôn, biết tự đánh giá và
đánh giá kết quả học tập của mình, của bạn, đặc biệt là tạo niềm vui, niềm
tin trong học tập.
1
Nh vậy, học sinh trở thành trung tâm của quá trình dạy học nghĩa là học
sinh phải hoạt động nhiều, hoạt động để đạt đợc các yêu cầu của bài học.
Giáo viên và học sinh trở thành những ngời cộng tác thực sự trong cùng một
công việc: cả hai cùng đi trên con đờng học theo phơng pháp riêng của mỗi

vi hình tròn có đờng kính 4cm bằng cách nhân đờng kính 4cm với 3,14:
4x 3,14 =12,56 (cm)"
Và đa ra công thức tính chu vi hình tròn:
C=d x 3,14 hoặc C=r x 2 x 3,14.
2. Một số hạn chế.
- Cách xây dựng công thức tính nh thế vẫn áp đặt.
- Cha tạo đợc mối quan hệ chặt chẽ giữa bớc đo chu vi đờng tròn với b-
ớc đa ra công thức tính chu vi.
- Việc đa ra công thức tính dựa trên một ví dụ cha có độ tin cậy cao.

iiI. thiết kế bàI dạy chu vi hình tròn theo định hớng đổi mới phơng pháp dạy
học
Tùy vào tính chất của từng loại bài dạy, giáo viên có thể xây dựng quy
trình trình các bớc vận dụng phơng pháp dạy học tích cực vào trong quá
trình dạy học của mình. Dạy học bài chu vi hình tròn có thể tiến hành
theo quy trình sau:
Bớc1: Nêu nhiệm vụ nhận thức nhằm định hớng sự chú ý học sinh.
3
Trong bớc này, việc xây dựng tình huống có vấn đề hay chọn sự kiện
mở đầu rất quan trọng. Mục đích là nhằm tạo những tình huống có vấn đề,
sự khó khăn nhất định về mặt nhận thức đối với vấn đề đó, làm xuất hiện
mâu thuẫn trong nhận thức của học sinh, từ đó làm nảy sinh nhu cầu cần đ-
ợc giải quyết.
Bớc 2: Hành động với đồ vật kết hợp với quan sát
Trong bớc này, học sinh đợc hành động với đồ vật kết hợp với quan
sát để tìm mối quan hệ nhằm giải quyết nhiệm vụ đặt ra, giáo viên nên
khuyến khích học sinh mạnh dạn đa ra những suy nghĩ riêng của mình
nhằm phát huy tính độc lập, sáng tạo, tạo tâm lý phấn khởi, tự tin.
Bớc 3: Khái quát hóa các dấu hiệu chung để hình thành khái niệm
Bớc này đòi hỏi học sinh phải biết tổng hợp hóa, khái quát hóa

Chia số đo chu vi của đờng tròn cho số đo đờng kính của nó và yêu cầu
các cá nhân (hoặc các nhóm) báo cáo kết quả của phép chia.
Kết quả của phép chia đó là: 3 hoặc 3,15 hoặc 3,2
Bớc 3: Khái quát hóa các dấu hiệu chung để hình thành khái niệm.
Hoạt động 1:
Sau khi học sinh báo cáo kết quả, giáo viên tổng kết: các nhà toán học
đã tính đợc một cách gần nh chính xác tỉ số đó là 3,14.
Hoạt động 2:
Học sinh tự rút ra công thức:
C/d = 3,14 suy ra C = d x 3,14 hoặc C = r x 2 x 3,14
Bớc 4: Củng cố và kiểm tra nhận thức của học sinh.
5
Trong bớc này, đầu tiên giáo viên tổng kết rồi sau đó yêu cầu một số
học sinh nhắc lại công thức, quy tắc tính chu vi hình tròn và sau đó cho học
sinh làm các bài tập để kiểm tra nhận thức của các em.
IV. Nhận xét
Việc dạy học theo mô hình trên có những u điểm sau:
- Dới sự hớng dẫn của giáo viên và bằng hoạt động của mình, học sinh tự
mình phát hiện ra kiến thức.
- Cách học thành nh thế sẽ phát huy đợc tính tích cực của học sinh.
- Học sinh tự hoạt động để phát hiện ra kiến thức nên các em rất phấn
khởi và khắc sâu đợc kiến thức bài học.
- Việc xuất hiện số 3,14 từ nhiều phép chia trên các hình tròn khác nhau
có độ tin cậy hơn so với một trờng hợp nh trong sách giáo khoa.
- Cách thức này phù hợp với đặc điểm nhận thức của học sinh: tiếp thu
tri thức thông qua con đờng thực hành - luyện tập.
Bài dạy này tôi đã cho một số giáo viên thử nghiệm trên một số lớp ở
thành phố Vinh và thị xã Hà Tĩnh. Kết quả là học sinh rất hồ hởi, tích cực
hoạt động và tiếp thu tốt nội dung bài học còn giáo viên hài lòng với cách
dạy của mình.