ĐẶT VẤN ĐỀ
Để xác định vụ việc dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà cụ thể
nào, đầu tiên, người ta phải xác định vụ việc đó có thuộc thẩm quyền sơ thẩm
dân sự của Toà án theo loại việc hay không, sau đó căn cứ vào luật thực định để
xác định xem vụ việc đó thuộc thẩm quyền sơ thẩm của Toà án cấp nào và bước
sau cùng là xác định trong số các Toà án cùng cấp đó thì Toà án lãnh thổ nào sẽ
có thẩm quyền giải quyết. Nếu có nhiều Toà án có thẩm quyền xét xử trong cùng
một vụ việc thì các đương sự có thể lựa chọn Toà án theo quy định của pháp
luật. Sau đây nhóm 3 sẽ phân tích hai quy định: Thẩm quyền sơ thẩm của Toà
án theo lãnh thổ và Quyền lựa chọn toà án của đương sự, để làm rõ hơn vấn đề
trên.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Thẩm quyền sơ thẩm của Toà án theo lãnh thổ.
Việc xây dựng các quy định về thẩm quyền theo lãnh thổ được dựa trên hai
yêu cầu cơ bản là: tạo điều kiện thuận lợi cho Toà án trong việc giải quyết nhanh
chóng và chính xác vụ việc dân sự đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các
đương sự trong việc tham gia tố tụng.
1. Khái niệm và ý nghĩa của việc phân định thẩm quyền sơ thẩm dân sự của
Toà án theo lãnh thổ.
- Việc phân định thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ: là việc phân định
thẩm quyền sơ thẩm vụ việc dân sự giữa các toà án cùng cấp với nhau.
- Việc phân định này có ý nghĩa: Đối với đương sự: Là cơ sở pháp lý để
nguyên đơn chủ động trong việc xác định được Toà án mà mình có thể gửi đơn
kiện hoặc lựa chọn Toà án thuận lợi nhất cho mình trong việc tham gia tố tụng.
Bên cạnh đó còn giúp các đương sự nhanh chóng thực hiện được quyền khởi
kiện để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, tránh được việc gửi đơn kiện ra
Toà án không có thẩm quyền gây mất thời gian và chi phí không đáng có.
Đối với Toà án: Xác định một vụ việc cụ thể có thuộc thẩm quyền giải
quyết của mình hay không ? Và đây cũng là cơ sở để giải quyết trong trường hợp
có tranh chấp về quyền sơ thẩm dân sự giữa các Toà án cùng cấp.
2. Thẩm quyền sơ thẩm dân sự của Toà án theo lãnh thổ.

bố mất năng lực hành vi dân sự hoặc hạn chế hành vi dân sự cư trú, làm việc giải
quyết.
o Đối với yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú và
quản lý tài sản của người đó yêu cầu tuyên bố một người mất tích hoặc là đã chết
thì sẽ do Tòa án nơi người bị yêu cầu thông báo tìm kiếm người vắng mặt tại nơi
2
cư trú, bị yêu cầu tuyên bố mất tích hoặc là đã chết có nơi cư trú cuối cùng giải
quyết.
o Đối với yêu cầu hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích hoặc là đã chết
thì sẽ do Tòa án đã ra tuyên bố một người mất tích hoặc là đã chết giải quyết;
o Đối với yêu cầu công nhận và cho thi hành ở Việt Nam bản án, quyết
định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Tòa án
nước ngoài thì sẽ do Tòa án nơi người phải thi hành bản án, quyết định dân sự,
hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Tòa án nước ngoài
cư trú, làm việc, nếu người phải thi hành án là cá nhân hoặc nơi người thi hành
án có trụ sở, nếu người phải thi hành án là cơ quan, tổ chức hoặc nơi có tài sản
liên quan đến thi hành bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài giải quyết;
o Đối với yêu cầu không công nhận bản án, quyết định dân sự, hôn nhân
và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Tòa án nước ngoài không có
yêu cầu thi hành tài Việt Nam thì sẽ do Tòa án nơi người gửi đơn cư trú, làm
việc, nếu người gửi đơn là cá nhân hoặc nơi người gửi đơn có trụ sở, nếu người
gửi đơn là cơ quan, tổ chức giải quyết;
o Đối với yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam quyết định
của Trọng tài nước ngoài thì sẽ do Toà án nơi người phải thi hành quyết định của
Trọng tài nước ngoài cư trú, làm việc, nếu người phải thi hành là cá nhân hoặc
nơi người phải thi hành có trụ sở, nếu người phải thi hành là cơ quan, tổ chức
hoặc nơi có tài sản liên quan đến việc thi hành quyết định của Trọng tài nước
ngoài giải quyết.
- Đối với các yêu cầu liên quan đến việc Trọng tài thương mại Việt Nam
giải quyết các vụ tranh chấp thì việc xác định thẩm quyền của Tòa án theo lãnh

o Đối với yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi thì sẽ do Tòa án nơi cha,
mẹ nuôi hoặc con nuôi cư trú, làm việc giải quyết;
3. Thực tiễn của việc áp dụng thẩm quyền sơ thẩm dân sự của Tòa án theo
lãnh thổ và một số kiến nghị
Theo báo cáo tổng kết ngành Tòa án 2009 của TANDTC: kết quả thụ lí giải
quyết của Tòa án cấp sơ thẩm thụ lí 1764 vụ, đã giải quyết 1634 vụ, đạt 92,6%.
Điều đó cho thấy, chất lượng sơ thẩm dân sự của Tòa án đang ngày càng cao
hơn. Tuy nhiên, việc áp dụng thẩm quyền dân sự sơ thẩm của Tòa án theo lãnh
thổ vẫn còn một số những hạn chế:
Thứ nhất: Việc xác định thẩm quyền của Tòa án theo nơi có bất động
sản tranh chấp còn nhiều vướng mắc. Trước đây, theo quy định của Pháp
lệnh thủ tục giải quyết các vụ án dân sự 1989 thì “ Tranh chấp bất động sản
do Tòa án nơi có bất động sản tranh chấp”. Nhưng Pháp lệnh thủ tục giải
4
quyết các vụ án kinh tế năm 1994 lại quy định: “trong trường hợp vụ án chỉ
liên quan đến bất động sản thì Tòa án nơi có bất động sản giải quyết”. Vì
thế các Tòa án gặp nhiều khó khăn, lúng túng trong việc xác định tranh
chấp nào là tranh chấp về bất động sản do có nhiều ý kiến khác nhau như
có phải tất cả những tranh chấp liên quan đến bất động sản đều thuộc thẩm
quyền của Tòa án nơi có bất động sản đó; hay chỉ những tranh chấp mà đối
tượng tranh chấp là bất động sản là tranh chấp chính thì mới thuộc thẩm
quyền của Tòa án nơi có bất động sản giải quyết. Vì vậy, cần có sự điều chỉnh
quy định tại điểm c khoản 1 điều 35 theo tinh thần tránh những tranh chấp bất
động sản chỉ có toà án nơi có bất động sản giải quyết.
Thứ hai: Việc xác định thẩm quyền trong trường hợp tranh chấp về
quan hệ về tài sản bao gồm cả động sản và bất động sản. Đối với những vụ
việc chỉ có một quan hệ pháp luật tranh chấp là quan hệ về tài sản nhưng
tài sản là đối tượng tranh chấp lại bao gồm cả động sản và bất động sản.
Dẫn đến các Tòa án bị lúng túng khi xác định thẩm quyền của Tòa án trong
trường hợp đương sự có tranh chấp và yêu cầu chia tài sản chung của vợ