Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
Mục lục
Trang
A.Lời mở đầu ………………………………………………………………………2
B.Nội dung
I.Những vấn đề lí luận về kinh tế thị trường ……………………………………..3
1.Quan niệm và đặc điểm của kinh tế tư nhân …………………………………3
2.Tính tất yếu khách quan của sự tồn tại và
phát kinh tế tư nhân ……………………………………………………………...4
3.Bài học lịch sử về phát triển kinh tế tư nhân
rút ra từ kinh nghiệm của một số nước trên thế giới …………………………..4
3.1.Khảo sát tư tưởng của Lê-nin về sự cần thiết phát
triển kinh tế tư nhân trong thời kì chính sách kinh tế mới ……………….4
3.2.Kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân Trung Quốc
trong bối cảnh hội nhập …………………………………………………….5
II.Thực trạng kinh tế tư nhân ở Việt Nam trong quá trình hình thành
và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ……………8
1.Tiền đề phát triển ……………………………………………………………….8
1.1.Thời kì trước đổi mới ………………………………………………………..8
1.2.Thời kì đổi mới ………………………………………………………………8
2.Đánh giá chung về thực trạng kinh tế tư nhân ở Việt Nam ………………….8
2.1.Thành tựu ……………………………………………………………………9
2.2.Tồn tại và nguyên nhân những tồn tại ……………………9
III.Một số giả pháp cơ bản nhằm thúc đẩy sự sự phát triển kinh tế
nhân Việt Nam trong nền kinh tế……………………………………. …11
1.Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho kinh tế tư nhân ………………......11
2.Nhà nước cần có biện pháp hỗ trợ cho kinh tế tư nhân …………………..….11
3.Phát triển các mối quan hệ hợp doanh giữa nhà nước với tư nhân
giữa tư nhân trong nước với nước ngoài………………………………………12
4.Đổi mới cơ chế chính sách tài chính nhằm thúc đẩy sự phát
triển của kinh tế tư nhân ……………………………………………………..13

Đồng thời chỉ ra một số hạn chế trong quá trình xây dựng và phát triển thành phần
kinh tế này và đưa ra một số biện pháp khắc phục các hạn chế đó.
Tác giả đề án
Lưu Huy Thưởng
Kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
2
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
B. NỘI DUNG
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*
I.Những vấn đề lí luận về nền kinh tế tư nhân
1.Quan niệm và đặc điểm của kinh tế tư nhân
Quan niệm:
Kinh tế tư nhân là thành phần kinh tế dựa trên chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu
sản xuất, với lao động của các chủ thể kinh tế và lao động làm thuê, bao gồm: kinh
tế cá thể, kinh tế tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân.
Cho đến nay có nhiều cách khác để xác định cơ cấu và các nấc thang phát triển
của kinh tế tư nhân. Sau cách mạng Tháng Mười 1917, V.I.Lênin đã chỉ ra kết cấu
kinh tế tư nhân ở nước Nga lúc đó gồm:”Kinh tế nông dân kiểu gia trưởng, kinh tế
sản xuất hàng hóa nhỏ, kinh tế tư bản tư nhân.” Ở nước ta, từ khi đổi mới trong các
văn kiện Đại hội đã xác định có những thành phần kinh tế, trong đó kinh tế tư nhân
dược chia làm hai thành phần:”Kinh tế cá thể, tiểu chủ, và kinh tế tư bản tư
nhân.”Đến báo cáo chính trị Đại hội X của Đảng lại xác định thành phần kinh tế tư
nhân bao gồm: “Cá thể tiểu chủ, tư bản tư nhân.”
Đặc điểm:
-Kinh tế tư nhân gắn liền với lợi ích cá nhân- một trong những động lực thúc
đẩy xã hội. Sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người từ xưa đền nay đã cho thấy
lợi ích của mỗi cá nhân là động lực trước hết và chủ yếu thúc đẩy xã hội phát triển.
Điều cốt yếu là phải tạo ra và sử dụng động lực đó cho phù hợp phục vụ cho lợi ích
chung của toàn xã hội. Nền kinh tế thị trường tồn tại mấy trăm năm vẫn chủ yễu dựa
trên lợi ích cá nhân. Do gắn liền với lợi ích cá nhân nên kinh tế tư nhân có sức sống

tiềm lực lớn hơn kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa trong khi chúng ta chưa đủ khả năng làm điều đó một cách hiệu quả.
Nếu so sánh, đối chiếu với các hình thức sở hữu khác, thì phải thừa nhận rằng
trong nền kinh tế thị trường, sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất là hình thức sở hữu
phù hợp hơn cả. Trong hình thức sở hữu đó, mục đích của sản xuất hàng hoá không
phải là sản xuất ra giá trị sử dụng mà thông qua sản xuất giá trị sử dụng để thực hiện
giá trị của hàng hoá, và từ đó đạt được lợi nhuận. Để làm được điều này, trước hết
phải xác định rõ quan hệ hàng hoá, sau đó mới xác định quan hệ lợi ích được thực
hiện trong hàng hoá. Do hàng hoá được sản xuất ra từ các tư liệu sản xuất, nên muốn
xác định quan hệ hàng hoá thì phải xác định được các quan hệ sản xuất để sản xuất
ra hàng hoá đó. Quan hệ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất cơ bản đã đáp ứng được
yêu cầu này; bởi một đặc trưng của chủ yếu của nền kinh tế thị trường là thừa nhận
lợi ích cá nhân và dựa trên cở cấu quyền tài sản phân tán. Thực tế cho thấy, nếu
không có sự giao dịch chuyển nhượng tài sản giữa các doanh nghiệp, giữa các cá
nhân sản xuất hàng hoá, thì cũng không có cạnh tranh về giá cả và thị trường theo
đúng nghĩa của nó; do vậy cũng không có nền kinh tế thị trường thực sự.
3.Bài học lịch sử về phát triển kinh tế tư nhân rút ra từ kinh
nghiệm của một số nước trên thế giới.
Kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
4
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
3.1. Khảo sát tư tưởng của Lênin về sự cần thiết phát triển kinh tế tư nhân
trong thời kì chính sách kinh tế mới.
Sau cuộc nội chiến, để thoát khỏi khủng hoảng, V.I.Lênin đã đề xướng chính
sách kinh tế mới. Trong chính sách kinh tế mới của mình, Lênin đã chỉ ra để thoát
khỏi khủng hoảng kinh tế lúc bấy giờ phải sử dụng sức mạnh kinh tế nhiều thành
phần, các hình thức kinh tế quá độ như khuyến khích phát triển sản xuất hàng hóa
nhỏ của nông dân, thợ thủ công; khuyến khích kinh tế tư bản tư nhân; sử dụng chủ
nghĩa tư bản nhà nước; củng cố lại các doanh nghiệp nhà nước, chuyển sang chế độ
hạch tóan kinh tế.

5
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
-Kể từ năm 1993, các chính sách của Đảng và chính phủ Trung Quốc ngày
càng trở nên thân thiết hơn đối với khu vực tư nhân. Ngày 28-8-2004, thủ tướng Ôn
Gia Bảo phát biểu tại hội thảo doanh nghiệp ngoài quốc doanh tổ chức tại thành phố
Ôn Châu, Chiết Giang đã nhấn mạnh:”Theo Nghị Quyết Đại hội XVI của Đảng,
chúng ta cần nắm chắc việc nghiên cứu và xây dựng chính sách về khuyến khích và
ủng hộ phát triển kinh tế ngoái quốc doanh.
Chúng ta phải nhanh chóng hoàn thiện pháp luật các quy chế thúc đẩy kinh tế ngoài
quốc doanh phát triển một cách lành mạnh.”
-Dấu ấn nổi bật trong những thay đổi về mặt chính sách là sự xác định lại cơ
cấu hệ thống kinh tế Trung Quốc trong báo cáo của chủ tịch Giang Trạch Dân đã chỉ
rõ:”Một đặc điểm cơ bản trong thời kì đầu của chủ nghĩa xã hội ở nước ta là kinh tế
nhà nước đóng vai trò chủ đạo và cùng phát triển với nó còn có những hình thức sở
hữu khác.”Ông nhấn mạnh:”Kinh tế phi nhà nước là một thành phần quan trọng
trong nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ở Trung Quốc…” Tư tưởng này đã
được chính thức thừa đưa vào hiến pháp sửa đổi sau đổi mới với nội dung:” Kinh tế
tư nhân và kinh tế cá thể là những thành phần quan trọng trong nền kinh tế thị
trường xã hội chủ nghĩa ở Trung Quốc…””…nhà nước có trách nhiệm bảo đảm tài
sản và thu nhập hợp pháp của khu vực tư nhân”.Đây là một bước tiến lớn trong quá
trình tồn tại và phát triển của Đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Kinh nghiệm:
*Thống nhất nhận thức quan điểm về kinh tế tư nhân
-Từ kinh nghiệm phát triển kinh tế tư nhân của Trung Quốc chúng ta có thể
thấy rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, khu vực tư nhân hoàn
toàn có thể phát triển năng động trong môi trường kinh tế thị trường. Đảng Cộng
sản, nhà nước hoàn toàn có khái niệm quản lí, giám sát và định hướng sự phát triển
của các doanh nghiệp tư nhân.
-Có một thực tế là ở cả Việt nam và Trung Quốc, cam kết chính trị gần như
đóng vai trò quyết định cho sự phát triển của kinh tế tư nhân. Tại Trung Quốc khu