B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
oOo
LÊ TH THÚY AN
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N
CU TRÚC VN CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
GIAI ON 2008 - 2011
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH - NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
oOo
LÊ TH THÚY AN
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N
CU TRÚC VN CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TH
TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM
GIAI ON 2008 – 2011
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã ngành: 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: TS. LÊ TN PHC
TP. H CHÍ MINH - NM 2013
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH CNG HÒA XÃ HI CH NGHA VIT NAM
VIN QUN LÝ ÀO TO SAU I HC c lp - T do - Hnh phúc
TP. H Chí Minh, ngày 20 tháng 03 nm 2013
Nhn xét ca ngi hng dn khoa hc
1. H và tên hc viên: Lê Th Thúy An Khóa: 19
2. Mã ngành: 60340201
3. tài nghiên cu: “Phân tích các nhân t tác đng đn cu trúc vn ca các công
lun vn hoàn toàn trung thc và đáng tin cy.
Hc viên
Lê Th Thúy An
Danh mc bng:
Bng 1: Các nghiên cu thc nghim trc đây
Bng 2: Các gi thuyt
Bng 3: o lng đa cng tuyn
Bng 4: Thng kê mô t
Bng 5: Tóm tt mô hình A
Bng 6: Tóm tt mô hình B
Bng 7: Tóm tt mô hình C
Bng 8: Tóm tt mô hình D
Danh mc ph lc
:
Ph lc 1: Các kt qu hi quy ca t l n TDBV, LDBV và SDBV trong mô hình A
Ph lc 2: Các kt qu hi quy ca t l n TDMV, LDMV và SDMV trong mô hình B
Ph lc 3: Các kt qu hi quy ca t l n TDBV, LDBV, SDBV, TDMV, LDMV và
SDMV trong mô hình C
Ph lc 4: Các kt qu hi quy ca t l n TDBV, LDBV, SDBV, TDMV, LDMV và
SDMV trong mô hình D
Ph lc 5: o lng đa cng tuyn
Ph lc 6: Bng d liu
Ph lc 7: Danh sách các công ty trong mu nghiên cu
DANH MC VIT TT
OLS: Bình phng tuyn tính nh nht (Ordinary Least Squares)
PROF: Li nhun (Profitability)
SIZE: Quy mô doanh nghip (Size)
GROW: C hi tng trng (Growth Opportunities)
TANG: Tài s
n hu hình (Asset Tangibility)
3.1 Ngun d liu 17
3.2 Phân tích d liu 18
3.2.1 Bin ph thuc 18
3.2.2 Các bin đc lp 19
3.2.3 Mô hình nghiên cu 19
4. Kt qu 23
4.1 Phân tích s b 23
Kim tra mc đ vi phm các gi thit trong mô hình 23
Kim đnh đ phù hp ca mô hình 24
Thng kê mô t 25
4.2 Mô hình A 26
4.3 Mô hình B 28
4.4 Mô hình C 30
4.5 Mô hình D 31
5. Các kt qu t vic phân tích mô hình 34
5.1 Li nhun 34
5.2 Quy mô doanh nghip 34
5.3 C hi tng trng 35
5.4 Tài sn hu hình 36
5.5 Tm chn thu không s dng n 37
5.6 Ri ro kinh doanh 37
5.7 Tính thanh khon 38
5.8 c tính riêng ca sn phm 38
6. Kt lun 40
6.1 Các hn ch ca đ tài 41
6.2 Các kin ngh cho các nghiên cu tip theo 42
TÀI LIU THAM KHO 43
PH LC
46
1
da trên đ tài nghiên cu ca Modigliani và Miller (1958 – mt đ tài có tính
nh hng sâu rng), và bng các phng pháp mi nht xác đnh các yu t tác
đng đn cu trúc vn. Riêng trong phm vi ca đ tài nghiên cu này, Tác gi
phân tích cu trúc vn và các yu t nh hng đn cu trúc vn ca các công ty
phi tài chính niêm yt trên yt trên th trng chng khoán Vit Nam trong giai
đon t nm 2008 đn nm 2011. Nh vy, mc tiêu ca đ tài nghiên cu này
là
“Xác đnh các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca doanh nghip” và
“S khác bit gia cu trúc vn ca các công ty Vit Nam và các nc trên th
gii” đ m rng và phát trin các nghiên cu trc đây – nhng nghiên cu đã
đc thc hin t nhng nm 2000.
Các d liu ca đ tài đc thu thp t các ngun th cp và đc phân
tích da trên mô hình c lng bình phng nh nht (OLS). Phng pháp
OLS đã đc s dng trong công trình nghiên cu ca Ozkan (2001), Bennett
and Donnelly (2003) và Sinan Akdal (2010) – đây là 3 công trình đã kim đnh
mi tng quan gia t l đòn by và các bin ph thuc nh li nhun, quy mô
doanh nghip, c hi tng trng, tài sn hu hình, tm chn thu không s
dng n, ri ro kinh doanh, và tính thanh khon.
đt đc mc tiêu này đ tài nghiên cu s tp trung tr li các câu
3
hi sau:
Có s tng quan mt thit nào gia cu trúc vn và các yu t ni ti
ca doanh nghip không.
im khác bit gia cu trúc vn ca các công ty niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam và các nc trên th gii.
Kt cu lun vn
Lun vn đc chia thành 6 phn.
Phn <1> – Gii thiu
Phn <2> – Tng quan lý thuyt: trình bày các lý thuyt c bn v cu
trúc vn và đim li các nghiên cu trc đây v các ch đ liên quan.
Theory)
Cm t “kit qu tài chính (financial distress)” có vai trò quan trng trong
các lý thuyt cu trúc vn. Berk và DeMarzo (2007, Trang 509) đã đnh ngha
chi phí tài chính nh sau: "khi mt công ty đi mt vi khó khn trong vic
thanh toán các ngha v n, thì có ngha là công ty đó đang trong tình trng kit
qu tài chính”. Khi mt công ty s dng thêm mt đng vn vay đ tài tr cho
hot đng kinh doanh và đu t, thì xác sut v n ca công ty cng theo đó
tng lên (Kraus và Litzenberger, 1973). Các chi phí phát sinh t kit qu tài
chính đóng vai trò quan trng đi vi các quyt đnh tng lai ca công ty nh
chính sách đu t, vic ct gim các hot đng nghiên cu phát trin (R&D), chi
phí đào to và qung cáo (Warner,1977). Tt c nhng quyt đnh trên s nh
hng tiêu cc, thm chí làm gim giá tr công ty; và do đó, làm thit hi cho
các c đông (Arnold, 2008).
5
Có hai loi chi phí có th phát sinh t kit qu tài chính; đó là chi phí trc
tip và chi phí gián tip. Chi phí trc tip gm chi phí phá sn, chi phí hành
chính và chi phí pháp lý (Warner, 1977). Trong khi đó, chi phí gián tip s phát
sinh do các quyt đnh liên quan đn vic gii quyt kit qu tài chính. Nh đã
đ cp trên, các quyt đnh đó có th là nhng thay đi trong chính sách đu
t; ví d: hoãn các khon đu t có NPV dng, hoc loi b toàn b các c hi
đu t, gim chi phí đào to, gim các hot đng R&D và qung cáo tip th
(Arnold, 2008).
Lý thuyt đánh đi (trade-off theory) cho rng: li ích tm chn thu t lãi
vay và chi phí phá sn đóng vai trò quan trng trong vic quyt đnh t l đòn
by ca công ty. Lý thuyt này cho rng tng giá tr ca mt công ty s dng
đòn by = giá tr ca mt công ty không s dng đòn by (+) giá tr hin ti ca
li ích tm chn thu t vic s dng vn vay (–) giá tr hin ti ca chi phí tài
chính (Berk và DeMarzo, 2007). Do
đó, công ty s tìm ra mt t l n ti u sao
cho li ích t tm chn thu có th bù đp đc các chi phí trong trng hp
hoc n đ tài tr cho các khon đu t có NPV dng. Theo Myers và Majluf
(1984), vic phát hành thêm vn c phn có ngha là đa ra th trng mt tín
hiu xu: vn c phn ca công ty này đang b đnh giá cao. Tuy nhiên, phát
hành n có ngha là đa ra th trng mt tín hiu: c phiu ca công ty đang b
đnh giá thp. Chính s đi lp này dn đn s
tng tác gia quyt đnh đu t
và ngun tài tr (Gajurel, 2005, trang 19).
Lý thuyt trt t phân hng cho rng không có mc mc tiêu chính xác
nào cho t l đòn by và li ích t tm chn thu; và nhng kit qu tài chính
đc xem nh
là các yu t kém hiu qu khi xác đnh cu trúc vn (Myers,
2001). Ngoài ra, Ông tip tc ng h quan đim: Lý thuyt đánh đi không phân
bit ngun vn nh là ngun tài tr bên ngoài hay ni b; và Ông cng cho
rng: có mi tng quan thun gia li nhun và t l n. Tuy nhiên, Lý thuyt
trt t phân hng ng h mi quan h tng quan nghch; và Myers and Majluf
(1984) cho rng các công ty có li nhun thp thì có xác sut vay n cao hn đ
tài tr các khon đu t có NPV dng; và nh đó, công ty s tng li nhun
ca mình. Thêm vào đó, các nghiên cu ca Ozkan (2001), Kester (1986) và
Titman & Wessels (1988) cng tán thành mi tng quan nghch gia đòn by
7
và li nhun. Nh vy, Lý thuyt trt t phân hng có đ chính xác cao hn trong
vic gii thích mi tng quan nghch gia t l n và li nhun hn là Lý
thuyt đánh đi.
2.3 Chi phí đi din (Agency Cost)
Lý thuyt cu trúc vn da trên chi phí đi din đc đ cp đn đu
tiên trong mt nghiên c
u
c
a Fama và Miller (1972). V sau, lý thuyt chi phí
các trò chi này trong tng lai s làm cho các nhà đu t tr giá thp hn đi
vi giá tr ca doanh nghip hin ti. Còn đi vi các trái ch, h đã kp thi
chit khu ri ro này vào trong mc lãi sut ca các khon cho vay. Các c
đông ca công ty phi tr lãi vay nhiu hn, phi gánh chu s gim giá th
trng ca c phn s hu, nên h là ngi gánh chu cui cùng.
Jensen (1986) cng cho rng mt công ty di dào tin mt s có nhiu kh
nng là chu chi phí đi din. Khi s di dào tin mt gim dn và n tng lên,
thì khi đó công ty s b hn ch ngun vn tài tr cho các khon đu t và chi
tiêu. Do đó, nhng ngi qun lý có xu hng c gng qun lý công ty thn
trng hn đ không phi đi mt vi tình trng kit qu tài chính; và do đó có
th làm gim xác sut chu chi phí đi din. Theo công trình nghiên cu ca
Harris và Raviv (1991), đòn by đc s dng nh mt công c đ to đng lc
và khuôn kh cho vic qun lý và gim thiu chi phí đi din.
Tóm li, Harris và Raviv (1991) cho rng có mi tng quan thun gia
các yu t: t l đòn by, dòng tin t do, giá tr công ty và tính thanh khon.
2.4 Các nghiên cu thc nghim trc đây
Khi xem xét các nghiên cu thc nghim trc đây Tác gi nhn thy
rng cho đn nay vn cha có mô hình tng quát nào v các yu t quyt đnh
cu trúc vn đc chp nhn. Mi nhà nghiên cu xem xét các yu t khác nhau
có th tác đng đn cu trúc vn. Mt s nghiên cu ni bt gn đây đc trình
bày c th trong Bng 1.
9
Bng 1: Các nghiên cu thc nghim trc
đây
Các nhân t quyt đnh cu trúc vn
Nghiên cu
Chu k d
liu
Tp trung
Kích thc
Các công ty phi tài
chính Anh
390 P, S, G, NDTS
Bevan
&Danbolt
(2002)
2001 - 2002
Các công ty Châu
Âu
710 S,V
nh hng ca
ngành công
nghip - Hn mc
đu t - nhp khu
- Hn mc tín
dng
Chen (2003) 1995 - 2000
Các công ty niêm
yt Trung Quc
88
P, S, G, T
Gaud et al.
(2003)
1991 - 2000
Các công ty niêm
yt Thy S
106 P, S, G, T, V
Sahh & Hijazi
(2004)
1997 - 2001
(2008)
yt Rumani
Psillaki &
Daskalakis
(2008)
1998 - 2002
Các doanh nghip
va và nh Hy
Lp, Pháp, Ý và B
ào Nha
3630 P, S, G, T, V
Deari & Deari
(2009)
2005 - 2007
Các công ty niêm
yt và cha niêm
yt Macedonian
32 P, S, G, T, NDTS
Liu & Ren
(2009)
2004 - 2007
Các công ty CNTT
đc niêm yt
Trung Quc
92 P,S,G,T
Tính thanh kho
n
Abor (2009) 1998 - 2003
Các công ty
Ghana
Global Vantage
15177 S,T
Tính thanh khon
- Chi phí nghiên
cu và phát trin
Ramlall (2009) 2005 - 2006
Các công ty không
niêm yt và phi tài
chính Mauritius
450 P,S,G,T,NDTS Tính thanh khon
- Thi k
Ramachandran
&
Packkirisamy
(2010)
1996 - 2007
Các công ty n
73 P,S Chi tr c tc
11
2.5 Các yu t ni ti ca doanh nghip
Các nghiên cu trc đây ca Vasiliou & Daskalakis (2009), Ramlall
(2009), Oztekin (2009)
và Sinan AKDAL (2010) v các yu t tác đng đn cu
trúc vn đã xem xét các yu t ni ti ca doanh nghip nh li nhun, quy mô
doanh nghip, c hi tng trng, tài sn hu hình, tm chn thu không s
dng n, ri ro kinh doanh, đc tính riêng ca sn phm, các bin gi v thi
gian, mc ri ro thu nhp, ngành, c cu s hu và tính thanh khon. Trong
phm vi đ tài nghiên cu này, các yu t ph bin và có tác đng mnh đn cu
trúc vn nh: li nhun, quy mô doanh nghip, c hi tng trng, tài sn hu
by
H1: Có s tng quan nghch gia quy mô doanh nghip và t l đòn
by
Gi thuyt 2B:
H0: Có s tng quan thun gia quy mô doanh nghip và t l đòn
by dài hn
H1: Có s tng quan nghch gia quy mô doanh nghip và t l đòn
by dài hn
Gi thuyt 2C:
H0: Có s tng quan thun gia quy mô doanh nghip và t l đòn
by ngn hn
H1: Có s tng quan nghch gia quy mô doanh nghip và t l đòn
by ngn hn
2.5.3 C hi tng trng (Growth Opportunities)
C hi tng trng có th đc đnh ngha theo nhiu cách khác nhau; vì
vy, các nghiên cu thc nghim trc đây đã xem xét các thc đo khác
nhau v c hi tng trng. Cng ging nh các nghiên cu ca Bevan &
Danbolt (2000), Gaudetal (2003), Rajan & Zingales (2005) và Sinan
13
AKDAL (2010); trong đ tài nghiên cu này, t s giá th trng trên giá tr
s sách đc s dng nh là ch s đi din cho c hi tng trng.
GROW = Giá tr th trng / Giá tr s sách
Gi thuyt 3:
H0: Có s tng quan nghch gia c hi tng trng và t l đòn by
H1: Có s tng quan thun gia c hi tng trng và t l đòn by
2.5.4 Tài sn hu hình (Asset Tangibility)
Jensen và Meckling (1976), Rajan & Zingales (1995), Bennett & Donnelly
(2003), Gaudet al. (2003) và Sinan AKDAL (2010) cho rng tài sn hu hình
tng quan thun vi t l n. Tuy nhiên, Bevan & Danbolt (2000) và
Psillaki & Daskalakis (2008) li cho rng có mi tng quan nghch gia tài
H1: Có s tng quan thun gia tm chn thu không s dng n và
t l đòn by
2.5.6 Ri ro kinh doanh (Volatility)
Psillaki & Daskalakis (2008) và Sinan AKDAL (2010) cho rng có s tng
quan nghch gia ri ro kinh doanh và t l đòn by. Ngc li, Bennett &
Donnelly (1993) li tìm thy bng chng chng minh v mi tng quan
thun gia hai yu t này. Trong đ tài nghiên cu này ri ro kinh doanh
đc đo lng bng đ lch chun ca li nhun trc thu v
à lãi vay:
VOL
= lch chun ca EBIT
Gi thuyt 6:
H0: Có s tng quan nghch gia ri ro kinh doanh và t l đòn by
H1: Có s tng quan thun gia ri ro kinh doanh và t l đòn by
2.5.7 Tính thanh khon (Liquidity)
Ozkan (2001) cho rng không có tác đng rõ ràng nào ca tính thanh khon
15
lên các quyt đnh v cu trúc vn. Sinan AKDAL (2010) li tìm thy bng
chng chng minh v mi tng quan nghch gia hai yu t này. Trong
đ tài nghiên cu này, t l tài sn ngn hn trên n ngn hn đc s dng
nh là ch s đi din v tính thanh khon ca công ty.
LIQ
= Tài sn ngn hn / N ngn hn
Gi thuyt 7:
H0: Có s tng quan nghch gia tính thanh khon và t l đòn by
H1:
Có s tng quan thun gia tính thanh khon và t l đòn by
2.5.8 c tính riêng ca sn phm (Uniqueness)
Titman và Wessel (1998) cho rng, đi vi công ty có sn phm riêng bit và
không thông dng thì khó tìm đc th trng tiêu th khi nn kinh t khng