23
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã đề ra nhiệm vụ "Xây
dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân" [17, tr. 72], đồng thời, khẳng định "Tiếp tục đổi mới tổ chức hoạt động
của chính quyền địa phương. Nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân
dân và Ủy ban nhân dân các cấp, bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách
nhiệm trong việc quyết định và tổ chức thực hiện những chính sách trong phạm
vi được phân cấp" [17, tr. 251]. Trên cơ sở đường lối, chính sách của Đảng,
Quốc hội đã thông qua Hiến pháp ngày 28 - 11 - 2013 (từ đây, viết gọn là
“Hiến pháp năm 2013”), trong đó quy định về chính quyền địa phương tại
Chương 9, gồm 7 điều (Điều 110 - Điều 116) và Luật Tổ chức chính quyền
địa phương ngày 19 - 6 - 2015 (từ đây, viết gọn là “Luật Tổ chức chính
quyền địa phương năm 2015”). Công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam của dân, do dân, vì dân đang đòi hỏi phải cải cách, đổi mới toàn
diện bộ máy nhà nước nói chung, chính quyền địa phương nói riêng, trong đó
có đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh.
Hội đồng nhân dân tỉnh giữ vị trí quan trọng và có vai trò ngày càng
to lớn trong bộ máy nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân
nói chung, chính quyền địa phương nói riêng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên
nhân, tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh hiện nay vẫn còn
những hạn chế nhất định, làm cho bộ máy của nó cồng kềnh, hoạt động kém
hiệu lực, hiệu quả và mang tính hình thức.
Trong bối cảnh chúng ta đang tổ chức thi hành Hiến pháp năm 2013
và sắp tới tổ chức thực hiện Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015
(kể từ ngày 1 - 1 - 2016) và trước yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam của dân, do dân, vì dân thì Hội đồng nhân dân tỉnh cần được tổ
chức và hoạt động như thế nào? Đây là câu hỏi chưa có lời giải đáp đầy đủ.
Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật về đổi mới
tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh, nhưng việc thực hiện đổi

động của Hội đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp
quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân.


23

24

Hai là, đánh giá thực trạng đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội
đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt
Nam của dân, do dân, vì dân trên các phương diện ưu điểm, nhược điểm và
phân tích làm rõ nguyên nhân của ưu, nhược điểm đó.
Ba là, đề xuất những quan điểm khoa học, phương hướng, giải pháp
tiếp tục thực hiện đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh
đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân,
vì dân.

dân, vì dân; đánh giá thực trạng tiến hành đổi mới tổ chức và hoạt động của
Hội đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng thành công Nhà nước
pháp quyền Việt Nam thời gian qua, nhằm chỉ ra ưu điểm, nhược điểm và
phân tích làm rõ nguyên nhân của ưu, nhược điểm đó; đề xuất những quan
điểm, phương hướng, giải pháp tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của
Hội đồng nhân dân tỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng thành công Nhà
nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân ở nước ta…

4. Cơ sở phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu của Luận án

Về mặt lý luận, luận án sẽ góp phần xứng đáng vào việc làm sáng tỏ
nhiều vấn đề quan trọng mà cho tới nay, hoặc chỉ được đề cập phần nào, hoặc
chưa hề được đề cập trong các công trình nghiên cứu như vị trí, vai trò của

việc đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh gắn liền với
những điều kiện lịch sử cụ thể của đất nước trong mỗi thời kỳ một cách
khách quan, phương pháp này tác giả sử dụng chủ yếu tại Chương 3 của
Luận án.
Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác để
thực hiện Luận án như phương pháp phân tích - tổng hợp, so sánh, thống kê,
…
5. Những đóng góp mới của Luận án
Lần đầu tiên luận án đã phân tích làm sáng tỏ những vấn đề lý luận
về đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh nhằm đáp ứng
yêu cầu xây dựng thành công Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận án


23
dựng pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật và bảo vệ pháp luật về tổ chức và
hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh và của cả bộ máy nhà nước theo
hướng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân;…
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận chung và Danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung của Luận án được kết cấu thành bốn chương sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài Luận án.
Chương 2: Cơ sở lý luận về đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội
đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt
Nam của dân, do dân, vì dân.
Chương 3: Thực trạng đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng
nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của
dân, do dân, vì dân.
Chương 4: Quan điểm, phương hướng và giải pháp tiếp tục đổi mới

nhiệm. Những công trình nghiên cứu này đã nghiên cứu và đánh giá một cách
toàn diện về nhà nước pháp quyền trong lịch sử ở phương Đông và phương
Tây; về tư tưởng, đặc điểm của Nhà nước pháp quyền Việt Nam.
Mô hình tổ chức và hoạt động của nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là sách chuyên khảo của nhiều tác giả (Nxb Tư pháp, Hà
Nội, 2007), trong đó, các tác giả đã nghiên cứu một cách khá toàn diện
những vấn đề lý luận về mô hình nhà nước pháp quyền, bản chất của nhà
nước pháp quyền, chỉ ra những đặc điểm của nhà nước pháp quyền nói
chung và các đặc trưng của Nhà nước pháp quyền Việt Nam nói riêng. Bài
Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của dân, do dân, vì nhân dân" của Tô Huy Rứa (Tạp chí Cộng sản, số
22, tháng 11/2005) đã tập trung phân tích những quan điểm của Hồ Chí
Minh về tư tưởng xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân,
vì dân trong điều kiện thực tiễn của nước ta. Trong bài Đẩy mạnh xây dựng
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Http://www
Vietnamplus.vn, ngày 21/4/2011), PGS.TS Nguyễn Viết Thông đã phân tích
một cách toàn diện những quan điểm cơ bản của Đảng ta về xây dựng Nhà
nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Trong những công trình nghiên cứu này, các tác giả đã tập trung luận
giải sự hình thành, phát triển của nhận thức về nhà nước pháp quyền, nguyên


23
tắc, đặc trưng của nhà nước pháp quyền với tư cách là những giá trị có tính
phổ biến, sự hạn chế quyền lực nhà nước trong nhà nước pháp quyền, đồng
thời, nêu ra những quan điểm và đặc trưng của Nhà nước pháp quyền Việt
Nam của dân, do dân, vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam;
mô hình nhà nước pháp quyền, mô hình tổ chức cơ quan lập pháp, hành pháp,
tư pháp trong nhà nước pháp quyền, nhưng về chính quyền địa phương nói
chung và HĐND tỉnh nói riêng mới chỉ điểm qua ở những nét chung nhất mà

HĐND nói chung, HĐND tỉnh nói riêng:
Bài 60 năm xây dựng và hoàn thiện tổ chức chính quyền địa phương của
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1945-2005) (PGS.TS. Thái Vĩnh
Thắng, Tạp chí Luật học, số 5/2005) trình bày khái quát về quá trình hình
thành và phát triển của tổ chức chính quyền địa phương ở nước ta, phân tích
những bất cập và đề ra phương hướng khắc phục. Bài Thí điểm bỏ Hội đồng
nhân dân quận, huyện, phường- những vấn đề đặt ra (TS. Nguyễn Thị Thu
Hà, Tạp chí Luật học, số 5/2011) đánh giá những kết quả thành công và hạn
chế của hơn 1 năm việc thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường
và tập trung phân tích những hạn chế, kiến nghị không chủ quan kết luận
sớm, nên thận trọng. Tổ chức và hoạt động của chính quyền tỉnh theo hướng
xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là Luận án tiến
sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công (Nguyễn Hồng Diên, Học viện
Hành chính Quốc gia, Hà Nội, 2005), trong đó, tác giả luận án tập trung phân
tích những quan điểm cơ bản về Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN, về
tổ chức và hoạt động của chính quyền tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà
nước pháp quyền ở nước ta. Chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân
cấp tỉnh theo yêu cầu của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
Luận án tiến sĩ Luật học (Nguyễn Nam Hà, Viện Khoa học Xã hội Việt Nam,
Hà Nội, 2011), trong đó, tác giả luận án tập trung phân tích các giải pháp
nâng cao chất lượng các hoạt động của HĐND tỉnh trong điều kiện xây dựng
Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay, nhưng chưa đề cập hoặc đề
cập rất ít đến vấn đề cách thức đổi mới về tổ chức HĐND tỉnh đáp ứng yêu cầu
xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN. Sách Hội đồng nhân dân trong Nhà
nước pháp quyền (GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Nxb Tư pháp, Hà Nội, 2012)


23
phân tích về nhà nước pháp quyền trên thế giới, những đòi hỏi của nhà nước
pháp quyền, về địa vị pháp lý của HĐND trong nhà nước pháp quyền ở nước



23
Hà, Tạp chí Quản lý nhà nước, số 113, tháng 6 năm 2005) tập trung phân
tích về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương nói chung và cơ
quan đại diện của nhân dân ở địa phương nói riêng tại một số nước như Thụy
Điển, Na Uy, trong đó tác giả nhấn mạnh nguyên tắc: chính quyền địa
phương là cộng đồng lãnh thổ tự quản, được tự chủ về tài chính, có tư cách
pháp nhân; không có hệ thống thứ bậc hoặc sự giám sát giữa các cấp chính
quyền địa phương.
Bài: Lịch sử hệ thống chính quyền địa phương Nhật Bản và một số vấn
đề về cải cách chính quyền địa phương Nhật Bản hiện nay (Phạm Hồng
Quang, Tạp chí Luật học, số 4/2010) đã trình bày khái quát về tổ chức chính
quyền địa phương Nhật Bản từ 1868 đến nay.
Nhìn chung, các tác phẩm, các công trình ngoài nước, các công trình
nghiên cứu về pháp luật nước ngoài liên quan đến tổ chức và hoạt động của
chính quyền địa phương cung cấp cho tác giả những tư liệu phong phú đề cập
đến mô hình chính quyền địa phương các nước trên thế giới, chế độ bầu cử,
chế độ dân chủ, thiết chế cơ quan đại diện của nhân dân… ở địa phương, từ
đó giúp tác giả có thêm cơ sở lý luận để nghiên cứu luận án của mình.
Chương 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU XÂY
DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM CỦA DÂN, DO DÂN,
VÌ DÂN
2.1. Vị trí, tính chất, đặc điểm và vai trò của Hội đồng nhân dân tỉnh
2.1.1. Vị trí, tính chất và đặc điểm của Hội đồng nhân dân tỉnh
Theo chúng tôi, để đánh giá đúng vị trí pháp lý của Hội đồng nhân dân
tỉnh trong Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân hiện nay
thì vừa phải căn cứ các quy định của Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức

định rõ vị trí, vai trò, thẩm quyền giữa HĐND tỉnh với các cơ quan nhà nước
khác theo chiều dọc và theo chiều ngang trên cơ sở Hiến pháp năm 2013.
Bốn là, tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải bảo đảm được sự phân định
rõ ràng giữa trách nhiệm của HĐND tỉnh với trách nhiệm của xã hội dân sự trên
địa bàn tỉnh phù hợp với Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân và
vì dân


23
2.2.2. Những yêu cầu cụ thể của việc xây dựng Nhà nước
pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân đối với tổ chức
của Hội đồng nhân dân tỉnh
Tổ chức của HĐND tỉnh trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam của dân, do dân, vì dân phải đảm bảo tính hợp hiến và hợp pháp.
Tổ chức của HĐND tỉnh phải đảm bảo được tính tự chủ và tự chịu trách
nhiệm của HĐND tỉnh.
Tổ chức của HĐND tỉnh phải bảo đảm được tính dân chủ trong xã hội
công dân.
Tổ chức của HĐND tỉnh phải theo sự lãnh đạo toàn diện của Đảng
Tổ chức HĐND tỉnh phải đảm bảo phát huy vai trò của Đại biểu HĐND tỉnh.
2.2.3. Những yêu cầu cụ thể của việc xây dựng Nhà nước
pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân đối với hoạt động
của Hội đồng nhân dân tỉnh
Hoạt động của HĐND tỉnh đảm bảo tính thống nhất, phù hợp với Hiến
pháp và pháp luật. Hoạt động của HĐND tỉnh bao gồm hai nhóm hoạt động
chủ yếu sau đây: nhóm hoạt động nhằm giám sát việc tuân theo Hiến pháp và
pháp luật ở địa phương, thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh và nhóm hoạt
động nhằm quyết định các vấn đề của địa phương do luật định.
2.3. Khái niệm, mục tiêu, nguyên tắc, nội dung, hình thức, phương pháp
đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu

quan công cuộc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh; cơ cấu lại tổ
chức bên trong và cải tiến nội dung, hình thức và phương pháp hoạt động của
HĐND tỉnh; đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp
vụ,... cho đội ngũ cán bộ làm việc trong HĐND tỉnh và đại biểu HĐND
tỉnh,...
2.3.2.2. Hình thức và phương pháp tiến hành đổi mới về tổ chức và hoạt
động của Hội đồng nhân dân tỉnh
Việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh được tiến hành dưới
các hình thức sau đây:
Tổ chức tổng kết, đánh giá lý luận khoa học về HĐND tỉnh và thực tiễn tổ
chức, hoạt động của HĐND tỉnh từ trước tới nay; tổ chức nghiên cứu lý luận
khoa học về đổi mới tổ chức, hoạt động của HĐND tỉnh; tổ chức các hội thảo
khoa học, tọa đàm khoa học, nói chuyện chuyên đề về đổi mới tổ chức, hoạt


23
động của HĐND tỉnh; khảo sát thực tiễn để đánh giá mức độ, nhu cầu và sự cần
thiết về đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh; áp dụng thí điểm những
kết quả nghiên cứu lý luận vào thực tiễn tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh;...
2.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến đổi mới tổ chức và hoạt động của
Hội đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam của dân, do dân, vì dân
2.4.1. Những nhân tố ảnh hưởng tích cực đến đổi mới tổ chức và hoạt
động của Hội đồng nhân dân tỉnh
Một là, sự hoàn thiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước về chính quyền địa phương nói chung, HĐND tỉnh nói riêng và về đổi
mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh;
Hai là, có đội ngũ cán bộ có đủ năng lực, phẩm chất để giữ những vị trí
then chốt trong bộ máy của HĐND tỉnh như Thường trực HĐND tỉnh, lãnh
đạo các Ban của HĐND tỉnh;

sáng tạo của chính quyền địa phương và giảm nhẹ gánh nặng cho chính
quyền trung ương. Bốn là, nhiều quốc gia trên thế giới đã ghi nhận nguyên
tắc phân quyền vào trong Hiến pháp - văn bản có hiệu lực pháp lý tối cao.
Chương 3
THỰC TRẠNG ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU XÂY
DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM CỦA DÂN, DO DÂN,
VÌ DÂN
3.1. THÀNH TỰU TRONG ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU XÂY DỰNG
NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN
3.1.1. Thành tựu trong đổi mới tổ chức của Hội đồng nhân dân tỉnh đáp
ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì
dân
Một là, về vị trí, tính chất và vai trò của HĐND tỉnh trên cơ sở của
Hiến pháp năm 1992 có những thay đổi về tổ chức bộ máy nhà nước nói
chung và bộ máy tổ chức của HĐND tỉnh nói riêng theo hướng bảo đảm
gọn nhẹ, năng động, và có khả năng điều hành, quản lý các lĩnh vực của đời
sống nhân dân địa phương của tỉnh theo cơ chế kinh tế thị trường. Hai là,


23

24

về thẩm quyền của HĐND tỉnh. Thẩm quyền của HĐND tỉnh đã có bước

luật, các nghị quyết, chủ trương, chính sách của các cơ quan nhà nước, các tổ

phát triển mới đáp ứng yêu cầu của Nhà nước pháp quyền Việt Nam của


biểu HĐND tỉnh ngày càng được quy định cụ thể và đầy đủ; trong hoạt

động của HĐND tỉnh. Thứ hai, pháp luật về tổ chức và hoạt động của

động của đại biểu HĐND tỉnh thì tính chuyên nghiệp ngày càng tăng, tính

HĐND tỉnh, về bầu cử đại biểu HĐND tỉnh liên tục được ban hành, sửa

kiêm nhiệm ngày càng giảm.

đổi, bổ sung nhằm thể hóa đường lối đổi mới của Đảng; pháp luật quy

3.1.2. Thành tựu trong đổi mới hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh

định ngày càng cụ thể, hệ thống và minh bạch cả về tổ chức và hoạt động

đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân,

của HĐND tỉnh, tạo hành lang pháp lý cho HĐND tỉnh thực hiện ngày

vì dân

càng có hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đại diện nhân dân

Trong thời kỳ đổi mới, hoạt động của HĐND tỉnh nói riêng và HĐND

tại địa phương theo xu hướng dân chủ và Nhà nước pháp quyền Việt Nam

các cấp nói chung được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật chuyên


định các vấn đề của địa phương theo luật định một cách công khai thông qua

thức hoạt động đem lại hiệu quả thiết thực. Thứ năm, các điều kiện bảo

việc truyền hình trực tiếp các phiên họp của HĐND tỉnh, các phiên họp chất

đảm về tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh luôn được sự quan tâm của

vấn của HĐND tỉnh. Sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, thường xuyên của cấp ủy

Đảng, Nhà nước và nhân dân, nên cả tổ chức, hoạt động của HĐND tỉnh

Đảng, giúp cho việc chuẩn bị báo cáo các kỳ họp HĐND tỉnh bảo đảm nội

ngày càng có chất lượng và hiệu quả.

dung đề ra trong kỳ họp phù hợp với đường lối chính trị của Đảng. Một trong

3.2. HẠN CHẾ TRONG ĐỔI MỚI TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA

những hoạt động trọng tâm của HĐND tỉnh là giám sát việc thực hiện pháp

HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU XÂY DỰNG NHÀ


23
NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN
3.2.1. Hạn chế trong đổi mới tổ chức của Hội đồng nhân dân tỉnh đáp
ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì

lượng kỳ họp thường lệ 2 kỳ hoặc ít nhất 2 kỳ trong năm (không kể bất
thường, chỉ tiến hành trong trường hợp đặc biệt) nhưng lại không quy định
thời gian tối thiểu, tối đa cho mỗi kỳ họp, trong khi đó, khối lượng công việc
cả năm dồn vào 2 kỳ họp nên thường là quá tải. Về hoạt động của Thường
trực HĐND tỉnh. Khối lượng công việc theo luật định là rất lớn và nặng nề,
trong khi đó Thường trực HĐND tỉnh chỉ có 3 thành viên, trong đó, Chủ tịch
HĐND tỉnh thường hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm còn lại 2 chuyên trách
nhưng chưa được phân định rõ trong luật về chức năng nhiệm vụ và quyền
hạn của phó chủ tịch HĐND tỉnh. Về hoạt động của các Ban HĐND tỉnh.
Các Ban của HĐND tỉnh có chức năng, nhiệm vụ quyền hạn là rất lớn, trong
khi đó số lượng thành viên mỗi Ban thường chỉ có từ 5 - 7 người. Do đó, hoạt
động của các Ban của HĐND tỉnh còn nhiều bất cập, mang nhiều tính hình
thức. Về hoạt động của đại biểu HĐND tỉnh. Đại biểu HĐND tỉnh có những
hạn chế trong hoạt động công tác đại biểu nhiều năm qua là: "Khi bầu cử,
nặng về cơ cấu nên trình độ, năng lực đại biểu HĐND tỉnh còn hạn chế về
nhiều mặt làm ảnh hưởng đến kết quả hoạt động chung". Về hoạt động ban
hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND tỉnh. Trình tự ban hành văn
bản còn thiếu thống nhất, không theo một quy trình, thủ tục chặt chẽ, khoa
học và hợp lý. Về các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động của
HĐND tỉnh nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn cho mọi hoạt
động của HĐND tỉnh. Về năng lực hiểu biết về pháp luật của các đại biểu
HĐND tỉnh nói chung và cán bộ lãnh đạo HĐND tỉnh nói riêng còn hạn chế. Về
công tác sơ kết, tổng kết hàng năm về các quyết định, chính sách của HĐND
tỉnh chưa thường xuyên và có hiệu quả.
3.2.3. Nguyên nhân của hạn chế trong đổi mới tổ chức và hoạt động Hội
đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt
Nam của dân, do dân, vì dân
Một là, Nhà nước ta chưa có những quy định trong pháp luật cụ thể về việc
lựa chọn mô hình tổ chức HĐND tỉnh gắn liền với những yêu cầu xây dựng Nhà
nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân. Hai là, công tác quy hoạch

Một là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải được
tiến hành trên cơ sở nhận thức đúng đắn và đầy đủ về vị trí, vai trò của
HĐND tỉnh trong Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân, vì dân.
Hai là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải được tiến
hành trên cơ sở đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước
về HĐND tỉnh và đổi mới tổ chức, hoạt động của HĐND tỉnh.

24
Ba là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải được tiến
hành phù hợp với Hiến pháp, pháp luật về HĐND tỉnh và đổi mới tổ chức,
hoạt động của HĐND tỉnh.
Bốn là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải bảo đảm
giữ vững ổn định chính trị ở địa phương tỉnh.
Năm là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải có tính
kế thừa và phát triển những thành tựu đã đạt được về đổi mới tổ chức và hoạt
động của HĐND tỉnh trong thời gian qua.
Sáu là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải có sự
tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm cải cách chính quyền địa phương của
các nước trên thế giới hiện nay.
Bẩy là, việc đổi mới tổ chức và hoạt động của HĐND tỉnh phải được
tiến hành theo một quá trình liên tục, thống nhất, có tổng kết, đánh giá qua
mỗi giai đoạn.
4.2. Phương hướng và giải pháp tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động
của Hội đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền
Việt Nam của dân, do dân, vì dân
4.2.1. Phương hướng chung về đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội
đồng nhân dân tỉnh
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện đường lối, chính sách của Đảng và pháp
luật của Nhà nước về tổ chức, hoạt động của HĐND tỉnh và đổi mới tổ chức,
hoạt động của HĐND tỉnh.

được vị trí, vai trò, thẩm quyền của HĐND tỉnh nói chung và các bộ phận
hợp thành của HĐND tỉnh nói riêng trên tất cả các mặt hoạt động trong và
ngoài kỳ họp của HĐND tỉnh, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất
lượng hoạt động của HĐND tỉnh đáp ứng những yêu cầu của Nhà nước pháp
quyền Việt Nam của dân, do dân và vì dân.
KẾT LUẬN
Vấn đề đổi mới về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh
đã có các công trình nghiên cứu khoa học pháp lý trong và ngoài nước tập
trung nghiên cứu những vấn đề chung: sự hình thành, phát triển, đặc điểm
của chính quyền địa phương, phân biệt chính quyền đô thị, chính quyền nông
thôn; mô hình chính quyền hai cấp ở đô thị, ba cấp ở nông thôn; quan điểm tổ
chức chính quyền địa phương nói chung, trong một chừng mực nhất định đều
đề cập đến phân công, phân cấp quyền lực nhà nước, tổ chức và hoạt động
của Hội đồng nhân dân tỉnh ở bình diện chung trong nhà nước pháp quyền

24
Việt Nam, nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu một cách chuyên biệt,
có hệ thống về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh theo hướng
xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của dân, do dân,
vì dân. Trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền, chuyển dần từ nhà
nước cai trị sang nhà nước phục vụ, nhà nước mà ở đó có tinh thần thượng
tôn pháp luật, càng đặt ra những đòi hỏi phải đổi mới tổ chức và hoạt động
của Bộ máy nhà nước nói chung, Hội đồng nhân dân tỉnh nói riêng. Vì vậy,
việc nghiên cứu đưa ra những khuyến nghị khoa học nhằm đổi mới tổ chức
và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà
nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, dưới sự
lãnh đạo của Đảng là đáp ứng yêu cầu tất yếu khách quan đang đặt ra hiện
nay, đồng thời những thành công của luận án sẽ là những đóng góp vào sự
phát triển của khoa học pháp lý và thực tiễn xây dựng Luật Tổ chức chính
quyền địa phương hiện nay.

nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, từng bước khẳng định xu thế tất
yếu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân và vì dân.
Đổi mới về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh thời
gian qua đã đạt nhiều thành tựu nhưng cũng bộc lộ nhiều hạn chế đòi hỏi bức
thiết trong giai đoạn hiện nay là tiếp tục đổi mới mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo
của Đảng, chấm dứt tình trạng lúng túng về lựa chọn mô hình tổ chức và hoạt
động của Hội đồng nhân dân tỉnh trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp
quyền Việt Nam của dân, do dân và vì dân để hiện thực hóa định hướng xây
dựng chính quyền địa phương mà vai trò quan trọng hàng đầu là Hội đồng
nhân dân tỉnh trong các đạo luật liên quan đến chính quyền địa phương trên
cơ sở Hiến pháp năm 2013.
Đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương nói
chung, Hội đồng nhân dân tỉnh nói riêng là một yêu cầu tất yếu khách quan
phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng và Hiến pháp năm 2013. Quá trình
đổi mới về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh mang tính
thường xuyên, liên tục dưới sự lãnh đạo của Đảng. Việc đổi mới tổ chức và
hoạt động của Hội đồng nhân dân tỉnh trong giai đoạn hiện nay được cụ thể
hóa trong Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 vừa mang tính đổi
mới vừa mang tính ổn định trong tương lai, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ
trong tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước thống nhất và
thông suốt.

24