B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

KHOA KHOA H C S C KH E
B

MỌNă I UăD

NG

LÊ TH H IăN NG
Mã SV: B00350

TH C TR NG T T KHÚC X C A H C SINH
TRONG L A TU I H Că

NG ( 6 ậ 18 TU I)

KHÁM T I PHÒNG KHÁM B NH VI N M T HÀ N I
N M 2015 VÀ M T S

Y UT

TÀI T T NGHI P H C

Ng


i h căTh ngăLongăđưătruy năđ t cho tôi nh ng ki n th căchuyênămôn,ăđ o

đ c ngh nghi p,ăđóngăgópănh ng ý ki n quý báu giúp tôi h c t p, nghiên c u và hoàn
thành lu năv nănƠy
Tôi bày t lòng bi tă năchơnăthƠnhăvƠăsơu s c t i Th căs ăNguy n Th Thanh,
ng

i th y tr c ti p d y d ,ăh

ng d n,ăgiúpăđ tôiăhoƠnăthƠnhăch

ngătrìnhăh c t p và

nghiên c u.
Tôi trân tr ng c mă năcác bác s ,ăđi uăd

ng và nhân viên phòng khám khúc x

- b nh vi n M t Hà N iăđưănhi tătìnhăgiúpăđ tôi trong quá trình h c t p t i khoa và hoàn
thành lu năv n.
Tôi chân thành c mă năcácăb năbè,ăđ ng nghi p cùng nh ngăng

i thân trong gia

đìnhăđưăluônăđ ngăviênăvƠăgiúpăđ tôi trong quá trình nghiên c u, h c t p.
Hà N i,ăngƠyă26ăthángă10ăn mă2015
Lê Th H iăN ng

Thang Long University Library

M CL C
T V Nă
Ch

.................................................................................................................. 1

ngă1 .......................................................................................................................... 3

T NG QUAN .................................................................................................................. 3
1.1. M T GI NăL

C ................................................................................................... 3

1.2. CÁC T T KHÚC X C A M T ............................................................................ 4
1.2.1. T t c n th ................................................................................................................................ 4
1.2.1. T t vi n th .............................................................................................................................. 5
1.2.2. T t lo n th .............................................................................................................................. 6
1.3. CÁC Y U T QUY Tă

NH KHÚC X C A QUANG H M T ..................... 7

1.3.1. Các y u t gi i ph u ............................................................................................................. 7
1.4. CỄCăPH

NGăPHỄPă OăKHÚCăX LÂM SÀNG .............................................. 9

1.4.1. oăkhúcăx khách quan .................................................................................................... 10
1.4.2. oăkhúcăx ch quan ......................................................................................................... 10
1.5. CÁCăPH
X H Că

IăT

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ................................................... 17

NG NGHIÊN C U: ................................................................................ 17


1.1.1. Tiêu chu n l a ch n........................................................................................................... 17
1.1.2. Tiêu chu n lo i tr ............................................................................................................. 17
1.2. PH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ........................................................................... 17

1.2.1. Thi t k nghiên c u ............................................................................................................ 17
1.2.2. C m u .................................................................................................................................... 17
1.2.3. Ph

ngăpháp ch n m u.................................................................................................... 18

1.2.6. X lý s li u ........................................................................................................................... 21
Oă

1.3.

C NGHIÊN C U ..................................................................................... 21

K T QU NGHIÊN C U ............................................................................................ 22
C I M CHUNG C A NHÓM NGHIÊN C U ............................................. 22

3.1.

4.1.4. Th l c ..................................................................................................................................... 31
4.1.5. Tình tr ng t t khúc x ...................................................................................................... 31
4.1.6. Tình tr ng c n th ............................................................................................................... 32

Thang Long University Library


4.1.7. Tình tr ng lo n th ............................................................................................................. 32
4.2. M T S Y U T

NHăH

NGă

N T T KHÚC X . ................................... 32

K T LU N .................................................................................................................... 34
KHUY N NGH ............................................................................................................ 35
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................................. 36

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1 phân lo i v m căđ t t khúc x . .................................................................................18
B ng 3.1. Phân b h c sinh theo tu i ...........................................................................................22
B ng 3.2. Phân b h c sinh ngo i thành và h c sinh n i thành. ...........................................23
B ng 3.3. Phân b h c sinh theo ti n s giaăđình .....................................................................23
B ng 3.4. Phân b h c sinh t t khúc x theo th iăgianăch iăđi n t ho c xem TV .........23
B ng 3.5. Phân b h c sinh b nhăh

ng theo v trí h c t p ................................................24


Hình 1.3b Kính h i t đ aătiêuăđi m v võng m c .....................................................................5
Hình 1.4a M t lo n th c năđ n: ......................................................................................................7
tiêuăđi m không

trên võng m c ....................................................................................................7

Hình 1.4b Kính tr đ aătiêuăđi m v trên võng m c ..................................................................7
Hình 1.5. Ch đ dinhăd

ngăchoăđôiăm t kh e. nh minh h a. ......................................... 13

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
TăV Nă
Trong nh ngăn măg năđơy,ăt t khúc x h căđ
đ

c xã h i quan tâm do s h c sinh có nhu c uăđ

ngăđangălƠăm t v năđ th i s
c khám khúc x vƠăđi u ch nh kính

ngày m t nhi u [2], [11], [13].ăTheoăđi u tra c a b nh vi n M tătrungă

ng,ăt t khúc x

ngày càng ph bi n


đúngăm c, nh m gi m thi u nh ng nhăh

l a tu i này và có nh ngăph
ng h păkhôngăđ

ngă

c ch nh khúc x

ng x u t iăđ i s ng sinh ho t và h c t p c a

các em h c sinh.
Trong s h căsinhăđeoăkính,ăcònănhi uătr

ng h p có s kính không phù h p v i

t t khúc x ,ăđi u này làm cho t t khúc x t ngăđ nhanh,ăđ ng th i nhăh

ngăđ n các

ho tăđ ng h c t p và sinh ho t. M t s h c sinh có tri u ch ng nhìn xa không rõ, và có
đ khúc x c n th do s đi u ti t quá m c c a th mi (hi năt

ng c n th gi )ăđưăph i

đeoăkínhăc n không c n thi t ho c s kính không phù h p [7], [9], [15].
tr em, l căđi u ti t c a m t r t l n [7], [8], [15]. Vi c khám cho tr em không
đ năgi n và d dƠngănh ă ng

i l năvìăđ iăt

2015

2

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
Ch

ngă1

T NGăQUAN
1.1.

M TăGI NăL

C

Công su t khúc x c a giác m c chi m kho ng 2/3 t ng công su t khúc x c a m t
(kho ngă60ăđi p), ph n công su t còn l i thu c v th th y tinh và các m t phân cách trong
nhãn c u, nhau nên có th đ năgi n hóa con m t gi năl

cătrongăđóăquangăh c a m tăđ

c

coiănh ălƠăm t m t khúc x đ năv i các thông s sau (Hình 1.1) [7], [8], [19].
Bánăkínhăđ cong: 5,73 mm
Tiêu tuy nătr


sau nhãn c u (t t vi n th ). C n th và vi n

th đ

c g i là t t khúc x c u vì m t giác m c có hình ch m c uă(bánăkínhăđ cong b ng

nhau

m i kinh tuy n) [1], [2], [8], [21].

3


B00350 - LÊ TH H IăN NG
N u m t giác m c không ph i hình c u (bánăkínhăđ cong các kinh tuy n không
m tăđi m, m tăđ

b ng nhau) các tia sáng s không h i t

c g i là lo n th [8], [13].

m t lo n th , giác m c có m t bán kính cong l n nh t và m t bán kính cong nh nh t
vuông góc v i nhau. Kinh tuy n có bán kính cong nh nh t s h i t các tia sáng
tr

c, kinh tuy n có bán kính cong l n nh t s h i t các tia sáng

phía


- Tri u ch ng
Tri u ch ng chính c a c n th là nhìn xa m trong khi nhìn g năbìnhăth
s bi u hi năkhácănh ăth

ng nheo m tăkhiănhìnăxa,ăđ c sách

c n th b nhălíă(đ c n th cao, ti n tri n liên t c) th

ng, m t

kho ng g năh n.ăTrongă

ng có nh ng bi năđ i c a nhãn c u

(giãn l i c c sau, teo h c võng m c) ho c bi n ch ng (hóa l ng d ch kính, teo hoàng
đi m, bong võng m c) [7], [8].
- i u ch nh kính
C n th đ

căđi u ch nh b ng kính c u âm (kính phân k - kính tr ) (hình 1.2b).

Hình 1.2a M t c n th :ătiêuăđi

tr

Hình 1.2b Kính phân k đ aătiêu

c

đi m v võng m c


c g i là vi n th do khúc x .

V m tălơmăsƠng,ăng

iătaăth

ng phân bi t các lo i:

Vi n th bi u hi n:ăđ vi n th đoăđ
Vi n th
ng

n: vi n th đ

c khi khám lâm sàng mà không làm li tăđi u ti t

c che l p b iăđi u ti t, ch th hi n khi làm li t th mi ho c

i già.

Vi n th toàn ph n: t ng c a vi n th bi u hi n và vi n th n.
- Tri u ch ng
B nh nhân vi n th th
tháiăd

ng khó ch u khi nhìn g n, nh tălƠăcóăđauăđ u ( vùng trán,

ng,ăquanhăm t).ă ôiăkhiăm m t do co qu păđi u ti t ho c lác trong do r i lo n


th , vi n th , c n th có các m t khúc x hình c u, t călƠăđ cong gi ng nhau

t t c các

kinh tuy n trên b m t c a nó.
Khi các m t khúc x c a m t không có cùng m tăđ cong
thìăđ
M tătr

t t c các kinh tuy n

c g i là b m t lo n th [1], [2], [7]. (Hình1.2.3).
c giác m c là m t khúc x chính gây ra lo n th .

- Phân lo i
+ Lo n th đ u (kinh tuy n giác m c có công su t cao nh t vuông góc v i kinh tuy n
công su t th p nh t)ăđ

c phân chia thành 2 lo i chính:

 Lo n th thu n: Kinh tuy n d c có khúc x m nhăh năkinhătuy n ngang.
 Lo n th ng

c: Kinh tuy n ngang có khúc x m nhăh năkinhătuy n d c.

Phân lo i theo v trí c a 2 tiêu tuy năđ i v i nhau và v i võng m c:
 Lo n th đ n: m t tiêu tuy n

tr



c võng m căcdă(hìnhă1.4a)ăđ

c ch nh b ng

m t kính tr tr c d c (Hình 1.4b).

6

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG

Hình 1.4a M t lo n th c năđ n:
tiêuăđi m không
Lo n th khôngăđ uăth

Hình 1.4b Kính tr đ a tiêuăđi m
v trên võng m c

trên võng m c
ng khó ho căkhôngăđi u ch nhăđ

1.3. CÁCăY UăT ăQUY Tă

c b ngăđeoăkính.

NHăKHỎCăX ăC AăQUANGăH ăM T



c c a th th y tinh [2], [7], [8].

cong m t sau giác m căc ngăkhôngăđ ngăđ u,ăthayăđ i tùy theo t ngăng
đ tu i. Tu i càng l n thì lo n th m t sau giác m c càng cao và c n ph iăđ
kính.
- Th th y tinh

7

i và

c ch nh


B00350 - LÊ TH H IăN NG
Th th y tinh là m t th u kính hai m t l i v i bán kính cong khác nhau. Công
su t th th yătinhăt ngăd n theo tu i, tr s ăsinhăth th y tinh g nănh ăm t qu c u tròn
nên công su t h i t r t cao có th đ nă42D,ăsauăđóăgi m d năchoăđ n tu iătr

ng thành

còn t 16Dăđ n 20D [7], [13].
Kíchăth

c th th yătinhăthayăđ i tùy theo tình tr ng khúc x c a m tădoăc ăch

đi u ti t.ăKhiăđi u ti t t iăđa,ăb dày th th yătinhăt ngăthêmă0,28mm, bán kính cong m t
tr


iătr

c 8 tu iăthìăđ dài
ngăthƠnhăvƠălúcăđóă

m t tr thành chính th [23].
-

sâu ti n phòng
sâu ti n phòng không nhăh

ng nhi uăđ n công su t khúc x c a m tănh ă

giác m c, th th y tinh và đ dài tr c nhãn c uănh ngănóăc ngăgópăph n vào s
công su t khúc x c a nhãn c u [23].ă
khúc x c a m t và theo tu i:

năđ nh

sâu ti năphòngăc ngăthayăđ i theo tình tr ng

m t vi n th và m tăng

i già ti năphòngăth

ng nông

h năsoăv i m t c n th và chính th [7], [24].
1.3.2.
-


ngăđ n khúc x r t nhi u, theo k t qu nghiên c u b i N. Prema

Lecturer

( 2011) đưăch ra r ng s tr em s d ng ti vi ho c máy vi tính

h nă2ăgi /24 gi có th kh iăx

ng c n th , do thi u s quan tâm c a cha m mà

tr e dùng nhi u th i gian vào vi c xem ti vi, th iăgianăđ c sách nhi uăh năvƠăítăth i
gianăch iăth thao, nên tr em b c n th caoăh n. [23]
- nhăh

ng c a góc h c t p riêng

Góc h c t p riêng giúp tr em ng i h căđúngăt ăth ,ăđ m b oăđi u ki n chi u sáng
t t, giúp h n ch m c t t khúc x
1.4. CÁCăPH

tr em.

NGăPHÁPă OăKHỎCăX ăLỂMăSÀNG

oăkhúcăx lƠăph

ngăphápăxácăđ nh tình tr ng khúc x c a m t b nh nhân, t đóă

bi tăđ

B00350 - LÊ TH H IăN NG

1.4.1.
-

Ph

oăkhúcăx khách quan
ng phápăsoiăbóngăđ ng t
Soi bóngăđ ng t lƠăph

ngăphápăđoăkhúcăx kháchăquan,ănóăchoăphépăđánhăgiáă

khúc x c a toàn b quang h c a m t.ăSoiăbóngăđ ng t có th th c hi n

m tăđưădùngă

thu c li tăđi u ti t ho c không c n li tăđi u ti t [7], [9].
Soiăbóngăđ ng t lƠăph

ngăphápăđoăkhúc x chính xác, nh tălƠăđ i v i tr emăvƠăng

có khuy t t t v ngôn ng , thính giác, th n kinh là nh ngăđ iăt
d ngăcácăph

i

ng khó h p tác n u s

ngăphápăch quan hay khúc x k t đ ng. Tr em có l căđi u ti t m nh,


ng trong ch nh kính cho b nh nhân [16]. Nh

c

đi m là b n thân máy có th gơyăraăđ vi n th sai l ch t +0.75ăđ n +1.25D và k t qu
đoăph thu c vào nhi u y u t thu c v b nhănhơnănh ătìnhătr ng b nhănhơn,ăt ăth khi
ng i khám (ch p m t nhi u, b mi và lông mi che l p m t,ăkheămi,ăđ ng t co nh d
2mm), tâm lý b nh nhân không n đ nh [14], [16].
1.4.2.

oăkhúcăx ch quan

- Cácăb

c th c hi năđoăkhúcăx ch quan

10

Thang Long University Library

i


B00350 - LÊ TH H IăN NG
i v i t t khúc x c uăđ n gi n, vi căđoăkhúcăx ch quan có th th c hi n
m t cách d dƠngătheoăcácăb

c sau [8], [15], [16]



c th c hi n ph i h p v iăcácăph

m t đ ng h lo n th , kính tr chéo Jackson, và th nghi măl
CÁCăPH

1.5.

X H Că

ngăphápătest +1,

ng s c [18].

NGăPHÁPăT ăV N, GIÁO D C S C KH E V T T KHÚC

NG.

1.5.1. Ngh ng iăth giác t ng lúc
-

ơyălƠăđ ngătácăđ năgi nănh ngăr tăh uăích,ăgiúpăm tăđ

căth ăgiưn.ăC ălƠmăvi că

kho ngă20ăphút,ăb nănênăđ ăm tănhìnăxaăm tăđ nă2ăphút,ăho cănh măm tăl iă30ăgiơyă
đ năm tăphút.ăN uăc măgiácăb ăm ănhoèăđi,ăc năchoăm tăngh ălơuăh n
-

Conăng

đ ,ătránhăvi căh c,ăđ căb ăkhu tăbóngădoăthi uăđèn.
1.5.3.
-

c và vi tăđúngăkho ngăcáchăquyăđ nh

Kho ngăcáchăđ căsáchăvƠăvi tăv iăh căsinhăl nălƠă30-40cm.ăH căsinhănh ătu iăđ că
cáchăkho ngă25cm.ăVi căđ căho căvi tăquáăg năs ălƠmăh ăth ngăth ăgiácăph iăn ăl că
đi uăti t,ălƠmăm iăm t,ăgiaăt ngăđ ăc năth .

-

N uălƠmăvi cătrênămƠnăhìnhăviătính,ăb nănênăđ ăkho ngăcáchă60cmăđ ăgi măth păkh ă
n ngăm tăph iăđi uăti tăvƠănh ngă nhăh

ngăx uăc aăánhăsángămƠnăhình.

1.5.4. T ăth
T ăth ăngayăng năl ngăvƠăc ăth ngăs giúpăphòngătránhăm iăm tăvƠăgùăv oăc tă
s ng.ăB năc nătránhăn măkhiăđ căsáchăvìăđi uăđóăs ăgơyăraăhi năt

ngăm tăkhóăkh nă

khiăquyăt ,ăđi uăti t,ăr tăd ăm iăvƠănh căm t;ătránhăđ căsáchăkhiăđiătƠuăxeăvìăkho ngă
cáchăđ căb ăthayăđ iăliênăt căkhiărungăl căr tăcóăh iăchoăm t.
1.5.5. Xem truy n hình
Conăng

iăch ănênăxemătruy năhìnhăv iăth iăl


sángăvƠăm nhăkh e.ăCácăviăch tănh ăvitaminăA,ăE,ăC,ăch tăkhoángăcóătrongărauăc ,ă
tráiăcơyăt

i,ăth t, cáăbi n,ătr ngăgiúpăduyătrìăcácămôiătr

ngătrongăsu tăc aăm t,ă

giúpăm tăt ngăkh ăn ngăđi uăti t,ăch ngăthoáiăhoáăvõngăm căvƠăhoƠngăđi măc aă
m t.ăM tăs ătr

ngăh păc năth ăti nătri nănhanhăcóăth ăb ăsungăd

ngăch tăb ngăcácă

lo iăthu căb ăm tăthôngăd ng.
1.5.7. Khám m tăđ nh k
B nănênăđ năkhámăbácăs ăchuyênăkhoaăm tăđ nhăk ăđ ăđ

căch nhăt tăkhúcăx ăvƠăt ă

v năc ăth ăkhiăg pănh ngăv năđ ăv ăm t.
1.6.

M TS

NGHIÊN C U V TÌNH TR NG T T KHÚC X .

1.6.1. Trên th gi i.
-


th y t l c n th

HS t 7- 35 tu i

nhóm 7- 11 tu i là 5,5%; t 12 - 17 tu i là 21% và t 18

đ n 35 là 41,35%. T l vi n th là 9,8%
tu i; 3,7%

ng

thanh thi u niên và 2,9%

tác gi cho r ng t l c n th

CHLBă

HS t 2- 6 tu i; 6,4% HS t 7- 11
ng

iătr

ng thành (p= 0,380). Các

c là th păh năsoăv iăcácăn

c khác

châu Á và châu Âu.
-


i

l n (trên 21 tu i) t i t nh Riau (Sumatra) th y t l c n th đi u ch nh theo
tu i là 26,1% (CI 95%: 23,4- 28,8); vi n th là 9,2% (CI 95%: 7,4- 11,0%).
T l c n th , vi n th và lo n th t ngătheoăđ tu i.
-

Thái Lan: Yingyong P. (2010) nghiên c u c t ngang trên 2.340 hoc sinh
(1.100 HS

Bangkok và 1.240

Nakhonpathom) th y t l TKX l năl

14

t là

Thang Long University Library


B00350 - LÊ TH H IăN NG
12,7% và 5,7%. TKX là nguyên nhân làm gi m th l c

97,6% s m t b

gi m th l c; nguyên nhân gi m th l c còn do lo n th : 0,5%, nguyên nhân
khác: 0,8% và cóă1,1%ătr
1.6.2.

c u c a Trung tâm M t Hà N iăn mă1998ătrênă3.038 HS cho th y HS c p 1 có
t l m c c n th là 10,3%; c p 2 là 15,9% và c p 3 là 20,2%.
 N mă2001,ăB Giáo d căvƠă Ơoăt oăc ngăti n hành nghiên c u c n th

HS

ph thông Hà N i kh i c p 1 t l là 11,3%; c p 2 là 23,3%; c p 3 là 29,8%.
 HoƠngăV năTi n ( 2003) nghiên c u c n th h căđ

ng 3ătr

ng ti u h c Hà

N i th y t l c n th 32,3%,ătrongăđóă84,5%ălƠăc n th nh , 15,2% là c n th
n ng.
 V ăTh HoƠngăLanăvƠăcs.ă(2012)ăđi u tra 332 HS t iătr

ng THCS Phan Chu

Trinh, qu năBaă ìnhăth y t l c n th là 50,3%.
 Nguy n Th Mai Lý và cs. (2012) nghiên c u trên 250 HS (5- 18 tu i)ăđ n
khám t i b nh vi n M tăTrungă
cao nh t


ngăđ

c ch năđoánăc n th th y t l c n th

HS ti u h c (55,2%).



B00350 - LÊ TH H IăN NG
Ch
IăT
IăT

1.1.

NGăVÀăPH

ngă2
NGăPHÁPăNGHIểNăC U

NGăNGHIểNăC U:

Tr em trong đ tu iăđiăh c (6-18 tu i) đ

c ch năđoánălƠăcóăt t khúc x

đ n khám t i phòng khám b nh vi n M t Hà N i.
1.1.1. Tiêu chu n l a ch n
-

Tr em có kh n ngăph i h p t t.

-

V i tr em c p 1 có ông bà, b m điăcùng.


2
1 / 2

m u cho vi că

c tính m t t l trong qu n th

p(1  p)
d2

Trongăđó:ă
- p = 21,85%: là t l TKX c a tr emătrongăđ tu iăđiăh c (6 ậ 18 tu i)
theo nghiên c u c a
-

ng Th AnhăTh ăn mă2008 [3].

chính xác mong mu n là 95% =>Z1- / =1,96

- Sai s mong mu n d = 5%
- n: c m u t i thi u tính ra = 260 b nh nhân
Chúng tôi ti n hành nghiên c u trên 260 b nh nhân (520 m t).

17

Hà N i