ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN TUẤN THIỆN

CÁC TỘI XÂM PHẠM TÌNH DỤC TRẺ EM
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
(Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2015

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN TUẤN THIỆN

CÁC TỘI XÂM PHẠM TÌNH DỤC TRẺ EM
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
(Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội)
Chuyên ngành : Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số
: 60 38 01 04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Văn Dũng


1

Chương 1: MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠM

9

TÌNH DỤC TRẺ EM TRONG PHÁP LUẬT HÌNH SỰ

1.1.

Một số vấn đề về trẻ em và các tội xâm phạm tình dục trẻ em

9

1.1.1. Khái niệm "trẻ em" trong pháp luật Việt Nam

9

1.1.2. Khái niệm các tội xâm phạm tình dục trẻ em

11

1.1.3. Lịch sử lập pháp hình sự về các tội xâm phạm tình dục trẻ em

13

1.2.

Quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành về các tội xâm

38

xâm hại tình dục trẻ em
1.3.3. Kinh nghiệm lập pháp hình sự của Trung Quốc về các tội

39

xâm hại tình dục trẻ em
1.3.4. Kinh nghiệm lập pháp hình sự của Cộng hòa liên bang Đức
về các tội xâm hại tình dục trẻ em

4

39


Chương 2: THỰC TIỄN CÔNG TÁC ĐẤU TRANH PHÒNG CHỐNG

43

CÁC TỘI XÂM PHẠM TÌNH DỤC TRẺ EM TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1.

Đặc điểm kinh tế, xã hội của thành phố Hà Nội có ảnh hưởng

43

đến tình hình tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em


HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT HÌNH SỰ VỀ CÁC TỘI

59

XÂM PHẠM TÌNH DỤC TRẺ EM VÀ MỘT SỐ GIẢI
PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC ĐIỀU TRA,
TRUY TỐ, XÉT XỬ CÁC TỘI XÂM PHẠM TÌNH DỤC
TRẺ EM

3.1.

Sự cần thiết hoàn thiện pháp luật về các tội xâm phạm tình

59

dục trẻ em
3.2.

Đề xuất hoàn thiện các quy định của Bộ luật Hình sự về các

62

tội xâm phạm tình dục trẻ em
3.2.1. Về định khung hình phạt trong trường hợp nạn nhân chưa đủ

62

13 tuổi trong tội hiếp dâm trẻ em
3.2.2. Về việc xác định ý thức chủ quan của người phạm tội đối với

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả điều tra, truy tố, xét xử

77

đối với các tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em
KẾT LUẬN

90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

92

6


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

Tên bảng

Trang

Bảng số liệu xét xử các vụ án hình sự về các tội xâm

45

bảng
2.1

hiện chính sách mở cửa, hội nhập, trên phạm vi toàn quốc, các tội phạm xâm
hại trẻ em ở nước ta vẫn diễn biến rất phức tạp và luôn có chiều hướng gia
tăng mà nổi cộm là hiếp dâm trẻ em, tội giao cấu trẻ em, tội dâm ô với trẻ em
và mua dâm người chưa thành niên. Xét về khía cạnh tội phạm học, thì loại
hành vi xâm hại tình dục trẻ em trong thời kỳ này mang những đặc trưng
riêng của thời kỳ mở cửa, duy trì kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và thời
đại công nghệ thông tin.
Tình hình tội phạm này trên địa bàn Thủ đô Hà Nội, nhất là từ khi mở
rộng địa giới hành chính cũng đang có chiều hướng diễn biến hết sức phức tạp
và mang đầy đủ những đặc trưng mới như đã nêu ở trên của loại tội phạm

8


này. Theo thống kê chưa đầy đủ, mỗi năm, các cơ quan tố tụng hình sự của
Hà Nội tiến hành điều tra, truy tố, xét xử khoảng 7.092 vụ án hình sự, trong
đó số vụ án xâm hại tình dục mà nạn nhân là trẻ em chiếm 2,5%.
Với tính chất đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm tới danh dự, nhân
phẩm và sức khỏe của trẻ em của các tội xâm phạm tình dục trẻ em và mức
độ, diễn biến ngày càng phức tạp của các loại tội phạm này trên phạm vi
toàn quốc nói chung cũng như trên phạm vi thành phố Hà Nội nói riêng, các
cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều cố gắng trong việc phát hiện điều tra,
truy tố và xét xử người phạm tội. Theo số liệu thống kê trong khoảng thời
gian sáu năm từ năm 2009 đến tháng 6 năm 2015, tổng số các vụ án xâm
phạm tình dục trẻ em trên địa bàn thành phố Hà Nội là 277 vụ/ 322 bị cáo bị
đưa ra xét xử.
Tuy nhiên, thực tiễn đấu tranh phòng chống đối với các tội xâm phạm
tình dục trẻ em trên địa bàn toàn quốc nói chung cũng như trên địa bàn thành
phố Hà Nội nói riêng còn chưa đáp ứng được yêu cầu, còn tồn tại một số hạn
chế, thiếu sót. Qua tổng kết 14 năm thi hành Bộ luật Hình sự cho thấy những

tranh, Vũ Đức Trung làm chủ nhiệm, năm 2005.
- Luận văn thạc sĩ: Tội hiếp dâm trẻ em và đấu tranh phòng chống tội
phạm này trên địa bàn tỉnh Bình Định, Đặng Xuân Nam, năm 1999.
- Luận văn thạc sĩ: Thực trạng và các giải pháp góp phần nâng cao
hiệu quả công tác đấu tranh chống tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em ở
nước ta hiện nay, của Đặng Thị Thanh, năm 2001.
- Luận văn thạc sĩ: Đấu tranh phòng, chống tội hiếp dâm trẻ em trên
địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, của Dương Thị Quỳnh Mận, năm 2006.
- Luận văn thạc sĩ: Phòng ngừa tội phạm hiếp dâm trẻ em trên địa bàn
thành phố Hà Nội, của Bùi Thị Thanh Loan, năm 2011.
- Luận văn thạc sỹ: Tội giao cấu với trẻ em theo quy định của Bộ luật
Hình sự hiện hành, của Trần Thùy Chi, năm 2011.
- Những hậu quả về tâm lý đối với nạn nhân của tội hiếp dâm, hiếp
dâm trẻ em và giải pháp khắc phục, của Dương Tuyết Miên, Tạp chí Luật
học, số Đặc san về bình đẳng giới, năm 2005.

10


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Thanh Bình (2001), Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh
dự nhân phẩm của con người, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội
2. Lê Cảm (2001), Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung Luật hình
sự, Tập III, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
3. Lê Cảm (2002), Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung Luật hình
sự, Tập IV, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
4. Lê Cảm (Chủ biên) (2003), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các
tội phạm), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
5. Lê Cảm (2005), Sách chuyên khảo sau đại học: Những vấn đề cơ bản trong
khoa học luật hình sự (Phần chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.

Tổ chức tại Hà Nội ngày 17/4/2015, Hà Nội.
18. Hoàng Văn Hùng (2006), "Một số bất cập về tội hiếp dâm trẻ em và kiến
nghị hoàn thiện", Luật học, (3), tr. 36-39.
19. Liên hợp quốc (1989), Công ước về quyền trẻ em.
20. Cao Thị Oanh (2014), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam phần chung,
(Dùng trong các trường Đại học chuyên ngành Luật, An ninh, Công an),
Hà Nội.
21. Đỗ Ngọc Quang (1999), Giáo trình Luật tố tụng hình sự Việt Nam, Trường
Đại học cảnh sát nhân dân, Hà Nội.
22. Trương Hồng Quang (2011), "Bảo vệ quyền của LGBT dưới góc độ luật
hình sự", Nhà nước và pháp luật, (2), tr. 42-45.
23. Đinh Văn Quế (2005), Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự 1999 - Phần
các tội phạm - Chương các tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân
phẩm, danh dự của con người, Nxb Tổng hợp, Thành phố Hồ Chí Minh.
24. Quốc hội (1946), Hiến pháp, Hà Nội.
25. Quốc hội (1959), Hiến pháp, Hà Nội.
26. Quốc hội (1980), Hiến pháp, Hà Nội.
27. Quốc hội (1985), Bộ luật Hình sự, Hà Nội.
28. Quốc hội (1988), Bộ luật Tố tụng hình sự, Hà Nội.

12


29. Quốc hội (1991), Bộ luật Hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.
30. Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội.
31. Quốc hội (1997), Bộ luật Hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.
32. Quốc hội (1999), Bộ luật Hình sự, Hà Nội.
33. Quốc hội (2003), Bộ luật Tố tụng hình sự, Hà Nội.
34. Quốc hội (2004), Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Hà Nội.
35. Quốc hội (2009), Bộ luật Hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.

49. Trường Đại học Luật Hà Nội (2011), Bộ luật Hình sự Thụy Điển, Nxb Công
an nhân dân, Hà Nội.
50. Đào Trí Úc (2000), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Quyển 1 - Phần
chung), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
51. Ủy ban bảo vệ, chăm sóc trẻ em Việt Nam (1996), Một số văn kiện Đảng
và Nhà nước về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
52. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (1979), Pháp lệnh về Bảo vệ, chăm sóc và
giáo dục trẻ em, Hà Nội.
53. Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ
Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ngày 12/7/2011 (2011),
Thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BTPBLĐTBXH ngày 12/7/2011 hướng dẫn thi hành một số quy định của Bộ
luật Tố tụng hình sự về thủ tục tố tụng đối với người tham gia tố tụng là
người chưa thành niên, Hà Nội.
54. Viện ngôn ngữ học (2002), Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, Đà Nẵng.
55. Trịnh Tiến Việt (2003) Pháp luật hình sự và thực tiễn áp dụng, Nxb Giao
thông vận tải, Hà Nội.
56. Trịnh Tiến Việt (2013), Tội phạm và trách nhiệm hình sự (Sách chuyên
khảo), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
57. Nguyễn Như Ý (Chủ biên) (2010), Đại Từ điển tiếng Việt, Nxb Đại học
quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh.

14