Trờng đại học s phạm hà nội
Khoa s phạm kỹ thuật

Khóa luận tốt nghiệp
Đề tài:

Sử dụng phần mềm Microsoft Power point
trong dạy học phần Động cơ đốt trong
môn Công nghệ 11

Giáo viên hớng dẫn:
Sinh viên thực hiện:

TS. Nguyễn Trọng Khanh
Nguyễn Văn Thủy

Hà Nội, 05 - 2005


Lời cảm ơn!

Trong quá trình thực hiện khoá luận tốt nghiệp, em đã nhận đợc sự
giúp đỡ rất nhiệt tình của các thầy cô giáo trong khoa S Phạm Kỹ Thuật và
trong tổ bộ môn Phơng pháp dạy học. Đặc biệt là sự hớng dẫn và chỉ bảo
hết sức tận tình của thầy giáo TS. Nguyễn Trọng Khanh.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo hớng
dẫn TS. Nguyễn Trọng Khanh, các thầy cô giáo trong khoa đã tạo điều kiện
giúp đỡ em hoàn thành khoá luận của mình.
Do trình độ và khả năng có hạn nên Khoá luận của em không thể tránh
khỏi thiếu sót, em rất mong sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô.



3

Chơng I - cơ sở lý luận và thực tiễn

4

1.1. Phần động cơ đốt trong môn Công nghệ 11.

4

1.2. Xu hớng đổi mới phơng pháp dạy học ở phổ thông.

13

1.3. Phần mêm Microsoft Point và máy chiếu Projector.

16

1.4. Thực trạng dạy học môn Công nghệ 11 ở một số trờng trung học
phổ thông hiện nay.

22

Chơng II Xây dựng một số bài dạy phần động cơ đốt
trong môn công nghệ 11 trên cơ sở sử dụng phần mềm
Microsoft Power Point.

27


68


Khoa S phạm kỹ thuật

mở đầu
1. Lý do chọn đề tài.
Trong trờng phổ thông, môn Công nghệ nhằm trang bị cho học sinh
những kiến thức cơ bản, hiện đại về những ứng dụng của khoa học kỹ thuật
trong sản xuất và đời sống. Đất nớc ta đang trong thời kỳ công nghiệp hoá
hiện đại hoá đất nớc, rất cần những lao động có tay nghề cao, vững vàng về
chuyên môn, có trình độ nhất định về khoa học kỹ thuật. Môn Công nghệ
trong trờng phổ thông đáp ứng một phần những yêu cầu cấp bách đó, nó
trang bị cho học sinh những tri thức phổ thông, những hiểu biết về những vấn
đề của kỹ thuật, sản xuất. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo việc cấp bách
trong giai đoạn hiện nay là hớng học sinh phổ thông sau khi tốt nghiệp vào
các trờng học nghề nhằm phân luồng đào tạo để cung cấp nguồn nhân lực
cho đất nớc.
Nh vậy môn Công nghệ có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp giáo
dục và đào tạo nhng trong thực tế ở các trờng phổ thông nó vẫn bị coi là
một trong những môn phụ. Lý do chủ yếu dẫn đến tình trạng này là môn Công
nghệ không đợc coi là một trong những môn thi tốt nghiệp, không đợc các
cấp lãnh đạo quan tâm. Mặt khác một phần là do chính quá trình dạy học môn
học mà phơng pháp dạy học của giáo viên là một nguyên nhân quan trọng.
Đổi mới phơng pháp dạy học là nhiệm vụ chung của giáo dục và tất nhiên
cũng là một trong những nhiệm vụ cấp bách của dạy học Công nghệ phổ
thông, trong đó có môn Công nghệ 11.
Môn Công nghệ 11 có nội dung gồm 3 phần là Vẽ kỹ thuật, Chế tạo cơ
khí và Động cơ đốt trong. Trong đó, phần Động cơ đốt trong nhằm trang bị
cho học sinh kiến thức cơ bản về cấu tạo và nguyên lý làm việc chung của

dạy học nhằm nâng cao chất lợng dạy học.
- Tìm hiểu ứng dụng của máy chiếu Projector và phần mềm Microsoft
Power Point trong dạy học.
- Biên soạn một số bài dạy sử dụng phần mềm Microsoft Power Point
trong dạy học môn Công nghệ 11.
- Kiểm nghiệm , đánh giá kết quả nghiên cứu.

Khoá luận tốt nghiệp

2


Khoa S phạm kỹ thuật

5. Phơng pháp nghiên cứu của đề tài.
- Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu nội dung, chơng trình môn Công
nghệ 11 nói chung và phần Động cơ đốt trong nói riêng; nghiên cứu lý luận và
phơng pháp dạy học Kỹ thuật công nghiệp; nghiên cứu phần mềm Microsoft
Power Point và việc ứng dụng chúng để biên soạn bài dạy v.v....
- Phơng pháp điều tra và tổng kết kinh nghiệm : nghiên cứu và tìm hiểu
việc dạy học môn Công nghệ 11 (môn Kỹ thuật 11 - Cơ khí) ở trờng phổ
thông.
- Phơng pháp chuyên gia: đánh giá kết quả nghiên cứu của đề tài.
6. Cấu trúc của khoá luận.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, cấu trúc nội dung
chính của khoá luận gồm 3 chơng:
Chơng I - Cơ sở lý luận và thực tiễn

1.1. Phần Động cơ đốt trong trong môn Công nghệ 11.
1.2. Xu hớng đổi mới phơng pháp dạy học môn Công nghệ ở phổ thông.

với thực tiễn về:
+ Cấu tạo và nguyên lý làm việc của động cơ đốt trong.
+ Cấu tạo và nguyên lý làm việc của các hệ thống chính trên ô tô; rèn
luyện cho học sinh các kỹ năng nh đọc hiểu các sơ đồ cấu tạo, sơ đồ nguyên
lý hoạt động của các cơ cấu hệ thống trên động cơ, ôtô; đồng thời giúp học
sinh nhận biết đợc các dấu hiệu cơ bản để phân biệt các loại động cơ đốt
trong, ôtô.
- Góp phần phát triển t duy kỹ thuật và bồi dỡng năng lực kỹ thuật cho
học sinh, cụ thể là: Hình dung đợc vị trí, hình dạng và công dụng của các bộ
phận chính trên động cơ và ôtô từ hình vẽ; mặt khác giúp học sinh khái quát
đợc nguyên tắc hoạt động của các bộ phận trên sơ đồ cấu tạo và chỉ ra ứng
dụng của nó trên thực tế.
- Giới thiệu việc ứng dụng của khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời
sống và là cơ sở cho chơng trình kỹ thuật ứng dụng về sửa chữa động cơ, ôtô
nhằm mục đích hớng nghiệp cho học sinh.
b) Nội dung:
Phần I : Động cơ đốt trong (22 tiết).
Chơng 1: Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của động cơ đốt trong (4 tiết).
- Đại cơng về động cơ đốt trong.
- So sánh động cơ đốt trong.

Khoá luận tốt nghiệp

4


Khoa S phạm kỹ thuật

Chơng II: Các cơ cấu chính (6 tiết).
- Cơ cấu khuỷu trục thanh truyền.


Bảng 1 - 1
Tiết
1, 2, 3
4
5, 6, 7
8, 9
10

Bài
Tiết
11
MĐ +1
12
2
13, 14, 15
3
16, 17, 18
4
K. tra 19, 20, 21

Bài
5
6
7
8
9

Tiết
22

+ Cấu tạo và nguyên lý làm việc của các cơ cấu và hệ thống chính trên
động cơ đốt trong.
+ Nêu lên ứng dụng của động cơ đốt trong trong sản xuất và đời sống
cũng nh đặc điểm của từng loại máy đó, đây là một mục tiêu mới mà sách
giáo khoa cũ không đề cập đến.
- Phát triển t duy kỹ thuật và bồi dỡng năng lực kỹ thuật cho học sinh
thông qua việc giúp học sinh đọc hiểu sơ đồ, qua hình vẽ hiểu đợc cấu tạo và
vị trí lắp đặt của chúng trong thực tế v.v...
- Giáo dục học sinh: Giáo dục tác phong làm việc theo quy trình công
nghệ, ý thức bảo vệ môi trờng, giáo dục ý thức hợp tác và an toàn lao động
qua các bài thực hành v.v...
b) Nội dung:
Về cơ bản, nội dung môn Công nghệ 11 cũng tơng tự so với chơng
trình cũ khi gộp nội dung môn Kỹ th nghiệp

56


Khoa S phạm kỹ thuật

Slide 3: - Nội dung học sinh cần

Slide 4: - Nội dung học sinh cần nắm

nắm đợc về nguyên lý

đợc về nguyên lý.

- Cách hiển thị: Hiển thị nội dung



Khoá luận tốt nghiệp

57


Khoa S phạm kỹ thuật

Slide 7: - Nội dung cấu tạo của hệ

Slide 8: - Nội dung học sinh cần ghi

Thống đánh lửa điện tử không tiếp

và hình vẽ mô phỏng.

điểm.

- Cách hiển thị: Hiển thị nội dung

- Cách hiển thị: Hiển thị nội dung

cùng một lúc kết hợp thuyết trình

cùng một lúc kết hợp với thuyết

để giải thích cho học sinh hiểu trên

trình và đàm thoại.



Khoa S phạm kỹ thuật

Slide 11: - Nội dung nguyên lý hoạt

Slide 12: - Nội dung nguyên lý

làm,
động, chứa liên kết.

liên kết đến các slide khác.

- Cách hiển thị: Hiển thị liên kết,

- Cách hiển thị: Hiển thị nội dung

kết hợp đàm thoại với học sinh sau

liên kết trớc, đàm thoại với

đó hiển thị nội dung học sinh ghi.

học sinh sau đó hiển thị nội dung
học sinh ghi.

Slide 13: - Nội dung, cấu tạo của

Slide 14: - Cấu tạo của biến áp đánh

nguồn điện, kiến thức thực tế.

thị nhờ liên kết.

thị nhờ liên kết.

Slide 17: - Cấu tạo, hoạt động của bộ

Slide 18: - Sơ đồ cấu tạo của hệ

phận tạo xung.

Thống đánh lửa thờng.

- Cách hiển thị: Hiển thị cùng một

- Cách hiển thị: Nội dung đợc hiển

lúc nhờ liên kết.

thị nhờ liên kết, hiển thị từng phần
nội dung cấu tạo, kết hợp thuyết
trình, đàm thoại

Khoá luận tốt nghiệp

60


Khoa S phạm kỹ thuật

Slide 19: - Sơ đồ thể hiện nguyên lý

hiện nhờ liên kết, giáo viên kết hợp
trực quan và thuyết trình.

Khoá luận tốt nghiệp

61


Khoa S phạm kỹ thuật

Slide 23: - Nguyên lý làm việc của

Slide 24: - Nguyên lý làm việc của hệ

hệ thống ở quá trình đánh lửa cho tụ

thống ở quá trình nạp điện cho tụ.

- Cách hiển thị: Hiển thị nhờ liên kết.

- Cách hiển thị: Hiển thị nhờ liên kết.

Slide 25: - Nguyên lý làm việc của
hệ thống khi tắt máy.
Cách hiển thị: Hiển thị nhờ liên
kết.

Slide 26, 27: - Hình động mô tả hoạt động của 2 hệ thống.
- Cách hiển thị: Hiển thị sau cùng để tổng hợp hoạt động của từng hệ thống


- Sau khi kết thúc buổi học, không đợc tắt máy trực tiếp bằng cách cắt
nguồn điện mà phải chuyển máy sang chế độ chờ. Sau khi quạt gió làm mát
máy xong và dừng lại thì ta tắt công tắt nguồn và rút phích điện nguồn.

Khoá luận tốt nghiệp

63


Khoa S phạm kỹ thuật

- Khi kết nối với máy vi tính hoặc các thiết bị khác cần rút phích nguồn
điện rồi cắm vào đờng tín hiệu.
- Máy chiếu Projector là phơng tiện đắt tiền, khi sử dụng tránh để máy
va đập mạnh với các thiết bị khác, sau khi sử dụng phải đậy nắp bảo vệ thấu
kính, không sờ tay vào thấu kính vì có thể làm xớc thấu kính.
2.3.1.3. Điểm lu ý khi sử dụng phần mềm trong dạy học:
Sử dụng các phần mềm trong dạy học sẽ nâng cao chất lợng dạy học,
thay đổi phong cách giảng dạy của giáo viên. Tuy nhiên các phần mềm dạy
học chỉ là công cụ sử dụng trong dạy học, nó không thể thay thế giáo viên
trong toàn bộ quá trình dạy học mà chỉ thay thế giáo viên ở một số khâu nhất
định nào đó. Giáo viên vẫn là ngời giữ vai trò hớng dẫn, điều khiển quá
trình dạy học. Mặt khác giáo viên phải vận dụng nhiều phơng pháp dạy hoc
tích cực khi sử dụng phần mềm dạy học, tránh việc sử dụng phần mềm dạy
học để thay thế giáo viên trong việc viết bảng, nh vậy hiệu quả sẽ không cao.
Có thể nêu rút ra một số điểm chú ý sau:
- Sử dụng phần mềm trong dạy học phải kết hợp với các phơng pháp
dạy học tích cực và phải tuân theo các nguyên tắc của phơng pháp dạy hoc.
- Giáo viên phải tích cực khai thác các tính năng, tiện ích của phần mềm
để việc dạy học đạt hiệu quả cao v.v..



Khoa S phạm kỹ thuật

Kết luận chơng 2

Qua quá trình thực hiện việc biên soạn hai bài dạy cụ thể trên cơ sở sử
dụng phầm mềm Microsoft Power Point trên máy vi tính và máy chiếu
Projector cho thấy:
- Quá trình biên soạn do tác giả xây dựng là phù hợp, có thể áp dụng khi
biên soạn các bài dạy môn Công nghệ 11.
- Nội dung bớc 3 Soạn giáo án là một khâu rất quan trọng. Nội dung
giáo án, đặc biệt là cột Phơng pháp dạy học không đơn thuần chủ yếu sử
dụng phơng pháp dạy học trực quan mà phải chủ yếu tới việc tăng cờng các
hoạt động học tập của học sinh. Chỉ có nh vậy mới đảm bảo theo hớng đổi
mới phơng pháp dạy học.
- Việc biên soạn các bài dạy nh trên đòi hỏi giáo viên không chỉ có
hiểu biết về công nghệ thông tin, về phơng tiện dạy học hiện đại mà còn phải
có hiểu biết về các Phơng pháp dạy học tích cực

Khoá luận tốt nghiệp

66


Khoa S phạm kỹ thuật

Chơng III - Kiểm nghiệm, đánh giá

3.1. Mục đích Kiểm nghiệm, đánh giá

việc đổi mới phơng pháp dạy học. Những thuận lợi và khó khăn khi sử dụng
phần mềm Power point để biên soạn bài dạy phần Động cơ đốt trong, môn
Công nghệ 11.
- Nội dung, qui trình sử dụng các bài do tác giả biên soạn:
+ Bài 26 - Hệ thống làm mát (1 tiết).
+ Bài 29 - Hệ thống đánh lửa (2 tiết).
Thông qua các giáo án này đánh giá hiệu quả của quá trình vận dụng
phần mềm Power point để biên soạn bài dạy.
3.4. Kết quả kiểm nghiệm, đánh giá
Qua tham khảo ý kiến của giáo viên hớng dẫn thực tập s phạm và bạn
bè cùng nhóm thực tập có thể thấy:
- Nhìn chung, các ý kiến đều cho rằng trong giai đoạn hiện nay chúng ta
nên thay đổi phơng pháp học tập của học sinh, học sinh phải là chủ thể của
hoạt động nhận thức, giáo viên chỉ là ngời hớng dẫn, tổ chức để học sinh tự
lực tìm tòi tri thức, tự lực giải quyết vấn đề. Việc sử dụng phơng tiện dạy học
hiện đại cho phép giáo viên cung cấp một lợng thông tin lớn trong một tiết
dạy, tạo cơ sở cho học sinh hoạt động tích cực hơn, có hứng thú hơn.
- Các ý kiến đóng góp đều đồng ý rằng phần mềm Power point là một
phần mềm có hiệu quả cao trong việc đổi mới phơng pháp dạy học theo
hớng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh.

Khoá luận tốt nghiệp

68


Khoa S phạm kỹ thuật

Kết luận chơng III
Với thời gian thực tập s phạm ở trờng phổ thông có hạn, điều kiện


Khoa S phạm kỹ thuật

dễ có cảm giác buồn ngủ, do nhìn màn hình quá lâu hoặc bị các hình ảnh lôi
cuốn mà quên mất nhiệm vụ ghi bài vào vở.
Tuy nhiên các hạn chế này sẽ khắc phục đợc nếu nh giáo viên thực sự
tâm huyết với nghề, hởng ứng theo chủ trơng đổi mới phơng pháp dạy học,
áp dụng những phơng pháp dạy học tích cực vào trong dạy học để thiết kế
đợc bài giảng hay để việc sử dụng phần mềm Microsoft Power Point trong
dạy học phần Động cơ đốt trong, mông Công nghệ 11 đạt kết quả cao.

Khoá luận tốt nghiệp

70


Khoa S phạm kỹ thuật

Kết luận chung

Qua quá trình nghiên cứu và thực hện đề tài có thể rút ra một số kết luận
sau:
- Trên cơ sở nghiên cứu bản chất của quá trình dạy học, đổi mới phơng
pháp dạy học, việc sử dụng phơng tiện dạy học hiện đại và ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học cho thấy: Sử dụng phần mềm Microsoft Power
Point trong dạy học phần Động cơ đốt trong môn công nghệ 11 là có hiệu quả
cao.
- Qua tìm hiểu tình hình dạy học KTCN ở một số trờng phổ thông cho
thấy khó khăn chủ yếu của việc sử dụng phần mềm Microsoft Power Point và
máy chiếu Projector trong dạy học phần Động cơ đốt trong môn Công nghệ 11

Sau một thời gian nghiên cứu, thực hiện đề tài, dù bản thân đã thực sự cố
gắng song không tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận đợc các ý kiến
đóng góp của các thầy, các cô và các bạn.
Em xin chân thành cảm ơn !
Hà nội, ngày 15 tháng 5 năm 2005

Khoá luận tốt nghiệp

72