BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỶ LỢI ĐỖ TRỌNG
NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
NĂNG LỰC QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN CẤP NƯỚC SINH
HOẠT CỦA CÔNG TY TNHH MTV KINH DOANH NƯỚC
SẠCH NINH BÌNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Hà Nội – 2013
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ ĐỀ TÀI
NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC
QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN CẤP NƯỚC SINH HOẠT CỦA CÔNG TY TNHH
MTV KINH DOANH NƯỚC SẠCH NINH BÌNH
Học viên cao học: Đỗ Trọng
Lớp : Cao học 19KT11
Chuyên ngành : Kinh tế Tài nguyên TN và Môi trường
Mã số : 60 - 31 - 16
Người HD khoa học : TS. Nguyễn Trọng Hoan
Bộ môn quản lý : Quản lý xây dựng
HÀ NỘI - 2013
LỜI CAM ĐOAN
Đỗ Trọng
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nước sạch và vệ sinh môi trường có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với
sức khoẻ của người dân. Trong những năm gần đây vấn đề này đã được Đảng và
Nhà nước đặc biệt quan tâm.
Đối với tỉnh Ninh Bình tình hình cấp nước sinh
hoạt cũng đang được quan tâm, đầu tư một cách tích cực.
Đến nay,80% hộ dân
nông thôn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đã được sử dụng nước sạch tuy nhiên so
với mục tiêu chiến lược quốc gia NS&VSMT của tỉnh thì đến hết năm 2011 tỷ lệ
này vẫn hụt 5%.
Để hoàn thành mục tiêu đến năm 2015 toàn tỉnh có 95% dân số được sử
dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh trong đó có 60% từ các công trình cấp nước tập
trung, UBND tỉnh đang gấp rút hoàn thành đưa vào sử dụng thêm 16 dự án cấp
nước tập trung, các doanh nghiệp nhà nước, tư nhân cũng đang đầu tư nỗ lực thi
công lắp đặt các công trình cấp nước sinh hoạt để hoàn thành mục tiêu này.
Tuy nhiên hiện nay các công trình cấp nước sạch trên địa bàn tỉnh Ninh
Bình sau khi đưa vào quản lý, vận hành đa phần các công trình đều mang lại
hiệu quả cao, một số công trình đạt hiệu quả bình thường và một số công trình
không mang lại hiệu quả,còn nhiều bọc lộ nhiều bất cập như:
Nguồn nước ngày càng bị ô nhiễm, chất lượng nước đạt thấp
Một số trạm cấp nước chưa vận hành hết công suất thiết kế, việc khảo sát
tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý dự án nói chung và dự án cấp nước sạch sử
dụng nguồn vốn ODA và một số nguồn vốn khác nói riêng.
* Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Phạm vi nghiên cứu của đề tài được giới hạn tập trung vào các dự án cấp
nước sạch sử dụng nguồn ODA và một số nguồn vốn khác phục vụ cho lợi ch
xã hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.Vì vậy nghiên cứu trong công tác quản lý chi
ph; quản lý chất lượng công trình, ảnh hưởng tới người dân là các hộ dùng nước
sau khi dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng là những khâu trong quản lý dự án
còn nhiều hạn chế cần phải hoàn thiện.
6. Kết quả dự kiến đạt được:
a. Nghiên cứu một cách có hệ thống cơ sở lý luận quản lý dự án, một số đặc
trưng cơ bản của dự án sử dụng nguồn vốn ODA và một số nguồn vốn
khác, làm rõ một số mô hình quản lý dự án thường được sử dụng.
b. Phân tch thực trạng công tác quản lý dự án các công trình cấp nước sạch
sử dụng nguồn vốn ODA và một số nguồn vốn khác cụ thể ở các khâu xác
định mục tiêu lựa chọn dự án quản lý cấp nước sinh hoạt. Từ đó chỉ rõ
một số vấn đề tồn tại trong công tác quản lý dự án, đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý dự án sử dụng nguồn vốn ODA
phục vụ lợi ch xã hội trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.
7. Nội dung của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, luận văn gồm có 3 chương
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dự án
Chương 2: Phân tch thực trạng năng lực quản lý dự án các công trình
cấp nước sinh hoạt của công ty TNHH MTV kinh doanh nước sạch Ninh Bình.
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao năng lực công tác quản lý các dự
án cấp nước sinh hoạt của công ty TNHH MTV kinh doanh nước sạch Ninh
Bình.
doanh nước sạch
BQLDA
Ban quản lý dự án
CĐT
Chủ đầu tư
XDCB
Xây dựng cơ bản
CSHT
Cơ sở hạ tầng
ĐTXD
Đầu tư xây dựng
GPMB
Giải phóng mặt bằng
KT-XH
Kinh tế - xã hội
NSNN
Ngân sách Nhà nước
ODA Hỗ trợ phát triển chính thức (Official
Development Assistance)
UBND
Ủy ban nhân dân
PPMU Ban quản lý dự án cấp nước sạch và vệ sinh
nông thôn vay vốn ngân hàng thế giới
MỤC LỤC
Nội dung Trang
31TCHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN31T 1
31T1.1. Các vấn đề cơ bản của quản lý dự án31T 1
31T1.1.1. Định nghĩa dự án31T 1
31T1.1.2 Vấn đề cơ bản của quản lý dự án31T 2
31T2.2.1. Đánh giá về mặt xã hội31T 41
31T2.2.2. Đánh giá hiệu quả kinh tế31T 43
31T2.2.3. Công tác đền bù và tái định cư31T 45
31T2.2.4. Đánh giá kết quả thực hiện dự án các công trình cấp nước sinh hoạt31T 47
31T2.3. Đánh giá tổng quát về công tác quản lý dự án các dự án đầu tư công
trình cấp nước sinh hoạt bằng nguồn vốn ODA và các nguồn vốn khác
31T 52
31T2.3.1. Giai đoạn chuẩn bị đầu tư31T 53
31T2.3.2. Giai đoạn đầu tư xây dựng31T 53
31T2.3.3. Giai đoạn quản lý vận hành31T 54
31T2.4. Đánh giá năng lực quản lý dự án các công trình cấp nước sinh hoạt
trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh Ninh Bình
31T 54
31T2.4.1. Công tác quản lý tài chính của dự án31T 54
31T2.4.2. Công tác quản lý chất lượng dự án31T 56
31T2.4.3. Quản lý tiến độ của dự án31T 59
31T2.4.4. Quản lý rủi ro31T 60
31TKẾT LUẬN CHƯƠNG 231T 62
31TCHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG TÁC
QUẢN LÝ CÁC DỰ ÁN CÔNG TRÌNH CẤP NƯỚC SINH HOẠT CỦA
CÔNG TY TNHH MTV KINH DOANH NƯỚC SẠCH NINH BÌNH
31T 63
31T3.1. Mục tiêu và kế hoạch đầu tư xây dựng các công trình cấp nước sinh hoạt
trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh Ninh Bình
31T 63
31T3.1.1. Mục tiêu31T 63
31T3.1.2. Nhiệm vụ chủ yếu31T 64
31T3.2. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý các dự án cấp nước
sinh hoạt của công ty TNHH MTV kinh doanh nước sạch Ninh Bình
31T 65
hp, đ di ca mt d n l xc đnh, d n không phi l mt c gắng liên tc,
liên tip;
b. Duy nhất - Ngha l sn phm hoc dch v duy nht đ khc bit so với những
sn phm đã c hoc d n khc. D n liên quan đn viêc gì đ chưa từng lm
trước đây v do vậy l duy nht.
Theo đnh ngha ca tổ chc quc đ v tiêu chun ISO, trong tiêu chun ISO
9000:2000 v theo tiêu chun Vit Nam (TCVN ISO 9000:2000) thì d n đưc xác
đnh ngha như sau: Dự án là một quá trình đơn nhất, gồm một tập hợp các hoạt
động có phối hợp và kiểm soát, có thời hạn bắt đầu vào kết thúc, được tiến hành để
đạt được mục tiêu phù hợp với các yêu cầu quy định, bao gồm cả các ràng buộc về
thời gian, chi phí và nguồn lực.
Như vậy c nhiu cch hiu khc nhau v d n, nhưng cc d n c nhiu đc
đim chung như:
- Cc d n đu đưc thc hin bởi con ngưi;
- B rng buc bởi cc nguồn lc hn ch: con ngưi, ti nguyên;
2
- Đưc hoch đnh, đưc thc hin v đưc kim sot.
Như vậy c th biu diễn d n bằng công thc sau:
= KẾ HOẠCH + TIỀN + THỜI GIAN
(Vật cht, Tinh thần, Dch v)
1.1.2 Vấn đề cơ bản của quản lý dự án
1.1.2.1. Khái niệm về quản lý dự án
Từ những năm 50 trở li đây, cùng với s pht trin như vũ bão ca khoa học
kỹ thuật v kinh t xã hi, cc nước đu c gắng nâng cao sc mnh tổng hp ca
bn thân nhằm theo kp cuc cnh tranh ton cầu ha. Chnh trong tin trình ny,
cc tập đon doanh nghip lớn hin đi ho không ngừng xây dng những d n
công trình quy mô lớn, kỹ thuật cao, cht lưng tt. D n đã trở thnh phần cơ bn
trong cuc sng xã hi. Cùng với xu th mở rng quy mô d n v s không ngừng
nâng cao v trình đ khoa học công ngh, cc nh đầu tư d n cũng yêu cầu ngy
Ba yu t: thi gian, chi ph v cht lưng (kt qu hon thnh) l những mc
tiêu cơ bn v giữa chúng li c mi quan h cht chẽ với nhau (hình 1.1). Tuy mi
quan h giữa 3 mc tiêu c th khc nhau giữa cc d n, giữa cc thi kì ca mt
d n, nhưng ni chung đ đt kt qu tt đi với mc tiêu ny thưng phi “ hy
sinh” mt hoc hai mc tiêu kia. Do vậy, trong qu trình qun l d n cc qun l
hy vọng đt đưc s kt hp tt nht giữa cc mc tiêu ca qun l d n.
Trong lch sử pht trin ca mình, loi ngưi đã qun l v đã thnh công với
những “d n” như Kim t thp Ai Cập, Vn l trưng thnh Trung Quc,…
S cần thit ca mt h thng phương php luận đc lập v qun l d n đã
đưc nhận thc ở cc nước pht trin phương Tây từ những năm 50 ca th kỷ XX.
Băt đầu từ lnh vc quân s. dần dần qun l d n đưc ng dng rng rãi trong
cc lnh vc kinh t xã hi khc. Ngày nay, ở tất cả các nước phát triển, quản lý dự
án được công nhận như một hệ thống phương pháp luận của hoạt động đầu tư.
Công cuc xây dng đt nước ca chúng ta hin nay đưc đnh du bằng lot
cc d n lớn nhỏ, ở khắp vùng min, khắp cc lnh vc, khắp cc cp qun l.
Chnh vì l do đ, nghiên cu phương php luận qun l d n mang ngha cc
4
kỳ quan trọng: nâng cao hiu qu ca công cuc xây dng đt nước, nhanh chng
đưa nước ta đn đch trên con đưng xây dng ch ngha xã hi.
1.1.2.2. Tiền đề cơ bản của hệ thống phương pháp luận quản lý dự án
Những thay đổi trong qu trình pht trin ca đt nước l tin đ cho vic vận
dng h thng phương php luận qun l d n. Mt s trong những tin đ cơ bn
đ l:
- Xa bỏ h thng k hoch ha tập trung, xây dng mt nn kinh t hng
ha vận hnh theo cơ ch th trưng;
- S xut hin cc thnh phần kinh t khc không phi kinh t Nh nước;
- S thay đổi cc hình thc tổ chc tương ng với cc thay đổi hình thc
sở hữu v kèm theo đ l vn đ phi tập trung ha qun l, phân quyn
cho cc cp qun l ti ch;
c
¸
c
m
è
i
q
u
a
n
h
Ö
b
×
n
h
t
h
ê
n
g
v
thng phương php luận qun l d n không chỉ l công c qun l d hình thnh,
pht trin v thc hin cc d n với mc đch hon hnh chúng đúng thi hn, đm
bo cht lưng trong hn mc chi ph cho phép v n trở thnh mt ci gì đ ging
như ting ni tập trung ca khch hng (ch đầu tư) thôi thúc ha mọi l lc ca
nh thầu đ thc hin d n trong s liên kt với nh sn xut, ngưi cung ng…
6
Điu ny cho phép không chỉ đơn thuần l cc đnh chnh xc m còn ở mt mc đ
no đ gim đưc chi ph thc hin d n.
Cc vin, trưng, cc công ty, cc chuyên gia hot đng trong lnh v qun
l d n đã xây dng cc cơ cu chuyên nghip cần thit v hình thnh “Th giới
qun l d n” bao gồm cc tổ chc tầm cỡ quc gia v quc t v: đầu tư, công
nghip, xây dng, tư vn, kin trúc, thit k v.v…; tổ chc cc hi ngh, hi tho,
xut bn sch gio khoa, gio trình v đc bit thnh c th trưng cc phần mm
ng dng trong qun l d n.
Tổ chc quc t lớn nht trong lnh vc ny l Hip hi qun l d n quc
t (IPMA International Project Management Association) liên kt hơn 20 nước
Châu Âu v cc nước khc.
Hầu ht cc trưng đi học trên ton th giới đã đưa môn học chuyên ngnh
qun l d n vo chương trình ging dy. Ti đây ngưi ta đã v đang đo to ở
trình đ đi học, sau đi học, tin s v hơn nữa theo chuyên ngnh qun l d n.
Ở Vit Nam vn đ qun l d n đã đưc ch từ những năm đầu 90, th
hin trong cc Luật, Ngh đnh ca Chnh ph v qun l đầu tư v xây dng, đu
thầu… Nhưng những kin thc, những l luận thu đưc mới chỉ dừng li ở mc đúc
rút kinh nghim, những hi tho, kha học tập hun cn b hoc mt vi công trình
nghiên cu, sch tham kho,…thiu tnh h thng v đồng b. Đã đn lúc chúng ta
phi quan tâm đn vn đ qun l d n như mt h thng phương php luận đc
lập v hon chỉnh v qun l ni chung v qun l xây dng ni riêng.
Thời gian
Thành quả
Ngân sách
cho phép
Thi hn
đ h
Yêu cầu v
thnh qu
Mục tiêu 8
Tin đ d n hiu mt cch đơn gin l s sắp xp thi gian thc hin mi
d n. Mi d n đu c thi gian bắt đầu v kt thúc. Thông thưng, căn c vo
tình trng thc t ca khch hng v ngưi đưc uỷ quyn đ đnh ra thi gian hon
thành phm vi công vic. Đi với nhiu d n thì nhân t thi gian l chỉ tiêu quan
trọng đ đnh gi s thnh công hay không ca mc tiêu d n. V d, mt công ty
uỷ quyn cho mt xưởng in thit k, in n mt lot thip chúc mừng ging sinh
nhưng sau lễ ging sinh, xưởng in mới giao sn phm cho công ty. Khi đ, thip
chúc mừng sẽ mt đi ngha v tt nhiên công ty đt thip tt nhiên c quyn không
nhận sn phm nữa.
b. Đạt được thành quả mong muốn (Phm vi d n)
Phm vi d n còn đưc gọi l phm vi công vic. N l công vic buc phi
hon thnh nhằm tho mãn ngưi uỷ quyn. Mun vậy ta phi đm bo chắc chắn
thc hin thnh công mc tiêu d n, tc l sn phm cui cùng phi đúng với yêu
1.1.2.5. Những trở lực trong quản lý dự án (Obstacles in Project Management)
- Đ phc tp ca d n
- Yêu cầu đc bit ca khch hng
- Cu trúc li tổ chc
- Ri ro trong d n
- Thay đổi công ngh
- K hoch v gi c c đnh
1.1.3 Nội dung, nhiệm vụ, năng lực quản lý dự án
1.1.3.1. Nội dung quản lý dự án
a .Chu trình quản lý dự án
Chu trình qun l d n xoay quanh 3 ni dung ch yu l (1) lập k hoch,
(2) phi hp thc hin m ch yu l qun l tin đ thi gian, chi ph thc hin v
(3)gim st cc công vic d n nhằm đt đưc cc mc tiêu đã đnh.
10
Lập kế hoạch: L vic xây dng mc tiêu, xc đnh những công vic đưc
hon thnh, nguồn lc cần thit đ thc hin d n v qu trình pht trin k hoch
hnh đng theo mt trình t lôgic m c th biu diễn dưới dng sơ đồ h thng.
Điều phối thực hiện dự án: Đây l qu trình phần phi nguồn lc bao gồm
tin vn, lao đng, my mc thit b v đc bit l điu phi v qun l tin đ thi
gian. Ni dung ny chi tit ha thi hn thc hin cho từng công vic v ton b d
án.
Hình 1.3. Chu trình quản lý dự án
Giám sát: L qu trình theo dõi kim tra tin trình d n, phân tch tình hình
hon thnh, gii quyt những vn đ liên quan v thc hin bo co hin trng.
Cc ni dung ca qun l d n hình thnh mt chu trình năng đng từ vic
lập k hoch đn điu phi thc hin v gim st, sau đ cung cp cc thông tin
phn hồi cho vic ti lập thit k hoch d n. Chu trình qun l d n đưc th
hin ở hình 1.3