MỤC LỤC

PHẦN1: MỞ ĐẦU: ………………………………………………Trang 2
1/ Lý do chọn đề tài:…………………………………………………Trang 2
2/ Đặt vấn đề:……………………………………………………… Trang 3
3/ Mục đích nghiên cứu:. ……………………………………… … Trang 4
4/ Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu:. ………………….….… Trang 4
5/ Giới hạn và đối tượng nghiên cứu:. ………………………… … Trang 5
6/Điểm mới trong kết quả nghiên cứu:. …………………………… Trang 5
PHẦN 2: NỘI DUNG: …………………………… Trang 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN:……………………………… … Trang 5
CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT THỰC TRẠNG:……………………… Trang 6
CHƯƠNG 3:NHỮNG BIỆN PHÁP:…………………… ……… Trang 7
1/GV cần lựa chọn nội dung bài dạy phù hợp với nội dung trò chơi:…Trang 7
2/ Giúp học sinh xác định rõ mục đích của trò chơi: ……………… Trang 7
3/ Cách xây dựng một trò chơi học tập:…………… ………… …….Trang 10.
4/ Tiến hành tổ chức trò chơi học tập:. .………… ………………….Trang 15
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: …………………………….Trang 18
PHẦN 3: KẾT LUẬN : ………………………………….………….Trang 19

PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
* Để thực hiện mục tiêu giáo dục của Bộ Giáo dục-Đào tạo đã đặt ra : Giáo dục
cho học sinh Tiểu học là phải giáo dục toàn diện, không coi trọng môn chính,
môn phụ . Bởi vậy cùng với các môn học khác, môn khoa học đã góp phần
không nhỏ vào việc hình thành và phát triển toàn diện cho học sinh .
- Để dạy tốt môn khoa học, người giáo viên cần biết phối kết hợp các phương
pháp dạy học như : Phương pháp quan sát , phương pháp thí nghiệm, phương
pháp nhóm, phương pháp trò chơi học tập .Trong đó phương pháp Trò chơi học
tập là một trong những phương pháp dạy học có hiệu quả nhằm khuyến khích sự
tò mò khoa học, thói quen đặt câu hỏi, tìm câu giải thích khi các em được tiếp

phương pháp Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5.
II . Đặt vấn đề.
- Phương pháp Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5 đã được nhiều tài
liệu hướng dẫn, nhiều giáo viên, giảng viên nghiên cứu để nâng cao hiệu quả của
phương pháp dạy học này.
- Tuy nhiên, để có biện pháp cụ thể, hướng dẫn từng bài phù hợp trong môn
khoa học lớp 5 để giáo viên áp dụng giảng dạy nâng cao chất lượng chưa rõ ràng.
- Mặt khác, hiện nay nhu cầu giáo dục ở nước ta ngày càng đổi mới, đổi mới về
phương pháp dạy học, đổi mới về nội dung chương trình để nền giáo dục ngày
càng tiến bộ, theo kịp các nước khác trên thế giới. Do vậy, phương pháp Trò
chơi học tập cũng cần có sự chỉnh sửa và thay đổi

Chính vì vậy, tôi vẫn mạnh dạn nghiên cứu để nâng cao hiệu quả của phương
pháp Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5.
III . Mục đích nghiên cứu .
-Tìm hiểu và tổng kết được những khó khăn, thuận lợi của học sinh và giáo
viên khi tham gia và tổ chức Trò chơi học tập.
-Tìm được một số biện pháp để giải quyết những khó khăn mà học sinh và giáo
viên mắc phải khi tham gia Trò chơi học tập. Qua đó dần nâng cao hiệu quả của
phương pháp Trò chơi học tập trong môn khoa học lớp 5 nhằm nâng cao chất
lượng dạy và học , giúp các em phát triển toàn diện ngay từ bậc học đầu tiên.
IV. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu.
* Để đạt được mục đích trên, người giáo viên cần thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu những vấn đề chung về khoa học lớp 5 .
- Nghiên cứu 1 số biện pháp sư phạm nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn
Khoa học.
- Nghiên cứu đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi học sinh.
- Tìm hiểu thực tế học sinh lớp 5.Trường Tiểu học ………… về sở thích tham
gia Trò chơi học tập, về sự tiếp nhận kiến thức khoa học, để phát hiện những khó
khăn, vướng mắc, những tồn tại cần giải quyết.

dạy.
* Trò chơi học tập là gì? Trò chơi không chỉ là một “công cụ” dạy học mà nó
còn là con đường sáng tạo xuyên suốt quá trình học tập của học sinh. Phương
pháp tổ chức trò chơi không chỉ là sự đánh giá trong quá trình dạy và học của
thầy và trò mà nó còn tạo cho ta cảm giác thoải mái, tự tin, có sự sáng tạo, nhanh
trí, có óc tư duy, tưởng tượng của học sinh. Dạy kết hợp với tổ chức trò chơi

chính là việc giáo viên hướng dẫn học sinh hoàn thành tốt phẩm chất của con
người mới : Con người xã hội chủ nghĩa.
* Tổ chức trò chơi là một hình thức tổ chức dạy học, chơi là một biện pháp học
tập có hiệu quả của học sinh . Thông qua trò chơi, học sinh được tập luyện, làm
việc cá nhân, làm việc theo đơn vị tập thể theo sự phân công với tinh thần hợp
tác. Đó là những việc làm thuộc phương pháp học tập mới mà trường Tiểu học
cần hình thành ở người học.
CHƯƠNG II: Khảo sát thực trạng.
Sau khi được phân công chủ nhiệm lớp 5 , tôi đã tiến hành điều tra cụ thể về tình hình
học sinh, sự mong muốn và khả năng tham giai trò chơi học tập trong môn khoa học nói
riêng và trong các môn học khác nói chung. Kết quả như sau:
* Tổng số học sinh : ……… em.
- Số học sinh muốn được tham gia, hiểu mục đích và thu được kết quả sau trò
chơi học tập : ………….%
- Số học sinh muốn được tham gia, nhưng chỉ tham gia với mục đích vui chơi là
chính mà chưa hiểu, chưa thu được kết quả sau trò chơi học tập : ……… %
- Số học sinh chưa muốn tham gia:………….%
Sở dĩ các em chưa muốn tham gia hoặc tham gia mà chưa thu được kết quả là do
một số nguyên nhân sau:
1. Các em chưa hiểu mục tiêu của trò chơi : chơi để làm gì? chơi nhằm mục
đích gì?
2. Các em chưa hiểu rõ cách chơi, luật chơi, sự thi đua “thưởng-phạt”,giữa
các đội chơi.

có những đặc điểm giống
bố, mẹ mình.

Trang2,3-trang 6 Ai nhanh, ai đúng? HS biết phân biệt đặc điểm
về mặt sinh học và xã hội
của nam và nữ.
Trang 6-trang 14 Ai nhanh, ai đúng? HS hiểu 1 số đặc điểm
chung của trẻ ở từng giai
đoạn từ 3 đến 10 tuổi.
Trang 11-trang 30 Ai nhanh, ai đúng? HS biết tác nhân gây bệnh,
sự nguy hiểm của bệnh
viêm não.
Trang 16-trang 34 Ai nhanh, ai đúng? HS giải thích được HIV,
AIDS là gì? các đường lây
bệnh HIV,
Trang 17-trang36 HIV lây hay không
lây?
HS biết các hành vi tiếp
xúc thông thường không
lây HIV.
Trang 35-trang 72 Ai nhanh, ai đúng? HS biết đặc điểm của chất
rắn - chất lỏng - chất khí.
Trang 36-trang 74 Nhà khoa học trẻ HS biết các phương pháp
tách các chất ra khỏi hỗn
hợp.
Trang 37-trang77 Đố bạn
HS biết phương pháp sản
xuất muối từ nước biển, sản
xuất nước cất tiêm .
Trang 38, 39-trang 78 Bức thư bí mật HS biết vai trò của nhiệt

dụng của chúng.
T63-trang133 Ai nhanh,ai đúng? Hệ thống kiến thức về môi trường.
T69-trang142 Chữ gì? Củng cố kiến thức có liên quan đến sự ô
nhiễm môi trường.
- Cách nêu mục tiêu của trò chơi ,giáo viên cần đưa ra một cách khéo léo, hấp
dẫn, có tính chất gợi mở để tạo sự tò mò khám phá cho học sinh .
- Sau khi các em đã hiểu được mục đích của trò chơi, thấy được sự hấp dẫn của trò
chơi các em sẽ chủ động tham gia chơi mà không cần giáo viên ép buộc. Để có
được điều đó, giáo viên cần xây dựng trò chơi học tập sao cho hợp lý ; hợp lý về
thời gian; hợp lý về hình thức chơi ; về luật chơi ; về hình thức khen thưởng .
3/ Cách xây dựng trò chơi học tập.

Giáo viên có thể tổ chức 1 hoạt động học tập thành 1 trò chơi học tập khi đã có
đủ các điều kiện sau:
- Về đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho trò chơi.
- Về thời gian, thời điểm chơi, không gian chơi.
- Có cách chơi, luật chơi rõ ràng.
- Có cách tính điểm để phân định “thắng- thua”, khen thưởng…
Các yếu tố đó là sự chuẩn bị cụ thể chu đáo của giáo viên, góp phần quyết định
sự thành công hay không của trò chơi.
a/Sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho học sinh tham gia trò chơi .
Đối với mỗi tiết học nói chung hay với mỗi Trò chơi học tập nói riêng, giáo
viên cần xác định rõ: Để phục vụ cho trò chơi này cần đến những đồ dùng nào?
dụng cụ nào? phương tiện nào? Từ đó, giáo viên dành thời gian để chuẩn bị
( hoặc giao cho học sinh chuẩn bị ) chu đáo.
*Ví dụ:
+ Thực hiện trò chơi tiếp sức “ HIV lây hay không?’’ (T17-trang36) cần
chuẩn bị:
- 2 bộ thẻ chữ ghi các hành vi có nguy cơ lây nhiễm hoặc không lây nhiễm như:


- Sự chuẩn bị chu đáo, hấp dẫn sẽ tạo niềm hứng khởi, thu hút học sinh tham
gia. Sự rõ ràng, khoa học sẽ giúp các em dễ tìm hiểu, dễ nhận biết kiến thức,
nhiệm vụ của bản thân trong quá trình tham gia chơi. Sự chuẩn bị cho một trò
chơi không nhất thiết phải quá cầu kì, đôi khi còn dễ tìm, dễ kiếm .

Hạt phấn
Vòi nhụy
Bao phấn
Đầu nhụy
Ống phấn
Bầu nhụy
Noãn
- Để chuẩn bị “ Chiếc ghế nguy hiểm” cho trò chơi T10-trang 20 , giáo viên chỉ
cần lấy luôn chiếc ghế của mình, phủ lên ghế một tấm vải tối màu để học sinh không
phát hiện được bên trong ghế là cái gì? Sự chuẩn bị này tuy đơn giản nhưng vẫn tạo
được sự tò mò, tâm trạng hồi hộp của học sinh khi đến gần chiếc ghế , chiếc ghế ấy
sẽ thu hút học sinh tham gia vào trò chơi.
Với sự chuẩn bị như vậy, giáo viên sẽ khuyến khích các em tham gia vào trò
chơi. Ngoài việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, giáo viên cần biết bố trí thời gian cho
các hoạt động trong tiết học một cách hợp lý. Trò chơi học tập cũng là một hoạt
động trong tiết học. Bởi vậy, giáo viên cần sắp xếp thời gian, thời điểm phù hợp
cho mỗi trò chơi.
b/ Xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi.
Để xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi, giáo viên cần đọc kĩ mục tiêu
tiết dạy, mục tiêu của trò chơi để phân bố thời gian cho hợp lý.
Ở những trò chơi hình thành kiến thức mới, hoạt động này được diễn ra đầu tiết
học hoặc đầu một phần nội dung bài học. Những trò chơi để củng cố nội dung
kiến thức đã học thường diễn ra cuối tiết học hoặc cuối một phần nội dung vừa
học. Tuy nhiên, trò chơi diễn ra vào thời điểm nào, giáo viên cũng cần xác định
thời gian cho hợp lý, không để ảnh hưởng đến thời gian của tiết học hoặc thời

nguy hiểm (Tiết 20-trang23 ), mặc dù đây là trò chơi để củng cố nội dung nhưng
tất cả học sinh cần được tham gia, các em cần xếp thành hàng dọc để lần lượt đi
qua chiếc ghế nguy hiểm. Bởi vậy, nếu trời không mưa, các em sẽ xếp hàng
ngoài sân rồi lần lượt đi qua chiếc ghế vào lớp.
Nếu trời mưa, giáo viên cần sắp xếp bàn ghế gọn gàng để học sinh xếp hàng
trong lớp.

Những chuẩn bị này, dù là rất nhỏ nhưng giáo viên cũng cần để ý tới để chủ
động trong mọi tình huống.
Khi sự chuẩn bị đã chu đáo, giáo viên sẽ tổ chức trò chơi học tập cho các em
tham gia sao cho học sinh hào hứng làm việc và thu được kết quả tốt, đó là điều
hết sức quan trọng.
4/ Tiến hành tổ chức Trò chơi học tập.
Với mỗi trò chơi giáo viên cần tiến hành qua 3 bước sau:
Bước1:
Giáo viên nêu mục đích và hướng dẫn cách chơi, luật chơi.
-Tên trò chơi hấp dẫn, dễ hiểu sẽ lôi cuốn các em tham gia chơi.
+ Ví dụ: “ Chiếc ghế nguy hiểm”; “ Bức thư bí mật”; “ Ô chữ kì diệu”…
- Mục đích trò chơi sẽ giúp các em định hình được mình tham gia chơi để làm
gì? mình sẽ tìm thấy kiến thức gì qua trò chơi này? từ đó học sinh xác định
nhiệm vụ của bản thân trong khi chơi.
- Hướng dẫn cách chơi cụ thể giúp các em hiểu được từng bước hoạt động mà
mình phải tiến hành.
- Luật chơi rõ ràng giúp các em chơi tích cực, tự giác.
- Hình thức “thưởng- phạt” sẽ là động cơ thúc đẩy sự cố gắng của mình.
Bước2:
Học sinh tham gia chơi.( Học sinh có thể chơi thử nếu cần thiết).
Khi các em đã hiểu rõ mục đích, cách chơi và luật chơi, các em sẽ tham gia trò
chơi một cách chủ động, tự tin, hào hứng.ở bước này học sinh là người quyết
định cho kết quả của trò chơi, do vậy các em phải làm việc tích cực, tuy nhiên ở

Học sinh hoạt động theo các yêu cầu trên.

Giáo viên quan sát, nhắc nhở học sinh (nếu học sinh còn lúng túng ).
Bước 3:
Nhận xết, đánh giá.
- Đội trưởng báo cáo kết quả. Mỗi đội có thể trả lời thêm 1 số câu hỏi mà trọng
tài đưa ra:
+ Vì sao từ 3-5 tuổi hay mắc bệnh viêm não?
+Bệnh viêm não nguy hiểm như thế nào?
- Trọng tài phân định “thắng – thua”, thưởng cho đội thắng một tràng pháo tay.
- Em rút ra được kiến thức gì qua trò chơi này?
Với cách tiến hành như trên, các em sẽ chủ động tìm tòi và phát hiện kiến
thức mới cho bài học, hình thành kiến thức cho bản thân .
Tiết 52- trang 106:
Bước 1:
Giáo viên giới thiệu:
- Để thể hiện lại quá trình thụ phấn, thụ tinh ở thực vật có hoa, cô sẽ tổ chức
cho các em chơi trò: “Ghép chữ vào hình”.
- Có 2 đội chơi, mỗi đội 7 em, các em sẽ chọn tấm thẻ có ghi chú thích( hạt
phấn; ống phấn ; bao phấn ; bầu nhụy ; đầu nhụy ; noãn ; vòi nhụy ) để gắn vào
sơ đồ câm: “Cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa” . Mỗi em chỉ được gắn một lần,
bạn sau có thể sửa lại cho bạn trước trong đội của mình, hết lượt mình, sẽ xuống
đứng vào cuối hàng của đội. Đội nào nhanh và đúng hơn là đội thắng cuộc, thời
gian tối đa là 3 phút.
- Giáo viên cử học sinh tham gia chơi,(có đủ cả 3 đối tượng ).
Bước2
Học sinh chơi như đã hướng dẫn.
Bước 3
Nhận xét, đánh giá.


và trong giao tiếp, đáp ứng đúng mục tiêu: Giáo dục toàn diện cho học sinh ngay
từ bậc học đầu tiên mà Bộ Giáo dục-Đào tạo đã đề ra. Từ đó tôi rút ra cho mình
bài học như sau:
PHẦN III: KẾT LUẬN.
Qua việc nghiên cứu một số biện pháp nâng cao hiệu quả của Phương pháp trò
chơi trong môn khoa học lớp 5, tôi rút ra một số kinh nghiệm sau:
1.Giáo viên và học sinh cần xác định rõ mục đích của mỗi trò chơi trong mỗi
tiết học , từ đó có hướng đi đúng đắn cho việc làm tiếp theo của mình.
2. Giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo về đồ dùng học tập để phục vụ trò chơi,
đồ dùng cần đảm bảo tính khoa học, thẩm mĩ, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý
của trẻ em , giáo viên cần có sự chuẩn bị về không gian, thời gian, thời điểm diễn
ra trò chơi, không lạm dụng trò chơi biến cả tiết học thành tiết chơi hoặc tổ chức
quá nhiều trò chơi trong tiết học tạo cho học sinh sự thái quá; giáo viên cần
chuẩn bị về hình thức tổ chức, có luật chơi rõ ràng, đơn giản, dễ nhớ, dễ thực
hiện, không đòi hỏi thời gian dài cho việc huấn luyện. Giáo viên cần xác định về
số lượng học sinh tham gia sao cho đủ cả các đối tượng đều được hoạt động.
3. Tổ chức trò chơi theo 3 bước:
Bước 1
- Giáo viên hướng dẫn.
-Giáo viên nêu tên và mục đích trò chơi.
- Giáo viên hướng dẫn cách chơi, luật chơi, thời gian chơi, hình thức khen thưởng .
- Cử số lượng thành viên trong mỗi đội chơi ( đủ 3 đối tượng ).
- Cử đội trưởng, trọng tài.
Bước 2

- Học sinh tham gia trò chơi.( Học sinh có thể chơi thử nếu giáo viên thấy cần thiết)

Học sinh cần nỗ lực, tự giác thực hiện đúng cách chơi, luật chơi mà GV đã nêu ra.
Bước 3
- Nhận xét, đánh giá.

NXB Giáo dục 2006
Nguyễn Thị Bảo Ngọc,
Nguyễn Mỹ Lê,
Nguyễn Thị Thanh Thuỷ
Phương pháp dạy
học các môn học ở
môn học ở lớp 5.
NXB Giáo dục.

2007
Phạm Quốc Tuấn Thiết kế bài giảng
khoa học lớp 5.
NXB Hà Nội 2006
Nhận xét của Hội đồng khoa học
Trường tiểu học
Xếp loại

Nhận xét của Hội đồng khoa học
Trường tiểu học
Xếp loại

Nhận xét của Hội đồng khoa học
Phòng GD-ĐT huyện Dầu Tiếng Xếp loại

Nhận xét của Hội đồng khoa học
Sở GD-ĐT tỉnh Bình Dương
Xếp loại