Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Kiểm toán trong nền kinh tế thị trường, ngoài vai trò cung cấp thông tin tin cậy
cho quản lý và cho các quyết định kinh tế - tài chính, đã và đang được thừa nhận là
một dịch vụ không thể thiếu của một nền kinh tế mở. Đặc biệt là khi Việt Nam gia
nhập WTO - quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã và đang mở ra nhiều cơ hội phát
triển, nhưng cũng đặt ra cho các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh
nghiệp kiểm toán nói riêng những thách thức to lớn trước sức ép cạnh tranh ngày
càng gay gắt. Với tư cách là một trong hai Công ty kiểm toán đầu tiên tại Việt Nam,
AASC đã đồng hành cùng kiểm toán độc lập Việt Nam trong chặng đường 17 năm
hoạt động và phát triển. Đứng trước những thách thức của thời đại mới, Ban lãnh đạo
và toàn thể công nhân viên Công ty kiểm toán AASC luôn đồng lòng nâng cao hơn
nữa chất lượng hoạt động, chất lượng quản lý, mở rộng đa dạng hóa các loại hình
dịch vụ tài chính, kế toán, kiểm toán, tư vấn thuế, tư vấn quản trị, thẩm định giá…
sẵn sàng tiến tới hội nhập. Bên cạnh đó, Công ty kiểm toán AASC tăng cường hợp
tác với các Công ty kiểm toán trong nước nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh của
các doanh nghiệp kiểm toán Việt Nam trước thực tế ngày càng có nhiều Công ty
kiểm toán nước ngoài thành lập và hoạt động tại Việt Nam như hiện nay. Với sự cố
gắng không mệt mỏi, chắc chắn Công ty kiểm toán AASC sẽ ngày càng phát triển
vượt bậc, góp phần đưa kiểm toán độc lập Việt Nam hội nhập khu vực và quốc tế.
Trong thời gian tìm hiểu, nghiên cứu thực tiễn hoạt động kiểm toán tại Công ty
cùng với những kiến thức đã được học trong trường, em được biết đối với bất kỳ
cuộc kiểm toán nào thì chu trình bán hàng – thu tiền luôn là một phần hành quan
trọng, đòi hỏi phải tập trung nhiều thời gian và chi phí kiểm toán. Bản thân chu trình
này chứa đựng những khoản mục trọng yếu thu hút sự tập trung, chú trọng, theo dõi
của những người quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Kết quả kiểm
toán chu trình bán hàng – thu tiền ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng chung của cuộc
kiểm toán. Xuất phát từ nguyên nhân trên, với mong muốn được tìm hiểu sâu hơn
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cách thức Công ty AASC tiến hành khi thực hiện kiểm toán chu trình này, em đã
thành lập, Ban lãnh đạo và toàn thể nhân viên Công ty luôn nỗ lực hoạt động và đã
tạo được sự tin cậy,tín nhiệm của các tổ chức khác. Trên nền tảng đó cùng với việc
nhận thấy nhu cầu của thị trường ngày càng tăng, tháng 3/1992 Công ty đã mở thêm
một chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh – một thị trường sôi động và phát triển
năng động của đất nước. Nhu cầu thị trường thúc đẩy, tháng 4/1993, chi nhánh tại
Vũng Tàu và Đà Nẵng lần lượt được thành lập.
Sau một thời gian hoạt động, với những bước phát triển vượt bậc trong lĩnh
vực kế toán của Công ty, cùng với sự nhanh nhạy nắm bắt xu thế phát triển của lĩnh
vực kiểm toán, sự gắn kết mật thiết giữa hoạt động kế toán và hoạt động kiểm toán,
Ban lãnh đạo Công ty đã đề nghị Bộ Tài chính cho phép Công ty cung cấp thêm loại
hình dịch vụ kiểm toán. Ngày 6/9/1993, Thủ tướng chính phủ đã ủy nhiệm cho Ủy
Ban Kế Hoạch Nhà nước ra công văn số 1798/UB/KHH bổ sung thêm nhiệm vụ mới.
Và đến ngày 14/9/1993, Bộ trưởng Bộ Tài chính có Quyết định số 639TC/QĐ/TCCB
đổi tên Công ty thành Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán với
tên giao dịch quốc tế là Auditing and Accounting Financial Consultancy Service
Company (AASC).
Tại chi nhánh Thành phố Hồ Chi Minh, sau một thời gian hoạt động, nhận
thấy đủ khả năng và điều kiện cần thiết để có thể hoạt động độc lập, được sự cho
phép của Bộ Tài chính nên tháng 3/1995, Chi nhánh này đã tách khỏi Công ty thành
lập Công ty Kiểm toán Sài Gòn (AFC).
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Việc chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh tách ra kinh doanh độc lập phần nào đã gây
khó khăn cho Công ty trong bối cảnh nhu cầu kiểm toán ngày càng tăng cao. Để giải
quyết khó khăn và đáp ứng nhu cầu cấp thiết của thị trường, Công ty đã tiến hành mở
thêm một số chi nhánh. Cụ thể:
Ngày 14/04/1995, AASC mở thêm chi nhánh tại Thanh Hóa đặt tại số 25A, đường
Phan Chu Trinh, thành phố Thanh Hóa.
Ngày 02/02/1995 thành lập văn phòng đại diện tại thành phố Hải Phòng và đến ngày
01/01/2003 nâng cấp thành chi nhánh.
viên. Trên cơ sở đó, AASC sẽ hỗ trợ cho khách hàng giải quyết tốt các vấn đề.
Trong nước, AASC có mối quan hệ chặt chẽ với các Bộ, ngành, Các Vụ, Viện,
các cơ quan nghiên cứu và các trường đại học trong cả nước. Đặc biệt, AASC
luôn đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác chặt chẽ và hiệu quả với các Công ty kiểm
toán quốc tế tại Việt Nam như KPMG, E&Y, PWC,….
Ngày 02 tháng 04 năm 2005, ông Derek Lai – Giám đốc phụ trách INPACT khu
vực Châu Á – Thái Bình Dương đã tới thăm văn phòng AASC và trao đổi với ông
Nguyễn Thanh Tùng về các hoạt động của AASC trong lĩnh vực kiểm toán và tư vấn
tài chính kế toán, thuế. Sau buổi thảo luận, ông Derek Lai đã đánh giá cao về chất
lượng các hoạt động của AASC và chính thức mời AASC gia nhập hệ thống
INPACT. Tháng 7 năm 2005, AASC chính thức gia nhập INPACT Quốc tế và trở
thành đại diện của INPACT Quốc tế tại Việt Nam. Ông Ngô Đức Đoàn - Giám đốc
AASC đã làm việc với INPACT Châu Á Thái Bình Dương tại Hồng Kông vào ngày
29 tháng 07 năm 2005. Tại buổi làm việc, AASC đã cam kết đảm bảo chất lượng dịch
vụ trên mọi lĩnh vực và tuân thủ các quy định về chất lượng của INPACT. INPACT
cam kết hợp tác với AASC, hỗ trợ AASC trong việc đào tạo chuyên gia, kiểm soát
chất lượng và giúp AASC giới thiệu thương hiệu trong khu vực và các châu lục.
AASC là 1 trong 6 công ty kiểm toán hoạt động tại Việt Nam (AASC, E&Y, KPMG,
PWC, GT, VACO) được Ngân hàng thế giới (WB) chấp thuận kiểm toán các dự án
lớn do tổ chức này tài trợ.
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
AASC vinh dự được liên danh với văn phòng kiểm toán nhà nước Vương quốc Anh
và Hãng tư vấn DAI của Anh quốc thực hiện Dự án : Tăng cường năng lực cho kiểm
toán Nhà nước Việt Nam.
Đây là những cơ hội để củng cố, phát triển sâu rộng quan hệ, hợp tác quốc tế về kế
toán, kiểm toán, tư vấn tài chính, thuế nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, tham gia
hội nhập kế toán, kiểm toán với các nước trong khu vực và trên thế giới đồng thời mở
rộng phạm vi hoạt động của Công ty trong và ngoài nước.
1.1.2 Mục đích và phương châm hoạt động của AASC
• Dịch vụ kế toán
Hướng dẫn áp dụng chế độ kế toán – tài chính
Xây dựng các mô hình tổ chức bộ máy – tổ chức công tác kế toán
Mở, ghi sổ kế toán và lập các Báo cáo tài chính
Lập hồ sơ đăng ký chế độ kế toán
Kế toán là dịch vụ lâu đời nhất với các nguồn lực đông đảo và nhiều kinh nghiệm của
AASC.
• Dịch vụ tư vấn về thuế
Tư vấn về thuế
Tư vấn xây dựng cẩm nang quản lý tài chính
Tư vấn quyết toán tài chính và quyết toán vốn đầu tư
............
• Dịch vụ xác định giá trị doanh nghiệp và Tư vấn cổ phần hóa
Xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa
Tư vấn xác định và lập hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp
Tư vấn đề xuất phương án xử lý lao động sau khi chuyển sang Công ty cổ phần
..........
Thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát
triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước, đã có rất nhiều
doanh nghiệp thuộc các Bộ, ngành, địa phương thực hiện chuyển đổi từ DNNN sang
công ty cổ phần, tạo ra một thị trường lớn về dịch vụ tư vấn cổ phần hoá và xác định
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
giá trị DN. Nắm bắt được chủ trương trên, ngay sau khi Nghị định 64/2004/NĐ-CP
được ban hành cho phép DN kiểm toán được thực hiện dịch vụ xác định giá trị DN
(XĐGTDN) thông qua hình thức đấu thầu, AASC đã triển khai phát triển dịch vụ
này. Là lĩnh vực mới nhưng AASC có lợi thế là đội ngũ lãnh đạo, kiểm toán viên, trợ
lý kiểm toán viên có trình độ cao, có kinh nghiệm dày dạn trong công tác kiểm toán
và tư vấn tài chính kế toán, có kinh nghiệm từ thực tế công tác định giá DN theo Nghị
định 44 về chuyển DNNN thành công ty cổ phần và xác định giá trị tài sản cho DN
năm 2005, đạt 146,1%.
Số liệu trên khẳng định sự phát triển vượt bậc của AASC qua các năm, năm sau
doanh thu tăng cao hơn năm trước. Sự tăng lên của doanh thu chứng tỏ uy tín, thương
hiệu AASC ngày càng được khẳng định, khách hàng tin cậy tín nhiệm tìm đến AASC
nhiều hơn.
Trên là sự tăng trưởng doanh thu của AASC qua các năm, tiếp đây là doanh thu của
AASC trong thị trường Kiểm toán, thể hiện qua bảng sau:
Bảng 1.2: 10 Hãng có doanh thu cao nhất tại thị trường Việt Nam năm 2006
TT Tên Công ty Kiểm toán
Doanh thu
(triệu VND)
Tốc độ tăng
doanh thu (%)
1 Công ty TNHH Price Waterhouser Coopers VN (PWC) 172,528 72
2 Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam (E&Y) 137,638 31
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
19352
21174
25972
31688
42465
59064
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
2001 2002 2003 2004 2005 2006
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Tổng Giám đốc: Ông Ngô Đức Đoàn, là người đứng đầu Công ty, toàn quyền quyết
định mọi vấn đề, hoạt động của Công ty đồng thời là người đại diện cho Công ty,
chịu trách nhiệm trước Pháp luật và Bộ Tài chính.
- Phó Tổng Giám đốc: là người thực hiện chỉ đạo chuyên môn nghiệp vụ đối với các
chi nhánh và các phòng ban, đưa ra ý kiến và các giải pháp để hỗ trợ, tư vấn cho
Tổng Giám đốc trong việc điều hành, quản lý.
+ Phó Tổng Giám đốc 1: Bà Tống Thị Bích Lan là Phó Tổng Giám đốc thường
trực tại Hà Nội, phụ trách mảng tư vấn và phòng Dịch vụ đầu tư nước ngoài.
+ Phó Tổng Giám đốc 2: Ông Nguyễn Thanh Tùng phụ trách mảng kiểm toán
các thương mại dịch vụ và kiểm toán các dự án.
+ Phó Tổng Giám đốc 3: Ông Nguyễn Quốc Dũng phụ trách mảng kiểm toán các
ngành sản xuất vật chất và văn phòng đại diện tại Quảng Ninh.
+ Phó Tổng Giám đốc 4: Ông Bùi Văn Thảo kiêm Giám đốc chi nhánh Thành
phố Hồ Chí Minh, chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của chi nhánh trước
Tổng Giám đốc
Các phòng trực thuộc:
• Phòng Kiểm toán 1 – Tư vấn và Kiểm toán: gồm 28 nhân viên, trong đó có 01
Trưởng phòng và 02 Phó phòng, có nhiệm vụ tư vấn cho khách hàng các vấn đề
về tài chính, kế toán, kiểm toán, thẩm định giá trị tài sản
• Phòng Kiểm toán 2 – Kiểm toán các ngành thương mại dịch vụ: Gồm 25 nhân
viên, trong đó có 01 Trưởng phòng và 02 Phó phòng. Chức năng chính của phòng
là thực hiện cung cấp các dịch vụ tư vấn, tài chính, kế toán, kiểm toán liên quan
tới các hoạt động thương mại dịch vụ như kiểm toán các Ngân hàng, Bưu điện…
• Phòng Kiểm toán 3 – Kiểm toán các ngành sản xuất vật chất: Gồm 27 nhân viên,
trong đó có 01 Trưởng phòng và 03 Phó phòng. Phòng có nhiệm vụ thực hiện
kiểm toán Báo cáo tài chính các ngành sản xuất vật chất, cung cấp dịch vụ tư vấn,
xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa…
• Phòng Kiểm toán 5 – Kiểm toán các dự án : gồm 22 nhân viên, trong đó có 01
Ban Thường trực
Hội đồng thành viên
Tổng Giám đốc
(Ông Ngô Đức
Đoàn)
Phó Tổng Giám đốc
(Bà Tống Thị Bích
Lan
Phòng
kiểm
toán 1
Phòng
dịch
vụ đầu
tư
nước
ngoài
Phòng
kiểm
toán 2
Phòng
kiểm
toán 5
Phòng
kiểm
toán 3
Văn
phòng
đại
diện
nghiệp, các tổ chức kinh tế xã hội hoạt động tại Việt Nam và các doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài. Để đạt được kết quả đáng mừng như vậy phải kể đến một
nguyên nhân quan trọng đó là AASC rất coi trọng vấn đề trình độ và kinh nghiệm của
đội ngũ nhân viên thể hiện qua quan điểm đội ngũ KTV là tài sản giá trị nhất của
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Công ty, là nhân tố làm nên thương hiệu của AASC. Công ty luôn tăng cường đào
tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, trau dồi đạo đức nghề
nghiệp cho các KTV và cán bộ của Công ty, chuyên nghiệp hoá, quốc tế hoá đội ngũ
KTV, nhân viên nhằm cung cấp dịch vụ có chất lượng cao có thể cạnh tranh với các
Công ty kiểm toán quốc tế. Cụ thể từ năm 1996 đến năm 1999, đội ngũ KTV của
AASC đã được Liên minh Châu Âu trợ giúp kỹ thuật và đào tạo nghiệp vụ tại Việt
Nam và các nước Anh, Hà Lan, Đức, Pháp, Bỉ, Ailen, Thụy Điển, Italia … trong
khuôn khổ Dự án kế toán và kiểm toán EURO – TAP VIET.
Hàng năm, AASC kết hợp với một số Công ty kiểm toán nước ngoài (PWC, KPMG,
Ernst & Young, Delloite…) và các tổ chức kế toán kiểm toán khác tổ chức các khóa
đào tạo và bồi dưỡng cho cán bộ của mình tại các nước Châu Âu (Đức, Hà Lan, Anh,
Italia, ...) và các nước Châu Á (Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia, Singapore…).
Những hoạt động này một lần nữa khẳng định rõ nét sự quan tâm, coi trọng đội ngũ
nhân viên của AASC.
Sau đây là một số số liệu cụ thể cho chúng ta thấy sự phát triển của đội ngũ nhân viên
qua các năm
Bảng 1.3: Cơ cấu đội ngũ nhân viên trong Công ty
Chỉ tiêu Năm
2003
Năm
2004
Năm
2005
Năm
Quy trình kiểm toán tại AASC như sau:
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Khảo sát đánh giá khách hàng
Thỏa thuận cung cấp dịch vụ
Lập kế hoạch kiểm toán và thiết kế
chương trình kiểm toán
Thực hiện kế hoạch kiểm toán
Kết thúc kiểm toán
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Sơ đồ 1.2: Quy trình kiểm toán tại AASC
1.6 Kiểm soát chất lượng kiểm toán
Nâng cao chất lượng kiểm toán là mục tiêu mà bất cứ Công ty Kiểm toán nào
cũng hướng tới. Nhưng làm thế nào để nâng cao chất lượng kiểm toán thì không phải
là một việc đơn giản mà Công ty Kiểm toán cần thiết lập một quy trình kiểm soát
chất lượng kiểm toán chặt chẽ. Tại AASC, công việc kiểm soát chất lượng kiểm toán
được soát xét theo ba cấp như sau
Sơ đồ 1.3: Quy trình kiểm soát chất lượng kiểm toán
Khi tiến hành một cuộc kiểm toán, lãnh đạo phòng sẽ phân nhóm kiểm toán
thực hiện cùng trưởng nhóm. Trưởng nhóm có trách nhiệm trực tiếp giám sát các
công việc mà KTV thực hiện như: để thu thập thông tin về khách hàng sắp kiểm toán
thì các KTV sử dụng những kỹ thuật nào? Sau khi KTV hoàn thành việc thu thập
thông tin và thể hiện trên các giấy làm việc (GLV), trưởng nhóm tiến hành soát xét
nhằm đảm bảo các kỹ thuật thu thập đúng quy đinh, thông tin thu được phù hợp, cần
thiết cho công việc kiểm toán. Hoàn thành công đoạn khảo sát khách hàng là giai
đoạn lập kế hoạch. Trưởng nhóm căn cứ vào năng lực, thế mạnh của từng KTV sẽ
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Ban Giám
đốc
Lãnh đạo
phòng
Bán hàng – thu tiền (tiêu thụ) là quá trình chuyển quyền sở hữu của hàng hóa
qua quá trình trao đổi hàng – tiền (giữa khách thể kiểm toán với khách hàng của họ).
Với ý nghĩa như vậy, quá trình này được bắt đầu từ yêu cầu mua của khách hàng
(đơn đặt hàng, hợp đồng mua hàng…) và kết thúc bằng việc chuyển đổi hàng hóa
thành tiền.
Bán hàng – thu tiền là chu trình cuối cùng của quá trình sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp. Nó không những đánh giá hiệu quả của các chu trình trước như chu
trình mua hàng – thanh toán, tiếp nhận – hoàn trả vốn… mà còn đánh giá hiệu quả
của toàn bộ quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. Có thể nói, Bán hàng – thu tiền
là một bộ phận quan trọng tạo nên bức tranh tài chính của doanh nghiệp, do vậy
những người sử dụng thông tin tài chính đòi hỏi KTV phải có kết luận chính xác về
các thông tin này.
2.2 Trình tự kiểm toán chu trình bán hàng – thu tiền tại AASC
Việc kiểm toán chu trình bán hàng – thu tiền được tiến hành theo đúng quy trình
kiểm toán chung mà AASC đã xây dựng gồm 5 bước như sau:
2.2.1 Khảo sát, đánh giá khách hàng
Việc mở rộng thị trường, thu hút ngày càng nhiều khách hàng tin tưởng tìm đến
là mục tiêu hàng đầu đối với bất kỳ Công ty kiểm toán nào đặc biệt là trong bối cảnh
hàng loạt công ty kiểm toán trong và ngoài nước ra đời với sự cạnh tranh quyết liệt
như hiện nay. AASC cũng không ngoại lệ. Do vậy, Ban lãnh đạo AASC rất chú trọng
đến cách thức tiếp cận khách hàng. Tại AASC cách thức tiếp cận đối với khách hàng
mới và khách hàng truyền thống là khác nhau.
Đối với khách hàng truyền thống, lâu năm khi kết thúc cuộc kiểm toán năm
trước, AASC thường bày tỏ nguyện vọng tiếp tục kiểm toán vào năm sau.Nếu được
khách hàng chấp nhận, Ban lãnh đạo Công ty AASC sẽ không kí kết ngay hợp đồng
kiểm toán mà xem xét lại Báo cáo kiểm toán các năm trước cùng các sự kiện phát
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
sinh trong năm để xây dựng những điều khoản mới cũng như thay thế các điều khoản
cũ cho phù hợp.
những thay đổi trong năm tài chính (nếu có).
*Thu thập thông tin về các nghĩa vụ pháp lý của khách hàng
Sau khi đã có sự hiểu biết cần thiết về các mặt hoạt động kinh doanh, KTV tiến hành
thu thập các thông tin về các nghĩa vụ pháp lý trong quá trình tiếp xúc với Ban giám
đốc công ty khách hàng. Công việc này giúp KTV nắm bắt được các quy trình mang
tính pháp lý có ảnh hưởng đến các mặt hoạt động kinh doanh này. Bao gồm: Giấy
phép thành lập và điều lệ Công ty; Báo cáo kiểm toán năm 2006; BCTC năm 2007;
Biên bản các cuộc họp cổ đông, HĐQT; các Hợp đồng bán hàng; Biên bản đối chiếu
công nợ; các tài liệu khác liên quan đến chu trình bán hàng – thu tiền…
* Tìm hiểu về hệ thống KSNB (bao gồm cả KSNB trong kế toán) và đánh giá rủi ro
kiểm soát
Nghiên cứu hệ thống KSNB và đánh giá rủi ro kiểm soát là công việc hết sức
quan trọng, không thể thiếu trong bất kỳ cuộc kiểm toán nào, đã được quy định rõ
ràng trong CMKT Việt Nam số 400: “Kiểm toán viên phải có đủ hiểu biết về hệ
thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng để lập kế hoạch kiểm
toán tổng thể và chương trình kiểm toán thích hợp, có hiệu quả. Kiểm toán viên phải
sử dụng khả năng xét đoán chuyên môn của mình để đánh giá rủi ro kiểm toán và
xác định các thủ tục kiểm toán nhằm giảm các rủi ro kiểm toán xuống thấp tới mức
có thể chấp nhận được”. Nhận biết rõ tầm quan trọng của công việc này nên AASC
đã xây dựng Bảng câu hỏi đánh giá hệ thống KSNB hết sức chặt chẽ. Các câu hỏi
được thiết kế dưới dạng trả lời “Có” hoặc “Không” hoặc “Không áp dụng” và các
câu trả lời “Không” sẽ cho thấy nhược điểm của hệ thống KSNB. Cụ thể: Trước tiên,
các KTV tiến hành đánh giá hệ thống KSNB trong kế toán, sau đó tiếp tục đánh giá
việc KSNB trong bán hàng. Thông qua bảng câu hỏi, KTV có được những hiểu biết
về hệ thống KSNB của khách hàng, từ đó tiến hành đánh giá rủi ro kiểm soát. Nếu hệ
thống KSNB được thiết kế và vận hành hữu hiệu thì rủi ro kiểm soát được đánh giá
thấp và ngược lại. Công việc này hết sức cần thiết vì việc đánh giá rủi ro kiểm soát có
ảnh hưởng trực tiếp đến việc kiểm tra chi tiết của KTV. Nếu rủi ro kiểm soát được
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Tại AASC, chương trình kiểm toán được thiết kế theo khoản mục, tức là mỗi
khoản mục sẽ được xây dựng một chương trình trong đó nêu rõ mục tiêu và các thủ
tục kiểm toán cần thực hiện đối với khoản mục đó. Chương trình kiểm toán được xây
dựng theo một mẫu chung nhưng khi thực hiện kiểm toán, các KTV sẽ dựa vào đặc
điểm đặc thù của từng khách hàng mà tăng cường hay giảm bớt các thủ tục cho phù
hợp và tiết kiệm thời gian cũng như chi phí kiểm toán.
Đối với chu trình bán hàng – thu tiền, chương trình kiểm toán được thiết kế dựa trên
các khoản mục liên quan: chủ yếu tập trung vào doanh thu và các khoản phải thu.
Chương trình kiểm toán
Tên khách hàng:______________________________________________________________
Niên độ kế toán:______________________________Tham chiếu______________________
___________________________________________________________________________
Doanh thu
Mục tiêu
- Tất cả các thu nhập từ việc bán sản phẩm và dịch vụ được hạch toán một cách chính
xác (tính đầy đủ, tính chính xác)
- Nguyên tắc hạch toán thu nhập được áp dụng chính xác và phù hợp với các chuẩn
mực kế toán là cơ sở áp dụng để thực hiện kiểm toán
- Chia cắt niên độ được thực hiện một cách chính xác (tính đầy đủ, tính hiện hữu).
Thủ tục kiểm toán
Tham
chiếu
Người
thực
hiện
Ngày
thực
hiện
1. Thủ tục phân tích
đơn đặt hàng, lệnh bán hàng, chính sách bán hàng, đơn giá bán
hàng, các hợp đồng vận chuyển hàng bán…
- Chọn mẫu … để kiểm tra chứng từ chi tiết (đề nghị ghi rõ
phương thức lựa chọn mẫu):
+ Đối chiếu nghiệp vụ bán hàng được ghi chép trên sổ kế toán,
Nhật ký bán hàng với các chứng từ gốc có liên quan như:
đơn đặt hàng, hợp đồng kinh tế , thanh lý hợp đồng KT, lệnh
bán hàng, phiếu xuất kho, vận đơn, hóa đơn… kết hợp xem
xét và kiểm tra quá trình thanh toán
+ Kiểm tra số lượng, đơn giá và tính toán trên hóa đơn bán
hàng, kiểm tra việc quy đổi đồng tiền bán hàng bằng ngoại tệ
ra đồng tiền hạch toán: đối chiếu số liệu trên hóa đơn với sổ
chi tiết và sổ tổng hợp doanh thu;
+ Kiểm tra việc phân loại doanh thu: phân biệt doanh thu bán
chịu (đối chiếu với số liệu hạch toán trên tài khoản công nợ
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phải thu), doanh thu thu tiền ngay, doanh thu nhận trước,
doanh thu hàng đổi hàng… phân biệt doanh thu bán hàng
hoặc cung cấp dịch vụ với các khoản thu nhập khác; phân
biệt từng loại doanh thu liên quan đến từng loại thuế suất
khác nhau, từng sản phẩm khác nhau (đối chiếu với số liệu
hạch toán trên tài khoản thuế GTGT đầu ra)
Lưu ý: Kiểm tra số dư chi tiết của các khoản công nợ để phát
hiện các khoản đã đủ điều kiện ghi nhận doanh thu nhưng vẫn
còn treo công nợ
- Kiểm tra tính đúng kỳ đối với nghiệp vụ doanh thu: kiểm tra
chứng từ của một số nghiệp vụ doanh thu phát sinh trước và
sau thời điểm khóa sổ … ngày để xem xét ngày tháng ghi trên
hóa đơn, vận đơn với ngày tháng trên Nhật ký bán hàng và sổ
2.5 Đối với các khoản doanh thu chưa thực hiện: Kiểm tra căn
cứ ghi nhận doanh thu chưa thực hiện và việc kết chuyển để đảm
bảo tuân thủ với nguyên tắc phù hợp và nguyên tắc đúng kỳ
- Kiểm tra chọn mẫu chứng từ và hợp đồng xem các khoản tiền
ghi nhận có phù hợp không?
- Xem xét việc kết chuyển doanh thu có phù hợp với thời gian
và khoản tiền nhận trước hay không?
- Phân tích số dư cuối kỳ để đảm bảo rằng không có khoản nào
cần phải ghi nhận doanh thu mà vẫn chưa được kết chuyển.
2.6 Kiểm tra việc trình bày trên BCTC và thuyết minh BCTC
3. Kết luận
3.1 Đưa ra các bút toán điều chỉnh và những vấn đề được đề cập
trong thư quản lý
3.2 Lập bảng trang kết luận kiểm toán dựa trên kết quả công việc
đã thực hiện
3.3 Lập lại thuyết minh chi tiết nếu có sự điều chỉnh của kiểm
toán
Chương trình kiểm toán
Tên khách hàng:______________________________________________________________
Niên độ kế toán:______________________________Tham chiếu______________________
___________________________________________________________________________
Các khoản phải thu
Mục tiêu
- Mọi nghiệp vụ phát sinh liên quan đến các khoản công nợ phải thu khách hàng đều
được phản ánh trên sổ kế toán một cách đầy đủ và đúng niên độ (tính đầy đủ)
- Mọi nghiệp vụ phát sinh liên quan đến các khoản phải thu đảm bảo tuân thủ nguyên
tắc ghi nhận (tính có thật)
Lê Nguyễn Thùy Giang Lớp: Kiểm toán 46B
Copyright: Tài liệu đại học ©