B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH NGUYN TH THUăPHNG ỄNHăGIỄăCỄCăNHỂNăT NHăHNGăN VIC
ÁP DNG CHUN MC BÁO CÁO TÀI CHÍNH
QUC T (IFRS) TI VIT NAM
Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS. MAI TH HOÀNG MINH
Tp. H Chí Minh - Nmă2014 LIăCAMăOAN

TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyălƠăkt qu nghiên cu ca riêng tôi, không sao chép ca
bt k ai. Ni dung ca lunăvnăcóăthamăkho và s dng các tài liu,ăthôngătinăđc
đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web theo danh mc tài liu ca lun
vn.

TP. H ChíăMinh,ăthángă10ănmă2014

T NHăHNGăN VIC ÁP DNG IFRS 6
CHNGă2:ăCăS LÝ LUN 11
2.1. Tng quan v IFRS 11
2.1.1. Lch s hình thành ca IFRS 11
2.1.2. Tình hình áp dng IFRS ca các quc gia trên th gii 15
2.1.3. LiăíchăvƠăkhóăkhn ca vic áp dng IFRS ti Vit Nam 18
2.2. Lý thuyt nn v vic nghiên cu các các nhân t nhăhng 21
2.2.1. Thuyt hành vi d đnh 21
2.2.2. Thuytăđnh ch 24
2.3. Mô hình nghiên cuăđ ngh 26
CHNGă3:ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 28

3.1. Các gi thuyt cn kimăđnh các nhân t nhăhng vic áp dng IFRS ti Vit
Nam 28
3.1.1. Nhân t vnăhóaă 28
3.1.2. Nhân t tngătrng kinh t 29
3.1.3. Nhân t th trng vn 31
3.1.4. Nhân t trìnhăđ hc vn 32
3.1.5. Nhân t hi nhp kinh t th gii 34
3.1.6. Nhân t h thng pháp lut 35
3.1.7. Nhân t chính tr 37
3.2. Thit k nghiên cu 38
3.2.1. Phngăphápăchn mu nghiên cu 39
3.2.2. Cácăbc tin hành nghiên cu 39
CHNGă4:ăKT QU NGHIÊN CU VÀ BÀN LUN 41
4.1. Mô t muăđiu tra 41
4.2. Cácăbc phân tích d liu 41
4.3. Kt qu nghiên cu chính thc 43
4.3.1. Thng kê mô t 43
4.3.2. Phơnătíchătngăquan 44
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
IFRS
International Financial Reporting Standards
ChunămcăbáoăcáoătƠiăchínhăqucăt
IAS
International Accounting Standards
Chun mc k toán quc t
IASB
International Accounting Standard Board
Hiăđng Chun mc k toán quc t
IASC
International Accounting Standards Committee
y ban chun mc k toán quc t
IFAC
International Federation of Accountants
Hiăđng caăLiênăđoƠnăk toán quc t
FASB
Financial Accounting Standards Board
Hiăđng Chun mc K toán tài chính
IOSCO
International Organization of Securities Commissions
T chc quc t cácăcăquanăqun lý th trng chng khoán
GAAP
Generally Accepted Accounting Principles
Các nguyên tc k toánăđc tha nhn rng rãi

Ngh đnh ậ Chính ph
QÐ-BTC
Quytăđnh - B tài chính
TT-BTC
Thôngătăậ B tài chính

DANH MC CÁC BNG BIU,ăSă
Danh mc bng, biu
Bng s
Tên bng
Bng 3.1
Bng tng hp các nhân t tácăđng
Bng 4.1
Phân b muăđiu tra
Bng 4.2
Tóm ttăphngăphápăkimăđnh các gi thit nghiên cu
Bng 4.3
Bng thng kê mô t
Bng 4.4
Ma trân h s tngăquanăgia các binăđoăbngăthangăđoăđnh
danh
Bng 4.5
Phngăphápăchy hi qui
Bng 4.6

Trongăxuăhng toàn cu hóa nn kinh t hin nay, s phát trin ca tin trình
theo hng quc t hóa các chun mc k toánălƠăđiu tt yu. Không có mt ắngônă
ng chungẰăthì các chun mc ca các qucăgiaăđcăđaăraăkhácănhau, nhăhng tính
hiu qu ca th trng th gii, có th làm gim sút kh nngăhp tác tìm kim vnăđ
cnh tranh mt cách có hiu qu.ăHnăna, nu mi quc gia xây dng riêng cho mình
các chun mc k toán thì rt tn kém, trong khi nhu cuăđi vi các chun mcăđu
ging nhau gia các quc gia khác nhau, mc dù nnăvnăhóaăvƠănhng truyn thng
khác có th tácăđng ti quá trình xây dng chun mc  mi quc gia. Theo xuăhng
chung và tt c các nhân t quc t đưăthúcăđy s thayăđi và hình thành chun mc k
toán quc t. Hin nay, IFRS là chun mc báo cáo tài chính quc t chtălng cao,
các nguyên tc k toán thng nht trong lp và trình bày BCTC, có th đápăng phn
ln các yêu cuăđt ra cho mt chun mc k toán chung toàn cu,ăđưăvƠăđangătip tc
quá trình hoàn thin. Vit Nam đangătrongăquáătrìnhăhi nhp th trng toàn cu, vic
áp dng chun mc k toán quc t là cn thit. Vì vy, các doanh nghip ti Vit Nam
có vnăđuătănc ngoài, các công ty niêm ytầcn phi bit vic trình bày báo cáo
tài chính theo IFRS.
Chun mc báo cáo tài chính quc t đc áp dng rng rãi ti nhiu quc gia
trên th giiănhăEU, Úc, Nam Phi, Trung QucăvƠăcácăncăôngăNamăỄầHoa K
đưăchoăphépăcácăcôngătyănc ngoài niêm yt tiănc này s dng chun mc báo cáo
tài chính quc t mà không cn chnh hp. Nhiu qucăgiaăđangătrongăquáătrìnhăchun
b thông qua b chun mc IFRS trong nhngănmăti. Hin nay, chun mc k toán
Vit Nam vnăchaăhòaăhp hoàn toàn vi chun mc k toán quc t. Tn ti mt
khong cách khác bit gia chun mc k toán Vit Nam vi chun mc k toán quc
t. Nhng khác bit này có nhăhngăđn quá trình hi nhp quc t v k toán ca
2 Vit Nam. Vic áp dng IFRS có chn lc, phù hp thc tin hotăđng kinh doanh ti
VităNamălƠăđiu cp thit phi tin hành.
 áp dng IFRS, tn ti nhiu tr ngi và thách thcăđi vi Vit Nam. Bi l

- Kin ngh đi viăcăquanăthm quyn, doanh nghipăvƠăcácăđi tng khác
đ ci thin vic áp dng IFRS ti Vit Nam.
Cơuăhiănghiênăcu:
- CácănhơnătănƠoănhăhngăđnăvicăápădngăIFRSătiăVităNam?
- BinăphápăgiúpăciăthinăvicăápădngăIFRSătiăVităNamălƠăgì?
3. iătngănghiênăcu và phmăviănghiênăcu
iătngă nghiênăcuăcaă đătƠiă lƠăcácă nhơnătă nhăhngăđnăvică ápădngă
ChunămcăbáoăcáoătƠiăchínhăQucătă(IFRS) tiăVităNam.
Phmăviănghiênăcu:
- Thiăgian:ăquỦă2,ănmă2014.ă
- Khôngăgian:ătiăthƠnhăphăHăChíăMinh.
4. Phngăphápănghiênăcu
 tài s dngăphngăpháp lun nghiên cuăđnhălng, trênăcăs các nghiên
cuătrc, suy din mô hình nghiên cu và kimăđnh bng cách tin hành kho sát, thu
thp ý kin ca nhng chuyên gia, nhngăngi làm vic trong ngành k toán, kim
toán ti Vit Nam. Quy trình nghiên cuătheoăsăđ 1.1ănhăsau:
4


IFRS ti Vit Nam. Ngoài ra, nghiên cuă cngăhyăvng s có nhngăđóngăgópă cho
nhng công trình nghiên cu k toán ti Vit Nam.
6. Giiăthiuăktăcu
Phn M u
Chngă1 : Tng quan các công trình nghiên cu các nhân t nhăhngăđn
vic áp dng IFRS
Chngă2 : Căs lý lun
Chngă3 : Phngăphápănghiênăcu
Chngă4 : Kt qu nghiên cu và bàn lun
Chngă5ă: Kt lun và kin ngh
6 CHNGă 1: TNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU CÁC NHÂN
T NHăHNGăN VIC ÁP DNG IFRS
Trong thi gian qua, đưăcó nhng nghiên cu v vic áp dng IFRS tiăcácănc
trên th gii, trongăđóăcóăVit Nam. Tác gi chn ra mt s nghiên cu tiêu biu nhă
diăđơy.
Nghiên cu th nht ca Fatma Zehri & Jamelă Chouaibiă (2013)ă ắAdoptionă
determinants of the International Accounting Standards IAS/IFRS by the developing
countriesẰ.ăHaiătácăgi nhn ra rng còn hn ch nhng nghiên cuăđi vi vic thông
qua IFRS tiă cácă ncă đangă phátă trin.ă ưă tng có mt nghiên cu ca Zeghal &
Mhedhbi (2006) tp trung vào yu t quytăđnh áp dng IAS/IFRS  cácăncăđangă
phát trin. Trong thc t, nghiên cu ca h có kim tra mt mu to thành t 32ănc

Caseă ofă VietnamẰ.ă Nghiênă cuă trênă đưă đaă raă nhn thc ca k toán Vit Nam v
nhng thun li, bt li, chi phí và thách thc ca vic áp dng IFRS khi Vit Nam tin
hành áp dng. Nhn thcănƠyăđóngăvaiătròăquanătrng trong vic áp dng IFRS ti Vit
Nam. Gnăđơy,ăB Tài chính VităNamăđangătrongăquáătrìnhăsaăđi, ban hành mt s
Chun mc k toán VităNamă(VAS)ăđ phù hp vi các IFRS hin hành. Nghiên cu
này xem xét các nhn thc, mi quan tâm lo ngiăvƠămongăđi ca cng đng k toán
Vit Nam và h tr các chun mc k toán Vit Nam trong vicăđaăraăcácăquytăđnh
k toán sao cho nhăhng thun liăđn k toán thc hành. Tng khong 3.000 câu hi
đưăđc giăđn 3.000 k toán viên, k toánătrng, cán b tài chính và các vin nghiên
cu  VităNamătrongănmă2012.ăNghiênăcu tit l rng các chuyên gia k toán Vit
Nam lc quan v li ích timănngă t IFRS thông qua, cho thy chi phí d kin và
thách thc trong vic thc hinăIFRSăvƠăđ ngh h tr mnh m cho mt chuynăđi
dn dn t VASăsangăIFRS.ăBaănhómăđc nghiên cu là kim toán, k toán và chuyên
gia.ăNgiăđc hi nhn thc rng vic áp dng IFRS s tngătínhăsoăsánhăcngănhă
8 tính minh bch cho các công ty trên toàn qucăgia.ăiu này s toăcăhi cho doanh
nghip Vit Nam tip cnăđc vi th trng vn quc t vƠăđ nâng cao danh ting
ca h  c cp quc gia và t chc.
Tuy nhiên, không phi tt c doanh nghip VităNamăđu nhn thcăđc li ích
t vic áp dng IFRS. Mt s nhcăđim caăIFRSăđưăđc kho sát, bao gm c quá
phc tp và không thích hp,ăchaăk đn s thiu chuyên gia v IFRS. Các khía cnh
chi phí ca vic áp dng là c thi gian và tin. VicătáiăđƠoăto cán b tài chính t
cách tip cn da trên nguyên tc theo chun mc k toán Vit Nam vi cách tip cn
da trên nguyên tc theo IFRS là mt trong nhng thách thc ln nht. Mc dù báo cáo
IFRSăđưăđcăxemănhălƠătn kém, mt thiăgianăvƠăkhóăkhn,ăđángăngc nhiên, nhng
ngiăđc hi lc quan v li ích lâu dài. Tránh chi phí ca báoăcáoăképăđc coi là
li th tit kim chi phí nht. Mc dù có mt s mi quan tâm ca nhng thách thc
đángăđ thc hin IFRS, phn ln s ngiăđc hi cho thy s sn sàng ca h đ áp

ca hi t toàn cu vi IFRS.
Các kt qu nghiên cu vn tn ti hn ch ca bt k nghiên cu kho sát nào.
u tiên, có mt kh nng rng mt s ngi tr li có th khuynhăhng trung bình
hoc câu tr li thiu rõ ràng trong bng câu hi. Kt qu cnăđc din gii mt cách
cn thn vì c muătngăđi nh.
Nghiên cuătrongătngălaiănênăkim tra nhn thc t nhóm khác caăngi s
dng báo cáo tài chính (ví d, các nhà phân tích tài chính, chng khoán, môi gii, nhà
đuăt,ăcácăquanăchc chính ph).
Nghiên cu th ba caă Ducă Hongă Thiă Phană (2010)ă ắTheă Relevanceă ofă
International Financial Reporting Standards (IFRS) to a Developing Country: Evidence
fromă VietnamẰ.ă BƠiă vit này thông qua các khái nim v k toán ca Gernon và
Wallaceă(1995)ăđ xut trong vic kim tra môi trng k toán ca VităNamăđ xác
đnh mt s yu t có th gii thích s thiu h tr cho các chun mc Báo cáo tài
10 chính quc t (IFRS) ti Vit Nam. Da trên các tài liu ca quc t v mô hình hi t
k toán, tác gi đánhăgiáătácăđng timănngăca IFRS thông qua chtălng và tính so
sánh ca báo cáo tài chính ti Vit Nam, nhngătácăđng th trng vn và các chi phí
timănngăca chuynăđi t nguyên tc k toán VităNamă(VAS)ăđ áp dngăđyăđ
các IFRS. Nghiên cuăcngănêuăbt mt s yu t quan trng có kh nngănhăhng
đn tinăđ thc hin ca IFRS ti Vit Nam. Bài vit kt lun vi mt cuc tho lun
s phát trinătngălaiăca chun mc k toán ti VităNamăđi vi vic thc hin các
IFRS.
Hu ht các nghiên cu v các yu t nhăhngăđn vic áp dng IFRS thc
hin ti các quc gia phát trin. Mt s ít nghiên cu v các yu t nhăhngăđn vic
áp dng IFRS thc hin ti các qucăgiaăđangăphátătrin. Mt s nghiên cu v hng
áp dng IFRS ti VităNamăchaăđánhăgiáăđyăđ các nhân t nhăhngăđn vic áp
dng. Vit Nam mt qucăgiaăđangăphátătrin,ăđangătrongăquáătrìnhăhoƠnăthin chun
mc k toán theo thông l quc t,ăđ tài này còn khá mi l nên có rt ít công trình

thành lpăđnănay.ăQúaătrìnhănƠyăđcăchiaăthƠnhăhaiăgiaiăđonăchính,ătrcăvƠăsauănmă
2001.
Giaiăđan th nht: t 1973ăđn 2001
Nmă1973ămt u ban xây dng các chun mc k toán quc t (International
Accounting Standard Committee - IASC)ăđưăđc thành lp ti Luơnăôn viătăcáchă
là t chc son tho chun mc quc t đu tiên trên th gii.
IASC là mt t chcăđc lp, thc hin các mc tiêu xây dng, ban hành các
Chun mc K toán Quc t (IASs)ăvƠăđ choăIASsăđc chp nhn rng rãi trên th
12 gii.ăHnăna, IASC luôn c gng cp nht, ci tin và binăđi phù hpăcácăquyăđnh
v k toán, chun mc k toán và các th tc trình bày báo cáo tài chính, phát huy ti
đaătínhăhiu qu, hiu lc ca chun mc k toán quc gia và quc t.
Thành viên ca u ban này là tt c các t chc k toán chuyên nghip. Thông
qua vic xây dngăđaăraăcácăchun mc, nguyên tc k toán, u ban này có s mnh
thu hp nhng khác bit v k toán giaăcácănc, các chun mc k toánănƠyăđc
chp nhn và tuân th trên th gii, làm cho s liu k toánăđápăngăđc yêu cu d
hiu, so sánh đc,ăhngăđn vic ci thin và hòa hp v cácăquyăđnhăliênăquanăđn
vic lp và trình bày báo cáo tài chính.
S raăđi ca y ban Chun Mc K toán Quc t (IASC) vƠoănmă1973 là kt
qu ca mt tha thun gia các hip hi ngh nghip caăcácănc Úc, Canada, Pháp,
c, Nht Bn, Mexico, Hà Lan, Vngăquc Anh và Ireland, và Hoa K. Các thành
viên h tr b sungă đc thêm vào trong nhngănmătip theo, và trong nmă1982,ă
nhng "thành viên" h tr ca IASC bao gm tt c các t chc k toán chuyên nghip
là thành viên ca Liênă đoƠn K toán Quc T (IFAC). Hiă đng qun tr thit lp
chun mc ca IASC đc gi là Hiăđng qun tr IASC gm có 13 quc gia thành
viên và b sung 3 thành viên t chc hotăđng bán thi gian, trênăcăs tình nguyn.
S lng thành viên gia nhp IASC ngày cƠngătng.ăTínhăđn cui 2000, IASC có 156
thƠnhăviênăđn t 114 quc gia.

(IASCăFoundation)ăđưăhìnhăthƠnhăvi chcănngăgiámăsátăhotăđng,ăcăcu và chin
lcăcngănhătƠiătr kinh phí hotăđng cho IASB. IASC Foundation là t chc bao
gm các công ty kim toán quc t,ăcácăđnh ch tƠiăchínhătănhơn,ăcácăcôngătyăcôngă
nghip, các ngân hàng trungăngăvƠăngơnăhƠngăphátătrin,ầtrên toàn th gii.
14 IFRS Foundation và IASB đc thành lp vƠoănmă2001 đ phát trin chun
mc báo cáo tài chính chtălng cao, d hiu, thc thi và đc chp nhn trên toàn
cu da trên nguyên tc xácăđnh rõ ràng.
Hiăđng Chun mc K toán Quc t (IASB) là mtăcăquan tănhơn đc lp,
phát trin và phê duyt Chun mc báo cáo tài chính Quc t (IFRS).ăTínhăđn cui
nmă 2005,ă IASBă đưă bană hƠnhă tt c 42 chun mc báo cáo tài chính quc t
(IAS/IFRS). IASBăcóă14ăthƠnhăviên,ătrongăđóă12ăthành viên caă9ănc làm vic toàn
thi gian và mt s chuyên gia khác. IASB phi hp vi các t chc ban hành chun
mc k toán  cácăncăđ đtăđc s hi t các chun mc k toán.
Mc tiêu hotăđng chính ca IASB là phát trin các chun mc k toán có cht
lng cao, thng nht, d hiu và có tính kh thi cao cho toàn th giiătrênăquanăđim
phc v li ích caăcôngăchúng;ătngăcng tính minh bch, có th soăsánhăđc ca
thôngătinătrongăbáoăcáoătƠiăchínhăvƠăcácăbáoăcáoăliênăquanăđn tài chính, k toán khác,
giúp nhng thành viên tham gia th trng vn th gii và nhngăngi s dng báo
cáoătƠiăchínhăđaăraăcácăquytăđnh kinh t; xúc tin vic s dng và ng dng nghiêm
ngt các chun mc k toán quc t;ăđemăđn nhng gii pháp có chtălng cao cho
s hòa hp gia h thng chun mc k toán quc gia và các chun mc k toán quc
t. ng thi,ăthúcăđy quá trình hi t chun mc k toán quc gia vi chun mc báo
cáo tài chính quc t.
IASB gi li các chun mc k toán quc t hinăhƠnhăcngănhăbanăhƠnhăcácă
chun mc mi là chun mc báo cáo tài chính quc t. Các chun mc k toán quc
t hinăhƠnhăđc xem xét li, chnh saăvƠăbanăhƠnhădi tên chun mc báo cáo tài
chính quc t.ăTrongăhnămiănmăqua,ăđưăcóă13ăchun mc báo cáo tài chính quc t

saăđi b sungăthêmăđ phù hp viăđcăđim ca nn kinh t quc gia mình. Tuy
nhiên, mt s quc gia vn xây dng h thng chun mc riêng cho mình.
16 Qúa trình áp dng chun mc k toán quc t vn gp phi nhiuăkhóăkhnădoă
s khác bit v môiătrng,ăvnăhóa,ăkinhăt, pháp lut gia các quc gia. Xu th hi t
k toán ca mt s quc gia có th thng nht trong chun mcănhngăchaăhoƠnătoƠnă
nht quán trong thc t.
 hiuărõăhnăhìnhăhìnhăápădng IFRS trên th gii, vic xem xét tình hình áp
dng ti mt s qucăgiaăđinăhìnhănhăLiênăminhăchơuăỂuăEU,ăM, Úc, Trung Quc
giúp vnăđ đcărõăhn.
Liên minh châu Âu EU trên nguyên tc chung áp dng nguyên bn IFRS, nhngă
chaătht s đng b so vi IFRS, vì vic thông qua phê duyt tngăIFRSăđ to nên h
thng, còn mt s IFRSăchaăđc thông qua. Do tính thng nht trong h thng chun
mcăchaăhoƠnăchnh, chun mc k toán ca các qucăgiaăEUăcngăkhóăđc nht
quán, vic áp dng vào thc t ca các công ty trong các quc gia khác nhau s ít nhiu
to ra nhng khác bit.ăNhăvy, mc tiêu chung là xây dng chun mc toàn cu cht
lng cao s khó thc hin. Dù EU rt tích cc tham gia quá trình xây dng IFRS
nhngăvn boăluănhngăquanăđim riêng trong h thng k toán khu vc. Hi t k
toán quc t nhăhìnhăthc ca EU là mtăphngăphápătip cn riêng ca các quc gia
trong cùng khu vc.
Ti M, vào tháng 9 nmă2002,ăHiăđng chun mc k toán tài chính ca M
(FASB) ký tha hip Norwalk viăIASBăđ phát trin chun mc chtălng cao, hp
tác thc hin nhng d án chung, hn ch nhng khác bit gia nguyên tc k toán
đc chp nhn chung ca M (US GAAP) và IFRS. Quá trình hp tác là mt th
thách khá ln. Mt s khác bitănhăh thng k toán ca M đcăhng dn mt
cách chi tităđ thcăthiătheoăcácăquiăđnh, IFRS thì hn ch nhngăhng dn. Bên
cnhă đó,ăh thng k toán ca M xây dng daă trênă căs quiă đnh (rules-based),
IFRS theo nhng nguyên tc (priciples-based). H thng k toán M b chi phi bi