B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
*
Lể TH THANH LOAN
CÁC NHỂN T NH HNG N T L CHI TR C
TC CA CÁC CÔNG TY NIểM YT TRểN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH, NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
*
Lể TH THANH LOAN
CÁC NHỂN T NH HNG N T L CHI TR C
TC CA CÁC CÔNG TY NIểM YT TRểN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
Chuyên ngƠnh: TƠi Chính – Ngơn HƠng
Mư s: 60340201
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. MAI THANH LOAN
TP. H CHÍ MINH, NM 2013 LI CAM OAN
*

Tôi xin cam đoan lun vn “CÁC NHÂN T NH HNG N T L
CHI TR C TC CA CÁC CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM” là công trình nghiên cu ca chính tác gi.
Bài nghiên cu này là kt qu ca vic tìm hiu, đc các tài liu ca các tác

Tôi chân thành cm n các Thy Cô Trng i Hc Kinh T Thành Ph
H Chí Minh đư nhit tình ging dy cho tôi trong sut quá trình hc tp ti
trng.
Cui cùng, tôi chân thành cm n gia đình, bn bè, đng nghip đư to
điu kin thun li nht đ tôi hoàn thành lun vn này.

Tác gi lun vn Lê Th Thanh Loan MC LC

*
Trang
Tóm tt 1
Chng 1: Gii thiu 2
1.1 Lý do chn đ tài 2
1.2 Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu 3
1.3 óng góp ca lun vn 4
1.4 B cc ca lun vn 4
Chng 2: Tng quan các nghiên cu trc đây 6
Chng 3: Phng pháp nghiên cu 11

Ph lc 2: Bng s liu các bin qua các thi k giai đon 2009-2012 50

DANH MC CÁC BNG BIU

*
Trang
Bng 3.1: Các bin trong nghiên cu và ký hiu 14
Bng 3.2: Các gi thuyt nghiên cu và k vng du 15
Bng 4.1: Thng kê mô t ca các bin đc s dng trong nghiên cu 20
Bng 4.2: Ma trn tng quan 21
Bng 4.3: Bng kt qu kim đnh Likelihook Ratio 22
Bng 4.4: Bng kt qu kim đnh Hausman Test 23
Bng 4.5: Bng kt qu hi quy tng th 24
Bng 4.6: Bng kt qu kim đnh bin không cn thit LTA 25
Bng 4.7: Bng kt qu hi quy đư loi bin LTA 26
Bng 4.8: Bng kt qu kim đnh bin không cn thit ROE 27
Bng 4.9: Bng kt qu hi quy đư loi bin ROE 27
Bng 4.10: Bng kt qu kim đnh bin không cn thit ROA 28

c tc: quy mô công ty, đòn by tài chính, kh nng sinh li, ri ro và thanh
khon. Tác gi đư s dng thng kê mô t, ma trn tng quan và phân tích
hi quy đ tìm ra các nhân t nh hng đn t l chi tr c tc ca các công
ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
Kt qu nghiên cu cho thy đòn by tài chính, ri ro và thu nhp trên mi
c phiu có nh hng quan trng đn t l chi tr c tc ca các công ty
niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam trong giai đon 2009-2012.

2

CHNG 1: GII THIU
1.1 LỦ do chn đ tƠi
Chính sách c tc là mt trong nhng phn quan trng nht trong vic
nghiên cu tài chính. Nó là mt trong nhng ch đ gây nhiu tranh cưi nht.
Vì vy có rt nhiu nhà kinh t trên th gii nghiên cu v chính sách c tc 
nhiu quc gia khác nhau trong nhiu giai đon khác nhau.
Nghiên cu c đin liên quan đn chính sách c tc là John Lintner
(1956). Vào gia thp niên 1950 John Lintner đư kho sát hàng lot các quan
đim c đin ca các giám đc doanh nghip v các chính sách phân phi c
tc. Có th tóm lc bn mô hình cách điu hóa v cách thc chi tr c tc
nh sau:
o Các doanh nghip có các t l chi tr c tc mc tiêu dài hn. Vi thu
nhp tng đi n đnh, các doanh nghip sung mưn thng có t l chi tr
c tc cao, các doanh nghip tng trng chi tr c tc thp.
o Các giám đc thng tp trung nhiu vào nhng thay đi c tc hn là
so vi mc chi tr tuyt đi. Nh vy, nu c tc ca nm va qua là 1$
thì thanh toán c tc là 2$ trong nm nay s là mt quyt đnh n tng,
nhng s không là gì c nu c tc ca nm va qua là 2$.
o C tc thay đi theo sau nhng thay đi trong li nhun n đnh và kéo
dài. Nhng thay đi li nhun tm thi s không tác đng gì đn chi tr c

o Chính sách c tc ca các công ty niêm yt trên th trng chng
khoán Vit Nam b nh hng bi các nhân t nào sau đây: quy mô công
ty, kh nng sinh li, đòn by tài chính, ri ro hay tính thanh toán?
o Nhân t nào đóng vai trò quan trng trong quyt đnh chi tr c tc ca
các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam?
1.3 óng góp ca lun vn
Lun vn này có 3 đóng góp chính nh sau :
Th nht, lun vn này góp phn làm sáng t thêm v chính sách c tc
bng cách cung cp thêm bng chng  th trng mi ni nh Vit Nam.
Th hai, đa ra nhng bng chng thc nghim, kim đnh và chng thc
các nhân t: đòn by tài chính, ri ro và thu nhp trên mi c phiu nh
hng đn t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt trên th trng chng
khoán Vit Nam, mt đt nc mà chính sách c tc ít đc nghiên cu.
Th ba, giúp các nhà đu t trên th trng chng khoán cn c vào các
nhân t nh hng đ chn danh mc đu t phù hp vi nhu cu ca mình.
1.4 B cc ca lun vn
Lun vn này gm có 5 chng : chng 1 gii thiu trình bày tng quan
các ni dung chính ca lun vn và gii thích lý do tác gi chn đ tài này đ
5

nghiên cu. Chng 2 trình bày tng quan các nghiên cu trc đây. Chng
3 mô t phng pháp nghiên cu, d liu nghiên cu, mu nghiên cu, các
bin nghiên cu và gi thuyt nghiên cu. Chng 4 tho lun v ni dung và
nhng kt qu nghiên cu thc nghim. Chng 5 kt lun ca lun vn.

tài chính phát trin  M, Canada, Anh, c, Pháp, Nht trong giai đon
1989-2002. C th tác gi đư tìm câu tr li cho:
o Nhng đc đim ca các công ty chi tr c tc và không chi tr c tc
7

có ging nhau  các quc gia không?
o Nhng đc đim này có thay đi theo thi gian không?
o Nhng doanh nghip  các quc gia khác có th hin xu hng gim
chi tr c tc trong nhng nm gn đây không?
Thêm vào đó, vic s dng d liu quc t cho phép tác gi kim tra đc
lý thuyt vòng đi, phát tín hiu, hiu ng khách hàng và lý thuyt đáp ng
nhu cu khi phân tích tp trung vào c tc và phn bù c tc.
Tác gi s dng mu là các công ty c phn đc lit kê trong h thng d
liu Worldscope, bng cách loi các đi tng không đáp ng yêu cu chn
mu, tác gi đư gii hn nghiên cu d liu Worldscope th gii  06 quc
gia: M, Canada, Anh, c, Pháp và Nht t nm 1989 đn 2002.
Tác gi đư s dng các phng pháp nghiên cu nh:
o Phân tích đn bin: tác gi đư thng kê, tp hp s liu đ cho thy
rng c tc chu nh hng bi đc đim công ty: qui mô, li nhun, c
hi đu t và li nhun gi li trên vn ch s hu.
o Phân tích đa bin: tác gi s dng mô hình hi qui logit vi bin ph
thuc là mt bin gi ch nhn hai giá tr hoc là 1 hoc là 0 và giá tr
thng kê t đ đo lng nh hng ca các yu t: qui mô, li nhun, c
hi đu t, li nhun gi li trên vn ch s hu nh hng đn mc đ
nào đi vi chính sách c tc.
8

Bng cách s dng phng trình hi qui đư cho kt qu là  các quc gia
chính sách c tc đu có tng quan cùng chiu mnh m vi li nhun, qui
mô, li nhun gi li trên vn ch s hu. Tác gi đư tìm thy s gia tng

công ty phi tài chính thông qua vic kim đnh lỦ thuyt vòng đi và gi thit
dòng tin t do. Trong bài nghiên cu ca mình, tác gi s dng bin DPR (t
l thanh toán c tc) và YLD (t sut c tc) là nhng bin ph thuc đi din
cho chính sách c tc. Tác gi s dng bin đc lp là vòng đi, dòng tin,
kh nng sinh li, quy mô, c hi tng trng, đòn by ca công ty. Tác gi
s dng phng pháp thng kê mô t đ tính toán giá tr trung bình, giá tr
cao nht, thp nht và sai s chun ca các bin; phân tích tng quan đ xem
xét mi quan h gia các bin. Tác gi chia mu nghiên cu thành nhiu
nhóm, nhóm có t l chi tr c tc cao và thp so vi giá tr trung bình, nhóm
có t sut c tc cao và thp hn so vi giá tr trung bình, sau đó tác gi kim
đnh s khác nhau trong đc đim công ty ca mi nhóm bng cách s dng
phng pháp bình phng ti thiu thông thng OLS, giá tr thng kê t đ
nghiên cu chính sách c tc ca 287 công ty niêm yt trên th trng chng
khoán Thái Lan thi k 2002-2008. Kt qu cho thy các công ty ln vi
dòng tin và li nhuân gi li trên vn c phn cao hn có xu hng đ tr
c tc nhiu hn. Ngoài ra, bng chng cho thy các doanh nghip vi các
c hi tng trng (đo lng bng giá tr th trng trên giá tr s sách) cao
hn có xu hng tr c tc thp và đòn by tài chính có mi quan h cùng
chiu vi t l chi tr c tc.
10

Anupam Mehta (2012) bài nghiên cu thc nghim v các yu t quan
trng nh hng đn quyt đnh chi tr c tc ca các doanh nghip UAE
(Các tiu Vng Quc  Rp Thng Nht). Bài nghiên cu này điu tra các
yu t quyt đnh đn vic chi tr c tc ca các công ty trong lnh vc bt
đng sn, lnh vc nng lng, lnh vc xây dng, lnh vc vin thông, y t
và các ngành công nghip đc lit kê trên th trng chng khoán
Abu Dhabi trong thi gian 5 nm k t nm 2005 -2009. Nghiên cu này
phân tích mt lot các yu t quyt đnh ca chính sách c tc: kh nng sinh
li, ri ro, thanh khon, quy mô và đòn by tài chính ca công ty. Ma trn

3.2 Phng pháp nghiên cu
Bài nghiên cu này bt đu bng nn tng là nghiên cu Anupam Mehta
2012. Tác gi thc hin nghiên cu theo phng pháp nghiên cu đnh lng,
phng pháp hi quy d liu bng mô hình nhng nh hng ngu nhiên
REM (REM: Random Effects Model) trên phn mm Eviews 6.0 đ c
lng tác đng ca quy mô công ty, đòn by tài chính, kh nng sinh li, ri
ro và tính thanh khon lên t l chi tr c tc.
12

 nghiên cu tác đng ca quy mô công ty, đòn by tài chính, kh nng
sinh li, ri ro và tính thanh khon lên t l chi tr c tc ca doanh nghip,
tác gi thc hin quy trình nghiên cu đnh lng theo các bc c bn sau:
Hình 3.1. Quy trình nghiên cu
Bng 3.1: Các bin trong nghiên cu vƠ kỦ hiu

3.3.2 Các gi thuyt nghiên cu và k vng du
Da vào các kt qu nghiên cu trc đây và k vng ca bài nghiên cu,
tác gi đa ra các gi thuyt nghiên cu nh sau: Tên bin
KỦ hiu
Mô t
Bin ph thuc
T l chi tr c tc
DPR
C tc tin mt trên mi c phiu
/EPS*100
Bin đc lp
Qui mô
LTA
Logarit ca giá tr tng tài sn ca công ty
òn by
LEV
N phi tr ngn hn và dài hn/Tng s
vn c phn
Kh nng sinh li
ROA
Li nhun ròng/Tng tài sn
ROE
Li nhun ròng (tr đi c tc u đãi)/Vn
ch s hu
EPS

tng quan cùng chiu vi t l chi tr c tc
(DPR)
+
- Fama and French (2001)
- Ahmed and Javid (2009)
- David Denis and Igor
Osobov (2008)
H4 : Ri ro có mi tng quan nghch chiu vi t
l chi tr c tc (DPR)
-
- Anupam Mehta (2012)

H5 : Tính thanh khon (CR) có mi tng quan
cùng chiu vi t l chi tr c tc (DPR)
+
- Kanwal and Kapoor
(2008)
-
Ahmed and Javid (2009)

3.4 Mô hình nghiên cu và phng pháp kim đnh mô hình
3.4.1 Mô hình nghiên cu
Tác gi c lng mô hình nghiên cu sau:
DPR
it
=
0i
+
1
LTA

Trong đó:
B
0i
: là h s chn, phn ánh t l chi tr c tc trong điu kin các nhân t
khác bng 0
B
i
: là h s góc. Phn ánh mc tng (gim) ca t l chi tr c tc khi
nhân t i tng lên 1 đn v trong điu kin các nhân t khác bng 0. (i nhn
giá tr t 1 đn 7)
3.4.2 Phng pháp kim đnh mô hình
Kim đnh Likelihook Ratio và Hausman Test : Tác gi s dng kim đnh
Likelihook Ratio và Hausman Test đ quyt đnh la chn phng pháp bình
phng bé nht thông thng OLS (OLS: Ordinary Least Square) hay
phng pháp hi quy d liu bng mô hình nhng nh hng c đnh FEM
(FEM: Fixed Effects Model) hay phng pháp hi quy d liu bng mô hình
nhng nh hng ngu nhiên REM (REM: Random Effects Model).
+ Kim đnh Likelihook Ratio:
- Nu Prob ≥ 0.05 tác gi c lng hi quy theo phng pháp OLS
- Nu Prob ≤ 0.05 s dng phng pháp hi quy d liu bng mô hình
nhng nh hng c đnh (FEM) s cho kt qu c lng tt hn. Và tác
gi tip tc kim đnh Hausman Test.
+ Kim đnh Hausman Test :
- Nu Prob ≥ 0.05 chn mô hình nhng nh hng ngu nhiên (REM) s
cho kt qu c lng tt hn mô hình nhng nh hng c đnh (FEM).
17

- Nu Prob ≤ 0.05 mô hình nhng nh hng c đnh (FEM) s cho kt
qu c lng tt hn mô hình nhng nh hng ngu nhiên (REM).
Kim đnh Redundant Variables-Likelihood Ratio: kim tra s có mt ca