1

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H CHÍ MINH

NGUY N HOÀNG HI U

CÁC NHÂN T
NH H
NG
N TÍN D NG
CHÍNH TH C T NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P
VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN VI T NAM
C A NÔNG H S N XU T LÚA, N P
T I HUY N PHÚ TÂN, T NH AN GIANG

LU N V N TH C S KINH T

N m 2015


2

B
TR



i

L I CAM OAN
Tôi Nguy n Hoàng Hi u, sinh ngày 20 tháng 10 n m 1978. εã s sinh
viên 7701230249 là h c viên Cao h c chuyên ngành Chính sách công tr

ng

i h c Kinh t thành ph H Chí εinh xin cam đoan đây là công trình
nghiên c u c a b n thân đ hoàn thành lu n v n t t nghi p. Các s li u, k t
qu trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng đ
b t kì công trình nghiên c u c a lu n v n nào tr

c đây.

c ai công b trong


ii

L IC M

N

Trên th c t không có s thành công nào mà không g n li n v i nh ng
s h tr , giúp đ dù ít hay nhi u, dù tr c ti p hay gián ti p c a ng
Trong su t th i gian t khi b t đ u h c t p cho đ n nay, tôi đã nh n đ

i khác.


quan, ban ngành chuyên môn, Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông
thôn t nh An Giang, huy n Phú Tân và th tr n Ch Vàm, đ ng nghi p c
quan trong cung c p tài li u, s li u ph c v phân tích, nghiên c u này.
Cu i cùng, tôi xin chân thành c m n nh ng ng

i thân trong gia đình

đã luôn bên c nh đ ng viên và t o m i đi u ki n thu n l i nh t đ tôi hoàn
thành khóa h c và đ t đ

c k t qu nh mong mu n.

Xin bày t lòng tri ân sâu s c!
Trân tr ng./.


iii

TÓM T T
Hi n nay, thu nh p c a nông h Vi t Nam nói chung và huy n Phú
Tân, t nh An Giang nói riêng còn th p nên th

ng không đ tích l y đ tái đ u

t , v n đ u t t ngân sách b h n ch vì ph i san s cho các khu v c khác c a
n n kinh t , v n đ u t tr c ti p n

c ngoài trong l nh v c nông nghi p không


nông h s n xu t lúa n p trên đ a bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang.
Trên c s k t qu phân tích, đ xu t các gi i pháp giúp nông h s n
xu t lúa, n p trên đ a bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang có kh n ng ti p c n
v n tín d ng chính th c ngày càng t t h n c ng nh vi c s d ng có hi u qu
h n t ngu n v n vay và ngu n v n t có c a nông h trên đ a bàn huy n góp
ph n quan tr ng trong công cu c xây d ng nông thôn m i hi n nay.


iv

M CL C
L I CAM OAN ...................................................................................................... i
L IC M

N ........................................................................................................... ii

TÓM T T ................................................................................................................ iii
DANH M C CÁC B NG ..................................................................................... vii
DANH M C CÁC HÌNH VÀ S

.................................................................. vii

Ch

ng 1: Gi i thi u chung .....................................................................................1

1.

t v n đ ...............................................................................................................1



3.1. Khung phân tích: ................................................................................................20
3.2.1. S li u th c p: ...............................................................................................21
3.2.2. S li u s c p: .................................................................................................21
3.2.3. Ph ng pháp ch n m u: .................................................................................22
3.2.4. C m u: ...........................................................................................................22
3.3. Khái quát đ c đi m đ a bàn l y m u: .................................................................23
3.3.1. Xã Phú H ng: .................................................................................................23
3.3.2. Xã Phú Hi p: ...................................................................................................23
3.3.3. Xã Phú Long: ..................................................................................................24


v

3.4. Ph

ng pháp x lí d li u ..................................................................................25

3.4.1. Th ng kê mô t : ...............................................................................................25
3.4.2. Mô hình kinh t l ng: ....................................................................................25
3.4.2.1. Ti p c n tín d ng: ................................................................................25
3.4.2.2. H n m c tín d ng: ...............................................................................28
Ch

ng 4: K t qu nghiên c u vƠ th o lu n ........................................................32

4.1.

c đi m đ a bàn nghiên c u .............................................................................32



vi

PH L C .................................................................................................................63
1. B ng câu h i ph ng v n: .......................................................................................63
2. K t qu mô hình δogit nh phân ...........................................................................73
3. K t qu mô hình H i quy tuy n tính đa bi n ........................................................75


vii

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: T ng quan v các nghiên ph

ng pháp nghiên c u đã đ

c s d ng

các nghiên c u: .....................................................................................................19
B ng 3.1. C c u m u nghiên c u: ...........................................................................25
B ng 3.2. εô t c u trúc mô hình: ............................................................................31
DANH M C CÁC HÌNH VÀ S
Hình 3.1. Quá trình ti p c n tín d ng c a h ............................................................20
Hình 3.2. Khung phân tích v tín d ng c a h .........................................................21
S đ 3.1. S đ l y m u và s m u .........................................................................24
Hình 4.1. B n đ hành chính huy n Phú Tân ...........................................................32
Hình 4.2. C c u trình đ h c v n c a ch h ..........................................................39
Hình 4.3. C c u tu i c a ch h ..............................................................................39



69,78% dân s s ng
cung ng l
là th tr

i, v i 538.943 h , trong đó có

nông thôn, là t nh đóng góp tích c c nh t trong vi c

ng th c, th y s n cho th tr

ng trong n

c và xu t kh u và c ng

ng ti m n ng tiêu th nhi u lo i hàng hóa và s n ph m công nghi p.

Trên đ a bàn t nh, m ng l

i c a các ngân hàng hi n nay phát tri n r t m nh

đã góp ph n quan tr ng trong vi c n đ nh kinh t v mô, m r ng ho t đ ng
tín d ng và các s n ph m d ch v ngân hàng ph c v nhu c u phát tri n và
đ m b o an sinh xã h i t nh nhà nh ng ch y u t p trung
Xuyên và Châu

c.

i m nghiên c u c th đ

thành ph δong


sông H u)

phía Nam và Tây Nam nên đ t đai phù sa màu m và th m nh


2

c a huy n là s n xu t lúa, n p. Huy n có 18 đ n v hành chính c p xã, g m 2
th tr n và 16 xã.
Tuy nhiên, đ i s ng kinh t hi n nay c a nông h , nh t là các nông h
s n xu t lúa, n p còn g p nhi u khó kh n v ngu n v n, kh n ng ti p c n
ngu n v n chính th c còn nhi u h n ch . Ngu n v n tín d ng chính th c đáp
ng không đ y đ và ng

i vay th

ng b gi i h n tín d ng, và không đ nhu

c u nên nhi u nông h b t bu c vay v n

th tr

ng tín d ng phi chính th c

v i lãi su t cao, d n đ n l i nhu n không bù đ p đ

c chi phí, s n xu t ngày

càng thu h p. Do đó, m r ng các d ch v ngân hàng h


nh h

ng đ n ti p c n tín

d ng chính th c t Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn c a nông
h s n xu t lúa, n p trên đ a bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang”.
1.2. M c tiêu nghiên c u
1.2.1. M c tiêu t ng quát
Phân tích các nhân t

nh h

ng đ n m c đ ti p c n tín d ng chính

th c t Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn c a nông h s n xu t
lúa, n p trên đ a bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang.


3

1.2.2. M c tiêu c th
-

ánh giá khái quát th c tr ng cho vay h s n xu t lúa, n p trên đ a

bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang.
- Xác đ nh các nhân t

nh h

huy n Phú Tân, t nh An

Giang.
1.5.2. Ph m vi nghiên c u
- V n i dung: δu n v n t p trung nghiên c u v ti p c n tín d ng
chính th c t Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn c a nông h
s n xu t lúa, n p trên đ a bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang.
- V đ a bàn nghiên c u: δu n v n nghiên c u v ti p c n tín d ng
chính th c t Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn c a nông h


4

s n xu t lúa, n p trên đ a bàn huy n Phú Tân, t nh An Giang, v i 03 xã mang
tính đ c tr ng t p trung s n xu t lúa, n p c a huy n là Phú H ng, Phú Hi p và
Phú Long.
- Th i gian nghiên c u: N m 2013 và n m 2014.
1.6. C u trúc bƠi vi t
Ch

ng 1: Gi i thi u chung

Ch

ng 2: T ng quan v lí thuy t

Ch

ng 3: Ph


đ u có ngh a v và trách nhi m làm t ng thu nh p, đ m b o cho s t n t i c a
h (Frank Ellis, 1998).
Tín d ng: Xu t phát t Credit trong ti ng Anh – có ngh a là lòng tin, s
tin c y, s tín nhi m. Tín d ng đ
vay m

c di n gi i theo ngôn ng Vi t Nam là s

n. C n c theo ch th trong quan h tín d ng, các hình th c tín d ng

ch y u bao g m: tín d ng nhà n

c, tín d ng ngân hàng và tín d ng th

ng

m i. Trong đó, tín d ng nhà n

c và tín d ng ngân hàng là các hình th c tín

d ng chính th c, tín d ng th

ng m i là hình th c tín d ng phi chính th c

(Ph m Hoài B c, 2003).
Tín d ng nông thôn là các kho n vay dành cho t ch c, cá nhân trên đ a
bàn nông thôn, ph c v nhu c u s n xu t kinh doanh và các ho t đ ng khác
liên quan đ n nông tr i và phi nông tr i.
Tín d ng th



tr

ng tín d ng là t p trung huy đ ng nhi u ngu n v n, g n li n v i s d ng

v n có hi u qu đ đ u t phát tri n kinh t nông thôn, t o đi u ki n tích l y
v n cho công nghi p hóa, hi n đ i hóa. Tín d ng th c s là đòn b y kinh t
kích thích các ngành kinh t m i nh n phát tri n c ng nh m r ng th
m i d ch v

c thành th và nông thôn. Theo Nguy n Bích

ng

ào (2008), tín

d ng có vai trò quan tr ng trong quá trình phát tri n kinh t nông thôn và đ

c

th hi n qua các m t sau:
ε t là, tín d ng góp ph n thúc đ y hình thành th tr
thôn. Th tr

ng tài chính

ng tài chính nông

nông thôn là n i gi i quy t quan h cung c u v



7

nào?

mang l i hi u qu kinh t cao nh t. Ng

c l i, có nh ng h không có

kinh nghi m, kinh doanh không có hi u qu d n đ n l , ho c có ru ng đ t quá
ít so v i nhu c u c a h ho c thi u v n cho quá trình s n xu t. Trong m i
tr

ng h p, đ ng v n tín d ng c a ngân hàng đã giúp h có kh n ng gi i

quy t đ

c khó kh n trong s n xu t kinh doanh và góp ph n t ng thu nh p cho

h . Quy mô s n xu t c a h càng l n, thì càng có kh n ng đ ng v ng h n
trong c nh tranh, b i l khi có v n, ng

i nông dân có th áp d ng các bi n

pháp khoa h c k thu t đ t ng n ng su t, t ng s n l

ng, t ng t tr ng hàng

hóa và h giá thành s n ph m. Trên c s đó, h có kh n ng d dàng trong
vi c tích t và t p trung v n.


B n là, tín d ng đã góp ph n xây d ng k t c u h t ng, t o đi u ki n
cho nông dân ti p thu công ngh m i vào s n xu t kinh doanh. Trong đi u
ki n hi n nay, đ i s ng nông thôn còn g p nhi u khó kh n, c s v t ch t k
thu t l c h u. εu n c i thi n tình hình đó ph i t ng c

ng đ u t v n phát

tri n nông thôn. Chính vì l đó, v n đ u t c a ngân hàng không nh ng tham
gia vào quá trình s n xu t b ng nhi u hình th c b sung v n l u đ ng, mà còn
là v n đ u t trung h n và dài h n nh m xây d ng c s v t ch t k thu t tiên
ti n cho quá trình s n xu t.
N m là, tín d ng t o đi u ki n phát tri n ngành ngh truy n th ng,
ngành ngh m i, góp ph n gi i quy t vi c làm cho ng

i lao đ ng trong nông


8

thôn. Chính vi c xây d ng c s v t ch t, xây d ng các xí nghi p ch bi n
nông s n đã thu hút m t s l
vi c làm cho h .

ng l n lao đ ng d th a trong nông thôn, t o

ng th i d a vào l i th so sánh c a n

c ta v i khu v c và


B y là, tín d ng góp ph n đ m b o hi u qu xã h i, nâng cao cu c s ng
tinh th n v t ch t cho ng

i nông dân. Ho t đ ng tín d ng th c hi n t t s góp

ph n h n ch n n cho vay n ng lãi trong nông thôn. Tr
t tín d ng không đ

c quan tâm thích đáng nên v n cho nông dân đ

c p ch y u thông qua th tr
tr

c đây chính sách đ u
c cung

ng tài chính không chính th c. T n m 1990 v

c khi ch a có chính sách cho nông dân vay v n, các h nông dân ph i t

đi vay v i lãi su t cao t 10 – 15%/tháng có khi đ n 20%/tháng t nh ng ho t
đ ng cho vay đã góp ph n h n ch tình tr ng cho vay n ng lãi, ng
b bóc l t h n và k t qu là sau quá trình s n xu t ng
h

ng thành qu lao thành qu lao đ ng c a h .

i dân đ

i dân th c s đ

ng tín d ng

nông thôn khá phong phú nh h gia đình nông dân, các trang tr i, c s kinh
doanh nông s n, các doanh nghi p nông thôn và ng

i lao đ ng không có đ t

canh tác. Do đó, vi c thi t k các s n ph m d ch v tín d ng phù h p cho t ng
đ it

ng tr nên r t khó kh n. ε t khác, khách hàng c trú trên quy mô r ng

l n, m c đ phân tán cao c ng v i c s h t ng c a khu v c nông thôn còn
y u v giao thông v n t i và thông tin liên l c đã đ y chi phí giao d ch lên cao.
Quá trình ti p th s n ph m, th i gian đi l i tr
th

ng ph i kéo dài nh ng l i ch cho vay đ

c, trong và sau khi cho vay

c nh ng món vay nh khi n các

t ch c tài chính e ng i khi tham gia vào phân khúc th tr
+ T n t i nhi u r i ro: Th tr

ng này.

ng tín d ng nông thôn t n t i nhi u r i


Bank, các t ch c phi chính ph (NGO) có ch

ng trình tín d ng, … Ph m vi

ho t đ ng c a các t ch c này gói g n trong khu v c nông thôn, cung ng các
s n ph m tín d ng và các d ch v khác theo quy đ nh c a Ngân hàng Trung
ng.
Các t ch c tài chính nông thôn là các t ch c cung ng các s n ph m
tài chính, trong đó có tín d ng cho khu v c nông thôn, h

ng đ n đ i t

ng

khách hàng nông thôn.
M c dù có s đ ng nh t trong cách hi u c a các nhà ho t đ ng th c t
đ i v i tín d ng nông thôn và tín d ng vi mô do các t ch c tài chính vi mô
cung ng nh ng hai t ch c này là hoàn toàn đ c l p. T ch c tài chính vi mô
ho t đ ng trên quy mô r ng l n h n, bao g m c khu v c đô th và nông thôn,
h

ng đ n nhóm đ i t

ng khách hàng ch y u là ng

i nghèo, giá tr kho n

vay nh . Trong quá trình cung ng các d ch v tài chính vi mô cho khách
hàng, t ch c này còn l ng ghép các ho t đ ng h tr nh hình thành t nhóm,
phát tri n tính t tin, đào t o ki n th c v tài chính và kh n ng qu n lí chéo



11

đ nh c a ho t đ ng ngân hàng. Còn l i, ngu n tín d ng phi chính th c thì hoàn
toàn không n m d

i s qu n lí, ki m soát c a chính ph , ho t đ ng không

c n s c p phép c a c quan có th m quy n nào, ch y u d a vào cam k t,
đi u l do chính các thành viên trong nhóm đ t ra.
Ngân hàng th gi i (2007) đã mô t v th tr
tài chính

Vi t Nam cho t ng phân khúc khách hàng đ

Phân đo n thu nh p th p và ng
trong đó 74% là
m i nhà n

ng cung ng các d ch v
c ph c v .

i nghèo, chi m 24% t ng th ph n,

nông thôn, không có s tham gia c a các ngân hàng th

c và c ph n. Ngân hàng Chính sách Xã h i, các ch

ng

ng

i nghèo, ng

hàng th

i có thu nh p th p không đ các tiêu chu n vay

ng

các ngân

ng m i. T s li u c a cu c đi u tra Ti p c n ngu n l c c a h gia

đình Vi t Nam qua các n m 2006 – 2008 – 2010, Nhóm nghiên c u c a

i

h c T ng h p Copenhagen đã cho th y, thông qua tín d ng chính th c t
Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn và Ngân hàng Chính sách Xã
h i: Tín d ng làm t ng thu nh p thông qua c i thi n n ng su t lao đ ng” và
“cung c p ti p c n tín d ng có ti m n ng nâng cao phúc l i cho nông dân
trong dài h n”.


12

m ng bán chính th c, Ngân hàng H p tác xã Vi t Nam (Co-op Bank,
chuy n đ i t Qu Tín d ng nhân dân t n m 2013) cùng v i hàng lo t các
Qu Tín d ng, t ch c tài chính vi mô bán chính th c khác đã đóng vai trò h t

t quá cung,

giá – lãi su t – s t ng, khi đó, ph n ng s là gi m c u ho c t ng cung cung
cho đ n khi cung – c u tín d ng đ

c cân b ng t i m c giá cân b ng m i. Tuy

nhiên, trên th c t , vi c phân ph i tín d ng v n đang di n ra, t n t i nh ng
ng

iđ

c vay, không đ

c vay ho c đ

c vay ít h n so v i nhu c u.

i u

này có ngh a là vi c cung ng các kho n tín d ng không ch đ n thu n d a
trên cung – c u tín d ng và lãi su t cho vay. Theo Stiglitz và Weiss (1981),
phân ph i tín d ng t n t i đ
x ng t n t i trong th tr

c gi i thích b i lí thuy t v thông tin b t cân

ng tín d ng, đ c bi t là th tr

ng tín d ng nông

ho t đ ng tín d ng th
đ ng. Tr

ng di n ra

hai giai đo n: tr

c và sau khi kí h p

c khi kí h p đ ng, t ch c cung ng tín d ng th

ng có ít thông tin

v ng

i đi vay, d n đ n vi c l a ch n b t l i, ngh a là trong quá trình sàng

l c tr

c cho vay, vi c thi u thông tin đã khi n ng

đ

i cho vay không phân bi t

c m c đ “t t – x u” c a khách hàng, quy t đ nh không cho vay ho c cho

vay ít h n nhu c u đ i v i nh ng khách hàng t t và ng
tín d ng đã đ



c khi cho

i v i các bi n pháp b o đ m kh n ng chi tr , có th th c hi n các tác

đ ng khuy n khích nh đe d a c t tín d ng.
+ C ch tr c ti p: s d ng các ngu n l c nh m thanh l c tr c ti p
ng

i vay nh gi i h n đ i t

ng vay; th c hi n các bi n pháp nh m h n ch

v n đ b t cân x ng thông tin và thi hành ngh a v tr n nh tài s n đ m b o.
Tuy nhiên, trên th c t , m t t ch c cung ng tín d ng không th t
mình th c hi n đ

c c ch thanh l c khách hàng, x lí v n đ b t cân x ng


14

thông tin mà c n ph i có m t c s h t ng và nh ng đi u ki n c n thi t nh t
đ nh. Riêng v i th tr
tr

ng tín d ng nông thôn, đ h n ch th t b i c a th

ng do b t cân x ng thông tin đem l i, Nhà n


ng không ph i s d ng đ n tài s n th

ch p – đi u ki n tiên quy t c a h u h t các món vay đ n t khu v c chính
th c – th i gian gi i ngân nhanh chóng, đáp ng đ
vay đa d ng c a ng

i dân. Tuy nhiên, nh

c s ti n l i và nhu c u

c đi m l n nh t c a nh ng món

vay phi chính th c là lãi su t r t cao, th i h n cho vay th

ng ng n, ít cho vay

trung và dài h n.
2.2. Các k t qu nghiên c u th c nghi m
Có r t nhi u đ tài nghiên c u v ti p c n tín d ng chính th c, v n đ
ti p c n tín d ng chính th c c a nông h

các n

c đang phát tri n là v n đ

trung tâm c a các nghiên c u lí lu n c ng nh th c ti n. Các nghiên c u th c
ti n v ti p c n tín d ng chính th c c a nông h th

ng s d ng ph



15

xác đ nh đ

c các y u t nh m c đích vay v n c a nông h , tài s n đ m b o,

di n tích đ t s n xu t và trình đ h c v n có nh h

ng đ n l

ng v n vay c a

nông h .
Bài nghiên c u c a V Th Thanh Hà (2001), nghiên c u các nhân t
nh h

ng đ n ti p c n tín d ng chính th c c a các h dân

ng b ng sông

H ng. K t qu ch ra r ng, nông h có t ng giá tr tài s n l n th

ng d ti p

c n tín d ng chính th c h n v i quy mô l n. Bên c nh đó, tác gi c ng cho
r ng, v trí xã h i c a ch h không có Ủ ngh a trong kh n ng ti p c n v n
chính th c, bi n gi i tính c a ch h c ng nh h
ch h là nam th
l i, n thích vay


ti p c n v i tín d ng chính th c. Trình đ h c v n c a ch h có nh h

ng

tích c c đ n kh n ng ti p c n v n chính th c c a nông h . Khi ch h có v
trí trong xã h i thì h có kh n ng ti p c n v n chính th c cao và ít khi h vay
m

n t ngu n không chính th c.
δu n án ti n s kinh t c a Tr n Ái K t (2009) v i đ tài: “ε t s gi i

pháp ch y u v v n tín d ng c a trang tr i nuôi tr ng th y s n

Trà Vinh”.

K t qu phân tích h i quy mô hình logit nh phân cho bi t có nhi u y u t
trong mô hình tác đ ng

m c có Ủ ngh a t i kh n ng b gi i h n tín d ng

chính th c c a trang tr i. Các y u t có tác đ ng thu n nh tu i và trình đ
h c v n c a ch trang tr i; t l di n tích m t n
d ng th

c nuôi th c t ; có s d ng tín

ng m i và thu nh p phi s n xu t c a trang tr i. K t qu phân tích h i

quy tuy n tính đa bi n cho th y nhi u y u t quan tr ng nh h


nh h

ng m i

ng t i nhu c u tín d ng chính

th c: giá phân bón có tác đ ng thu n, quy mô lao đ ng và t l kh u ph thu c
có tác đ ng ngh ch.
Trong công trình nghiên c u c a mình, Tr n Ái K t (2009) có đ c p
đ n Ủ ki n c a Duong và Inzumida (2002) cho r ng các nhân t ch y u tác
đ ng t i m c tín d ng chính th c c a nông h thu c 3 t nh (Ninh Bình, Qu ng
Ngãi và An Giang) g m 3 mi n c a Vi t Nam là: T ng di n tích đ t canh tác
(tác đ ng thu n), giá tr đàn gia súc (tác đ ng thu n) và đ a ph

ng. Các y u

t quan tr ng tác đ ng t i m c tín d ng phi chính th c: T l kh u ph thu c
(tác đ ng thu n), t ng di n tích canh tác (tác đ ng thu n). K t qu phân tích
h i quy mô hình Probit cho bi t các nhân t quy t đ nh nông h b gi i h n tín
d ng chính th c: danh ti ng c a nông h (tác đ ng ngh ch), t l kh u ph n n
theo (tác đ ng thu n) và s l
l

ng xin vay (tác đ ng thu n) trong bình ph

ng

ng xin vay tác đ ng ngh ch t i kh n ng b gi i h n tín d ng chính th c