1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1: Lý do chọn đề tài:
“ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” là một thông điệp nói đến vai trò quan trọng
của việc nuôi dưỡng giáo dục những mầm non tương lai của đất nước, đặc biệt là
trẻ lứa tuổi mầm non. Đó là lứa tuổi mà nhân cách của trẻ đang hình thành và phát
triển. Sự phát triển không ngừng của khoa học, công nghệ văn hóa và nghệ thuật
trong giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước đòi hỏi con người phải đa
năng, có khả năng xử lý các vấn đề phát sinh trong cuộc sống một cách hiệu quả.
Do vậy, giáo dục mầm non phải hướng đến mục tiêu hình thành ở trẻ những chức
năng tâm lý, những cơ sở ban đầu của nhân cách, năng lực làm người và chuẩn bị
cho trẻ vào lớp một.
Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn làm quen chữ cái giúp trẻ hiểu
được cái đúng, cái tinh tế của nghệ thuật ngôn từ. Học đọc một cách chính xác,
góp phần không nhỏ vào việc rèn luyện cách suy nghĩ, cách diễn đạt, làm tiền đề
cho trẻ bước vào học phổ thông được thuận lợi, dễ dàng. Chính vì thế, bộ môn làm
quen chữ cái là một hoạt động không thể thiếu trong chương trình giáo dục mầm
non.
Vậy làm thế nào để giúp trẻ nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen
với chữ cái? Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp, tôi luôn lo lắng, trăn trở, suy
nghĩ, làm thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động trong giờ làm quen chữ cái,
đây cũng chính là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng
hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi”.
1.2: Điểm mới của đề tài:
Đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân tôi mới viết lần đầu, điểm mới của đề
tài là giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch, tạo điều kiện và cơ hội cho trẻ phát
huy tính tích cực thông qua các hoạt động với đồ dùng dạy học.
Đổi mới phương pháp dạy học luôn lấy trẻ làm trung tâm, cô giáo chỉ là người
hướng dẫn, gợi mở. Trẻ hoạt động để phát huy tính tích cực, sáng tạo, tránh dạy áp
đặt, rập khuôn, hướng dẫn theo thông tin một chiều.
Dạy trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động trải nghiệm để củng cố kiến thức.
Rèn luyện kỹ năng phát âm chính xác về các chữ cái, sử dụng vốn từ của mình để

rất hứng thú tham gia hoạt động tích cực, nhất là tiết làm quen chữ cái.
* Khó khăn:
Số lượng trẻ lớp tôi đang dạy khá đông, khả năng trẻ nhận biết chưa đồng đều, một
số cháu còn nói lắp, nói ngọng nên việc phát âm chưa chuẩn nên trong quá trình
giảng dạy gặp không ít khó khăn.
Một số phụ huynh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu
giáo, chưa quan tâm đến việc cho trẻ làm quen chữ cái và bồi dưỡng các kiến thức
cho trẻ chuẩn bị vào lớp một. Cho con nghỉ học còn tùy tiện, chưa chịu khó dạy
thêm cho con ở nhà.
Ngược lại, có một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em
mình nên đã dạy trước tập viết dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng
đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên không còn hứng thú đến tiết học.


Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và
khả năng tiếp thu của trẻ.
* Quá trình điều tra thực tiễn:
Trẻ ở độ tuổi mẫu giáo lớn khả năng giao tiếp và khả năng tiếp thu phát
triển hơn, ngôn ngữ phong phú hơn giai đoạn trước. Để biết được mức độ phát âm,
đọc của trẻ như thế nào. Ngay từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch khảo sát chất
lượng trẻ dưới mọi hình thức như: Trò chuyện với trẻ, đọc thơ , kể chuyện cho trẻ
nghe, hướng dẫn trẻ đọc chữ to để nhận biết từ, chữ ở các góc trong lớp, ngoài lớp,
cho trẻ đọc chữ cái ở thẻ, ở bảng chữ cái, nhận biết các kiểu chữ (in thường , viết
thường…) Nhận biết tên và ký hiệu của mình ở bảng bé ngoan, ca cốc uống nước,
khăn lau mặt, bàn chải đánh răng, bảng kí hiệu, thẻ ở các góc. Qua đó tôi thấy kết
quả đạt được như sau:
Nội dung

Tổng số cháu



26

14

53,8

12

46,2

Qua thực tế khảo sát cho thấy số lượng trẻ chậm, trẻ yếu về bộ môn chiếm tỷ lệ
cao, điều này đã làm tôi băn khoăn, suy nghĩ ngày đêm tích cực nghiên cứu, học
hỏi để tìm ra cái biện pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng hoạt động làm
quen chữ cái.
2.2: Các giải pháp:
a) Tạo môi trường “Làm quen chữ cái”:
Đặc điểm của trẻ mẫu giáo thì thích những gì mới, đẹp mắt, hấp dẫn là gây
được sự chú ý của trẻ. Vì thế, việc tạo môi trường “Làm quen chữ cái trong lớp
học rất cần thiết để làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hằng ngày vào những lúc
vui chơi hay rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay các con vật
để trang trí gọi theo chủ đề.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “Bé cùng làm quen chữ cái” và
tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ đề.
Ví dụ: Chủ đề “ Cây xanh” thì tôi cắt bìa thành cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán
hoặc sưu tầm họa báo, tranh ảnh về các loại lá, hột, hạt...sau đó cho trẻ cắt các chữ
cái l,n,m ( trong chủ đề cây xanh) cho trẻ dán chữ dưới các loại hột, hạt hay tranh


ảnh theo sự hướng dẫn của cô giáo như lá thì dán chữ l, mận thì dán chữ m, hạt na

có thñ ®« Hµ Néi. Vậy hôm nay cô và các con cùng đi tham quan Thủ đô Hà Nội
nhé.
- Cho trẻ làm quen chữ “u” Cô mời cả lớp mình sẽ đến với khu di tích lịch sử Văn
Miếu.


Cô cho trẻ đi vòng quanh mô hình Văn Miếu và cô giới thiệu về khu di tích lịch sử
Văn Miếu cho trẻ nghe.
Cô cho trẻ đọc từ 3 lần và cho trẻ tìm chữ cái đã biết, sau đó cô giới thiệu chữ cái
mới cho trẻ cô đọc mẫu cho trẻ nghe 3 lần.
- Cô cho trẻ phát âm, tổ phát âm.
- Cô cho trẻ quan sát chữ cái và nhận xét về cấu tạo chữ cái “u”.
Cô phân tích: Chữ u bắt đầu bằng 1 nét móc dưới và 1 nét sổ thẳng bên phải.
Chữ cái “ư” thì cô đọc bài ca dao:
“Rủ nhau xem cảnh Kiếm Hồ
Xem cầu Thê Húc, xem đền Ngọc Sơn
Đài nghiêng bút tháp chưa mòn
Hỏi ai xây dựng nên non nước này”.
Cô đố trẻ bài ca dao nói về cảnh vật ở đâu.
Cô cho xuất hiện từ “Hồ Gươm”cho trẻ xem phát âm và yêu cầu trẻ tìm chữ cái đã
học, sau đó cô giới thiệu chữ cái mới “ư”.
Cô phân tích: Chữ ư bắt đầu bằng 1 nét móc dưới và 1 nét sổ thẳng bên phải có 1
nét móc phía bên phải.
* Phần trò chơi với chữ cái: Đối với trẻ “học mà chơi, chơi mà học” thì phần trò
chơi cũng không kém phần quan trọng. Nếu trong tiết hoạt động chúng ta đưa trò
chơi vào thì nhằm tránh sự nhàm chán cho trẻ, làm cho trẻ hứng thú học và khắc
sâu chữ cái hơn vì vậy trên tiết học cần tổ chức các trò chơi động, tĩnh xen kẽ nhau
nhằm lôi cuốn sự hấp dẫn đối với trẻ.
Ví dụ: Trò chơi về đúng nhà
Trò chơi ô chữ kỳ diệu

thông tin:
Đối với hoạt động làm quen chữ cái mới đều phải sử dụng phần mềm Powerpoit
để tổ chức hoạt động. Vì trong quá trình sử dụng Powerpoit thì hình ảnh được lấy
trên mạng hay được chụp màu sắc vừa rõ nét, vừa thu hút trẻ vào hoạt động. Đồng
thời cụm từ ghi trên bức tranh nếu sử dụng công nghệ thông tin thì kiểu chữ đẹp,
màu sắc hấp dẫn và trong quá trình tổ chức hoạt động bài dạy một cách liên hoàn
hơn so với những bài dạy thông thường. Tuy nhiên để thay đổi hình thức bài dạy
không nhất thiết hoạt động làm quen chữ cái nào cũng úng dụng công nghệ thông
tin, đôi khi cũng sử dụng hình thức dạy thông thường nhằm gây sự mới lạ đối với
trẻ, vì tâm lý của trẻ khi nào cũng muốn sự khác lạ và sự khác lạ đó luôn lôi cuốn
trẻ, vì tâm lý của trẻ khi nào cũng muốn sự khác lạ và sự khác lạ đó luôn lôi cuốn
trẻ tham gia tích cực vào hoạt động.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen chữ cái “h,k” Chủ để “Hoa”.
* Ổn định, tổ chức: Cho trẻ biểu diễn bài hát “Hoa trường em”. Tác giả Dương
Hưng Bang.
Các con vừa dành những tình cảm của mình về những bông hoa tươi thắm rồi.
* Nội dung: Cô cho trẻ ngồi trước màn hình ti vi đội hình chữ U.
Cô đọc câu đố:
Chiếc kèn nhỏ
Trắng trắng tinh
Nhụy xinh xinh


Thơm thơm ngát.
- Đố các con đó là loại hoa gì?
- Các con nhìn xem có đúng là “hoa loa kèn” không nhé!
(Trên màm hình xuất hiện hoa loa kèn).
- Dưới tranh “hoa loa kèn” cô cho xuất hiện từ “hoa loa kèn”
Cô đọc từ rồi cho trẻ đọc theo cô cả lớp.
Cô cho trẻ quan sát kỹ và tìm các chữ cái giống nhau.


Trong các giờ hoạt động nếu giáo viên sử dụng Powerpoit đưa vào các siles tạo
các hiệu ứng, khi thực hiện dạy chỉ cần kích chuột thì hình ảnh với cụm từ, chữ đó
sẽ xuất hiện làm cho trẻ có hứng thú hơn, hoạt động tích cực hơn. Còn nếu tiết dạy
thông thường không sử dụng Powerpoit thì phải sử dụng các thao tác ghép từ, lấy
chữ cái mới để giới thiệu...sẽ làm dán đoạn tiết dạy và sẽ mất sự tập trung chú ý
đối với trẻ.
Không những thế trong giờ học tôi luôn tuyên dương kịp thời những cháu
phát âm đúng. Tuyệt đối không chê trẻ, tôn trọng trẻ, nhẹ nhàng sửa sai đối với
những trẻ thực hiện chưa đúng. Việc dạy học phụ thuộc vào việc giáo dục do đó
nội dung các bài dạy không chỉ đơn thuần là một nội dung cần dạy cho trẻ mà còn
là một phương tiện giáo dục. Vì vậy tôi luôn quan sát và nhận xét xem trong quá
trình học tập trẻ có hoạt động không? Có thích thú không? Tìm hiểu nguyên nhân
vì sao trẻ không hoà đồng cùng bạn để có hướng tìm cách đưa trẻ hoà nhập với
bạn bè, dần dần tôi thấy trẻ rất thích học làm quen các chữ cái.
Ví dụ:
+ Làm quen với chữ cái g,y. Chủ đề Phương tiện giao thông.
Tôi tiến hành tổ chức hoạt động cho trẻ như sau:
- Cho trẻ xem vi deo về phương tiện giao thông.
Cô hỏi:
+ Các con vừa xem đoạn phim về gì?
+ Có những loại phương tiện giao thông gì?
+ Các con đã được ngồi trên những phương tiện giao thông đó chưa?
Khi ngồi trên các phương tiện giao thông đó, các con phải nhớ trật tự, không thò
đầu, thò tay ra ngoài, và có một loại phương tiện giao thông thường chở các bệnh
nhân đi cấp cứu, muốn biết đó là loại xe gì cô mời các con cùng hướng lên màn
hình để xem nhé.
1. Làm quen chữ cái : g, y
a. Làm quen chữ cái g
- Xuất hiện hình ảnh“xe cứu thương” và hỏi trẻ:

2. Trò chơi cũng cố:
a. Trò chơi: “ Tìm bạn”
- Cô giới thiệu tên trò chơi.
- Cô phổ biến luật chơi, cách chơi:
Luật chơi: Các con hãy tìm bạn của mình sao cho nét chữ trên tay cháu ghép với
nét của bạn thành chữ cái vừa học.
Cách chơi: Cô sẽ phát cho các cháu mỗi bạn là 1 nét chữ, các cháu vừa đi vừa
hát, khi có hiệu lệnh của cô “tìm bạn, tìm bạn” thì các cháu hãy tìm bạn thật nhanh
để ghép các nét chữ lại với nhau thành chữ cái g và y
- Cô tổ chưc cho trẻ chơi 2 - 3 lần. Cô bao quát, động viên trẻ trong khi chơi.
b. Trò chơi “Chiếc nón kì diệu”:
- Cô giới thiệu tên trò chơi.


- Cô phổ biến luật chơi, cách chơi:
Luật chơi: Ai phát âm đúng chữ cái mà mũi tên chỉ sẽ được thưởng một tràng
pháo tay của cả lớp.
Cách chơi: Trên hình ảnh chiếc nón kì diệu có các hình nhỏ, ở mỗi hình có chứa
chữ cái g, y và ngoài chiếc nón có hình mũi tên. Khi chiếc nón quay yêu cầu trẻ
phải chú ý quan sát xem chiếc nón dừng mũi tên chỉ ở chữ cái nào, thì trẻ phải
đoán tên và phát âm to chữ cái đó.
- Cô tổ chưc cho trẻ chơi 3 - 4 lần. Cô bao quát, động viên trẻ trong khi chơi.
c. Trò chơi: “Xếp chữ”
- Cô giới thiệu tên trò chơi.
- Cô phổ biến luật chơi, cách chơi :
Luật chơi: Yêu cầu mỗi đội sẽ xếp 1 chữ cái
Cách chơi: Cô sẽ chia lớp mình thành 2 đội chơi, đội 1 sẽ có nhiệm vụ xếp thành
chữ cái g, đội 2 sẽ xếp thành chữ cái y
* Cũng cố:
- Hôm nay lớp mình làm quen chữ cái g, y.

và cô phát âm mẫu trẻ nhìn quan sát cô phát âm và lắng nghe cách phát âm của cô.
Mặt khác trong quá trình cho trẻ làm quen với chữ cái, tôi luôn sắp xếp chổ ngồi
của trẻ sao cho phù hợp để tất cả trẻ được nhìn thấy tranh và chữ cái. Giúp trẻ
được hoạt động một cách tốt hơn và linh hoạt hơn trong khi học.
d) Đảm bảo nguyên tắc dạy học:
Muốn có một tiết dạy tốt, đạt kết quả cao thì phải đòi hỏi mỗi cô giáo luôn nắm
vững mục đích, yêu cầu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức. Để từ đó áp
dụng vào tiết hoạt động một cách nhẹ nhàng, linh hoạt đảm bảo, đảm bảo đúng
khoa học.
Bản thân tôi luôn nghiên cứu bài trước khi đến lớp, soạn bài đầy đủ, chuẩn bị đồ
dùng trực quan, phát huy tính độc lập của trẻ. Chú ý bồi dưỡng những cháu cá
biệt…
* Ví dụ 1: Đối với nguyên tắc đảm bảo tính vừa sức.
Tính vừa sức ở giờ hoạt động làm quen chữ cái là sự truyền đạt và tổ chức trò chơi
với chữ cái phù hợp, linh hoạt, không gò bó trẻ. Không tổ chức trò chơi rập khuôn,
máy móc mà phải đảm bảo tính vừa sức, đảm bảo thời gian.
* Ví dụ 2: Đối với nguyên tắc xử lý cá biệt:
Thực tế ở lớp tôi có một cháu nói lắp phát âm khó chuẩn (cháu Anh Quốc) nên khi
tổ chức tiết học làm quen chữ cái cô giáo cho trẻ ngồi phía trước, khi phát âm cô
cho cá nhân trẻ phát âm nhiều lần và sửa sai cho cháu và cho cháu phát âm ở mọi
lúc mọi nơi.
đ) Củng cố rèn luyện các kỹ năng thông qua hoạt dộng mọi lúc mọi nơi và các
hoạt động khác.
Muốn trẻ nhận biết nhanh hay khắc sâu các chữ cái đã học thì tôi tổ chức cho
trẻ học thông qua các hoạt động như hoạt động góc, hoạt đông ngoài trời, sinh hoạt


chiều, mọi lúc mọi nơi cô giáo đưa bài dã học vào các hoạt động đó nhằm củng cố,
ôn lại kiến thức cho trẻ, giúp trẻ ghi nhận và khắc sâu kiến thức hơn.
Ví dụ: Hôm nay hoạt động chung làm quen chữ cái “b,d,đ” thì vào giờ hoạt động

hoạch cụ thể, rõ ràng giữa giáo viên chính và giáo viên phụ để tiết dạy diễn ra liên
tục, hấp dẫn, có hiệu quả.


Với sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường, Tổ mầm non Phòng giáo dục, sự
giúp đỡ nhiệt tình của chị em đồng nghiệp cùng với sự nổ lực phấn đấu hết mình
của bản thân, tôi đã tìm ra được các giải pháp để giải quyết những khó khăn,
vướng mắc trong quá trình tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái, trong năm học qua
đạt được một số kết quả như sau:
g) Kết quả đạt được:
* Đối với trẻ: Nhiều trẻ nhận biết phát âm chuẩn, kỹ năng cầm chữ cái đúng
chiều, ngồi đúng tư thế ngày càng thành thạo linh hoạt hơn. Cụ thể như sau:
Nội dung

Tông số cháu

Kỹ năng nhận
biết, phát âm
Kỹ năng cầm chữ
cái
Kỹ năng ngồi

Đạt

Không đạt
SL
%
0

26

3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa của đề tài:
Từ những thực tế trên cũng như các kết quả đã đạt được, trước hết đòi hỏi cô
giáo phải yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình năng nổ, sáng tạo, nắm vững chuyên môn,
thực sự cần mẫn chịu khó làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc dạy học. Chuẩn
bị đầy đủ đồ dùng phục vụ tiết học của cô và trẻ, đồ dùng có màu sắc, hình dáng
đẹp, an toàn để kích thích tính tò mò của trẻ. Biết lựa chọn trò chơi, câu đố, bài hát
phù hợp với nội dung bài dạy với chủ đề và luôn tạo tình huống bất ngờ và thú vị
đối với trẻ
Bám vào nội dung yêu cầu, dạy đúng nội dung trọng tâm của bài, tích hợp các
môn học khác vào tiết dạy một cách hợp lý nhằm đem lại kết quả cao, ngôn ngữ
diễn đạt của cô ngắn gọn cụ thể, cô phát âm mẫu chính xác, rõ ràng, các bước
chuyển tiếp linh hoạt gây được sự chú ý của trẻ.


Giáo viên luôn nghiên cứu tài liệu, chuyên đề, tập san có liên quan đến chữ viết
và tham khảo học hỏi bạn bè, đồng nghiệp. Tham gia đầy đủ các lớp học chuyên
đề nâng cao nghiệp vụ cho mình.
Cần làm tốt công tác với phụ huynh.
Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.
Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động làm quen chữ cái.Giáo viên phải luôn nghiên
cứu tài liệu, chuyên đề tập san có liên quan đến chữ viết và tham khảo học hỏi bạn
bè, đồng nghiệp. Tham gia đầy đủ các lớp học chuyên đề nâng cao nghiệp vụ
chuyên môn thông qua thông tin đại chúng.
Luôn xây dựng góc làm quen chữ cái phong phú, đẹp mắt, có thÈm mỹ cao, có
chất lượng, xây dựng kế hoạch phù hợp với thực tế của lớp mình, chú ý dạy trẻ
phát âm, nhận biết ở mọi lúc, mọi nơi, luôn sáng tạo trong công tác làm đồ dùng,
đồ chơi hục vụ hoạt động. Phối kết hợp với phụ huynh trong việc dạy trẻ có kế
hoạch kiểm tra, khảo sát chất lượng trẻ ngay từ đầu năm học để nắm bắt tình hình
của lớp.