ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM THỊ DUYÊN

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CỦA ĐỘI THIẾU NIÊN
TIỀN PHONG HỒ CHÍ MINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC
ĐẠO ĐỨC - HUYỆN VỊ XUYÊN - TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM THỊ DUYÊN

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CỦA ĐỘI THIẾU NIÊN
TIỀN PHONG HỒ CHÍ MINH Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC
ĐẠO ĐỨC - HUYỆN VỊ XUYÊN - TỈNH HÀ GIANG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NÔNG KHÁNH BẰNG

Lời đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu và quý thầy cô
giáo Khoa Tâm lí Giáo dục, Phòng quản lí đào tạo sau Đại học Trƣờng Đại học
Sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên cùng các nhà khoa học, các thầy cô giáo đã
trực tiếp giảng dạy, góp ý, chỉ bảo, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt
quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới cán bộ, giáo viên, đặc biệt tôi xin trân
trọng và bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới TS. Nông Khánh Bằng Ngƣời đã tận tình giúp đỡ và hƣớng dẫn, động viên tôi trong suốt thời gian
nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn.
Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề
tài, xong không thể tránh khỏi những thiếu xót trong luận văn. Tôi kính mong
nhận đƣợc ý kiến đóng góp của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2015
Tác giả

Phạm Thị Duyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNii




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................... v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1

1.4.3. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch giáo dục đạo đức ................... 24
1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động giáo dục đạo đức của
Đội TNTP HCM trong nhà trƣờng tiểu học ...................................................... 26
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .................................................................................. 30
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO
ĐỨC CỦA ĐỘI THIẾU NIÊN TIỀN PHONG HỒ CHÍ MINH TRƢỜNG
TIỂU HỌC ĐẠO ĐỨC HUYỆN VỊ XUYÊN, TỈNH HÀ GIANG ....................... 31
2.1. Vài nét khái quát về các trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị Xuyên,
tỉnh Hà Giang ..................................................................................................... 31
2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục đạo đức của Đội TNTP Hồ Chí Minh
ở trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ............................ 38
2.2.1. Thực trạng về nội dung giáo dục đạo đức của Đội TNTP Hồ Chí
Minh ở trƣờng tiểu học Đạo Đức ...................................................................... 38
2.2.2. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên, phụ huynh,
học sinh về mục tiêu của hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh ................. 40
2.2.3. Thực trạng nhận thức về ý nghĩa hoạt động giáo dục của Đội
TNTP HCM ....................................................................................................... 41
2.2.4. Thực trạng về hứng thú của học sinh khi tham gia hoạt động giáo
dục của Đội TNTP HCM ................................................................................... 42
2.2.5. Thực trạng về hình thức và mức độ tổ chức hoạt động giáo dục
đạo đức cho học sinh của Đội TNTP Hồ Chí Minh ở trƣờng tiểu học Đạo
Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ............................................................... 44
2.2.6. Kết quả hoạt động giáo dục đạo đức cho HS của Đội TNTPHCM .... 45
2.3. Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục đạo đức của Đội TNTPHCM ở
trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ............................... 46
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNiv









3.2.2. Đổi mới nội dung, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức
của Đội TNTP HCM.......................................................................................... 66
3.2.3. Bồi dƣỡng kĩ năng tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức cho
đội ngũ cán bộ phụ trách Đội TNTP HCM ....................................................... 68
3.2.4. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, đánh giá các hoạt động giáo dục
đạo đức của Đội TNTP HCM ............................................................................ 70
3.2.5. Tăng cƣờng phối hợp giữa tổ chức Đội với các tổ chức khác
trong và ngoài trƣờng để tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh .... 72
3.2.6. Đảm bảo các điều kiện, tài chính cơ sở vật chất phục vụ các hoạt
động giáo dục đạo đức ....................................................................................... 73
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 75
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ....... 76
3.4.1. Mục đích khảo sát ................................................................................ 76
3.1.2. Đối tƣợng khảo sát............................................................................... 76
3.4.3. Nội dung khảo sát ................................................................................ 77
3.4.4. Phƣơng pháp khảo nghiệm .................................................................. 77
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ........................................................................... 77
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .................................................................................. 80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 81
1. Kết luận .......................................................................................................... 81
2. Khuyến nghị................................................................................................... 83
2.1. Đối với Phòng giáo dục .......................................................................... 83
2.2. Đối với Nhà trƣờng................................................................................. 83
2.3. Đối với Đội TNTP HCM ........................................................................ 84
2.4. Đối với gia đình học sinh ...................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 85


Chuẩn mực đạo đức

CMHS

:

Cha mẹ học sinh

CNXH

:

Chủ nghĩa xã hội

CNH - HĐH :

Công nghiệp hoá - hiện đại hoá

CSCN

:

Cộng sản chủ nghĩa

CSVC

:

Cơ sở vật chất


GVBM

:

Giáo viên bộ môn

GVCN

:

Giáo viên chủ nhiệm

HĐĐ

:

Hội đồng đội

NGLL

:

Ngoài giờ lên lớp

SGK

:

Sách giáo khoa


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNiv




DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Đánh giá CBQL, GV, CMHS, HS về việc thực hiện giáo dục đạo
đức học sinh theo các nhóm giá trị đạo đức ...................................... 39
Bảng 2.2. Đánh giá nhận thức về mục tiêu giáo dục đạo đức ........................... 40
Bảng 2.3: Nhận thức của học sinh về ý nghĩa hoạt động giáo dục của Đội
TNTP HCM Trƣờng tiểu học Đạo Đức ............................................ 41
Bảng 2.4. Hình thức và mức độ tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức .............. 44
Bảng 2.5: Kết quả GDĐĐ đạt đƣợc từ việc triển khai các chƣơng trình
hoạt động của Đội trƣờng tiểu học Đạo Đức, huyện Vị Xuyên,
tỉnh Hà Giang ........................................................................... 45
Bảng 2.6. Nhận thức vai trò của Đội TNTP Hồ Chí Minh trong trƣờng học ... 47
Bảng 2.7. Thực trạng công tác lập kế hoạch hoạt động GDĐĐ ở trƣờng tiểu
học Đạo Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ................................ 49
Bảng 2.8 Thực trạng kiểm tra, đánh giá kế hoạch giáo dục đạo đức của Đội
TNTP HCM ở trƣờng Tiểu học Đạo Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh
Hà Giang ............................................................................................ 55
Bảng 2.9. Mức độ hiệu quả việc phối hợp hoạt động với Đội TNTP HCM,
các tổ chức khác trong và ngoài trƣờng tiểu học .............................. 56
Bảng 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lí giáo dục đạo đức học
sinh của Đội TNTP Hồ Chí Minh ở trƣờng tiểu học Đạo Đức,
huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ........................................................ 78
Bảng 3.2. Mức độ khả thi của các biện pháp quản lí giáo dục đạo đức học
sinh của Đội TNTP Hồ Chí Minh ở trƣờng tiểu học Đạo Đức,
huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang ........................................................ 78

toàn diện học sinh, thông qua các hoạt động của tổ chức Đội, mỗi học sinh
không chỉ đƣợc trang bị thêm vốn tri thức, kinh nghiệm sống, các kĩ năng cần
thiết để hội nhập và phát triển, mà còn đƣợc giáo dục tƣ tƣởng, đạo đức, để
hƣớng đến một lối sống lành mạnh và phù hợp với chuẩn mực của xã hội.
Đội TNTP Hồ Chí Minh ngày càng trƣởng thành và lớn mạnh, dần dần
trở thành một tổ chức đƣợc toàn thể thiếu nhi Việt Nam yêu mến. Để có đƣợc
kết quả đó ngoài sự quan tâm của Đảng, của nhà nƣớc thì điều quan trọng hơn
cả chính là sự đổi mới về nội dung và hình thức một cách đa dạng, phong phú,
và sáng tạo. Đổi mới về hình thức sao cho phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng
và đặc điểm tâm sinh lí của trẻ. Đổi mới về nội dung để đào tạo, định hƣớng
cho các em phát triển toàn diện, trở thành cháu ngoan Bác Hồ, và xa hơn là trở
thành những Đội viên ƣu tú, những công dân tốt cho Tổ quốc.
Trƣờng tiểu học Đạo Đức là một trong những Trƣờng có uy tín của
huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Trong những năm qua đƣợc sự quan tâm, chỉ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN1




đạo của chi bộ - Ban Giám hiệu nhà trƣờng nên hoạt động của Đội TNTP HCM
trong nhà trƣờng đã có những bƣớc phát triển nhất định, đã đạt đƣợc nhiều kết
quả tốt, phát huy đƣợc vai trò và sức mạnh của đội ngũ thiếu niên, nhi đồng.
Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, bên cạnh những mặt tích cực thì vẫn còn
đó những khó khăn, những tồn tại trong công tác Đội - Sao - Phong trào thiếu
nhi: khó khăn về thời gian, về xây dựng kế hoạch cũng nhƣ công tác quản lí,
phối hợp thực hiện hoạt động…
Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi quyết định lựa chọn đề tài
"Quản lí hoạt động giáo dục của Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh ở
trường Tiểu Đạo Đức, huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang" làm luận văn tốt
nghiệp của mình.

TNTP HCM ở trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động giáo dục đạo đức của Đội
TNTP HCM ở trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang.
5.4. Tổ chức khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết
Sử dụng các phƣơng pháp: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát
hoá các tài liệu liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động giáo dục của Đội
TNTP HCM ở trƣờng tiểu học để thu thập những thông tin cần thiết phản ánh
thực trạng tổ chức, quản lí, hiệu quả của các hoạt động giáo dục.
6.2.2. Phương pháp phỏng vấn: Trực tiếp trò chuyện với đại diện: Ban
Giám hiệu; Cán bộ Đội; Lãnh đạo các phòng ban chức năng và giáo viên, HS
trong trƣờng để thấy rõ thực trạng việc quản lí hoạt động giáo dục đạo đức
của Đội TNTP HCM. Đồng thời, chỉ ra đƣợc những nguyên nhân chủ yếu
ảnh hƣởng đến hiệu quả của việc tổ chức và quản lí hoạt động giáo dục đạo
đức cho học sinh của Đội TNTP HCM trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị
Xuyên, tỉnh Hà Giang.
6.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Sử dụng hệ thống câu hỏi
điều tra trên các đối tƣợng là: Cán bộ quản lí, cán bộ Đội, giáo viên và học sinh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN3




trƣờng tiểu học Đạo Đức huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang, thông qua đó để
khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục đạo đức và biện pháp quản lí
hoạt động giáo dục đạo đức của Đội TNTP HCM trƣờng tiểu học Đạo Đức

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CỦA ĐỘI THIẾU NIÊN TIỀN PHONG HỒ CHÍ MINH
TRONG TRƢỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1 Những nghiên cứu ở nước ngoài
Ở các nƣớc Trung Quốc, Malaysia, Singapor, Ấn Độ, Đức, Nhật Bản,
Mỹ đã xác định và đƣa giáo dục đạo đức vào hệ thống giáo dục quốc gia và coi
đó là vấn đề quan trọng để giáo dục con ngƣời toàn diện.
Ở Singapor những nam gần đây, các hoạt động hợp tác ngoại khóa (Co curcular activity) của học sinh tiểu học phát triển mạnh mẽ. Việc nghiên cứu
đƣa các hoạt động vào thực tiễn ngày càng phong phú thì sự phối hợp của các
lực lƣợng tham gia giáo dục HS cùng ngày càng đa dạng. Đó là các tổ chức
nhóm Chữ thập đỏ (Red Cross), nhóm quan sự (Military Band), Hiệp hội
hƣớng đạo Singapore (The Singapore Scou Asociation), nữ hƣớng dẫn viên
Singapore (Girl Guides Singapore). Các câu lạc bộ thể thao, Văn nghệ, Khiêu
vũ, Nhiếp ảnh ... Các hoạt động này đều có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà
trƣờng và các lực lƣợng xã hội để giúp đỡ cho các hoạt động của học sinh đạt
kết quả tốt, có nghĩa là đạt hiệu quả giáo dục cao,... (IS International School
(Singapore) [42]
Ở Nhật Bản các “Hoạt động ngoại khóa” (Ectracurricular Activities)
cũng đƣợc tổ chức phối hợp giữa nhà trƣờng và các lực lƣợng xã hội rất phong
phú, hình thành lên câu lạc bộ: CLB các học sinh cũ của trƣờng, CLB bóng đá,
bóng rổ, bơi lội, bắn cung,...), các CLB Văn hóa - Nghệ thuật (Hội họa, nhiếp
ảnh, sân khấu, điện ảnh,...)
- Tài liệu “Cẩm nang giáo dục đạo đức cho học sinh” do Bộ giáo dục
Nhật bản xuất bản năm 1963 nói về những ứng xử và thái độ của học sinh trong
cuộc sống.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN5



ngộ cách mạng xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kinh tế, lao động và sản xuất”. [27]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN6




- Nội dung cốt lõi nhất của đạo đức cách mạng theo Bác là Cần, kiệm,
liêm, chính. Những phẩm chất này giống nhƣ bốn mùa của trời, đất. Nếu thiếu
một trong bốn phẩm chất đó thì con ngƣời không trở thành ngƣời theo đúng
nghĩa. Bác cho rằng đối với thế hệ trẻ, trƣớc hết là thanh thiếu niên phải luôn
nỗ lực., rèn luyện đạo đức cách mạng, có chí tiến thủ và đoàn kết, không kiêu
ngạo, tích cực đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, phê phán những thói hƣ, tật
xấu, thƣờng xuyên phê bình và tự phê bình... để giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
- Trong di chúc, Ngƣời cũng đã dặn dò: “Bồi dƣỡng thế hệ cách mạng
cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và cần thiết. Phải chăm lo giáo dục
đạo đức cho họ, đào tạo họ thành những ngƣời thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã
hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Ngƣời thƣờng xuyên động viên tuổi trẻ không
ngừng học tập vƣơn lên để xứng đáng là chủ nhân tƣơng lai của nƣớc nhà. [28]
- Khẳng định vai trò của thanh, thiếu niên và tầm quan trọng của việc
giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh thiếu niên trong sự nghiệp đổi mới có
thành công hay không, đất nƣớc bƣớc vào thế kỉ XXI có vị trí xứng đáng trong
cộng đồng hay không, cách mạng Việt Nam có vững bƣớc theo con đƣờng xã
hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào việc bồi dƣỡng, rèn luyện thế
hệ thanh thiếu niên để làm nền tảng cho thế hệ đoàn viên sau này. Đại hội X
của Đảng cũng đã xác định: “Đối với thế hệ trẻ, thƣờng xuyên giáo dục chính
trị, truyền thống, lí tƣởng, đạo đức, lối sống; tạo môi trƣờng thuận lợi để phát
triển toàn diện”. Đảng, nhà nƣớc quan tâm đến những nhu cầu, nguyện vọng
chính đáng của tuổi trẻ. [10]
Tuy nhiên, bên cạnh những tiến bộ mà thế hệ trẻ đã đạt dƣợc, thì do tác
động mặt trái của cơ chế thị trƣờng, do những thiếu xót trong công tác tổ chức,

Đề tài “Những biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức cho học
sinh phổ thông của người hiệu trưởng”của tác giả Dƣơng Thị Trúc Bạch, 2002.
Tác giả Trần Thị Quang, với đề tài“Một số biện pháp quản lí của hiệu
trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh các trường
trung học phổ thông thành phố Hải Phòng”.
Tác giả Nguyễn Văn Ninh“Một số giải pháp quản lí nhằm nâng cao chất
lượng quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh trường trung học phổ thông
Cẩm Lý, Huyện Lục Nam, Tỉnh Bắc Giang”.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN8




Gần đây nhất công trình luận án tiến sĩ “Sử dụng trò chơi dân gian nhằm
giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học khu vực miền núi Đông bắc” của tác giả
Hà Thị Kim Linh. Trong luận án của mình, tác giả đã chỉ ra ƣu thế của việc sử
dụng trò chơi dân gian trong giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học, đồng thời
đã đƣa ra đƣợc quy trình và các biện pháp sử dụng trò chơi trong giáo dục đạo
đức cho học sinh tiểu học.
Các công trình nghiên cứu này đã phân tích các khía cạnh khác nhau của
quản lí giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trƣờng học mà các cấp ở các địa
phƣơng khác nhau và đã đƣa các kiến nghị xác đáng trong công tác giáo dục
đạo đức cho thanh, thiếu niên học sinh.
Qua tổng quan một số công trình nghiên cứu trƣớc đây, cho thấy đã có
nhiều tác giả đề cập tới vấn đề hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh, HS
song các tác giả hầu hết chỉ đi sâu nghiên cứu về vai trò của các tổ chức trong
hoạt động giáo dục đạo đức cho HS, hay biện pháp nâng cao chất lƣợng giáo
dục đạo đức, ảnh hƣởng của giáo dục đạo đức đến quá trình hình thành nhân
cách cho ngƣời học, sự phối hợp các lực lƣợng giáo dục trong quá trình giáo

Theo tác giả Nguyễn Văn Lê: “Quản lí là một hệ thống tác động khoa
học nghệ thuật vào từng thành tố của hệ thống bằng phương pháp thích
hợp nhằm đạt được các mục tiêu đề ra của hệ thống và cho từng thành tố
của hệ thống”. [24]
Theo tác giả Nguyễn Bá Sơn: “Quản lí là sự tác động có mục đích đến
tập thể những con người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong quá
trình lao động”. [34]
Theo tác giả Nguyễn Kỳ, Bùi trọng Tuấn: “Quản lí là việc bảo đảm hoạt
động của hệ thống trong điều kiện có sự biến đổi liên tục của hệ thống và môi
trường, là chuyển động của hệ thống đến trạng thái mới thích ứng với hoàn
cảnh mới”. [23]
Từ những quan điểm của các tác giả trên theo chúng tôi:
Quản lí là quá trình tác động, có định hƣớng và có tổ chức của chủ thẻ
quản lí lên đối tƣợng quản lí thông qua cơ chế quản lí, nhằm sử dụng có hiệu
quả cao các nguồn lực trong điều kiện môi trƣờng biến động để hệ thống ổn
định, phát triển đạt đƣợc những mục tiêu đã định.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN10




1.2.1.2. Quản lí giáo dục
Thực tế khái niệm “Quản lí giáo dục” đƣợc hiểu theo nghĩa rộng và
nghĩa hẹp trên cơ sở xem xét phạm vi hoạt động của từ “Giáo dục”, “Quản lí
giáo dục” đƣợc hiểu theo nghĩa rộng nhất khi “Giáo dục” đƣợc coi là hoạt động
diễn ra ở ngoài xã hội. Còn khi “Giáo dục” đƣợc diễn ra trong ngành giáo dục
(Từ Bộ GD&ĐT đến cơ sở trƣờng học) hay đến các trung tâm kĩ thuật, hƣớng
nghiệp thì “Quản lí giáo dục” đƣợc hiểu theo nghĩa hẹp là quản lí một hệ thống
giáo dục, quản lí nhà trƣờng, để hiểu một cách chính xác hơn về “Quản lí giáo
dục”, ta xem xét những quan niệm sau đây:

với xã hội. [20] I.A Ilina đề cập đến hai vấn đề:
Thứ nhất: Những tiêu chuẩn đạo đức, quy tắc đạo đức bên ngoài phản
ánh những yêu cầu của xã hội đề ra đối với sự hình thành và phát triển con
ngƣời, điều chỉnh thái độ, hành vi giữa con ngƣời với con ngƣời, con ngƣời với
thế giới đồ vật xung quanh, với công việc và với chính bản thân họ trong quá
trình sống.
Thứ hai: Những tiêu chuẩn đạo đức, quy tắc đạo đức bên ngoài này lại
đƣợc xác định trong mối quan hệ với hệ thống những động cơ bên trong của
con ngƣời.
Karol Vojtyla quan niệm: Nói tới đạo đức là bàn đến đời sống đạo đức
đơn thuần là cuộc sống của con ngƣời, cá nhân và xã hội nếu xem xét nó dƣới
ánh sáng của những quy tắc đạo đức. [21]
Theo từ điển triết học thì “Đạo đức là những quy tắc chung trong xã hội
và hành vi của con ngƣời, quy định những nghĩa vụ của ngƣời này đối với
ngƣời khác và đối với xã hội”. [25]
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội,
tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều chỉnh cách
đánh giá, hành vi ứng xử của con ngƣời trong mối quan hệ với nhau và quan hệ
với xã hội, đƣợc thực hiện bởi niềm tin cá nhân, sức mạnh truyền thống và sức
mạnh dân tộc. [14]
Tác giả Hà Thế Ngữ và Vũ Đăng Hoạt khẳng định: Đạo đức nảy sinh từ
nhu cầu của xã hội điều hòa và thống nhất các mâu thuẫn giữa lợi ích chung và
cái lợi riêng nhằm xây dựng trật tự xã hội, khả năng phát triển của xã hội và cá
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN12




nhân. Để giải quyết những mâu thuẩn đó, một trong những phƣơng thức của xã
hội là đề ra các yêu cầu dƣới dạng những chuẩn mực giá trị, đƣợc mọi ngƣời


Theo nghĩa thứ nhất, thì đó là đạo đức xã hội đƣợc thiết lập và củng cố bởi dƣ
luận xã hội, phong tục và tập quán,... Theo nghĩa thứ hai thì đó là đạo đức cá
nhân (yếu tố thành phần trong nhân cách con ngƣời), chính là đạo đức xã hội
đƣợc thể hiện thông qua đạo đức của từng cá nhân con ngƣời cụ thể trong xã
hội mà họ là thành viên.
Trên cơ sở nghiên cứu tiếp cận các quan điểm khác nhau của các nhà
khoa học về khái niệm đạo đức. Chúng tôi cho rằng: Đạo đức là hệ thống quy
tắc, chuẩn mực xã hội quy định nhạn thức, tình cảm, thái độ và hành vi của con
ngƣời trong mối quan hệ với ngƣời khác, với cộng đồng, với công việc và với
môi trƣờng tự nhiên.
Ngày nay, phạm trù đạo đức không chỉ bó hẹp trong phạm trù luân lí,
những quy ƣớc, quy định đối xử con ngƣời từ vi mô đến vĩ mô mà còn bao quát
cả ý thức trách nhiệm, giữ gìn, bảo vệ hòa bình. Biết hợp tác cùng phát triển
với các dân tộc khác. Đạo đức còn đƣợc hiểu là trách nhiệm của con ngƣời
trong việc thực hiện nghĩa vụ công dân, đƣợc thể hiện ở thái độ và hiệu quả học
tập, rèn luyện trong lao động, trong hoạt động tập thể của mỗi cá nhân.
1.2.2.2. Giáo dục đạo đức
Tác giả I.A.Ilina cho rằng GDĐĐ là một hoạt động chuyên biệt, có mục
đích của nhà giáo dục nhằm xây dựng cho học sinh những nét tính cách nhất
định, bồi dƣỡng cho các em tiêu chuẩn và quy tắc hành vi qui định thái độ của
các em với nhau, đối với gia đình, đối với những ngƣời xung quanh và đối với
tổ quốc. [20]
Nhà nghiên cứu Phạm Minh Hạc tiếp cận khái niệm giáo dục đạo đức
trong mối quan hệ thống nhất giữa nhận thức - tình cảm - thái độ và hành vi
khi cho rằng: “Giáo dục đạo đức là một quá trình kết hợp nâng cao nhận
thức với hình thành thái độ, xúc cảm, tình cảm, niềm tin và hành vi, thói
quen đạo đức” [15]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN14