A/ ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trẻ được nghe nhạc cổ điển từ
trong bào thai sẽ kích thích sóng điện não giúp não trẻ phát triển nên tăng trí
thông minh sau này. Vì đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non Ân nhạc là môn học giúp
trẻ phát triển toàn diện nhất. Vì thông qua Âm nhạc trẻ sẽ linh hoạt, mạnh dạn,
thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn
luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh
nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác.
Âm nhạc và vận động sáng tạo khi được giáo viên mầm non sử dụng một
cách có mục đích, phù hợp sáng tạo sẽ hỗ trợ trẻ thu nhận kinh nghiệm tích cực
và tạo cảm giác hưng phấn vui tươi. Giáo viên có thể chơi đàn guitar, ocgan hay
bật nhạc không lời êm dịu làm nhạc nền trong khi đang diễn ra các hoạt động
khác của trẻ ( Giờ ăn, chơi ở các góc chơi, chơi nhoài trời, trẻ làm bài tập theo
nhóm…) Ca hát và nghe nhạc giúp trẻ duy trì tập trung, phấn khởi trong khi
hoaatj động. Trẻ mẫu giáo thích hát theo lời bài hát, hay đung đưa người theo
tiếng nhạc có giai điệu êm dịu, vui tươi, nhộn nhịp. Ngoài ra giáo viên mầm non
sử dụng âm nhạc để ổn định lớp, nhóm, vào bài, chuyển tiếp các phần trong giờ
học hoặc chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác để tạo sự hứng thú, thư
giãn, gây sự chú ý cho trẻ.
Ý thức rõ được vai trò của giáo dục âm nhạc cho nên hoạt động học có chủ
định “ Giáo dục âm nhạc” đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được
trong trường lớp mầm non và hơn nữa…cùng với sự quan tâm chỉ đạo của các
cấp, trong những năm qua, bản thân tôi đã và đang cố giắng đi sâu tìm những
biện pháp thích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho hoạt động giáo
dục âm nhạc. Nhưng đối với đặc điểm lứa tuổi mẫu giáo, giáo dục âm nhạc
không chỉ dừng lại ở việc cô dạy trẻ hát và múa đơn giản mà phải tổ chức hát,
múa dưới nhiều hình thức và luôn đi cùng với đồ dùng, đồ chơi âm nhạc. Bên
cạnh đó, giáo dục âm nhạc luôn được thực hiện phù hợp với chế độ sinh hoạt cả
ngày ở trường của trẻ có ý nghĩa lớn như: Giáo dục âm nhạc được tích hợp trong
1


2


phối hợp, tiết tấu nhanh…Trẻ còn vận động minh họa và múa được mềm dẻo,
biết phân biệt âm sắc cả một số nhạc cụ như: trống lắc, đàn, phách tre và các
nhạc cụ quyen thuộc, trẻ còn phân biệt được độ cao, thấp, to, nhỏ, hùng hồn qua
bài hát và trò chơi âm nhạc. Ngoài ra giáo dục trẻ tình yêu quê hương dất nước,
yêu con người, yêu thiên nhiên.
Bởi vậy muốn thực hiện tốt việc giáo dục âm nhạc cho trẻ chúng ta cần sử
dụng đầy đủ ba phương pháp cơ bản của giáo dục âm nhạc đó là:
+ Phương pháp trực quan thính giác: Là phương pháp đặc thù của giáo dục
âm nhạc, trong đó âm nhạc gợi lên những tâm trạng, cảm xúc, tình cảm đa dạng,
gần gũi trẻ.
+ Phương pháp dùng từ: ( Giảng giải, chỉ dẫn…) hướng đến ý thức của trẻ,
đối với trẻ, lời nói cụ thể và có hình ảnh của giáo viên là một trong những
phương tiện nhận thức đặc biệt gần gũi, dễ hiểu.
+ Phương pháp thực hành nghệ thuật:Trẻ hát, chơi trò chơi âm nhạc, vận
động, sử dụng nhạc cụ hoạt động sáng tạo dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Vậy muốn dạy trẻ ham thích hoạt động âm nhạc và đảm bảo giờ dạy
đạt chất lượng tốt mà trẻ không chán, không mệt mỏi đòi hỏi cô giáo phải có
nhiều sáng tạo trong chuyên môn.
II.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
1. Thực trạng:
* Thuận lợi:
Trong một ngôi trường mới khang trang và khá đầy đủ trang thiết bị, cùng
với sự quan tâm giúp đỡ của Phòng giáo dục, UBND xã, cùng với sự dìu dắt
nhiệt tình của Ban giám hiệu, của chị em đồng nghiệp, của các bậc phụ huynh đã
giúp tôi tự tin hơn khi cho trẻ tiếp xúc với âm nhạc. Mặt khác, tôi được ban giám
hiệu phân công đứng lớp 4 – 5 tuổi, lớp tôi trực tiếp giảng dạy có 30 cháu
( trong đó có 13 cháu nam và 17cháu nữ ) các cháu đều ngoan và đi học thường

30
2. Trẻ cảm nhận nhanh
khảo sát
nội dung, tình cảm của
bài hát
3. Trẻ hát và vận động

Số trẻ
17 cháu

%
56.6%

Chưa đạt
Số trẻ
%
13
43,4%

14 cháu

46,6%

16

53,4%

15 cháu

50,0%

mầm non
* Thời điểm đón trẻ:
Thực tế giáo dục âm nhạc ở mẫu giáo cho ta thấy rằng năng lực tiếp thu
thẩm mỹ về âm nhạc của trẻ không thể tự nó mà phát triển được, mà phải qua
một quá trình: Học - chơi và mọi lúc mọi nơi.
Mọi lúc mọi nơi cũng cần cho trẻ làm quen với âm nhạc. Vào buổi sáng giờ
đón trẻ tôi cho trẻ nghe nhạc những bài trong và ngoài chương trình phù hợp với
lứa tuổi Mẫu giáo. Trẻ được nghe nhiều lần sẽ cảm nhận được giai điệu của bài
hát. Thích nghe hát và hát được như bạn. Hoạt động ngoài trời cũng cần cho trẻ
làm quen với âm nhạc; hát những bài có nội dung theo đề tài hoặc giáo dục cho
trẻ thông qua đề tài vì:

5


Giờ đón trẻ là lúc cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các cháu
chưa tự giác, vẫn còn khóc quấy bố mẹ. Giai đoạn này trẻ tạm thời bức ra những
tình cảm âu yếm mà bố mẹ dành cho để đến trường, lúc này âm nhạc góp phần
tác động rất lớn. Biết rằng biện pháp này rât bình thường đối với tất cả giáo viên
ở hầu hết các trường mầm non, nhưng vẫn còn một số giáo viên chưa biết chon
những ca khúc nào cho phù hợp và tôi đã suy nghĩ và đưa ra một số bài hát rất
lôi cuốn trẻ như: Ca khúc “ Em đi mẫu giáo” sáng tác Dương Minh Viên, bởi vì
trong bài hát có nhịp điệu vừa phải, sắc thái vui vẻ trong lời ca:
“ Nắng vừa lên em đi mẫu giáo……Mừng vui đón em vào trường” .
Rồi những bài “ Cháu đi mẫu giáo” của Phạm Thanh Hưng, bài “ Trường
chúng cháu là trường mầm non” Của Phạm Tuyên. Hòa với khung cảnh thiên
nhiên, niềm phấn chấn đến trường của trẻ qua bài hát “ Con chim hót trên cành
cây”. Rồi một ngày mới lại bắt đầu sôi động với âm thanh và màu sắc thiên
nhiên qua bài “ Vui đến trường” của Hồ Bắc.
Ngoài ra để tạo cho trẻ nề nếp trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua

Giờ thể dục sáng
*Giáo dục âm nhạc trong giờ học âm nhạc:
Do đặc điểm của lứa tuổi Mẫu giáo nên giáo dục các cháu cần tiến hành theo
phương châm "Học mà chơi - chơi mà học" theo chương trình giáo dục Mầm
non mới. Một giờ học giáo dục âm nhạc cô xây dựng theo các cách khác nhau,
mỗi giờ học chọn một phần trọng tâm chủ yếu trong một hoạt động:
+ Đối với hoạt đông âm nhạc mà trọng tâm là dạy hát thì nội dung chính là
tập cho các cháu hát thuộc bài hát, hát rõ lời, đúng nhạc.
VD: Với bài hát “ Cháu đi mẫu giáo” của tác giả Phạm Thanh Hưng trong chủ
đề “ Trường Mầm Non” Với bài hát này trẻ thường hay hát sai về cao độ ở câu “
Là lá la la là là lá la la”, lúc đầu tôi sửa sai cho trẻ bằng cách, cô hát lại lời bài
hát cho trẻ nghe. Nhưng qua nghe cô hát còn lại một phần lớn số trẻ không chịu
hát cho cô sửa sai, có cháu lại hát sai cô mời đứng lên hát theo cô thì hát được,
nhưng khi cô không hát thì trẻ vẫn hát sai. Khi cô nhắc lại thì trẻ ngại hát… có
phần chán và mệt mỏi nên kết quả giờ học không cao. Từ đó tôi cải tiến bằng
hình thức cho trẻ hát theo đàn và dùng đàn sửa sai nhạc từngc âu cho trẻ, tôi
nhắc nhở trẻ ngồi im nghe cô đàn lại câu “ Là lá la la là là lá la la” sau đó các
con hát theo đàn cùng cô, tôi cho trẻ hát theo đàn 2 lần, sau đó đến từng tổ. Các
cháu nghe đàn tập trung chú ý hát và hát rất đúng, hát hay và rất thích hát…Với
các tiết dạy khác khi rèn kỹ năng hát cho trẻ tôi đã sử dụng đàn để sửa sai cho

8


trẻ. Qua hình thức như vậy tôi thấy trẻ tham gia hoạt động một cách nhẹ nhàng,
thoải má. Không gò ép trẻ mà trẻ lại tập trung, ngoài ra còn lôi cuốn những cháu
nhút nhát trong các tiết học trước đến nay đều rất thích hát, hát tiến bộ, nghe cô
đàn xong là cháu xung phong lên hát như cháu Thương, Cháu Lan. Cháu
Phương, Cháu Thủy…
+ Đối với hoạt động âm nhạc mà trọng tâm là nghe hát thì phần nghe hát

sự phát triển nhận thức. Nó đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát nhạy bén. Trẻ tập
trung nghe nhạc, so sánh âm thanh làm quen với ý nghĩa biểu cảm của âm thanh
đó, ghi nhớ những đặc điểm, tính chất cảu hình tượng âm nhạc. Trò chơi âm
nhạc giúp trẻ thoải mái, vận động chạy nhảy... trẻ sẽ hoạt bát nhanh nhẹn và rất
hứng thú trong giờ học.
Muốn một giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả cao đòi hỏi cô giáo phải hát
đúng nhạc, có sử dụng đàn, nhạc cụ để trẻ được làm quen với nhạc, cô hát càng
hay càng thu hút trẻ vào giờ học. Cô hát phải thể hiện tình cảm sắc bài hát, cô
giới thiệu dẫn dắt hay có nội dung để trẻ hát cùng cô cả bài. Cô phải chuẩn bị
nhạc cụ cho trẻ: Lớp tôi sử dụng phách tre, phách bằng vỏ gáo dừa, trống lắc...
Do điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo, chưa có dụng cụ đồ chơi ngoài trời
chứ tôi rất thích cho trẻ hoạt động ngoài trời. Trẻ hát đúng, hát hay chưa đủ mà
còn dạy trẻ vận động theo nhạc, biết phối hợp âm nhạc nhịp điệu. Trẻ vừa hát
vừa vận động theo nhạc giúp trẻ biết cảm nhận về âm nhạc, trông trẻ thật hồn
nhiên dễ thương. Hầu hết các bài hát có thể cho trẻ vận động múa. Vì múa là

10


hoạt động nghệ thuật, dùng hình thể, tư thế để biểu hiện lên tư tưởng, tình cảm
của một tác phẩm. Múa và âm nhạc quan hệ mật thiết và không tách rời nhau.
Một bài hát cho trẻ làm quen 2, 3 cách vận động khác nhau để thay đổi hình
thức, giúp trẻ làm quen với nhiều loại hình tiết tấu và không nhàm chán. Có thể
cho trẻ mặc trang phục theo bài hát, giúp trẻ biết trang phục của một số vùng
miền theo nội dung bài hát. Khi chọn bài hát nghe tôi chọn bài hát có nội dung
phù hợp toát lên nội dung chính của bài dạy hát.
Ví dụ: Dạy hát bài "Làm chú bộ đội" thì tôi chọn bài hát nghe: "Màu áo
chú bộ đội" nhằm hướng trẻ vào nội dung bài học một cách dễ dàng và dễ giáo
dục cho trẻ. Trẻ được nghe những bản nhạc phù hợp, trẻ sẽ cảm nhận giai điệu,
ý nghĩa đời sống văn hoá vùng miền qua bài hát. Khi múa có thể mặc trang phục

+ Nhóm trẻ năng khiếu âm nhạc còn hạn chế hơn.
Trên cơ sở phân nhóm, tôi bồi dưỡng trẻ theo cách sau.
- Nhóm trẻ có năng khiếu: Tôi luôn tạo cơ hội cho trẻ phát triển trí tưởng
tượng và tăng thêm sự cảm thụ nghệ thuật trong các hoạt động âm nhạc để trẻ
vận dụng linh hoạt vào các hoạt động khác. Bồi dưỡng thêm năng khiếu để trẻ
được tham gia vào các hoạt động văn nghệ của nhà trường như các ngày hội
ngày lễ trong năm mà nhà trường tổ chức.
- Nhóm trẻ năng khiếu hạn chế hơn: Những trẻ này thường thờ ơ nhút nhát,
e dè khi hoạt động. Tôi luôn chú ý đến trẻ này bằng cách.
+ Cho trẻ ngồi xen kẽ với những trẻ có năng khiếu.
+ Đưa những hình ảnh gợi nhớ để thu hút sự chú ý của trẻ.
+ Luôn gọi trẻ biểu diễn cùng cô và các bạn..
+ Kịp thời khen gợi trẻ, động viên trẻ, nếu trẻ sai hoặc chưa thuộc thì cô
khéo léo nhắc nhở trẻ học tiếp ở lần sau. Bằng những hình thức trên dần dần tôi
đưa trẻ vào hoạt động tự nhiên, vui vẻ hơn ở các bài hát hoặc trò chơi

12


Giờ hoạt động âm nhạc

* Hoạt động ngoài trời:
Ví dụ: Giờ hoạt động ngoài trờ: "Quan sát cây bàng".
Sau khi quan sát xong tập cho trẻ hát bài "Em yêu cây xanh" hoặc "Trồng
cây"... Qua đó trẻ sẽ được củng cố lại bài hát cũ hoặc làm quen với bài hát mới.
Giáo dục các cháu trồng cây, có ý thức chăm sóc và bảo vệ cây. Hình thành cho
trẻ tình yêu thiên nhiên cuộc sống... Cùng trẻ trò chuyện về bài hát, giải thích
cho trẻ về nội dung lời ca, có âm nhạc nhận thấy trẻ thích hẳn lên, vui thú, làm
cho hoạt động thêm nhẹ nhàng, thoải mái. Từ đó nhận thấy trẻ rất thích được
dạo chơi, trẻ nhanh nhẹn hào hứng tham gia vào các hoạt động, còn giúp trẻ

Đề tài: Cô giáo miền xuôi. Phần hoạt động góc - ở góc phân vai cho trẻ
chơi trò chơi: Tập làm cô giáo. Cô dạy hát bài: "Cô giáo miền xuôi", "Cô và
mẹ"... hướng trẻ hát những bài có nội dung phục vụ cho bài học và theo chủ
điểm, nhằm củng cố những kiến thức đã học. Tôi thấy rằng trẻ rất thích chơi ở
góc, thể hiện được công việc ở mỗi góc. Giúp trẻ tìm hiểu về những công việc
của người lớn, cứ như trẻ đang chơi mà có học.
Theo chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay, hoạt động góc đi đôi với
hoạt động học có chủ định. Ở hoạt động học có chủ định, mỗi tuần chỉ có một
giờ hoạt động, vì vậy việc hướng dẫn trẻ hoạt động theo nhạc thông qua các giờ
hoạt động cũng là biện phát rất cần thiết. Phương pháp này nhằm phát triển ở trẻ
cảm giác nhịp điệu về âm nhạc, qua đó giúp trẻ thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng

14


chính hoạt động của mình. Trẻ có thể cảm nhận và tự vận động theo ý thích của
mình. Tôi hướng dẫn và khuyến khích trẻ vận động dưới nhiều hình thức.
- Hát kết hợp vỗ tay đệm theo bài hát.
- Hát kết hợp nhún nhảy, lắc lư, giậm chân…
- Hát kết hợp một số động tác đơn giản như vẫy cánh tay, cuộn cổ tay,
nhún...
- Hát kết hợp múa minh họa theo lời bài ca.
Để thực hiện có hiệu quả các hình thức trên, tôi hướng dẫn trẻ thực hiện
bằng cách.
+ Bắt nhịp cho trẻ hát và cho trẻ võ tay cùng cô ( cô vỗ tay chậm. nhịp
nhàng để trẻ vỗ theo.)
+ Bắt nhịp cho trẻ hát hoặc bật băng casset, cô và trẻ cùng nhún hoặc lắc
lư theo giai điệu của bài hát.
+ Những bài hát nào có thể múa minh họa, cô cho trẻ vùa hát theo băng
nhạc vừa làm động tác múa minh họa cùng cô.

tôi thường gặp gỡ các gia đình để trao đổi về sự tiếp thu bài cũng như việc ăn
16


ngủ ở lớp. Dặc biệt là những cháu có cá tính riêng, đã có những thay đổi tiến
bộ để gia đình phấn khởi, cũng bằng biện pháp phối kết hợp này gia đình cũng
cho tôi biết rằng các cháu về nhà đã hát , đọc thơ, kể chuyện và vang lời ông
bà, bố mẹ.
VD: như cháu Thương, cháu Thủy, cháu Phương Anh…Và bố mẹ cũng
cho tôi biết khi cho các cháu đi chơi thành phố, qua ngã tư có tín hiệu đèn
xanh dèn đỏ thì các cháu cũng hát ngay các bài về giao thông cho bố mẹ nghe
mà không ngại gì.Và ở góc tuyên truyền tôi luôn chuẩn bị tất là nhiều các bài
hát theo đúng chủ đề để phụ huynh nắm bắt được nội dung chương trình học
của con em mình, để phụ huynh cùng nắm bắt tạo điều kiện cho trẻ học tốt
hơn.
VD: Qua giờ đón trẻ: Khi phụ nhuynh đón trẻ tôi tranh thủ trao đổi
nhanh với phụ huynh về tình hình của trẻ. Hỏi phụ huynh khi ở nhà cháu cò
hay trò chuyện, tâm sự , chia sẻ với bố mẹ như, cháu về nhà có hát lại những
bài hát mà cô đã dạy ở lớp không?
VD: Khi trả trẻ: Tôi trao đổi với phụ huynh về tình hình học của trẻ khi
ở lớp, tôi có thể chuẩn bị nhiều bài hát gửi phụ huynh về nhà hát cùng trẻ,
hướng dẫn trẻ hát theo. Như vậy sẽ giúp trẻ phát huy hết khả năng của mình
về hoạt động âm nhạc ngay cả khi trẻ ở nhà. Đặc diệt tôi chú trọng quan tâm
hơn đến những trẻ đang còn yếu về hoạt động âm nhạc và căn dặn phụ huynh
quan tâm đến trẻ nhiều hơn. Bởi không có môi trường giáo dục nào tốt hơn
đối với trẻ là môi trường giáo dục tại gia đình, mà cha mẹ chính là những
người thày đầu tiên của trẻ.
- Qua giờ trả trẻ tôi cũng trao đổi với phụ huynh đóng góp thêm nguyên
vật liệu sẵn có của địa phương để tôi làm đồ dùng đồ chơi âm nhạc để phục vụ
cho hoạt động âm nhạc.

trẻ thích học nhạc, đến nay qua khảo sát chất lượng ở giai đoạn II thì tỉ lệ trẻ yêu
thích hoạt động âm nhạc đạt 87% trong đó số trẻ hát chuẩn theo nhạc là 50%.
Qua một thời gian tiến hành các biện pháp đã nêu tôi thấy đã đạt được mục
đích của đề tài như sau.
* Kết quả đạt được:
18


Múc độ
Đạt

Số trẻ 1. Trẻ hứng thú tích cực
Tiêu chí đánh giá
khảo sát
30 cháu tham gia giờ học
2. Trẻ cảm nhận nhanh nội
dung, tình cảm của bài hát
3. Trẻ hát và vận động đúng
theo nhịp, phách của bài hát

Chưa đạt

Số trẻ

%

Số trẻ

%


Nội dung giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non nói trên được thực hiện thông
qua giờ hoạt động chính ở lớp và được tích hợp vào một số hoạt động khác trong
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Từ những vốn kinh nghiệm tích luỹ ấy, tôi đã áp dụng và có hiệu quả ở lớp
mình nhằm hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn
diện, hài hoà, đó là sự phát triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực trong
mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Góp phần đào tạo thế hệ trẻ thành những con
người phát triển toàn diện, vì trẻ em hôm nay là thế giới của ngày mai ./.
*Ý kiến đề xuất:
Đối với trường:
- Cần tao điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để
trao đổi , học hỏi kinh nghiệm.
19


- Đầu tư kinh phí mua trang thiết bị phục vụ hoạt động âm nhạc như: đàn
organ, dụng cụ gõ đệm, trang phục biểu diễn v v…
- Có các biện pháp, kiến nghị để mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận
động theo nhạc cho đội ngũ giáo viên trong trường.
Đối với phòng giáo dục:
- Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng ca hát, vận
động theo nhạc, tổ chức các lớp dạy đàn, dạy múa…
- Cung cấp các tiến bộ khoa học kỹ thuật như: học tập qua băng đĩa, đĩa ghi
hình…để cung cấp thêm tư liệu cho giáo viên.
- Các cấp lãnh đạo, ban nghành giáo dục cần có biện pháp làm tốt công tác
tuyên truyền để mọi người hiểu biết hơn về vai trò của giáo dục mầm non đối
với sợ phát triển toàn diện của trẻ.
Trên đây là một vài ý kiến nhỏ của tôi mong góp một phần nhỏ bé vào
sự nghiệp chăm sóc – giáo dục trẻ. Do điều kiện và thời gian có hạn nên không
thể tránh khỏi những thiếu sót, vì vậy kính mong nhận được sự góp ý chân thành