MỤC LỤC
NỘI DUNG
Mục lục
I. Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Giới hạn của đề tài.
5. Phương pháp nghiên cứu
II. Nội dung
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng
3. Nội dung và hình thức của giải pháp.
3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
3.4. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
III. Kết luận, kiến nghị
1. Kết luận
2. Kiến nghị
Nhận xét của hội đồng chấm sáng kiến cấp trường – cấp huyện
Tài liệu tham khảo

TRANG
1
2
2
2
3
3
3

năng tư duy sáng tạo, biết phát huy thế mạnh của mình. Chính vì vậy việc
rèn kỹ năng sống ở bậc tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng mà người người
làm công tác giáo dục cần quan tâm.
Từ nhiều năm nay, Bộ Giáo dục – Đào tạo đã ra chủ trương dạy kỹ
năng sống là một trong những tiêu chí đánh giá “Trường học thân thiện –
học sinh tích cực”, và qua đó, tôi nhận thấy rằng chính ở dưới mái trường
các em học được những điều hay, lẽ phải, là nơi hình thành nhân cách cho
các em, giúp các em có một kỹ năng sống tốt cho tương lai sau này. Nhà
trường sẽ trở thành ngôi nhà thứ hai của các em, giúp các em xây dựng mọi
điều kiện cần và đủ để làm hành trang bước vào đời, bước vào xã hội đang
hòa nhập và vươn mình ra thế giới.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp, bản thân tôi luôn đặt ra trong đầu câu
hỏi “Làm thế nào để nâng cao kỹ năng sống cho học sinh? Làm thế nào để
học sinh biết vận dụng kỹ năng sống vào cuộc sống hằng ngày?”. Và để luận
giải những suy nghĩ trên, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn luyện kỹ
năng sống cho học sinh lớp 2D Trường Tiểu học Nguyễn văn Trỗi”. Tôi
nghĩ rằng đây là vấn đề không chỉ riêng tôi mà các đồng nghiệp khác cũng
đã và đang suy nghĩ. Là một đề tài đang rất nóng, được phụ huynh và xã hội
hết sức quan tâm.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
* Mục tiêu của đề tài:
Trang bị cho học sinh những kiến thức, thái độ, kỹ năng phù hợp và
trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh,
tích cực, loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ,
các tình huống và hoạt động hằng ngày.
Giúp học sinh làm chủ bản thân, thích ứng và biết cách ứng phó trước
những tình huống khó khăn trong cuộc sống.
Rèn cho các em cách sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng
đồng, có hướng suy nghĩ tích cực và tự tin, tự quyết định hành vi đúng đắn.


hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển
của con người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư
duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách
tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người.


1.3 Vì sao phải rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh?
Khi tham gia vào bất kỳ hoạt động nghề nghiệp nào phục vụ cho cuộc
sống đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những kỹ năng tương ứng. Rèn
luyện kỹ năng sống cho học sinh là nhằm giúp các em rèn luyện kỹ năng
ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; thói quen và kỹ năng làm việc theo
nhóm, kỹ năng hoạt động xã hội; Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện
sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối
nước và các tệ nạn xã hội. Đối với học sinh tiểu học việc hình thành các kỹ
năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng
đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này.
Mục tiêu giáo dục là nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban
đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm
mỹ và các kỹ năng cơ bản, góp phần hình thành nhân cách con người Việt
Nam xã hội chủ nghĩa. Yêu cầu về nội dung giáo dục tiểu học phải đảm bảo
cho học sinh có hiểu biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và con
người; có kỹ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết và tính toán; có thói quen
rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh; có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật. Tuy
nhiên, nội dung giáo dục trong các nhà trường tiểu học hiện nay còn xem
trọng việc dạy chữ, chưa chú trọng đúng mức dạy làm người, nhất là việc
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động
phong trào“ Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực” với những
kế hoạch nhất quán từ trung ương đến địa phương, Phòng giáo dục - Đào tạo
cũng đã có kế hoạch từng năm học với những biện pháp cụ thể để rèn kỹ
năng sống cho học sinh một cách chung nhất cho các bậc học, đây chính là

sinh
22
Tổng số
học sinh
22
Tổng số
học sinh
22

Tổng số
học sinh
22

Kỹ năng khi tham gia giao thông
Kỹ năng tốt
Có hình thành kỹ năng Kỹ năng chưa tốt
SL
3

%
13,6%

SL
10

%
45,4%

SL
9

Chuẩn bị đầy đủ sách vở, đò
Chưa chuẩn bị đầy đủ sách vở,
dùng học tập
đò dùng học tập
SL
%
SL
%
14
63,6%
8
36.4%


*Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra.
Qua bảng tổng hợp trên kết quả cho thấy, học sinh có kỹ năng tham
gia giao thông chưa tốt là 40,9%. Học sinh chưa biết cách lắng nghe và tách
ra khỏi nhóm chiếm đến 45/4%. Học sinh chưa có kỹ năng ứng xử chiếm
40,9%. Học sinh chưa chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập là 36,4%. Từ đó có
thể thấy rằng số lượng các em còn hạn chế trong việc vận dụng các kỹ năng
sống còn rất lớn, điều này sẽ ảnh hưởng đến quá trình học tập cũng như phát
triển nhân cách của các em sau này. Do đó tôi nhận thấy rằng rèn luyện kỹ
năng sống cho học sinh là việc làm hết sức cấp bách.
Trước tiên ta cùng đi tìm hiểu một số nguyên nhân dẫn đến điều bất
cập trên.
+ Về gia đình: Một số gia đình cha mẹ sống không gương mẫu, li hôn,
mải mê làm ăn không quan tâm đến con cái, phó thác trách nhiệm dạy dỗ
con em cho nhà trường giống như “trăm sự nhờ thầy”. Nhiều cha mẹ do
nhận thức lệch lạc, chưa có tri thức về giáo dục con cái, sự quan tâm, nuông
chiều thái quá trong việc nuôi dạy, sử dụng uy quyền của cha mẹ một cách

khuyên của cha mẹ, thầy cô dẫn đến những biểu hiện lệch lạc về chuẩn mực
đạo đức.
Như vậy có thể thấy rằng:
+ Hiện nay việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh mới chỉ đang
dừng lại ở việc tích hợp và lồng ghép vào các môn học và các hoạt động
ngoài giờ lên lớp. Việc tích hợp và lồng ghép này sẽ có những hạn chế nhất
định trong việc giáo dục các kĩ năng cần thiết cho trẻ.
+ Các bậc cha mẹ các em luôn nóng vội trong việc dạy con; họ chỉ
chú trọng đến việc con mình về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa
biết làm toán thì lo lắng một cách thái quá. Đồng thời lại chiều chuộng, cung
phụng con cái khiến trẻ không có kỹ năng tự phục vụ, ỷ lại vào người khác.
+ Vào đầu năm, giáo viên chưa thể nắm bắt được tâm sinh lý của từng
học sinh nên giáo viên rất khó khăn để giúp các em phát triển các kỹ năng
sống một cách hoàn thiện.
Nhưng bên cạnh đó vẫn có những thuận lợi để giúp các em hình thành
những kỹ năng tốt.
- Trường học nơi tôi đang công tác là ngôi trường đạt chuẩn Quốc gia
mức độ I, được Phòng giáo dục và các cấp lãnh đạo rất quan tâm.
- Trường đóng trên địa bàn xã Quảng Điền – xã được đón nhận nông
thôn mới vào năm 2016 nên đời sống ý thức của người dân cũng cao hơn
nhiều.
- Trường đã và đang áp dụng chương trình dạy học theo mô hình


trường học mới VNEN. Khi thực hiện chương trình học này sẽ rèn luyện cho
các em những kỹ năng cơ bản: sử dụng ngôn ngữ, giao tiếp, thảo luận, bảo
vệ ý kiến, giải quyết các mâu thuẩn, hoạt động nhóm, làm việc hợp tác…
- Về phía Chuyên môn và Đội: thường xuyên tổ chức các buổi tập
huấn, sinh hoạt rèn luyện kỹ năng sống cho giáo viên và học sinh.


của lớp và thông qua đó giáo dục cho các em tầm quan trọng của sách vở, đồ
dùng học tập, giúp học sinh hình thành thói quen bảo vệ và chuẩn bị đầy đủ
đồ dùng học tập khi đến lớp.
+ Cần tổ chức tốt các tiết Sinh hoạt lớp. Theo đó để tự các em được
đánh giá, nhận xét về hoạt động của lớp trong tuần qua, nhận xét các bạn…
thêm phần giao lưu với cả lớp qua các tiết mục văn nghệ, kể chuyện, câu đố,
trò chơi…qua đó giúp các em mạnh dạng hơn trong giao tiếp, nhận ra được
các khuyết điểm của bản thân và tìm cách khắc phục vào tuần sau.
+ Xây dựng trường, lớp xanh - sạch - đẹp, cần chú trọng tạo môi
trường tự nhiên gần gũi với cuộc sống để thông qua đó giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho các em.
+ Tổ chức các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, cho các em nghe
những bài hát hoặc xem những video về những tấm gương nghèo vượt khó,
những mảnh đời bất hạnh trên khắp đất nước, từ đó phân tích thêm để các
em dần hình thành kỹ năng cảm thông, yêu thương con người, biết bảo vệ tài
sản của mình và của người khác.
3.2.2 Sử dụng các biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực để giáo dục học
sinh thực hiện nội quy trường lớp
3.2.2.1 Khái niệm về giáo dục kỷ luật tích cực: Là giáo dục dựa trên
nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất của trẻ; không làm tổn thương đến thể xác và
tinh thần của trẻ; có sự thoả thuận giữa người lớn – trẻ em và phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
cực:

3.2.2.2 Lợi ích của việc sử dụng các biện pháp giáo dục kỷ luật tích

- Học sinh có nhiều cơ hội chia sẻ, bày tỏ cảm xúc, được mọi người
quan tâm, tôn trọng, lắng nghe ý kiến.Tích cực, chủ động hơn trong học tập,
tự tin trước đám đông, phát huy được khả năng của mình.
- Giáo viên giảm được áp lực quản lý lớp học vì học sinh hiểu và tự

mặt tích cực của các bạn khác, có cảm giác được thừa nhận và khen thưởng
trong một tập thể đều có những ảnh hưởng mạnh mẽ đến thái độ và cách xử
sự của các em.
Tổ chức điều tra: Hoạt động này tạo cơ hội cho học sinh có thể bày tỏ
những nhu cầu của các em và giúp giáo viên hiểu hơn về học sinh của mình.
Đặt mình vào hoàn cảnh của người khác: Chia sẻ một tình huống cụ
thể. Nguyên nhân dẫn đến nỗi buồn, niềm vui (khách quan, chủ quan), chia
sẻ với nhau về mục đích hoạt động.
- Nên lắng nghe xem xét vấn đề từ học sinh. Giúp học sinh làm rõ vấn
đề và cùng các em tìm cách giải quyết.
- Nhóm biện pháp tăng cường sự tham gia của trẻ.
Biện pháp xây dựng nội quy lớp học: Các bước xây dựng nội quy lớp
học tại buổi đầu đến lớp:
học.

Bước 1: Giáo viên thông báo cho học sinh nội dung chính của năm
Bước 2: Học sinh chia nhóm thảo luận.


Bước 3: Các nhóm chia sẻ ý kiến. Giáo viên và cả lớp xem xét tìm ra
những ý kiến chung của tất cả học sinh.
Bước 4: Học sinh tiếp tục thảo luận.
Bước 5: Quy định chế độ thưởng và xử phạt.
Bước 6: Viết và trang trí nội quy lớp bằng chữ lớn.
Như vậy học sinh được tham gia, được cung cấp thông tin, được bày
tỏ ý kiến của mình. Ý kiến của các em được lắng nghe và tôn trọng. Giúp
học sinh hiểu, tôn trọng và thực hiện tốt nội quy do chính các em đề ra.Từ
đó giúp học sinh rèn kỹ năng giao tiếp, kỹ năng bày tỏ ý kiến và đưa ra
quyết định. Cuối cùng là phát huy tinh thần tập thể, nâng cao tinh thần trách
nhiệm cho học sinh.

chủ động, sáng tạo của học sinh như: thực hành giao tiếp, trò chơi học tập,
phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tổ chức hoạt động
nhóm, phương pháp hỏi đáp,…Thông qua các hoạt động học tập, được phát
huy trải nghiệm, rèn kỹ năng hợp tác, bày tỏ ý kiến cá nhân, đóng vai,…học
sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành nhiều kỹ năng sống cần thiết.
Ví dụ: Qua bài 23A: Vì sao Sói bị Ngựa đá? – Tài liệu hướng dẫn học
Tiếng Việt tập 2A. Sau khi các em tìm hiểu bài, tôi yêu cầu học sinh rút ra
được ý nghĩa của câu chuyện qua đó giáo dục cho các em kỹ năng ứng phó
với tình huống bất ngờ và kỹ năng bảo vệ bản thân.

Học sinh thảo luận nhóm trong tiết học
Ở môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức trở thành tình cảm, niềm
tin, hành vi và thói quen của học sinh. Tôi sử dụng phương pháp dạy học đổi
mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Tổ
chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong phú, đa dạng như:
kể chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình, tiểu phẩm; phân tích,
xử lí tình huống; chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh,
…Sử dụng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như: học theo
nhóm, theo dự án, đóng vai, trò chơi,…Và chính thông qua việc sử dụng các
phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực đó, học sinh đã được tạo cơ hội để
thực hành, trải nghiệm nhiều kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi.
Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã
hội, hành vi như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời đẹp, chăm sóc bố mẹ, ông bà,
hợp tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn…
Rèn kỹ năng sống có hiệu quả còn được tôi vận dụng khá nhiều trong
trong các môn học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội
dung gần gũi với cuộc sống hằng ngày của các em.
Các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em nói được tiếng nói, suy
nghĩ của mình với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin mạnh dạn. Việc rèn
luyện các kỹ năng này đã tạo ra được thói quen tốt cho bản thân mỗi em, các

đi thưa về trình, chào hỏi những người lớn tuổi, biết xin lỗi khi có khuyết
điểm, cảm ơn khi được tặng quà, vui vẻ hoà nhã với bạn bè, lễ phép với thầy
cô và những người lớn tuổi,... và tổng kết vào các tiết sinh hoạt lớp. Tôi học
cách lắng nghe, tìm hiểu nguyên nhân, và dùng lời lẽ mềm mỏng bằng
những tình cảm, cử chỉ yêu thương của mình khi yêu cầu điều gì đó với học
sinh. Trong các tiết chào cờ, tôi luôn khuyến khích các em xung phong trả
lời những câu hỏi mà cô Tổng phụ trách đưa ra. Luôn lắng nghe các nội
dung, hoạt động cần làm trong tuần, trong tháng. Nhờ vậy các em mạnh dạn
dần và thực hiện tốt các phong trào.
Không những thế, tôi còn khuyến khích các em cùng chia sẻ những
cảm nhận, những suy nghĩ, những quan sát của mình với cô với bạn một
cách thoải mái, tự nhiên không gò bó, áp đặt. Hoặc ở giờ ra chơi bản thân
cùng các em tham gia những trò chơi dân gian, trò chơi giúp các em phát
triển trí tuệ (Cờ vua,…)

Học sinh tham gia trò chơi
Ngoài ra, tôi tranh thủ đọc sách cho các em nghe trong mọi tình huống
như những lúc sinh hoạt đầu giờ, hoặc đọc sách các em nghe trong giờ sinh
hoạt lớp.Tăng cường kể cho các em nghe các câu chuyện cổ tích, câu chuyện
trong bài tập đọc, bài thơ,…luôn khuyến khích các em tìm sách trong góc
thư viện của lớp để đọc qua đó rèn luyện đạo đức cho các em, giúp các em


hoàn thiện mình, biết yêu thương bạn bè, yêu thương con người.Tạo hứng
thú cho các em qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa tuổi, gợi mở tính tò
mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.

Học sinh tìm sách ở góc thư viện để đọc
3.2.5. Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em
các kỹ năng sống cơ bản

nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều


đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong
suốt quá trình giảng dạy.
Giáo dục kỹ năng sống cho mọi người nói chung và học sinh tiểu học
nói riêng là điều rất cần thiết. Nó trang bị đầy đủ những kĩ năng cho các em
để các em có được cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Đồng thời giúp những
em có thói quen xấu và hành vi tiêu cực trở thành con ngoan, trò giỏi và là
người có ích cho xã hội sau này.
3.3 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Trong đề tài này, tôi đã đưa ra năm biện pháp để rèn luyện kỹ năng
sống cho học sinh, các biện pháp này tác động qua lại và hỗ trợ cho nhau để
việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh đạt được kết quả cao nhất.
Tuy mỗi biện pháp có những đặc điểm về tính chất, nội dung cụ thể
khác nhau, nhưng luôn có sự liên kết chặt chẽ với nhau, là một quá trình
thống nhất không thể tách rời, có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau và nội dung cùng
hướng tới việc thực hiện mục tiêu giáo dục trong nhà trường .
3.4. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên

cứu.

Kết quả khảo nghiệm
Qua khảo sát lần 2 ở lớp 2D (cuối học kỳ 1) với chủ đề “Kỹ năng của
em”; kết quả so với đầu năm thì các em tiến bộ rất nhiều. Cụ thể như sau:
Tổng số học
Kỹ năng khi tham gia giao thông
sinh
Kỹ năng tốt
Có hình thành kỹ năng Kỹ năng chưa tốt

SL
%
20
90,9%

Chưa biết cách lắng nghe, hay
tách ra khỏi nhóm
SL
%
2
9,0%

Ứng xử tình huống trong chơi trò chơi tập thể
Biết cách ứng xử hài hòa
Chưa biết cách ứng xử hài hòa
SL
19

%
86%,3

SL
3

%
13,6%


Tổng số
học sinh

Nhìn lại kết quả trên cho thấy, trong học kì qua, học sinh trong lớp
100% học sinh đạt loại thực hiện đầy đủ 5 nhiệm vụ của người học sinh,
điểm thi của các em đều đạt điểm trên trung bình và điểm khá, giỏi các môn
học.
3.5 Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Như vậy, với kết quả đạt được chứng tỏ phần nào sáng kiến của bản
thân đưa ra và áp dụng có hiệu quả trong lớp cũng như trong khối. Thiết
nghĩ, mỗi giáo viên trong trường đều áp dụng sáng kiến này trong công tác
chủ nhiệm của mình thì học sinh sẽ có kỹ năng sống tốt hơn, thích ứng được
với môi trường xã hội, tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong
cuộc sống như vấn đề về sức khỏe, môi trường, tệ nạn xã hội,…các em có
thể tự tin, chủ động không bị quá phụ thuộc vào người lớn mà vẫn có thể tự
bảo vệ mình, tự đem lại lợi ích chính đáng, điều kiện thuận lợi cho bản thân
mình rèn luyện, học tập phấn đấu vươn lên đáp ứng được phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.”
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
1.Kết luận.
Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết
của xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi
luyện những kỹ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trường lành


mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ. Việc giáo dục kỹ năng sống ngay từ lớp nhỏ
sẽ rút ngắn thời gian để trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị
sống để làm hành trang bước vào đời.
2. Kiến nghị.
Qua đề tài này tôi cũng mạnh dạn đưa ra một số đề xuất:
Bản thân mỗi giáo viên phải luôn đặt ra cho mình mục tiêu giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh trong mọi môn học và các hoạt động giáo dục là
vấn đề cần thiết và áp dụng thường xuyên.

HUYỆN
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
(Ký tên, đóng dấu)

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT

Tên tài liệu

1

Tài liệu tập huấn dạy học theo mô hình trường NXB Giáo dục Việt Nam
học mới Việt Nam

2
3
4
5

Thực hành kỹ năng sống lớp 2
Những tình huống trong giao tiếp ứng xử
50 kỹ năng cần thiết cho học sinh tiểu học
30 thói quen học sinh cần phải rèn luyện