VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI QUỐC HOÀN

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO TỒN
VÀPHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ
TỪ THỰC TIỄN TỈNH HÕA BÌNH

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã số: 60.34.04.02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, NĂM 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Châm

Phản biện 1: GS. TS. Lê Hồng Lý
Phản biện 2: PGS. TS. Từ Thị Loan

Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ
họp tại: Học viện Khoa học xã hội vào hồi 9 giờ 45 phút, ngày 21
tháng 5 năm 2017.

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội




Qua đó, ch ng ta thấy rằng, di sản văn hóa luôn được Đảng và
Nhà nước quan tâm và xác định là tài sản quan trọng của đất nước.
Di sản văn hóa nằm trong 3 mục tiêu lớn đượcxác định trong chiến
lược xây dựng nền văn hóa Việt Nam hướng đến việc: bảo vệ di sản
và khuyến kh ch hoạt động sáng tạo; đảm bảo sự tiếp cận bình đẳng
của tất cả mọi người đối với văn hóa; tạo cơ hội cho tất cả mọi người
tham gia vào sáng tạo, phổ biến và hưởng thụ văn hóa.
Tỉnh Hòa Bình thuộc vùng miền n i Tây B c, nơi có nền văn
hóa Hòa Bình đặc s c và có đa dạng màu s c văn hóa của các tộc
người, trong đó chứa chứa đựng cả kho tàng di sản văn hóa độc đáo
và phong phú
Trong nh ng năm qua, việc bảo tồn và phát huy giá trị các di
sản văn hóa ở Hòa Bình, đặc biệt là các di sản văn hóa phi vật thể đã
được ch nh quyền các cấp của tỉnh quan tâm nhưng chưa thực sự tạo
ra được nguồn lực văn hóa xứng tầm cho phát triển từcác di sản văn
hóa đó. Ch nh vì vậy nhu cầu tìm hiểu, đánh giá về việc thực hiện các
ch nh sách bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể đang đặt ra
cấp thiết đối với sự phát triển của Hòa Bình.
Xuất phát từ nh ng vấn đề trên cùng với mong muốn góp một
phần công sức của mình vào việc bảo vệ, lưu truyền cho thế hệ sau
nh ng giá trị đặc s c của các di sản văn hóa phi vật thể của Hòa
Bình, từ đó đưa các di sản văn hóa phi vật thể của địa phương trở
thành nội lực góp phần th c đ y phát triển kinh tế xã hội của tỉnh
theo hướng bền v ng, ch ng tôi đã chọn đề tài “Thực hiện chính
sách Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể từ thực
tiễn tỉnh Hòa Bình” cho luận văn tốt nghiệp của mình.

2




- Đề xuất nh ng giải pháp, kiến nghị hoàn thiện ch nh sách và
thực hiện tốt hơn ch nh sách bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi
vật thể ở tỉnh Hòa Bình.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quá trình thực hiện ch nh
sách bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể tỉnh Hòa
Bình, bao gồm việc thực hiện các ch nh sách chung của nhà nước,
việc ban hành và thực hiện các ch nh sách cụ thể của địa phương,
hiệu quả của ch nh sách và nh ng vấn đề đặt ra, từ đó đề xuất các
giải pháp nhằm nâng cao kết quả thực hiện ch nh sách bảo tồn và
phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể ở tỉnh Hòa Bình trong thời
gian tới.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Luận văn tiến hành nghiên cứu, thu thập và
phân tích số liệu trọng tâm là trên địa bàn tỉnh Hòa Bình. Tuy nhiên,
để đảm bảo t nh khách quan trong nghiên cứu, tác giả c ng đã tham
khảo số liệu ở một số địa phương khác.
- Về thời gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng tổ chức thực
hiện ch nh sách Bảo tồn và phát huy giá trị DSVH phi vật thể ở tỉnh
Hòa Bình trong giai đoạn từ năm 1991 đến nay.
5. Phương pháp lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn vận dụng cách tiếp cận liên ngành, đa ngành với
trọng tâm là các phương pháp phân t ch ch nh sách công (phân t ch
chu trình ch nh sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và đánh
giá ch nh sách công có sự tham gia của các chủ thể ch nh sách). Lý


bổ sung căn cứu khoa học cho tỉnh Hòa Bình trong quá trình tổ chức
5


thực hiện ch nh sách Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi
vật thể đáp ứng yêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh theo hướng bền
v ng; Góp phần bổ sung thêm nguồn tài liệu tham khảo cho nghiên
cứu và cơ sở khoa học cho các cơ quan, ban ngành trong quá trình
hoạch định và thực thi ch nh sách bảo tồn Di sản văn hóa ở địa
phương.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo,
nội dung luận văn gồm 03 chương:
Chương 1. Nh ng vấn đề lý luận về thực hiện ch nh sách bảo
tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể.
Chương 2. Thực trạng thực hiện ch nh sách bảo tồn và phát
huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.
Chương 3. Mục tiêu, giải pháp tăng cường thực hiện chính sách
bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh
Hòa Bình.

6


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA
PHI VẬT THỂ
1.1. Những vấn đề cơ bản về thực hiện chính sách Bảo tồn
và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể

tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể
Trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện ch nh sách bảo tồn
và phát huy giá trị DSVH phi vật thể có nhiều yếu tố ảnh hưởng tích
cực hoặc tiêu cực đến quá trình này. Trong số nh ng yếu tố đó có cả
nh ng yếu tố thuộc về nhà nước, yếu tố thuộc về ch nh các đối tượng
của ch nh sách và nh ng yếu tố kinh tế, xã hội khác. Trong nghiên
cứu này, ch ng tôi tập trung nhiều vào kh a cạnh tác động tiêu cực
của một số yếu tố ch nh tác động tới ch nh sách bảo tồn và phát huy
giá trị DSVH phi vật thể ở Việt Nam.
Thứ nhất: Năng lực tổ chức, quản lý của nhà nước và đội ngũ
cán bộ, công chức ở các cấp trong công tác bảo tồn và phát huy di
sản văn hóa. Đây là yếu tố có vai trò quyết định đến kết quả tổ chức
thực hiện ch nh sách bảo tồn và phát huy DSVH. Năng lực tổ chức,
quản lý của nhà nước và của đội ng cán bộ, công chức trong thực
hiện ch nh sách là thước đo bao gồm nhiều tiêu ch phản ánh về đạo
đức công vụ, về năng lực thiết kế tổ chức, năng lực phân t ch, dự báo
để có thể chủ động ứng phó được với nh ng tình huống phát sinh
trong quá trình tổ chức thực hiện ch nh sách v.v
Thứ hai: Công tác vận động tuyên truyền về chính sách. Công
tác tuyên truyền về ch nh sách bảo tồn và phát huy DSVH phi vật thể
nhằm nâng cao nhận thức cho đội ng cán bộ, công chức và cho các
đối tượng của ch nh sách để họ chủ động, tự giác tham gia vào quá
8


trình ch nh sách của nhà nước, sớm đưa các di sản phi vật thể của địa
phương vào danh mục DSVH phi vật thể cấp quốc gia, phát huy được
giá trị to lớn của các DSVH phi vật thể.
Thứ ba: Điều kiện kinh tế và nguồn lực để thực hiện chính
sách của nhà nước. Để tổ chức triển khai thực hiện ch nh sách bảo

các giá trị DSVH là chúng ta đang lưu gi cầu nối gi a quá khứ, hiện tại
và tương lai.
Như vậy, đường lối của Đảng, ch nh sách của Nhà nước Việt
Nam đã có tác dụng chỉ đạo công tác gi gìn và phát huy DSVH,
ngăn chặn tình trạng xuống cấp, mai một của DSVH, tác động mạnh
mẽ đến sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà
bản s c dân tộc, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước
theo hướng phát triển nhanh và bềnv ng.
Chương 2
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BẢO TỒN VÀ
PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÕA BÌNH
2.1. Tổng quan về di sản văn hóa phi vật thể tỉnh Hòa Bình
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội
Hoà Bình là tỉnh miền n i ph a Tây B c của Tổ quốc, giáp
ranh Thủ đô Hà Nội, với diện t ch tự nhiên là 4.662,53km2, gồm 10
huyện và 1 thành phố, có nhiều cư dân các dân tộc anh em cùng
chung sống. Sau khi được tái lập (tháng 10-1991), Hoà Bình đã trở
thành cửa ngõ giao lưu gi a các tỉnh Tây B c, đồng bằng châu thổ
sông Hồng và tam giác tăng trưởng kinh tế Hà Nội - Hải Phòng Quảng Ninh thông qua mạng lưới giao thông đường bộ (quốc lộ 6,
đường Hồ Ch Minh, quốc lộ 12B, quốc lộ 15) và đường sông (sông
Đà, sông Bôi). Ngoài vị tr địa lý khá thuận lợi cho phát triển kinh
10


tế - xã hội, Hòa Bình còn có vị tr quan trọng trong chiến lược
phòng thủ của khu vực và cả nước.
Hòa Bình có dân số trên 83 vạn người và là địa bàn sinh sống
tập trung lâu đời của đồng bào dân tộc Mường và các dân tộc Thái,
Tày, Dao, Kinh, Mông. Hòa Bình là một trong bốn tỉnh của Việt

sách; phân công phối hợp thực hiện; Duy trì và điều chỉnh ch nh
sách; theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện ch nh sách; đánh giá, tổng
kết, r t kinh nghiệm ch nh sách. Từ nh ng nghiên cứu, đánh giá đó
tác giả chỉ ra nh ng ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của nh ng hạn
chế làm cơ sở cho việc xây dựng các giải pháp, kiến nghị ở chương 3.
2.2.1. Ban hành văn bản và kế hoạch tổ chức thực hiện
Trên cơ sơ khung ch nh sách về bảo tồn và phát huy giá trị
DSVH của Đảng, Nhà nước, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình trong
nhiều năm qua c ng đã có nhiều chiến lược cho vấn đề gi gìn và
phát huy các DSVH, tạo điều kiện để làm sống lại mọi tiềm năng
văn hóa, xem đó là nguồn lực nội sinh mạnh mẽ th c đ y tăng
tưởng kinh tế và tiến bộ xã hội. Nhiều quyết định quan trọng nhằm
chỉ đạo công tác này của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình được ban
hành như:
- Ngày 30 tháng 01 năm 2007, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban
hành Quyết định số 02/2007/QĐ-UBND, về việc ban hành Quy chế
quản lý Di sản văn hoá phi vật thể trên địa bàn tỉnh Hoà Bình.
- Quyết định số 20/2007/QĐ-UBND ngày 05 tháng 10 năm
2007 của Uỷ ban nhân dân tỉnh Hoà Bình về việc ban hành Quy chế
thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội
trong địa bàn tỉnh Hòa Bình.
- Quyết định số 676/QĐ-UBND, ngày 26 tháng 4 năm 2011
về việc Thành lập Ban kiểm kê di sản văn hoá phi vật thể tỉnh Hoà
12


Bình. Quyết định ban hành nhằm thực hiện Thông tư số
04/2010/TT-BVHTTDL, ngày 30/6/2010 của Bộ Văn hóa – Thể
Thao và Du lịch về “Kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể và lập hồ sơ
khoa học di sản văn hóa phi vật thể để đưa vào danh mục di sản văn

chỉ đạo của tình và tình hình thực tiễn tại địa phương mình. Sau khi
kế hoạch thực hiện được UBND huyện phê duyệt, kế hoạch đó sẽ
được gửi đến các cơ quan có liên quan thuộc UBND huyện và UBND
cấp xã trong huyện. UBND cấp xã căn cứ vào kế hoạch đó để xây
dựng kế hoạch tổ chức thực hiện cho xã mình.
2.2.2. Phổ biến tuyên truyền về chính sách
Trong nh ng năm qua, công tác tuyên truyền, phổ biến về
ch nh sách Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể tới cán bộ,
đảng viên và người dân được tỉnh Hòa Bình đặc biệt quan tâm. Qua
đó nhận thức của cán bộ, nhân dân đã có nh ng chuyển biến t ch cực
góp phần nâng cao kết quả và hiệu quả công tác bảo tồn di sản. Các
Báo, Đài truyền hình t ch cực tuyên truyền về các chủ trương, kế
hoạch của tỉnh về bảo tồn di sản; giới thiệu mô hình bảo tồn hiệu quả,
đồng thời phổ biến nh ng kinh nghiệm hay trong thực hiện công tác
bảo tồn, phục dựng các lễ hội ở các địa phương. Đặc biệt đã xây
dựng được 01 trang thông tin điện tử riêng biệt về Di sản văn hóa phi
vật thể cấp quốc gia – Mo Mường ( />), tạo cơ hội cho người dân tìm hiểu, nghiên cứu và quảng bá Di sản.
Hòa Bình đã phát hành, xuất bản cuốn sách “Mo Mường Hòa
Bình” (tháng 10/2010) do UBND tỉnh chủ biên, với dung lượng
1.520 trang in, với với mục đ ch phục dựng sưu tầm 12 đêm mo tang
lễ của người Mường, tuyên truyền về DSVH phi vật thể Mo Mường
đến người dân. Căn cứ theo nội dung từng đọn mo, từng thể loại mo,
Ban biên tập đã chia thành 140 cát (các chương, phần). Mo dài, ng n
có nội dung khác nhau và phân chia thành 4 thể loại mo ch nh là: mo
14


kể chuyện, mo hòm, mo cuối lìa và mo nghi lễ và được chia làm 2
phần: phần ghi âm tiếng Mường và phần dịch sang tiếng phổ thông.
Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh đã tham mưu cho

- Sở Nội vụ
- Sở Giáo dục và Đào tạo
- Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy
- Ban Dân tộc
- Báo Hòa Bình, Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh
- Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể
- Cấp huyện, xã
2.2.4. Duy trì và điều chỉnh chính sách
Như đã nêu ở chương 1, duy trì ch nh sách là hoạt động đảm
bảo cho ch nh sách tồn tại và phát triển trong môi trường thực tiễn
bằng cách áp dụng nh ng giải pháp, biện pháp thực hiện ch nh sách;
điều chỉnh ch nh sách phù hợp với yêu cầu quản lý trong tình hình
thực tế c ng ch nh là điều chỉnh các biện pháp, cơ chế để ch nh sách
được linh hoạt hơn trong thực tế.
2.2.5. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện chính sách
Để ch nh sách Bảo tồn, phát huy giá trị DSVH phi vật thể
mang lại kết quả, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh thực tế của địa
phương, trong nh ng năm qua cấp ủy và ch nh quyền địa phương từ
tỉnh đến cơ sở của Hòa Bình đã t ch cực thực hiện công tác kiểm tra,
giám sát quá trình thực hiện ch nh sách ở địa phương mình. UBND
tỉnh đã giao cho Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch ban hành các kế
hoạch kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện công tác Bảo tồn di
sản văn hóa trên địa bàn tỉnh, đồng thời đôn đốc, chỉ đạo các ban,
ngành, đoàn thể của địa phương t ch cực tham gia vào công tác kiểm
tra, giám sát, đánh giá quá trình thực hiện ch nh sách.

16


2.2.6. Đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm chính sách

đồng thời hướng tới xây dựng đời sống văn hoá, môi trường văn hoá
mới.
Trong thời gian vừa qua, tỉnh Hòa Bình đã rất ch trọng, quan
tâm tới công tác bảo tồn, phát huy giá trị các DSVH phi vật thể và đã
đạt được nh ng thành tựu đáng trân trọng. Tuy nhiên, c ng như các địa
phương khác trên cả nước, Hòa Bình còn rất nhiều khó khăn trong quá
trình bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể với thực
trạng nguy cơ thất truyền, mai một của nhiều loại hình di sản văn hóa
phi vật thể, việc phát huy giá trị các lễ hội truyền thống còn nhiều hạn
chế; việc sưu tầm, bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa phi vật thể
chưa tương xứng với tiềm năng hiện có; nguồn kinh ph , ngân sách,
phương tiện, con người cần đầu tư, bố tr cho lĩnh vực này còn khó
khăn.
2.4. Đánh giá việc thực hiện chính sách bảo tồn và phát huy
giá trị Di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.
2.4.1. Từ thực tiễn ban hành chính sách
Việc xây dựng và đề ra các chương trình, quy hoạch, kế hoạch
và các giải pháp của tỉnh Hòa Bình là phù hợp với thực tiễn và yêu
cầu của việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của
địa phương. Tuy nhiên, các ch nh sách đó chưa được cụ thể hóa, chưa
được triển khai chi tiết dẫn đến tình trạng l ng t ng của cơ sở khi
triển khai ch nh sách văn hóa, tình trạng chung chung, thiếu hiệu quả
của triển khai ch nh sách văn hóa.
2.4.2. Từ thực tiễn triển khai chính sách
Xác định di sản văn hóa phi vật thể các dân tộc Hoà Bình là tài
sản vô giá của các thế hệ cha ông ta để lại cho thế hệ trẻ hôm nay và
mai sau là phần hồn của nền văn hóa dân tộc. Công tác bảo tồn và
phát huy giá trị các di sản văn hóa có ý nghĩa rất quan trọng trong
18


trị các DSVH nói chung, DSVH phi vật thể nói riêng ở địa phương.
3.2. Mục tiêu thực hiện chính sách bảo tồn và phát huy giá
trị Di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Hòa Bình
Căn cứ chương trình hành động của Tỉnh ủy Hòa Bình, Nghị
quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2015 -2020, đồng
thời nhất quán nh ng quan điểm chung của Đảng và Nhà nước về
vấn đề Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, tỉnh Hòa Bình đã xây
dựng mục tiêu ch nh sách bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi
vật thể ở tỉnh trong thời gian tới.
3.2.1. Mục tiêu tổng quát
Thứ nhất, Huy động sức mạnh của toàn xã hội nhằm bảo tồn,
phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể các dân tộc trong tỉnh. Góp
phần gi gìn bản s c văn hóa, để văn hóa thực sự là nền tảng tinh
thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng.
Thứ hai, Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể tiêu biểu
các dân tộc của tỉnh phù hợp với tình hình thực tế, trước m t cần đặc
biệt ch trọng các di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu có nguy cơ mai
một, nguy cơ bị biến dạng văn hóa cao. Phát huy vai trò của các chủ
thể văn hóa trong bảo tổn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật
thể của các dân tộc.
Thứ Ba, Tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của
các dân tộc thiểu số; giảm dần sự chênh lệch về mức sống và hưởng
thụ văn hóa gi a các vùng, các dân tộc, g n kết gi a phát triển kinh
tế du lịch với bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể
tiêu biểu các dân tộc Hoà Bình.

20


Thứ tư, Tăng cường đầu tư, đ y mạnh xã hội hóa huy động

- Hoàn thành đề án và hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật
thể Mo Mường Hòa Bình trình tổ chức UNESCO thế giới công nhận
là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
- Tổ chức thực hiện một số dự án truyền dạy các di sản văn hóa
phi vật thể như: Nghệ thuật Chiêng Mường, về kết cấu và cách dựng
nhà sàn dân tộc Mường, nghệ thuật hát thường đang, bộ mẹng dân
tộc Mường, nghệ thuật hát kh p dan tộc Thái, dân tộc tày...
- Biên soạn xuất bản, phát hành các ấn ph m giới thiệu về di
sản văn hóa phi vật thể các dân tộc tỉnh Hòa Bình.
- Thành lập các Câu lạc bộ văn hóa văn nghệ dân gian của các
huyện, thành phố.
3.3. Giải pháp tăng cường thực hiện chính sách bảo tồn và
phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể ở tỉnh Hòa Bình
Thứ nhất, giải pháp về đ y mạnh tuyên tuyền, giáo dục nhằm
nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc gi gìn và phát huy
DSVH phi vật thể ở tỉnh Hòa Bình
Thứ hai, th c đ y phát triển kinh tế, tăng t ch l y tạo điều kiện
tăng đầu tư cho việc gi gìn và phát huy giá trị DSVH phi vật thể ở
Hòa Bình.
Thứ ba, xây dựng chương trình hành động cụ thể đối với
DSVH phi vật thể ở Hòa Bình.
Thứ tư, giải pháp nâng cao năng lực quản lý về bảo tồn, phát
huy giá trị DSVH phi vật thể ở tỉnh Hòa Bình.
Thứ năm, giải pháp g n kết chặt chẽ DSVH với phát triển du
lịch ở tỉnh Hòa Bình.
3.4. Kiến nghị, đề xuất
Trên cơ sở nghiên cứu thực trang thực hiện ch nh sách bảo tồn,
phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Hòa bình,
22