SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
HƯỚNG DẪN CÁC LOẠI TRÒ CHƠI CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI
TẠI TRƯỜNG MẦM NON NGA YÊN

Người thực hiện: Mai Thị Thủy
Chức vụ: Giáo Viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Yên
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2018

1


MỤC LỤC
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

2.3.3. Tôn trọng tính tự nguyện, tự do trong khi chơi và theo
dõi đánh giá hoạt động chơi của trẻ.
2.3.3.1. Tôn trọng tính tự nguyện, tự do của trẻ trong khi chơi.
2.3.3.2.Theo dõi đánh giá hoạt động chơi của trẻ.
2.3.4. Tổ chức tốt các trò chơi dân gian
2.3.5. Tạo mối quan hệ bình đẳng giữa cô và trẻ, giữa trẻ với
trẻ
2.3.6. Cung cấp kinh nghiệm cho trẻ khi chơi trò chơi
2.3.7. Phối kết hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao kỹ năng
cho trẻ khi chơi các trò chơi
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
*Tài liệu tham khảo

TRANG
1
1
2
2
2
2
2
3
5
5
8
10
10

hơn[1]. Qua chơi trẻ hình thành chú ý có chủ định và ghi nhớ có chủ định. Có
như vậy trẻ mới được bạn cùng chơi chấp nhận cho chơi cùng. Vui chơi còn giúp
trẻ phát triển ngôn ngữ. Trẻ biết diễn đạt mạch lạc nguyện vọng ý kiến của mình.
Chơi với trẻ vừa là học vừa là lao động và cũng vừa là hình thức, là phương
pháp, biện pháp giáo dục tốt nhất đối với trẻ mẫu giáo. Trên cơ sở đó tôi đã sử
dụng hoạt động chơi làm phương tiện giáo dục và phát triển cho trẻ mẫu giáo nói
chung và đối với trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng [2].
Trẻ 5 - 6 tuổi hoạt động rất tích cực, chính vì thế giáo viên mầm non phải là
người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở các hoạt động cho trẻ để tìm tòi khám phá.
Trẻ chủ động tham gia các hoạt động để phát triển khả năng, năng lực của chính
mình. Trò chơi trở thành hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, là phương tiện
giáo dục toàn diện nhân cách trẻ mẫu giáo. Có thể nói không có hoạt động nào
mà khi tham gia trẻ thực sự là một chủ thể hoạt động tích cực như khi tham gia
vào các trò chơi. Vì thế hoạt động này có ảnh hưởng lớn đến các mặt phát triển
của trẻ, góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ mẫu
giáo.
Thực tế giảng dạy cho thấy việc hướng dẫn tổ chức các trò chơi cho trẻ 5 6 tuổi còn chưa phong phú. Trẻ chưa năng động thể hiện các trò chơi. Vì thế giáo
viên cần tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dưới nhiều hình thức khác nhau để góp
phần chăm sóc giáo dục trẻ càng tốt hơn.
Nhưng làm thế nào để tổ chức các trò chơi có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn
được trẻ là một bài toán khó với các giáo viên, đặc biêt là giáo viên mầm non.
Trẻ dễ dàng tham gia vào các trò chơi nhưng cũng nhanh chán và bỏ cuộc.
Dưới sự hướng dẫn của Ban giám hiệu, bản thân tôi trực tiếp đứng lớp 5 - 6
tuổi tôi luôn trăn trở tìm hiểu về ý nghiã của các trò chơi và tìm ra phương pháp
để hướng dẫn các trò chơi cho trẻ một cách có hiệu quả nhất. Chính vì vậy tôi đã

1


chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hướng dẫn các loại trò

coi trò chơi là một trong những hoạt động trí tuệ, là một nhân tố quan trọng đối
với sự phát triển trí tuệ của trẻ, tạo ra sự thích nghi của trẻ với môi trường. Cũng
theo M.X. Macarenco đánh giá: Niềm vui trong trò chơi là niềm vui của sự sáng
tạo, niềm vui chiến thắng, niềm vui đẹp đẽ, niềm vui của những phẩm giá. Hơn
nữa khi chơi trẻ không chỉ trải nghiệm những cảm xúc tình cảm tích cực mà còn
cả những cảm xúc, tình cảm tiêu cực như nỗi buồn khi thất bại, sự giận hờn chưa
thỏa mãn kết quả chơi. Tuy nhiên trong phần lớn trường hợp, trò chơi thường
mang lại cho trẻ niềm vui, sự thoải mái, mãn nguyện.[3]
Có lẽ thời thơ ấu, ai trong mỗi chúng ta cũng đã từng chơi một vài tròn chơi
dân gian, đọc nhũng bài vè, câu đố, thuộc một vài câu đồng dao. Đó chính là

2


nguồn tri thức dân gia quý báu được gọt giũa, chỉnh sửa và truyền từ đời này qua
đời khác. Nội dung của nó phản ánh về cuộc sống xã hội con người. Nhiều bài
trong số đó chứa nội dung mang tính giáo dục cao. Và chỉ thị số 40/ 2008/CTBGDĐT ngày 22/7 2008 của bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo về phát động
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các
trường phổ thông giai đoạn 2008 - 2013 có nêu “Tổ chức các trò chơi dân gian
và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học
sinh”. Thực hiện chỉ thị Bộ Giáo Dục và Đào Tạo Hướng dẫn nhiệm vụ đối với
giáo dục mầm non có nêu trong ba vấn đề trọng tâm triển khai cuộc vận động là:
“Lựa chọn và đưa bài hát dân ca, trò chơi dân gian vào hoạt động vui chơi tích
cực cho trẻ”[4a]
Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng hướng dẫn
các trò chơi cho trẻ 5 - 6 tuổi. Bởi hoạt động chơi giúp trẻ hình thành những kỹ
năng đã có và học những kỹ năng mới. Trẻ học làm người lớn thông qua những
hoạt động mà người lớn gọi là “Chơi”. Vui chơi thúc đẩy và nuôi dưỡng sự phát
triển toàn diện cho trẻ…phát triển về mặt xã hội, về mặt cảm xúc, về nhận thức
và về thể chất[5].

Trẻ mẫu giáo lớn mạnh dạn, tự tin, thông minh, thích tham gia vào các trò chơi.
Bản thân tôi được đào tạo chính quy và trải qua 9 năm kinh nghiệm thực tế
nên phần nào tôi cũng khá hiểu về đặc điểm tâm sinh lí của trẻ.
2.2.2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên vẫn còn gặp không ít khó khăn như sau:
Nga Yên là một xã phần lớn làm nông nghiệp, nên đa số trẻ là con em nông
thôn, đời sống của các cháu còn nhiều khó khăn, cha mẹ đi làm ăn xa, hầu hết là
gửi con cho ông bà, ít có điều kiện để chăm sóc nuôi dạy con. Cha mẹ học sinh
coi việc cho trẻ đi học mẫu giáo đang còn nghĩ trẻ đến trường chỉ để múa hát,
vui chơi nên việc quan tâm đến con còn nhiều hạn chế.
Đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ nhưng chưa phong phú, đa dạng về
chủng loại và màu sắc, hầu hết là đồ dùng tự làm nên tính khoa học chưa cao.
Tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng nhận thức, sự mạnh dạn của trẻ khác
nhau chưa đồng đều, nên việc giảng dạy tổ chức cho hoạt động vui chơi của trẻ
còn nhiều bất cập, khó khăn trong việc truyền đạt kiến thức đến cho trẻ.
Giáo viên phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về các trò chơi.
Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ đòi hỏi phải có sự linh hoạt và
tính sáng tạo cao.
Mức độ khó hay dễ của các trò chơi không giống nhau. Có những trò chơi
vô cùng đơn giản nhưng cũng có những trò chơi phức tạp, đòi hỏi người chơi
phải tư duy trong quá trình chơi.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn
ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích
hợp vào các hoạt động mà thôi.
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn ít nên trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi
nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu như không còn hứng thú.
Để tiến hành tổ chức thực hiện các phương pháp của đề tài, vào đầu năm
học tôi đã áp dụng khảo sát chất lượng trẻ thông qua các nội dung khảo sát chất
lượng hướng dẫn các loại trò chơi cho trẻ 5 - 6 tuổi sau đây.
* Bảng khảo sát kết quả của trẻ trong kế hoạch tổ chức trò chơi đầu năm:

%
trẻ

Khá
Tỉ lệ Số
%
trẻ

Chưa đạt
TB
Tỉ lệ Số
Tỉ lệ
%
trẻ %

25.7 16

41

9

23.1 4

10.2

23.1 17

43.5

8

của mình vào trò chơi một
cách sáng tạo
Trẻ chủ động giải quyết các
tình huống xảy ra trong trò
chơi
Trẻ có khả năng tự tìm tòi
khám phá, phát hiện ra nhiều
cái mới để đưa vào trò chơi

9

23

8

15

38.4

10

25.7 5

12.9

20.5 16

41

10

pháp khắc phục thực trạng trên. Từ đó tôi đã mạnh dạn áp dụng một số các biện
pháp nâng cao chất lượng hướng dẫn các loại trò chơi cho trẻ 5 - 6 tuổi như sau:
2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề:
2.3.1. Nâng cao kiến thức cho bản thân, sưu tầm nghiên cứu các trò chơi
mới để áp dụng tốt trong quá trình tổ chức cho trẻ chơi:
Phải nói rằng việc tự học hỏi, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, năng lực sư
phạm cho bản thân là điều mà tôi luôn luôn đặt lên hàng đầu và tôi nghĩ rằng đối
với mỗi giáo viên mầm non. Muốn thực hiện tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ một
cách tốt nhất đặc biệt là việc “Tổ chức các loại trò chơi cho trẻ được tham gia”
thì điều đầu tiên bản thân tôi là giáo viên mầm non tôi phải không ngừng học tập
để nâng cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ cho chính bản thân mình tự tìm
tòi học tập qua tài liệu, sách báo, tạp chí, tập san và các phương tiện thông tin
đại chúng đặc biệt là qua các lớp chuyên đề do phòng giáo dục tổ chức để trau
dồi thêm những hiểu biết quý báu cho bản thân.
Trẻ mầm non được ví như “Trang giấy trắng” gia đình, cô giáo, những
người lớn xung quanh trẻ viết lên điều gì trẻ sẽ tiếp nhận điều ấy. Bản thân tôi
nhận thức được điều này và nắm vững tâm sinh lý của trẻ đặc biệt là trẻ lớp tôi
phụ trách để có phương pháp tổ chức các loại trò chơi cho trẻ đạt hiệu quả. Luôn
có ý thức học hỏi những người đi trước, dự giờ, tham quan các trường trong tỉnh,
trong huyện đặc biệt là tham gia đầy đủ các lớp chuyên đề, nhằm trau dồi kiến
thức, học những điều hay, điều mới lạ để tổ chức các loại trò chơi cho trẻ một
cách có hiệu quả nhất.
Ví dụ: Tôi được đi dự giờ mẫu do nhà trường tổ chức giờ hoạt động góc ở
chủ đề “Nghề nghiệp” của một đồng nghiệp đạt giáo viên giỏi cấp tỉnh. Được
học cách tổ chức rất nhẹ nhàng nhưng hiệu quả cao, cách dẫn dắt trẻ thỏa thuận
vai chơi bằng một câu chuyện ngắn gọn, súc tích mà tôi cảm thấy rất ấn tượng:
Ngày xưa có 1 gia đình sinh được 5 người con. Anh Cả thì ước mơ sau này làm
thợ xây, xây những ngôi nhà thật cao đẹp. Anh Hai ước mơ làm bác sĩ giỏi chữa
bệnh cho nhiều người. Chị Ba thì ước mơ làm cô bán hàng xinh xắn. Anh Tư


Hoặc tôi đã sưu tầm một số trò chơi phát triển tư duy như sau:
*Trò chơi: “Chiếc hộp kỳ diệu”
- Chuẩn bị:
+ Một số thẻ hình để trong một cái túi vải. Trên mỗi thẻ có vẽ một trong các
hình sau đây: hình cầu, hình lập phương, hình nón, hình chóp, hình khối chữ
nhật, hình lăng trụ tam giác...
+ Một hộp to được đậy kín, bên trong đựng các đồ vật có hình cầu, hình
nón. Tương tự với các hình trong các thẻ nói trên.
Ví dụ: Trong hộp đựng quả bóng (hình cầu), mái nhà (hình lăng trụ), hộp
kẹo (hình khối chữ nhật), khối gỗ hình lập phương.
- Cách chơi:
Để các đồ chơi trước mặt trẻ. Cho hai trẻ lên chơi, cả lớp quan sát. Một trẻ
lấy một trẻ ra khỏi túi và đặt lên bàn. Trẻ kia quan sát thẻ đó và cho tay vào hộp
kín, không nhìn, chỉ dùng tay sờ để chọn ra những đồ vật có đặc điểm hình dạng
giống hình trên thẻ.
*Trò chơi: “Con gì đây”

6


- Chuẩn bị:
+ Sân chơi: Bằng phẳng, sạch sẽ thoáng mát.
+ Số người chơi: Tập thể cả lớp
- Cách chơi: Các cháu ngồi theo vòng tròn và chọn một cháu đi ra xa.
Những cháu còn lại sẽ chọn tên của một con vật để đặt tên cho cháu đi ra ngoài
(mèo, chuột, gấu, sư tử, voi...)
Sau khi đã chọn tên, gọi cháu kia vào. cháu được hỏi 7 câu hỏi để đoán mọi
người đã đặt tên gì cho mình (ví dụ: Ðuôi của tôi có dài không? Tai của tôi có to
không? Tôi có bay được không?...) Dựa vào những câu hỏi đó để biết mà đoán
tên của mình.

cứu các trò chơi mới lạ để áp dụng vào thực tiễn giảng dạy tôi đã tích lũy thêm
được nhiều kinh nghiệm cho bản thân đó là: Tôi đã nhận thức vai trò tầm quan
trọng của việc nâng cao chất lượng hướng dẫn các trò chơi cho trẻ 5 - 6 tuổi. Và
điều quan trọng hơn tôi hiểu được đặc diểm tâm sinh lý của trẻ để từ đó có bước
đi và biện pháp phù hợp nhất để hướng dẫn trẻ chơi. Góp phần giúp trẻ phát triển
các kỹ năng xã hội gần gũi và cơ bản nhất.
2.3.2. Tạo điều kiện về thời gian, địa điểm, đồ chơi “Thiết kế xây dựng
góc chơi cho trẻ”.
Việc thiết kế xây dựng góc chơi phải được xây dựng trên quan điểm “Xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vì thế các góc chơi phải được
bố trí linh hoạt và khoa học. Cách sắp xếp gần gũi quen thuộc với cuộc sống
hàng ngày của trẻ. Trẻ phải được thực hành, trải nghiệm, khám phá tìm hiểu môi
trường giáo dục. Tạo cho trẻ tâm lý thoải mái khi được tham gia các hoạt động
vui chơi. Giúp trẻ tạo dựng các mối quan hệ khi chơi các trò chơi cùng với bạn
bè. Chính vì thế, trong lớp học không thể thiếu những góc chơi. Do đó để lớp
học luôn lôi cuốn trẻ vào các hoạt động tôi đã tạo một môi trường lớp học với
những màu sắc, hình ảnh sinh động hấp dẫn. Đối với môi trường lớp tôi: có
không gian thoáng mát, cách sắp xếp phù hợp gần gũi quen thuộc với cuộc sống
hàng ngày của trẻ. Các góc được bố trí động và tĩnh, linh hoạt và khoa học. Đồ
dùng đồ chơi có giá để ngăn nắp, gọn gàng. Trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng và dễ
cất khi sử dụng đồ dùng vào các trò chơi.
Hơn nữa, tùy vào mỗi góc chơi, mỗi chủ đề đang thực hiện tôi đưa ra các
trò chơi gần gũi quen thuộc mà hiệu quả giáo dục cao. Đặc biệt thông qua tổ
chức các trò chơi tôi muốn nhấn mạnh ghi nhớ có chủ định ở trẻ để trẻ có thể
nhớ kiến thức cơ bản mà cô đã cung cấp trong hoạt động học.
Đối với trẻ mầm non, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ và đồ chơi là
phương tiện giúp trẻ thực hiện hoạt động đó, đồng thời cũng chính là cách giúp
trẻ tiếp thu bài học cũng như các trò chơi một cách sinh động, nhiệt tình hơn.
Cũng từ thực hiện chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm” đồ dùng đồ chơi nó lại càng quan trọng hơn nữa đối với việc tổ chức các

phải để cho trẻ chơi không, mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện. trẻ chơi chủ yếu
do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước, muốn làm người lớn,
nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ khả năng để làm người lớn do đó trẻ
giải toả nhu cầu đó dưới hình thức là hoạt động chơi ở các góc chơi. Qua đó trẻ
được phát triển và mở rộng tính sáng tạo độc đáo và sự tác động qua lại giữa trẻ
với môi trường xung quanh một cách tích cực, tự lực, tự nguyện, tự tin. Hoạt
động chơi ở các góc có giá trị rất lớn và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ
phát triển tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát triển
ngôn ngữ, phát triển nhận thức là phương tiện không thể thiếu nhằm phát triển
toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường mầm non. Với những lợi ích trên
tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động chơi ở góc chơi cho trẻ.
Những hoạt động này mang lại hiệu quả tích cực, giúp trẻ vui vẻ, hạnh phúc và
học tập tốt hơn.
Ví dụ: Ở góc chơi phân vai trong chủ đề “Thế giới thực vật” thì tôi cần
chuẩn bị không gian góc chơi rộng rãi, thoáng mát để trẻ hoạt động. Và các loại
đồ dùng, đồ chơi bằng vật thật như: Rau, hoa, quả, hạt, lá, gạo, đậu, lạc… . Để
cho trẻ chơi trò chơi bán hàng và nấu ăn, trẻ phản ánh được mối quan hệ giữa
người bán và người mua. Chẳng hạn:
+ Bác đang làm gì vậy? Hôm nay bác bán những mặt hàng gì ?...
+ Cửa hàng tôi bán rất nhiều mặt hàng như: Rau, hoa, quả, hạt, lá, gạo, đậu,
lạc… . . vậy bác cần mua gì để tôi lấy cho bác xem?
+ Phải tạo cho trẻ cảm giác trẻ là một thành viên tại đây và nơi đây thuộc về
trẻ. Những suy nghĩ, hứng thú của trẻ đều được lắng nghe, được chia sẻ và cổ vũ
trong tập thể lớp.

9


+ Để trẻ được chơi và làm việc theo cách của mình, các loại đồ chơi sắp đặt
theo lôgíc sử dụng và ở trạng thái mở để kích thích trẻ chơi, lựa chọn và sắp xếp

- Thông qua lời giới thiệu hấp dẫn, hay câu chuyện kể gợi lên cho trẻ hứng
thú, mong muốn được chơi, được nhập vai người lớn mà mình thích
- Trò chơi chỉ thực sự hấp dẫn trẻ, kích thích tối đa sự huy động của năng
lực hoạt động trí tuệ khi có những tình huống nảy sinh và hấp dẫn trẻ, đòi hỏi trẻ
phải giải quyết.
- Tránh không được áp đặt, gò bó, bắt buộc trẻ phải chơi trò chơi này hay
trò chơi kia hoặc chỉ định trẻ đóng vai này hay vai nọ. Khi chơi cần phải để trẻ
tự do lựa chọn chủ đề và bầu thủ lĩnh để điều khiển cuộc chơi.
- Giáo viên phải gần gũi, trao đổi trực tiếp với từng trẻ, nắm bắt được nhu
cầu, hứng thú, khả năng của trẻ. Phải quan tâm đến môi trường sống của trẻ.

10


Ví dụ: Khi cho trẻ chơi hoạt động góc, tôi cho trẻ tự lựa chọn vai chơi phù
hợp với khả năng và sở thích của trẻ như bé gái thì thích đóng vai cô bán hàng,
cô giáo, nấu ăn. Bé trai thì thích đóng vai các bác thợ xây ở góc xây dựng, hoặc
làm bác sĩ khám bệnh cho bệnh nhân…. Từ đó trẻ hứng thú với các trò chơi, vai
chơi mình đã chọn nên các buổi chơi sẽ đạt hiệu quả cao.
Kết quả: Trẻ 5 - 6 tuổi rất thích thể hiện cái “Tôi” của mình. Vì thế khi áp
dụng biện pháp này tôi thấy đạt hiệu cao. Trẻ hứng thú tham gia các trò chơi và
phát huy được sở trường của bản thân. Khi trẻ được làm điều mình thích qua đó
sẽ góp phần phát triển tư duy, óc sáng tạo cho trẻ.
- 39/39 cháu = 100% trẻ hứng thú, có kiến thức, kỹ năng… khi tham gia các
trò chơi.
2.3.3.2.Theo dõi đánh giá hoạt động chơi của trẻ.
- Trẻ đến với trò chơi và nhận đóng một vai nào đó trong trò chơi trước hết
là trên cơ sở tự nguyện, hứng thú phát huy hết khả năng của mình một cách tự
giác, độc lập, sáng tạo.
- Tôi theo dõi đánh giá trẻ chơi trong điều kiện bình thường, tự nhiên.

2.3.4. Tổ chức tốt các trò chơi dân gian:
Trò chơi dân gian là một hoạt động văn hoá dân gian mang bản sắc dân tộc.
Nó truyền từ đời này qua đời khác, nhằm thảo mãn nhu cầu vui chơi giải trí và
có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành kĩ năng sống cho trẻ. Ngày nay,
khoa học công nghệ thông tin phát triển rất mạnh mẽ, trò chơi dân gian cũng
theo đó mà mai một đi. Bên cạnh đó, các bậc cha mẹ bận rội với nhịp sống hiện
đại, ít có thời gian hướng dẫn trẻ chơi các trò chơi dân gian truyền thống: một số
giáo viên còn hạn chế trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ …Cũng
chính vì thế mà Bộ giáo dục và Đào Tạo đã đưa phong trào “Xây dựng trường
học thân thiện - học sinh tích cực” với mục đích đua các bài đồng dao, ca dao,
bài hát dân ca và trò chơi dân gian vào dạy trẻ trong các trường học đặc biệt là
trường mầm non.
Ở lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo thông qua hoạt vui chơi,
trẻ phát triển trí tuệ thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm phát triển
toàn diện nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy giáo viên cần tổ chức cho trẻ chơi các
trò chơi nói chung và trò chơi dân gian nói riêng. Năm học 2017 - 2018 lớp tôi
đã xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung tâm, trong đó có nội dung tổ
chức trò chơi dân gian cho trẻ, các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lôi
cuốn và hấp dẫn trẻ, giúp trẻ phát triển tích cực về chất cũng như tinh thần, rèn
luyện khả năng khéo léo cho trẻ.
Là một giáo viên mầm non, chúng ta cần dạy trẻ biết trò chơi dân gian để
giúp trẻ có thể cảm nhận được những nét đặc trưng của nền văn hoá Việt Nam.
Vì thế chúng ta phải hiểu sâu và tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ một cách
tốt nhất.
Trẻ Mầm non không chỉ học số học chữ, chơi các trò chơi học tập mà việc
đưa các trò chơi dân gian vào hoạt động hàng ngày của trẻ cũng không kém phần
quan trọng. Trẻ chơi các trò chơi dân gian góp phần phát triển thể chất cho trẻ
một cách hiệu quả. Khi tham gia các trò chơi dân gian các vận động cơ bản của
trẻ được rèn luyện. Qua đó giúp trẻ nhanh nhẹn, khéo léo, hoạt bát trong mọi
hoạt động.

Ví dụ: Trò chơi “Giã chày một”, bài sử dụng trong trò chơi
Giã chày một
Hột gạo vàng
Sang chày đôi
Dôi thóc mẩy
Giã chày bảy
Đẩy chày ba
Các cô nhà ta
Đi ra mà giã.
Cách chơi: Giáo viên chia trẻ thành 2 nhóm bằng nhau, mỗi nhóm 6 - 8 trẻ.
Nhóm 1 ngồi vòng tròn, tay nắm tay nhau đung đưa.
Nhóm 2 đúng ngoài vàng trò.
Khi có hiệu lênh của giáo viên lần lượt từng trẻ ở nhóm 2 nhảy vào trong
vòng tròn, mỗi lần nhảy vào được thì hát một câu. Cứ một trẻ đứng ở ngoài nhảy
được vào vòng tròn thì một trẻ ngồi vòng tròn thì một trẻ ngồi ở vòng tròn đúng
lên hát câu tiếp sau, rồi một trẻ đang ngồi lại đứng lên đọc câu tiếp sau. Cứ thế
cho đến hết, không còn ai ngồi nữa, tất cả hát câu cuối cùng “Đi ra mà giã” vỗ
tay và giậm chân thình thịch. Hai nhóm đổi cho nhau, trẻ ngồi lại đổi sang đứng
ra ngoài để nhảy[4b].
Hay trò chơi: “Mèo đuổi chuột” Lời bài trò chơi:
Mèo đuổi chuột
Mời bạn ra đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng
Chuột luồn lỗ hổng
Mèo đuổi đằng sau
Trốn đâu cho thoát
Thế là chú chuột
Lại đóng vai mèo


một chút chứ không hề ảnh hưởng đến cuộc vui của trẻ. Trong khi chơi, mọi trẻ
được bình dẳng như nhau. Nếu trẻ nào chơi không đúng luật chơi, chen lấn các
bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi chung. Qua đó
tinh thần tập thể của các trẻ được nâng lên rất nhiều. Trẻ có ý thức đoàn kết giữa
các thành viên trong đội, cùng nhau cố gắng để có thể chiến thắng được đội bạn.
Chính vì thế, trò chơi dân gian là di sản văn hoá quý báu của dân tộc là loại
hình giáo dục rất hiệu quả phù hợp với đặc điểm sinh lý của trẻ mầm non. Các
trò chơi dân gian vừa dễ tiếp cận vừa không tốn kém mà lại mang lại hiệu quả
cao, góp phần nâng cao nhận thức, giúp trẻ hiểu biết thêm về thế giới xung
quanh, nhằm mục đích phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.
Kết quả: Thông qua tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ, tôi nhận thấy
trẻ chơi đoàn kết với bạn hơn. Giáo dục trẻ tinh thần đồng đội, tinh thần tập thể.
Cùng yêu thương bạn, đoàn kết với bạn, chia sẻ giúp đỡ bạn thì trò chơi mới
thành công và mọi người cùng vui vẻ, hứng thú.
39/39 cháu = 100% trẻ đoàn kết thống nhất trong các hoạt động tập thể.
100% trẻ tích cực, khéo léo…tham gia vào trò chơi.

14


Thông qua hội thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
trong trường mầm non” cấp trường, cấp huyện lớp tôi được ban giám khảo đánh
giá là lớp đạt xuất sắc và nhà trường được xếp thứ 2/27 trường trong toàn huyện,
được chọn đi dự thi cấp Tỉnh. Kết quả: đạt giải ba cấp tỉnh. Trò chơi dân gian là
một nội dung thực sự lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non.
2.3.5. Tạo mối quan hệ bình đẳng giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ:
Trong trò chơi, giữa trẻ em tồn tại hai mối quan hệ: quan hệ thực (giữa
trẻ cùng chơi với nhau) và quan hệ chơi (giữa các vai chơi trong trò chơi), tạo
thành một xã hội đặc biệt “xã hội trẻ em”. Để trò chơi được diễn ra tốt đẹp trẻ
phải đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau, khi có xung đột xảy ra người lớn phải tìm cách

hướng dẫn, vừa là người cùng chơi với trẻ.
Itenet để tải các video clip về máy laptop và kết nối với màn hình cho trẻ
được quan sát. Qua các hình ảnh thật, sống động của các video clip trẻ rất hứng

15


thú từ đó trẻ được thảo luận và ghi nhớ và thực hiện tái tạo các vai chơi, các thao
tác chơi.
Ví dụ: Trong trò chơi đóng vai bác sĩ khám bệnh, tôi đến nhập vai đóng vai
là bệnh nhân đến khám bệnh: bác sĩ ơi khám bệnh cho tôi với tôi bị đau bụng
quá? Tôi bị đau thì phải làm sao bác sĩ ơi?
- Khi tổ chức cho trẻ chơi giáo viên phải tôn trọng gần gũi trẻ. Khoảng cách
giữa giáo viên và trẻ trong quá trình tổ chức cho trẻ chơi mà giáo viên tạo ra cần
có sự hợp lí, sao cho trẻ cảm nhận thấy cô là một thành viên chơi với trẻ.
- Giáo viên cần làm chủ trạng thái tình cảm của mình, kiềm chế, che giấu
tâm trạng khi cần thiết, biết điều khiển tâm lý của mình. Giáo viên phải biết lắng
nghe trẻ.
- Khi được cô giáo tạo mối quan hệ trong các trò chơi gần gũi, bình đẳng,
tôn trọng trẻ khi chơi trẻ sẽ chơi tự nhiên hơn và chơi chân thực hơn. Sẽ không
còn sự ngại ngùng, rụt rè thể hiện vai chơi nữa mà thay vào đó là sự mạnh dạn tư
tin và hứng thú của trẻ.
Kết quả: Khi áp dụng biện pháp này tôi thấy hiệu quả rất cao. 100% trẻ tự
tin thể hiện những cảm xúc thực, những trải nghiệm thực qua các vai chơi. Tôi
thấy trẻ rất vui và hào hứng.
2.3.6. Cung cấp kinh nghiệm cho trẻ khi chơi trò chơi.
- Tôi luôn chú ý cung cấp kinh nghiệm cho trẻ là làm sống lại kinh nghiệm
của trẻ, giúp trẻ nhớ lại những biểu tượng về cuộc sống xung quanh để trẻ sử
dụng vào hoạt động chơi của mình.
Ví dụ: Vì sao lại phải chơi trò chơi đó? Những người làm ở đấy được gọi

và được củng cố, nâng cao khi cô giáo truyền đạt một cách linh hoạt và khéo léo
mọi lúc mọi nơi. Vì thế khi cung cấp kinh nghiệm cho trẻ tôi hình thành cho trẻ
nhiều kỹ năng thành thạo. Vốn kinh nghiệm của trẻ được nâng cao. Trẻ có thể sử
dụng ở nhiều trò chơi và nhiều hoạt động khác nhau. Giúp trẻ phát triển tư duy
logic.
2.3.7. Phối kết hợp với cha mẹ học sinh để nâng cao kỹ năng cho trẻ khi
chơi các trò chơi:
Như chúng ta đã biết chăm sóc giáo dục trẻ là một nhiệm vụ vô cùng quan
trọng, không chỉ riêng của bậc học mầm non mà còn là nhiêm vụ chung của toàn
xã hội. Vì vậy việc chăm sóc - nuôi dưỡng - giáo dục nói chung và việc nâng cao
kỹ năng cho trẻ hoạt động chơi các trò chơi nói riêng, cho dù có thực hiện tốt ở
trường mầm non như nào đi chăng nữa? Nhưng chỉ có nhà trường và giáo viên
nỗ lực cố gắng mà không có sự phối hợp với gia đình và các bậc phụ huynh thì
hiệu quả giáo dục sẽ không cao.
Vậy chúng ta phải phối hợp như thế nào? Hay công tác tuyên truyền hầu
như giáo viên nào cũng đã thực hiện, nhưng tuyên truyền như thế nào để đạt
đươc hiệu quả, khoa học và điều quan trọng là để trẻ ngày càng có nhiều kiến
thức kỹ năng về nhận thức tiến bộ và đúng đắn về tinh thần hận thức, tình cảm,
ngôn ngữ, giao tiếp, đoàn kết, sự hoạt động vui chơi của trẻ để thoả mãn nhu cầu
của trẻ … mới là điều quan trọng mà chúng ta cần phải quan tâm.
Mà chúng ta đã biết trẻ mầm non với đặc trưng dễ nhớ nhưng cũng chóng
quên. Khi không được rèn luyện, thực hành thường xuyên thì kiến thức kỹ năng
về các trò chơi sẽ giảm dần. Vì thế tôi thường xuyên trao đổi với cha mẹ học
sinh về đặc điểm tâm sinh lý của từng cháu. Và nội dung các trò chơi chủ đề
mình đang thực hiện. Tôi phô tô lời thoại các trò chơi đặc biệt các trò chơi dân
gian, đồng giao để cha mẹ ở nhà có thể dạy trẻ, kiểm tra kiến thức của trẻ. Vừa
giúp trẻ đọc đúng, nhớ chính xác nội dung và hình thức các trò chơi.
- Mặt khác tôi cũng nhờ cha mẹ trẻ sưu tầm các trò chơi dân gian để giúp
cô có thêm nhiều trò chơi hay để hướng dẫn cho trẻ.
Ví dụ: Cha mẹ trẻ giúp cô giáo sưu tầm và làm đồ dùng của trò chơi: “Ném

hướng dẫn trò chơi cho trẻ:
Đạt
TT

1
2
3
4

Nội dung

Số
trẻ

Trẻ tự nguyện tham gia vào trò
chơi tính tích cực hoạt động hết
mình với trò chơi và vai chơi
mà trẻ thích
Trẻ có thể phản ánh các mối 39
quan hệ xã hội trong trò chơi
Trẻ có khả năng thể hiện hành
động, ngôn ngữ, xúc cảm tích
cực khi tham gia
Trẻ mạnh dạn tự tin khi nhập
vai, chủ động với vai của
mình, xay mê chú ý vào vai
đang đóng không ảnh hưởng
tác động xung quanh

Tốt


59 10

25.7 6

15.3

23

59 11

28.2 5

12.8

25

64.1 11

28.2 3

7.7

Số
trẻ

Tỉ lệ
%

18

12.8

24

61.6 9

23 6

15.4

Qua kết quả khảo sát cho thấy việc đưa những hình thức chơi mới, các trò
chơi mới vào trong các hoạt động tổ chức các trò chơi cho trẻ có ý nghĩa vô cùng
to lớn. Chính vì vậy, bằng những biện pháp trên đã đạt kết quả cao hơn rất nhiều.
Tỉ lệ trẻ yếu còn không đáng kể, trẻ trung bình giảm. Sở dĩ có kết quả như trên là
do sự chuẩn bị chu đáo khi cho trẻ tham gia vào các trò chơi, sự sáng tạo linh
hoạt khi tổ chức, lồng ghép tích hợp phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của trẻ để
trẻ tham gia chơi một cách tích cực mang lại hiệu quả cao
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Giáo dục mầm non giữ một vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển của
xã hội, trong quá trình hình thành nhân cách con người. Do vậy trong công tác
giáo dục mầm non phải tiến hành một cách khoa học có mục đích, có hệ thống
nhằm tạo dựng nền móng ban đầu vững chắc cho quá trình phát triển sau này của
mỗi cá nhân trẻ. Trẻ em được coi là “chủ nhân tương lai của đất nước”.
- Nhận thức được điều đó sau khi vận dụng sáng kiến kinh nghiệm của
mình vào thực tế giảng dạy hướng dẫn hoạt động trong ngày cho trẻ, tôi rút ra
được bài học kinh nghiệm đó là:
- Bản thân luôn không ngừng học hỏi nghiên cứu thêm nhiều tài liệu, vận
dụng linh hoạt hơn nữa các phương pháp, biện pháp, hình thứ phù hợp để giúp
trẻ phát triển toàn diện về mặt đạo đức, nhân cách, trí tuệ, và thể chất …một

- Các cấp các ngành, phòng giáo dục cần hỗ trợ thêm trang thiết bị dạy học,
đồ dùng, đồ chơi cho nhà trường và hỗ trợ thêm kinh phí để nhà trường có điều
kiện giáo dục chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả cao.
- Hằng năm sở giáo dục và phòng giáo dục cần tăng cường thêm tài liệu để
giáo viên tham khảo, nâng cao kinh nghiệm tay nghề của mình.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp nâng cao chất
lượng hướng dẫn các loại trò chơi cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Nga
Yên” năm học 2017 - 2018 của tôi. Rất mong được hội đồng khoa học ngành và
các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến cho đề tài này được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nga Yên, ngày 09 tháng 4 năm 2018.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, tuyệt đối không sao chép nội
dung của người khác.
Người viết sáng kiến:

Mai Thị Liên

Mai Thị Thủy

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO:
[1]. Vai trò của hoạt động vui chơi trong giáo dục trẻ Mầm non (Cẩm nang
panda kids school)
[2]. Giáo dục học mầm non – PTS. Đào Thanh Âm (chủ biên) – Trịnh Dân

trẻ 4-5 tuổi hoạt động tích cực
1
B
2010-2011
GD&ĐT
trong giờ học vẽ.
2
3
4
5

6

Một số hình thức rèn luyện nề
nếp, thói quen ban đầu cho trẻ
18-24 tháng
Một số biện pháp nâng cao
chất lượng giáo dục âm nhạc
cho trẻ 18-24 tháng.
Một số hình thức cho trẻ làm
quen và học tốt môn nhận biết
tập nói lứa tuổi 18-24 tháng.
Một số biện pháp kích thích
trẻ 4-5 tuổi hoạt động tích cực
trong giờ học vẽ.
Một số giải pháp giúp trẻ 3-4
tuổi làm quen với tác phẩm
văn học nhằm phát triển ngôn
ngữ cho trẻ.



B

2015-2016


PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Hình ảnh minh họa giải pháp 2.3.2.

a, Hình ảnh: Hội thi đồ dùng đồ chơi tự tạo cấp trường