Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
Lời nói đầu
Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, mang tính liên ngành liên vùng và
xã hội hoá cao. Ngoài những khó khăn nhất định thì ngành Du lịch đem lại
nhiều lợi ích to lớn nh : thu nhập, giải quyết việc làm, thu hút đầu t, thu đợc
nguồn ngoại tệ lớn, cho quốc gia và thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát
triển, Bởi vậy, Các quốc gia có điều kiện phát triển Du lịch đều h ớng phát
triển Du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Với nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng và hùng vĩ, tài nguyên nhân
văn giàu bản sắc dân tộc là nền tảng cho sự phát triển Du lịch, chính vì vậy
mà Đảng và Nhà nớc ta đã chọn hớng phát triển Du lịch thành ngành kinh tế
mũi nhọn. Điều này đã đợc khẳng định tại đại hội Đảng lần IX vừa qua.
Trong năm 2002, Du lịch nớc ta tiếp tục đà tăng trởng ở mức cao.
Ngành Du lịch thu hút trên 2,6 triệu lợt khách quốc tế, tăng 11,5% so với
năm 2001. Thị trờng Du lịch nội địa tăng trởng ổn định. Số lợng khách Du
lịch nội địa ớc khoảng 13 triệu lợt khách, đạt 104% kế hoạch năm, tăng
11,6% so với năm 2001. Thu nhập toàn ngành năm 2002 đạt khoảng 23.500
tỷ đồng, tăng 14,6% so với năm 2001. Mặc dù trong những năm qua ngành
Du lịch nớc ta đã đạt đợc những bớc tiến bộ rõ rệt, tuy nhiên ngành Du lịch
vẫn cha thực sự là một ngành kinh tế mũi nhọn, vẫn cha phát triển đúng với
tiềm năng Du lịch của đất nớc. Do vậy cần thiết phải tìm ra giải pháp đa Du
lịch phát triển thành một ngành kinh tế mũi nhọn của đất nớc.
Một trong những tiềm năng Du lịch của đất nớc đó là Vịnh Hạ Long. Vịnh
Hạ Long là một danh lam thắng cảnh tự nhiên đẹp nổi tiếng không chỉ ở
trong nớc mà cả trên thế giới, với những giá trị đặc trng độc đáo của mình,
Vịnh đã đợc UNESCO 2 lần công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới ( tháng
12/1994 và tháng 11/2000 ). Việc đợc công nhận là Di sản thế giới, một mặt
là vinh dự và tự hào lớn của Việt Nam, mặt khác nó cũng mang lại cho nớc ta
những lợi thế đáng kể về kinh tế, văn hoá và xã hội. Đồng thời điều đó cũng
đặt ra cho chúng ta những yêu cầu mới về việc bảo tồn, phát huy giá trị của
Di sản và nhất là việc khai thác một cách có hiệu quả nguồn lực thiên nhiên

Chơng I: Cơ sở lý luận
1.1 Khái niệm về Du lịch:
Dới góc độ khách du lịch :
Du lịch là cuộc hành trình và lu trú của con ngời ngoài nơi c trú thờng
xuyên và quay trở lại, nhằm thoả mãn những nhu cầu khác nhau với những
mục đích khác nhau loại trừ mục đích lao động và nhận thù lao ở nơi đến.
Dới góc độ nhà kinh doanh Du lịch :
Du lịch là một lĩnh vực bao gồm các hoạt động tạo ra những dịch vụ và
hàng hoá để thoả mãn những nhu cầu của khách Du lịch nhằm mục đích thu
lợi nhuận.
Theo quan điểm tổng hợp :
Du lịch là một hiện tợng kinh tế xã hội ngày càng phổ biến phát sinh
các mối quan hệ kinh tế, phi kinh tế có tính tơng tác giữa 4 nhóm thành tố :
khách du lịch , nhà cung ứng dịch vụ Du lịch , cộng đồng dân c và chính
quyền nơi đến Du lịch .
Theo pháp lệnh Du lịch do chủ tịch Nớc CHXHCN Việt Nam công
bố ngày 20/02/1999 :
3
Khách Du
lịch
Nhà cung ứng DV
DL
Cộng đồng dân
c tại điểm DL
Chính quyền tại
điểm Dl
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

vào mục đích hoạt động kinh tế mà sự phụ thuộc đó nhiều hay ít hay phụ
thuộc vào khía cạnh này hay khía cạnh khác của địa hình. Đối với hoạt động
4
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
Du lịch, điều quan trọng nhất là đặc điểm hình thái địa hình, nghĩa là các dấu
hiệu bên ngoài của địa hình và các dạng đặc biệt của địa hình có sức hấp dẫn
khai thác cho Du lịch
Khí hậu :
Khí hậu là thành phần quan trọng của môi trờng tự nhiên đối với hoạt
động Du lịch. Nó thu hút ngời tham gia và ngời tổ chức Du lịch qua khí hậu
sinh học. Trong các chỉ tiêu khí hậu đáng chú ý là 2 chỉ tiêu chính : nhiệt độ
không khí và độ ẩm. Ngoài ra còn có một số yếu tố khác nh gió, lợng ma,
thành phần lý hoá của không khí, áp suất của khí quyển, ánh nắng mặt trời và
các hiện tợng thời tiết đặc biệt ( Nhật thực, Nguyệt thực ) .
Tài nguyên nớc :
Tài nguyên nớc bao gồm nớc chảy trên bề mặt đất và nớc ngầm. Đối
với Du lịch thì nguồn nớc mặt có ý nghĩa rất lớn. Nó bao gồm : đại dơng,
biển, hồ, sông, hồ chứa nớc nhân tạo, suối, thác nớc, suối phun,
Tài nguyên động thực vật :
Với t cách là một thành viên của thiên nhiên, con ngời muốn quay trở
về gần với thiên nhiên. Do vậy bên cạnh các loại hình Du lịch văn hoá, Du
lịch về với thiên nhiên đang trở thành một xu thế và nhu cầu phổ biến. Nh
vậy thế giới động thực vật hoang dã đang ngày càng hấp dẫn nhiều du khách.
Những loài động thực vật không có ở đất nớc họ thờng có sức hấp dẫn rất
mạnh. Nhiều loài động vật có thể là đối tợng cho săn bắn Du lịch. Có những
loài động thực vật quý hiếm là đối tợng để nghiên cứu.
* Tài nguyên Du lịch nhân văn
Do con ngời tạo ra hay nói cách khác nó là đối tợng và hiện tợng đợc
tạo ra 1 cách nhân tạo. Nó bao gồm : các di sản Văn hoá , các di tích Văn
hoá - Lịch sử .

Tài nguyên Du lịch là một trong những yếu tố cơ sở để tạo nên vùng
Du lịch. Số lợng tài nguyên vốn có, chất lợng của chúng và mức độ kết hợp
các loại tài nguyên trên lãnh thổ có ý nghĩa đặc biệt trong việc hình thành và
phát triển Du lịch của một vùng hay một quốc gia. Một lãnh thổ nào đó có
nhiều tài nguyên Du lịch các loại với chất lợng cao, có sức hấp dẫn khách du
lịch lớn và mức độ kết hợp các loại tài nguyên phong phú thì sức thu hút
khách Du lịch càng mạnh .
Chơng II: Thực trạng tài nguyên du lịch tại
6
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
hạ long quảng ninh
2.1 Khái quát điểm Du lịch Hạ Long .
2.1.1. Vị trí địa lý .
Vịnh Hạ Long nằm ở Đông Bắc Việt Nam, thuộc địa phận tỉnh Quảng
Ninh. Đây là vùng biển đảo đợc xác định trong tọa độ 106
0
56 đến 107
0
37
kinh độ Đông và 20
0
43 đến 21
0
09 vĩ độ Bắc. Phía Tây và Tây Bắc vịnh Hạ
Long kéo dài từ huyện Yên Hng, qua thành phố Hạ Long, thị xã Cẩm Phả,
đến hết phần biển đảo huyện Vân Đồn; phía Đông Nam và phía Nam giáp bờ
Tây vịnh Bắc Bộ, phía Tây Nam và phía Tây giáp đảo Cát Bà (Hải Phòng).
Năm 1962, Vịnh Hạ Long đợc Bộ Văn hoá Thông tin xếp hạng là Di
tích danh thắng cấp quốc gia với diện tích 1553 km
2

chuyến đi này, Bác Hồ đã lấy tên Ti Tốp đặt cho hòn đảo. Đảo có bãi tắm
tuyệt đẹp, phong cảnh sơn thuỷ hữu tình, cách bến tàu Du lịch 7 8 km.
* Hòn Gà Chọi.
Gồm 2 hòn đảo nhỏ, cao 12m giống hệt một đôi gà đứng đối diện nhau
đang tung cánh. Hình ảnh hòn Gà Chọi đợc chọn làm biểu tợng của Quảng
Ninh và biểu tợng Du lịch Việt Nam năm 2000. Hòn Gà Chọi ở phía Đông
Nam đảo Đầu Gỗ, cách bến tàu Du lịch 5km. Đảo còn có tên là hòn Trống
Mái hay là hòn Cặp Gà.
* Hòn Đỉnh Hơng
Nằm ở phía Tây Nam đảo Đầu Gỗ, giống hệt nh một l hơng bằng đá
khổng lồ mọc lên giữa biển khơi.
* Hòn Xếp
Nằm ở Vịnh Bái Tử Long, Cẩm Phả. Hòn Xếp gồm các khối đá to,
vuông đều đặn đợc xếp chồng nên nhau giống nh một Kim tự tháp Ai Cập đ-
ợc dựng lên giữa biển khơi.
* Hòn Thiên Nga
Một hòn đảo nhỏ đứng bồng bềnh trên Vịnh biển, có hình thù giống
nh một đôi Thiên Nga đang tình tự. Hòn Thiên Nga là một địa chỉ tham quan,
chụp ảnh lý tởng trên Vịnh Bái Tử Long.
* Hòn Con Cóc
Là một trong những tác phẩm tuyệt mỹ của tạo hoá ban tặng cho Hạ
Long, hòn Con Cóc cao 8m, giống hệt một chú Cóc đang ngồi chờ ma rơi
giữa mênh mông sóng nớc. Hòn Con Cóc là một trong những địa chỉ Du lịch
nổi tiếng, nằm ở phía Đông Nam Vịnh Hạ Long, cách bến tàu Du lịch 17km .
* Hòn Đầu Ngời
8
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
Cao 25m, từ xa nhìn giống nh đầu ngời Ai Cập với chiếc mũ to, gồ
ghề, nhô ra xa, cằm tỳ trên mặt nớc. Một số ngời còn liên tởng tới hình ảnh t-
ợng Nhân s Ai Cập nhng hòn Đầu Ngời đẹp và thơ mộng hơn nhiều vì có

quanh đảo có nhiều bãi biển đẹp. Đảo có núi Vạn Xuân co 182m, có di chỉ
khảo cổ thuộc văn hoá Hạ Long rộng 4.500m
2
, có bến cảng cổ Cống Yên
9
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
thuộc hệ thống thơng cảng cổ Vân Đồn từ thế kỷ XI, có di tích thành cổ nhà
Mạc và nhà Nguyễn . * Đảo Quan Lạn
Cách thị xã Cẩm Phả 35km về phía Đông Nam, thế kỷ XI, đảo là trung
tâm thơng mại quốc tế sầm uất và quan trọng nhất của Việt Nam. Trên đảo
hiện còn rất nhiều di tích lịch sử và kiến trúc giá trị nh : Đình , miếu , chùa ,
nghè , bến cảng cổ , Đặc biệt, hội làng Quan Lạn diễn ra từ ngày 11
26/6 âm lịch hàng năm với các tục đua thuyền rất vui .
* Đảo Khỉ
Đảo ở cách thị xã Cẩm Phả 4km về phía Đông Nam, còn có tên gọi là
đảo Rũu. Từ năm 1962, đảo đã trở thành trại chăn nuôi khỉ. Khỉ ở đây là loài
khỉ mũi đỏ. Đây là điểm tham quan của Hạ Long, đến đây du khách nh đợc
hoà mình với thiên nhiên, đợc sống với thế giới của hoa quả sơn
2.1.2.2. Các hang động nổi tiếng
* Động Thiên Cung
Nằm ở phía Bắc đảo Đầu Gỗ, cách cảng tàu Du lịch 4km, mới phát
hiện năm 1993. Động rộng và đẹp vào loại nhất của Hạ Long, động chia làm
nhiều ngăn, với vô vàn nhũ đá tạo thành các hình thù kỳ dị và hấp dẫn. Động
còn gắn liền với câu chuyện truyền thuyết về vua Rồng của Hạ Long .
* Hang Đầu Gỗ
Đầu Gỗ là hang động rộng, đẹp mang nét cổ kính rêu phong, ngời
Pháp gọi là Động của các kì quan . Hang nằm trên dãy đảo Đầu Gỗ, cách

nhũ đá đẹp và là một môi trờng đặc biệt cho một số loài cá và hải sản sinh
sống. Hang thuộc địa phận Vịnh Bái Tử Long, thị xã Cẩm Phả .
* Động Mê Cung
Cách bến tàu Du lịch 12km về phía Đông Nam, là một trong những di
chỉ khảo cổ thuộc giai đoạn sớm của văn hoá Soi Nhụ, có liên đại khoảng 2
vạn năm cách ngày nay. Động Mê Cung còn là một hang động đẹp, có vờn
thực vật tự nhiên phong phú .
11
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
* Động Kim Quy
Cách bến tàu Du lịch khoảng 7km về phía Tây Nam, động Kim Quy là
một trong những địa chỉ hấp dẫn với du khách không chỉ bởi vẻ đẹp kì ảo của
hang động mà còn bởi nó làm cho ngời ta liên tởng tới truyền thuyết về thần
Kim Quy và câu chuyện tình Mỵ Châu Trọng Thuỷ .
* Động Lâu Đài
Thuộc địa phận Vịnh Bái Tử Long, động đẹp tựa nh lâu đài nơi trần
thế. Ngoài ra, đây còn có làng chài nổi trên Vịnh còn lu giữ nhiều nét văn
hoá truyền thống đặc sắc của vùng biển Đông Bắc. Động cách bến tàu Du
lịch khoảng 10km .
2.1.2.3. Bãi tắm :
Dọc theo bờ Vịnh Hạ Long là khu nghỉ mát thờng quen gọi là Bãi
Cháy. Đây là khu nghỉ mát quanh năm lộng gió biển, nhiệt độ trung bình
năm khoảng trên 20
0
C .
Bãi Cháy là một dải đồi thấp chạy thoai thoải về phía biển kéo dài hơn
2km ôm lấy hàng thông cổ thụ nằm xen kẽ với khách sạn cao tầng, những
biệt thự nhỏ kiến trúc riêng biệt. Qua con đờng rải nhựa, sát bờ Vịnh là dải
cát trắng và hàng phi lao xanh mát. Những hàng quán nhỏ xinh ẩn mình dới
những rặng phi lao. Tắm biển xong du khách có thể lên bờ ngồi thởng thức

2.1.3.2. Giá trị địa chất :
Nếu giá trị cảnh quan tự nhiên tuyệt vời dễ thấy đã tôn vinh khu Di
sản, phản ánh hình thể và màu sắc của một viên ngọc quý, thì giá trị địa chất
cần đợc xem nh là cấu trúc và chất liệu tạo nên viên ngọc ấy .
Dải ven bờ và trong lòng Vịnh Hạ Long chứa đựng nhiều hệ tầng trầm
tích thành phần Cacbonat và lục nguyên với nhiều di tích cổ sinh vật dới dạng
hoá thạch, trong đó có các ngành, động thực vật đã bị biến mất trên trái đất.
Đó là những trang sử đá ghi lại những biến cố vĩ đại của quá trình địa chất và
tiến hoá của sự sống. Lịch sử địa chất lâu dài của Vịnh Hạ Long đợc biết ít
nhất trên 500 triệu năm với những hoàn cảnh cổ địa lý rất khác nhau, với
nhiều lần tạo sơn biển thoái, sụt chìm biển tiến. Khu vực Vịnh Hạ
Long đã từng là biển sâu vào các kỷ Odovic Silua ( khoảng 500 410
triệu năm trớc ), là biển nông vào các kỷ Cacbon Pecmi ( khoảng 340
250 triệu năm trớc ), biển ven bờ vào cuối kỷ Paleogen - đầu kỷ Neogen
( khoảng 26 20 triệu năm trớc ) và trải qua một số lần biển lấn trong kỷ
Nhân sinh ( khoảng 2 triệu năm qua ).
13
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
Xen kẽ với các thời kỳ biển tồn tại là các thời kỳ lục địa. Vịnh Hạ
Long đã trải qua những thời kỳ cổ địa lý rất đặc biệt. Kỷ Cacbon ( 340
285 triệu năm trớc ) là thời gian nóng ẩm của trái đất, phát triển môi trờng
đầm lầy thực vật thuận lợi cho hình thành các bể than đá khổng lồ ở châu Âu
thì ở Vịnh Hạ Long lại là vùng biển nông, khí hậu khô nóng để hình thành
nên tầng đá vôi dày. Trái lại, vào kỷ Trias ( 240 195 triệu năm trớc ) khi
trái đất nói chung, châu Âu nói riêng có khí hậu khô nòng thì khu vực Vịnh
Hạ Long là những đầm lầy ẩm ớt với những cánh rừng tuế, dơng xỉ khổng lồ
tích tụ nhiều thế hệ . Vịnh Hạ Long ngày nay mới đ ợc hình thành trong 7
8 nghìn năm qua
Do vậy, Vịnh Hạ Long mang nhiều giá trị quý giá cho khoa học địa
chất kỷ Nhân sinh và địa chất biển. Các bậc thềm biển nâng cao, các bề mặt

- Văn hoá Soi Nhụ (cách ngày nay 25000 năm đến 7000 năm) : Chủ yếu
phân bố trong khu vực các đảo đá vôi thuộc Vịnh Hạ Long và Bái Tử
Long, ngoài ra còn phân bố ở các hang động ven bờ thuộc các Vịnh ấy.
Các dấu tích loài hàu lớn tại các hang động thuộc nền văn hoá này cho
phép khẳng định rằng: so với văn hoá Hoà Bình - Bắc Sơn cùng thời, ngời
Soi Nhụ đã có một mô hình văn hoá đa dạng hơn, phong phú hơn, bởi vì
trong phơng thức kiếm sống của c dân ở đây đã có thêm yếu tố biển.
- Văn hoá Cái Bèo (cách ngày nay từ 7000 năm đến 5000 năm)- gạch nối
giữa văn hoá Soi Nhụ và văn hoá Hạ Long: Các di chỉ thuộc nền văn hoá
này phân bố trên bờ các vũng Vịnh kín gió tựa lng vào núi, mà chủ yếu là
núi đá vôi. Phơng thức sống kiếm sống của ngời Cái Bèo, trớc hết là định
hớng khai thác biển sau đó là các phơng thức truyền thống nh săn bắt, hái
lợm trên cạn. Trình độ chế tác công cụ lao động cũng nh đồ gốm còn đơn
giản, thô sơ. Đặc biệt, ngời Cái Bèo đã khai thác biển bằng cả giao lu trao
đổi trên biển.
- Văn hoá Hạ Long (cách ngày nay từ 4.500 - 3500 năm) đợc chia làm hai
giai đoạn sớm và muộn.
Giai đoạn sớm của văn hoá Hạ Long giai đoạn Thoi Giếng là kết
quả trực tiếp của đợt biển tiến Holoxen trung. Trong giai đoạn này, c dân
sống trên bề mặt của đồng bằng cổ pleixtoxen cao khoảng 6m so với mực n-
ớc biển hiện tại. Phơng thức sống của họ là săn bắt, hái lợm. Nghệ thuật chế
tác công cụ lao động cũng nh đồ gốm bắt đầu tinh xảo hơn.
Giai đoạn muộn của văn hoá Hạ Long là kết quả của mực nớc biển
dâng cực đại rồi sau đó rút dần. Trong giai đoạn này, ngời Hạ Long c trú trên
những khu vực bị biển ngăn cách thành các đảo, họ đã hoàn toàn là c dân của
15
Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368
biển, kỹ thuật chế tác công cụ và đồ gốm đã trở thành đặc trng của văn hoá
Hạ Long. Giai đoạn muộn của văn hoá Hạ Long có một vị trí đặc biệt đối với
nền văn minh Việt cổ.