Chuyên đề tốt nghiệp
Mục lục
Lời mở đầu
Phần Một. Những vấn đề chung về hiệu quả cho vay của Ngân hàng
thương mại
1.1 Hoạt động cơ bản của NHTM
1.1.1 Khái niệm và vai trò................................................... 6
1.1.2 Các hoạt động của ngân hàng
1.1.2.1 Huy động tiền gửi.................7
1.1.2.2 Hoạt động tín dụng....................................................................8
...............................................................................................
1.1.2.3 Các hoạt động khác...................................................................9
...............................................................................................
1.2 Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại
1.2.1 Khái niệm và vai trò .........................................................................11
...............................................................................................
1.2.2 Các loại hình cho vay.......................................................................12
...............................................................................................
1.2.3 Qui trình cho vay...............................................................................13
..............................................................................................
1.3. Hiệu quả cho vay của NHTM
1.3.1 Khái niệm..........................................................................................15
.................................................................................................
1.3.2 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cho vay của NHTM
1.3.2.1 Nhóm chỉ tiêu phản ánh qui mô cho vay......................................15
..............................................................................................
1 1
Chuyên đề tốt nghiệp
1.3.2.2 Nhóm chỉ tiêu phản ánh độ an toàn ............................................16
........................................................................................................
1.3.2.3 Nhóm chỉ tiêu phản ánh mức độ sinh lời......................................17
2.2.1 Về dư nợ cho vay...........................................................................39
2.2.2 Về chất lượng khoản vay..............................................................40
2.2.3 Về xử lý nợ đọng ..........................................................................42
2.3 Đánh giá hiệu quả cho vay của NHCTBĐ
2.3.1 Kết quả đạt được....................................................43
2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân
2.3.2.1 Một số hạn chế..........................................................................45
........................................................................................................
2.3.2.2 Nguyên nhân.............................................................................51
...................................................................................
Phần Ba. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay tại NHCTBĐ
3.1 Định hướng phát triển hoạt động cho vay của NHCTBĐ................59
3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay tại NHCTBĐ
3.2.1. Nâng cao chất lượng thẩm định cho vay
3.2.1.1 Nâng cao chất lượng thu thập thông tin......................................61
........................................................................................................
3.2.1.2 Nâng cao chất lượng xử lí thông tin...........................................62
........................................................................................................
3.2.2 Đảm bảo thực hiện tốt qui trình cho vay............................................63
...........................................................................................................................
3 3
Chuyên đề tốt nghiệp
3.2.3 Nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng ...............................................64
...........................................................................................................................
3.2.4 Tăng cường công tác quản lý, giám sát...........................................65
3.3 Một số kiến nghị
3.3.1 Đối với NHCT TW ............................................................................66
............................................................................................................
3.3.2 Đối với Ngân hàng nhà nước ...........................................................72
.........................................................................................
Chuyên đề tốt nghiệp
cứu chuyên đề là: "Nâng cao hiệu quả cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng
Công Thương Ba Đình".
Nhằm tìm hiểu một cách toàn diện và đánh giá một cách chính xác hiệu
quả cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh, các phương pháp nghiên cứu đã
được sử dụng để tiếp cận và giải quyết vấn đề là: phương pháp duy vật biện
chứng, phương pháp logic, phương pháp so sánh và đối chiếu.
Bên cạnh đó, để tiếp cận vấn đề một cách hiệu quả hơn, bố cục của
chuyên đề được chia làm ba phần chính:
Phần Một. Những vấn đề chung về hiệu quả cho vay của Ngân hàng
thương mại
Phần Hai. Thực trạng hiệu qủa cho vay tại Chi nhánh Ngân hàng Công
Thương khu vực Ba Đình
Phần Ba. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay tại NHCTB
6 6
Chuyên đề tốt nghiệp
Phần Một. Những vấn đề chung về hiệu quả cho vay
doanh nghiệp của Ngân hàng thương mại
1.1 Hoạt động cơ bản của NHTM
1.1.1 Khái niệm và vai trò
NHTM là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh
tế. Có nhiều cách để định nghĩa NHTM. Tuy nhiên một cách tổng quát nhất,
NHTM được định nghĩa là một tổ chức kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ.
Theo đó NHTM là tổ chức kinh tế rất đặc thù với hoạt động rất đa dạng,
phong phú và cũng hết sưc phức tạp.
NHTM thực hiện một số chức năng chính sau:
• Trung gian tài chính
Với chức năng này, NHTM chuyển các khoản tiết kiệm, chủ yếu từ các hộ
gửi thanh toán lại là nguồn vốn có tỉ trọng lớn trong cơ cấu vốn của ngân
hàng và thường có số dư lớn.
- Tiền gửi tiết kiệm là những khoản tiền mà khách hàng tạm thời chưa
có nhu cầu sử dụng gửi vào ngân hàng để bảo quản và hưởng lãi. Vì vậy các
khoản tiết kiệm thường đựoc ngân hàng trả lãi cao. Hiện nay nguồn vốn này
8 8
Chuyên đề tốt nghiệp
ngày càng khan hiếm, dẫn đến các ngân hàng thường phải chạy đua trong
việc ra tăng lãi suất để thu hút nguồn tiền nhiều hơn.
1.1.2.2 Hoạt động tín dụng
Hoạt động tín dụng là một trong những hoạt động truyền thống của
NHTM.
Tín dụng đựơc hiểu là quan hệ vay mượn. Do vậy, tín dụng ngân hàng là
quan hệ vay mượn phát sinh giữa người cho vay là ngân hàng và người vay
là khách hàng. Theo đó Ngân hàng thực hiện cấp tín dụng cho các tổ chức và
cá nhân có nhu cầu sử dụng vón trong nền kinh tế ; thông qua đó thực hiện
chức năng trung gian tài chính của ngân hàng.
Hoạt động tín dụng là hoạt động đa dạng và phức tạp, mang lại nhiều lợi
nhuận và cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất cho ngân hàng
Các loại hình tín dụng của ngân hàng
• Chiết khấu thương phiếu:
Thương phiếu là giấy nợ phát sinh từ hoạt động tín dụng thương mại giữa
các tổ chức kinh tế.
Chiết khấu thương phiếu là nghiệp vụ mà ngân hàng sẽ mua lại các
thương phiếu trứơc khi nó đến hạn tại một mức giá theo thoả thuận để đáp
ứng nhu cầu về vốn cho doanh nghiệp.
• Bảo lãnh:
Bảo lãnh của ngân hàng là cam kết của ngân hàng đưới hình thức thư bảo
lãnh thư bảo lãnh về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay chi khách hàng
của ngân hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ như cam kết.
• Cung cấp các tài khoản giao dịch và thực hiện thanh toán
Khi khách hàng gửi tiền vào ngân hàng, ngân hàng không chỉ bảo quản
mà còn thực hiện các lệnh chi trả cho khách hàng.
10 10
Chuyên đề tốt nghiệp
Chức năng thanh toán là một trong những cở sở đầu tiên để hình thành
nên hệ thống ngân hàng. Đây cũng là một chức năng căn bản để phân biệt
hoạt động của ngân hàng với các tổ chức tài chính khác.
• Quản lý ngân quĩ
Các ngân hàng mở tài khoản và giữ tiền của phần lớn các doanh nghiệp
và các nhân. Nhờ đó ngân hàng thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều
khách hàng. Do có kinh nghiệm trong quản lý ngân quĩ và khẳ năng trong
việc thu ngân, nhiều ngân hàng đã cung cấp cho khách hàng dịch vụ quản lý
ngân quỹ, trong đó ngân hàng đồng ý quản lý việc thu và chi cho một công
ty kinh doanh và tiến hành đầu tư phần quan thặng dư tiền mặt tamk thời vào
các chứng khoán sinh lợi và tín dụng ngắn hạn cho đến khi khách hàng cần
tiền mặt để thanh toán.
• Cung cấp dịch vụ uỷ thác và tư vấn
Do hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng có nhiều kinh nghiệm
trong lĩnh vực này nên ngân hàng thực hiện quản lý tài sản và quản lý các
hoạt động tái chính hộ khách hàng.
Các nghiệp vụ uỷ thác như : uỷ thác vay hộ, uỷ thác cho vay hộ, uỷ
thác phát hành, uỷ thác về đầu tư...Tư vấn về đầu tư, quản lý tài chính.v.v...
11 11
Chuyên đề tốt nghiệp
1.2 Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại
1.2.1 Khái niệm và vai trò
Khái niệm: Cho vay trong hoạt động của NHTM là cam kết giữa ngân
hàng và khách hàng, theo đó ngân hàng sẽ cung cấp cho khách hàng một
khoản vốn cùng với các điều kiện đi kèm.
• Thấu chi
Là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người vay đựoc cho
vượt trộ trên số dư tiền gửi thanh toán của mình đến một giới hạn nhất định
và trong khoảng thời gian xác định
• Cho vay trực tiếp từng lần
Là hình thức cho vay mà ngân hàng áp dụng cho những khách hàng
không có nhu cầu vay vốn thường xuyên.
• Cho vay theo hạn mức
Là nghiệp vụ mà ngân hàng thoả thuận cung cấp cho khách hàng một
hạn mức tín dụng trong một khoảng thời gian nhất định. Với hạn mức này
khách hàng sẽ đựoc vay nhiều lần trong thời gian đó với điều kiện nhu cầu
vay vốn là hợp lý và không vựot quá hạn mức.
• Cho vay luân chuyển
Là nghiệp vụ cho vay dựa trên luận chuyển của hàng hoá. Theo đó, ngân
hàng căn cứ vào chu kì luân chuyển của hàng hoá để cho vay à thu nợ
• Cho vay trả góp
Là hình thức mà ngân hàng cho phép khách hàng trả gốc làm nhiều lần
trong thời hạn tín dụng. Hình thức này thường đựoc áp dụng với các
khoản vay trung và dài hạn, cho vay mua tài sản cố định hoặc lâu bền.
13 13
Chuyên đề tốt nghiệp
1.2.3 Qui trình cho vay
Qui trình cho vay là tập hợp các bước, các chuẩn mực mà ngân hàng thiết
lập nhằm hướng dẫn cán bộ tín dụng khi thực hiện cấp một khoản tín dụng.
Việc xây dụng một qui trình cho vay hoàn thiện có ảnh hưỏng rất lớn
đến hoạt động cho vay nói chung và hiệu quả cho vay nói riêng.
Một qui trình cho vay hợp lý và chặt chẽ sẽ giảm thiểu tối đa các rủi ro
tín dụng từ đó nâng cao chất lượng khoản vay và hiệu quả cho vay.
Qui trình cho vay bao gồm các bước:
- Phân tích truớc khi cho vay
1.3.2.1 Nhóm chỉ tiêu phản ánh qui mô cho vay
Đây là nhóm chỉ tiêu phản ánh khả năng đáp ứng nhu cầu về vốn vay của
khách hàng, hay phản ánh hiệu quả cho vay của ngân hàng về mặt số lượng.
• Doanh số cho vay
- Doanh số cho vay là tổng số tiền mà ngân hàng cho vay đối với nền
kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định.
- Doanh số cho vay cho biết qui mô cho vay của ngân hàng đối với từng
khách hàng cụ thể và với cả nền kinh tế trong một khoảng thời gian.
- Doanh số cho vay phụ thuộc vào qui mô, chính sách cho vay của ngân
hàng, chu kì kinh tế, môi trường pháp lý.
• Dư nợ cho vay
- Dư nợ là tổng số tiền mà ngân hàng cho vay với nền kinh tế tại một
thời điểm.
- Tổng dư nợ của một ngân hàng cho biết trạng thái thanh khoản , khả
năng đáp ứng nhu cầu về vốn vay của ngân hàng đó.
- Dư nợ đối với từng khách hàng cụ thể cho biết mối quan hệ của ngân
hàng và khách hàng trên.
- Dư nợ còn là cơ sở để xác định chất lượng của khoản vay.
- Dư nợ cho vay phụ thuộc vào trạng thái thanh khoản của ngân hàng,
chính sách cho vay.v.v..
1.3.2.2 Nhóm chỉ tiêu phản ánh độ an toàn
• Tỉ lệ nợ quá hạn
Tỉ lệ nợ quá hạn = nợ qúa hạn / tổng dư nợ
16 16
Chuyên đề tốt nghiệp
- Tỉ lệ nợ quá hạn cho biết tỉ trọng của các khoản cho vay đã bị quá hạn
trả nợ gốc và lãi trong tổng dư nợ.
- Qua đó,phản ánh chất lượng các khoản vay của ngân hàng
Trong hoạt động ngân hàng, tỉ lệ này càng cao phản ánh chất lượng các
khoản vay càng thấp và độ an toàn của ngân hàng càng thấp.
an toàn trong hoạt động cho vay, ngân hàng chỉ có thể thu đựơc lợi nhuận
trên cơ sở đảm bảo đựơc độ an toàn cho các khoản cho vay của mình. Bất cứ
tổn thất nào mà ngân hàng gặp phải cũng ảnh hưởng đến thu nhập hay lợi
nhuận của ngân hàng.
• Tỉ lệ thu từ lãi cho vay/ Tổng thu của ngân hàng
- Cho biết tỉ trọng thu nhập từ hoạt động cho vay trong tổng nguồn thu
của ngân hàng
- Các nguồn thu của ngân hàng bao gồm: thu từ lãi cho vay, thu từ tiền
gửi tại các TCTD, thu từ dịch vụ,thu từ hoạt động đầu tư, và các khoản thu
khác.
• Tỉ lệ thu nhập lãi từ cho vay/ dư nợ bình quân
- Cho biết một đồng cho vay bình quân thu được bao nhiêu đồng lãi
Chỉ tiêu này phản ánh khả năng kiểm soát chi phí trong cho vay của
ngân hàng và mức độ sinh lời từ cho vay.
Thu nhập từ lãi là phần chênh lệch giữu thu từ lãi trừ chi phí trả lãi huy
động
Tỉ lệ này càng cao phản ánh mức sinh lời từ hoạt động cho vay càng cao,
do kiểm soát tốt chi phí và tăng cường lợi nhuận
• Chênh lệch lãi suất bình quân
18 18
Chuyên đề tốt nghiệp
Là chỉ tiên phản ánh chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất
huy động bình quân.
Chênh lệch lãi suất bình quân = lãi suất cho vay bình quân - lãi suất huy
động bình quân.
Hiện nay trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường vốn,
dẫn đến các cuộc chạy đua tăng lãi suất huy động. Do vậy, khoảng cách
chênh lệch này ngày càng bị thu hẹp.
1.3.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cho vay của NHTM
1.3.3.1 Các nhân tố về phía ngân hàng
- Nội dung cơ bản của chính sách tín dụng
Bao gồm toàn bộ các vấn đề có liên quan dến ấp tín dụng nói chung đều
được xem xét và đưa ra trong chính sách tín dụng như: qui mô, lãi suất, kì
hạn, đảm bảo, phạm vi,các khoản ítn dụng có vấn đề và các nội1 dung khác..
Chính sách khách hàng: cho phép ngân hàng xác định một danh
mục cho vay hợp lý đối với từng loại khách hàng trong từng thời kì cụ thể;
Bao gồm các nội dung về đối tượng khách hàng, các yêu cầu về pháp lý.
Qua đó ngân hàng sẽ xác định đựoc đối tượng khách hàng trọng yếu, thiết
lập các chính sách ưu đãi cũng như hạn chế cho tưng đối tượng khách hàng.
Chính sách qui mô và giới hạn tín dụng: Do cho vay là một hoạt
động chứa đựng nhiểu rủi ro nên hoạt dộng này của chịu sự giám sát nghiêm
ngặt từ phía NHTW. Để đáp ứng các tiêu chuẩn về pháp lý, ngân hàng thiết
lập chính sách qui mô và giưói hạn cho các đối tượng khách hàng káhc nhau
nhằm hạn chề rủi ro tổn thể; và tư đó làm cơ sở tham chiếu cho các quyết
định về qui mô và giới hạn cho vay.
20 20
Chuyên đề tốt nghiệp
Chính sách lãi suất và phí suất tín dụng: Hoạt động tín dụng của ngân
hàng rất đa dạng và phong phú, do đó giá cả của các khoản cho vay cũng
khác nhau.
Ngân hàng thiết lập chính sách lãi suất và phí suất tín dụng trong đó xác
định các nhân tố cấu thành lãi suất và các khung lãi suất và phí suất cho
từng đối tượng khách hàng ,thích hợp cho từng thời kì nhằm đảm bảo an
toàn và sinh lợi cho ngân hàng.
Chính sách đảm bảo: Là các qui định về các trường hợp tài trợ cần đảm
bảo bằng tái sản, các loại đảm bảo cho mỗi loại hình tín dụng, danh mục các
đảm bảo đựơc ngân hàng chấp nhận, tỉ lệ phân trăm cho vay trên đảm bảo,
đánh giá và quản lý đảm bảo.
Chính sách đói với các tài sản có vấn đề: bao gồm các qui định về cách
thức xác định nợ xấu(các yếu tố cấu thành nợ xấu) và các tài sản đáng ngờ
- Trình độ nghiệp vụ cuả cán bộ tín dụng là một trong điều kiện cần đảm
bảo cho hiệu quả của cho vay. Trình độ nghiệp vụ bao gồm kiến thức chuyên
môn và kinh nghiệm thực tiễn. Qua đó, ảnh hưởng đến khả năng thẩm định
tín dụng và ra quyết định cho vay.
- Đao đức nghề nghiệp của cán bộ tín dụng là điều kiện kiên quyết để đảm
bảo hoạt động cho vay đạt hiệu quả cao.
• Bốn là, chất lượng hệ thống thông tin
Thông tin là đầu vào cho mọi hoạt động. Đối với hoạt động tín dụng thì
thông tin mang ý nghĩa sống còn . Do vậy chất lượng thông tin có vai trò
quan trọng trong việc xác định tính chính xác của các phân tích và làm cơ sở
cho việc ra quyết định.
Chất lượng thông tin đước đánh giá qua khả năng thu thập thông tin, độ
chính xác của nguồn tin .
22 22
Chuyên đề tốt nghiệp
• Năm là, Công tác tổ chức và quản lý
Tổ chức và quản lý là khâu quan trọng trong mọi hoạt động nói chung.
Với hoạt động tín dụng của ngân hàng, tổ chức và quản lý có vai trò quyết
định đến tính chuyên nghiệp và hiệu quả của hoạt động tín dụng.
Công tác tổ chức và quản lý nếu được phối hợp thực hiện chặt chẽ sẽ góp
phần làm giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả.
1.3.3.2 Các nhân tố về phía khách hàng
Khách hàng chính là đối tác hay là con nợ của ngân hàng trong hoạt động
cho vay.Do vậy khách hàng có ảnh hưởng lơn đến hiệu quả hoạt động cho
vay của ngân hàng.
Ảnh hưởng của khách hàng có thể xét trên hai khía cạnh là khả năng và ý
chí trả nợ cuả khách hàng.
- Khả năng trả nợ bao gồm: Tiềm lực tài chính, thực trạng và kết quả hoạt
động kinh doanh của khách hàng
ra định hướng chiến lược kinh doanh phù hợp trong từng thời kỳ.
24 24
Chuyên đề tốt nghiệp
Phần Hai. Thực trạng hiệu qủa cho vay tại Chi nhánh Ngân
hàng Công Thương khu vực Ba Đình
2.1 Khái quát về NHCT Ba Đình
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển
Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực Ba Đình được thành lập
từ năm 1959, lúc đó Chi Nhánh có tên gọi là Chi điểm Ngân hàng Ba
Đình trực thuộc Ngân hàng Hà Nội, với nhiệm vụ vừa xây dựng cơ sở vật
chất, củng cố tổ chức và hoạt động Ngân hàng ( dưới hình thức cung ứng,
cấp phát theo chỉ tiêu kế hoạch được giao). Ngân hàng đặt trụ sở tại phố
Đội Cấn - Hà Nội (nay là 142 phố Đội Cấn). Khi mới thành lập số lượng
cán bộ Ngân Hàng Công thương khu vực Ba Đình mới chỉ có khoảng 10
người. Hoạt động của Chi nhánh khi thành lập mang tính bao cấp, phục vụ
không lấy lợi nhuận làm mục tiêu và hoạt động theo mô hình quản lý một
cấp. Mô hình này được duy trì cho đến tháng 07 năm 1988 thì kết thúc.
Ngày 01/07/1988 thực hiện Nghị định 53 của Hội đồng Bổ trưởng
( nay là Chính phủ) ngành ngân hàng chuyển hoạt động từ cơ chế quản lý
hành chính kế hoạch theo mô hình quả lý 2 cấp (Ngân hàng Nhà nước -
ngân hàng thương mại), đồng thời, xác định mục tiêu cuả hoạt động kinh
doan là lợi nhuận, và thành lập bốn NHTM quốc doanh với các chưc năng
chuyên môn(NHCT - NHNT - NHĐT & PT - NHNN&PTNN). Trong bối
cảnh đó, Ngân hàng Công Thương Ba Đình cũng đã được chuyển đổi
thành một chi nhánh NHTM quốc doanh với tên gọi chi nhánh Ngân hàng
Công thương quận Ba Đình trực thuộc ngân hàng Công thương Hà Nội.
25 25
Copyright: Tài liệu đại học ©