I. PHẦN MỞ ĐẦU
1- Bối cảnh của đề tài:
Từ lâu, Âm nhạc là một “món ăn tinh thần” không thể thiếu của con người.
Nó ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều người đối với việc học môn Âm nhạc
ở trường phổ thông và kích thích sự ham muốn tìm tòi học hỏi của học sinh ở mọi
lứa tuổi.
“Phương châm giáo dục phát huy tính tích cực chủ động, tư duy sáng tạo
của người học; bồi dưỡng cho người học tính tự học, khả năng thực hành, lòng
say mê học tập và ý chí vươn lên”- Luật giáo dục năm 2005 (điều 5) đã quy định.
Với mục tiêu giáo dục phổ thông là: “giúp học sinh phát triển toàn diện về
đạo đức, trí tuệ, tính thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân,
tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ
nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục
học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.
Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số
16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/05/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo Dục và Đào Tạo
cũng đã nêu: “Phải phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh; phù
hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh; điều kiện của từng lớp
học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ
năng vận dụng kiên thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”.
Muốn cho học sinh, nhất là học sinh THCS có những tính tích cực, tự giác,
chủ động, tư duy sáng tạo có năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê
học tập và ý chí vươn lên thì đòi hỏi người giáo viên phải có một phương pháp
dạy học đạt hiệu quả cao trong từng bài và từng tiết dạy đối với các môn học nói
chung và môn Âm nhạc nói riêng.
Bản thân là giáo viên giảng dạy môn Âm nhạc lớp 6 đã nhiều năm liền và
khi dạy các nội dung như tập đọc nhạc, nhạc lí , âm nhạc thường thức thì vẫn còn
nhiều học sinh còn thấy mới mẻ và tiếp thu chưa nhạy bén. Vì vậy Tôi muốn đưa
ra một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân giúp cho học sinh có thể học tốt môn Âm
nhạc .

nhiều mức độ, có thể phát triển từ những ý tưởng đã có, có thể là thay đổi hệ
thống nguyên tắc.
Yêu cầu “ Coi trọng đúng mức” giáo dục thẩm mĩ, giáo dục âm nhạc là mặt
giáo dục đến nay vẫn còn yếu và thiếu, đòi hỏi chúng ta hơn lúc nào hết, lúc này
phải đặt mạnh vấn đề không chỉ là triển khai rộng khắp mà là tổ chức học tập môn
âm nhạc một cách có kết quả ở trường phổ thông, nhất là ở trường THCS làm cho
âm nhạc đích thực đi vào các em, làm cho các em yêu thích, và hơn nữa, còn tham
gia tích cực vào việc sáng tạo nên những cái hay, cái đẹp trong âm nhạc, bằng âm
nhạc và qua âm nhạc.
Hiện nay, bên cạnh những tiến bộ ở ngoài xã hội và trong nhà trường, cũng
còn kèm theo những cái lạc hậu, chưa hay, chưa đẹp. Chúng đan xen, tồn tại, đấu
tranh va chạm hàng ngày. Có lúc cái lạc hậu, chưa hay, chưa đẹp còn có nhiều lấn
lướt. Riêng mặt thẩm mĩ, cũng có không ít những biểu hiện về thị hiếu thấp kém,
lố lăng, thiếu văn hoá, phản thẩm mĩ, không hay, không đẹp. Điều đó, nếu không
2
quan tâm, có nguy cơ dẫn đến một hiện tượng tâm lí là sự thờ ơ, tê liệt những tình
cảm thẩm mĩ, đạo đức, quen và không còn có khả năng phản ứng nhạy bén trước
cái hay, cái dở, và dần dần không còn thấy chính cái đó là cái không hay, là cái dở
nữa.
Chính bệnh “tê liệt” tình cảm thẩm mĩ – đạo đức này (trong đó có sự tê liệt
tình cảm say mê, ham thích những cái hay, cái đẹp âm nhạc) là bệnh cần trước
tiên được chữa trong việc giáo dục đào tạo con người.
Học sinh khối lớp 6 ở trường THCS đang trong thời kì phát triển nhanh về
thể chất, tâm sinh lí, giai đoạn này các em có nhiều ước mơ, suy nghĩ về cuộc
sống. Trong quá trình học âm nhạc, đây là giai đoạn rất thích hợp để phát huy tính
sáng tạo của học sinh.
Mục đích giáo dục âm nhạc, bao gồm những mục tiêu yêu cầu giáo dục cụ
thể, là sự phản ảnh kết quả mong muốn sau một quá trình giáo dục - dạy học. Kết
quả ấy cũng chính là mô hình hay kiểu nhân cách cần hình thành, kiểu tập thể cần
xây dựng ở học sinh, thông qua môn học âm nhạc. Có ba mức độ từ thấp lên cao

- Phát hiện những học sinh có năng khiếu về âm nhạc, động viên và giúp
các em phát triển năng khiếu của mình.
- Giúp học sinh hát đúng, tập hát diễn cảm và bước đầu tập luyện một số kĩ
năng đọc nhạc, giúp các em hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một
vài sinh hoạt âm nhạc trong đời sống xã hội, cung cấp cho các em thêm một số
kiến thức mang tính văn hoá âm nhạc.
- Với tư cách là người giáo viên dạy môn âm nhạc ở trường THCS, bản
thân cố gắng vận dụng các phương pháp tối ưu nhất đi từ trực quan sinh động đến
tư duy trừu tượng. Bên cạnh đó, bản thân luôn bám sát nội dung chương trình,
sách giáo khoa ở bộ môn âm nhạc lớp 6. Chương trình sách giáo khoa về cơ bản là
phù hợp với đối tượng học sinh ở từng khối lớp. Nếu giáo viên là người hiểu rõ
mục tiêu môn học, biết cách tổ chức tiết dạy và có phương pháp phù hợp với từng
tiết dạy thì nội dung bài học sẽ trở nên nhẹ nhàng hấp dẫn. Ngược lại, nếu giáo
viên chưa nắm được mục tiêu môn học, coi môn học hoàn toàn là môn năng khiếu
thì sẽ dẫn đến tình trạng dạy môn học này như dạy trong các trường năng khiếu
(chuyên nghiệp), yêu cầu quá cao về các kĩ năng thực hành, biến nội dung các bài
học trở nên quá phức tạp và điều tất yếu là dẫn đến quá tải.
Để khắc phục tình trạng trên, khi thực hiện chương trình về bộ môn Âm
nhạc, trước hết giáo viên cần nắm vững mục tiêu của môn học, đó là giáo dục
thẩm mĩ, để giúp học sinh hiểu biết cái đẹp, cảm nhận cái đẹp và sáng tạo cái đẹp
nói chung, chứ không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức và kĩ năng về âm
nhạc. Điều mà giáo viên đặc biệt lưu tâm, đặc biệt chú ý đó là giáo dục cho học
sinh những tri thức cần thiết về cái hay, cái đẹp, giáo dục thị khiếu thẩm mĩ lành
mạnh, rèn luyện cho học sinh có hiểu biết và thể hiện tính thẩm mĩ trong cuộc
sống thông qua việc học môn âm nhạc. Như Các-Mác đã nói : “Con người phải
biết xây dựng cuộc sống theo qui luật của cái đẹp”
4
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận của đề tài:
- Căn cứ vào nhiệm vụ, yêu cầu của bộ môn.

hát với đàn hoặc đĩa tương đối tốt.
b. Khó khăn:
Đối với HS trường THPT Vân Khánh nói riêng và học sinh trên địa bàn
huyện An Minh nói chung đa phần các em là con em nông thôn, điều kiện chưa
được đầy đủ, việc học thêm các môn văn hoá khác đôi khi còn chưa đủ điều kiện thì
làm gì nói đến chuyện học thêm các môn khác như âm nhạc – mỹ thuật… HS ít
được quan tâm, vì thế hiểu biết về âm nhạc đang còn hạn chế, chưa sâu rộng, không
kích thích các em học tập. do chưa có giáo viên chuyên về bộ môn Hát nhạc ở bậc
Tiểu học nên việc làm quen với Âm nhạc là chưa hề có, chỉ lên đến cấp THCS mới
bắt đầu tiếp xúc dẫn đến việc dạy và học gặp không ít khó khăn. Đa phần HS bị chi
phối, ảnh hưởng về các môn chính, lo cho thi, lo đánh giá, phần nào sao nhãng việc
học môn âm nhạc. Một nguyên nhân khách quan khác cũng không kém phần quan
trọng liên quan đến hiệu quả và chất lượng bộ môn đó là thời gian dành cho bộ môn
quá ít (1tiết/ tuần).
Mặt khác, đa số các bậc Phụ huynh học sinh chỉ quan tâm đến các môn học
chính như Văn, Toán, mà chưa quan tâm đến bộ môn Âm nhạc bởi họ cứ nghĩ
rằng đây chỉ là môn học phụ.
2.2. Mục đích yêu cầu.
* Học sinh:
- Hát đúng, chính xác giai điệu các bài hát
- Hát đúng tính chất bài ca.
- Biết hát có vận động phụ hoạ.
- Biết thể hiện bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau.
- Biết biểu diễn trên sân khấu.
6
- Sáng tác lời ca mới hiệu quả dựa trên giai điệu một số bài hát.
* Giáo viên:
- Sử dụng đàn, hát nhuần nhuyễn thành thạo.
- Sáng tạo nhiều động tác vận động minh hoạ, nhiều hình thức biểu diễn bài
hát khác nhau.

nói lên những cảm nhận của mình về môn học, về bài hát. HS có thể không ủng hộ
ý kiến của GV, của bạn bè, có thể trình bày những ý kiến, tư tưởng của mình. Đó
là cơ sở để có kĩ năng sáng tạo lớn hơn. GV cần tạo điều kiện để HS tự nhận xét,
tự đánh giá, tự cảm nhận để có thể điều chỉnh cách học theo hướng tích cực.
*Ví dụ:
Cách 1:
- Sau khi cho HS nghe hát mẫu và đọc lời ca, GV đặt câu hỏi:
Em hãy nêu cảm nhận của mình về bài hát Tiếng chuông và ngọn cờ?
HS sẽ trả lời qua phần gợi mở của GV. VD: Nội dung bài hát nói lên điều
gì? Giai điệu bài hát như thế nào? Qua bài hát này bản thân em học tập được gì?
Em sẽ phải làm gì để xứng với những điều mà nội dung bài hát muốn chuyển tải
tới…?
Có thể HS trả lời chưa được trôi chảy hoặc ý tứ chưa được sâu sắc song qua
nhận xét và khắc hoạ của giáo viên thì học sinh từ chỗ hiểu nội dung bài hát còn
mơ hồ sẽ hiểu sâu sắc hơn và đặc biệt là sẽ có trách nhiệm hơn trong việc học tập
cũng như rèn luyện
Cách 2:
- Học xong bài hát, GV chia lớp thành 2,3 nhóm. Lần lượt từng nhóm viết
lời giới thiệu cho bài hát. GV nhận xét, chấm điểm.
+ Lời giới thiệu nhóm 1:
Trẻ em trên trái đất đều mơ ước được học hành, được sống trong tình yêu
thương của cha mẹ, thầy cô và bạn bè - một cuộc sống yên vui, hòa bình, hữu nghị
đoàn kết và đầy tình thân ái giữa các dân tộc trên toàn thề giới. Chúng em mong
sao trên trái đất sẽ không còn chiến tranh, không còn tiếng đạn bom đau thương,
chia lìa. Hành tinh của chúng em sẽ tràn ngập màu xanh của hoà bình và hạnh
phúc.
Hôm nay chúng em xin được gửi đến thầy giáo và các bạn ca khúc Tiếng
chuông và ngọn cờ (Nhạc và lời: Phạm Tuyên) đó là tất cả những gì mà tuổi thơ
trên toàn thế giới của chúng em hằng mong ước!
8

cùng hát. Bài hát gồm mấy đoạn, tính chất như thế nào? (GV có thể gợi ý trước).
Ngoài ra, HS có thể chọn để sử dụng các cách hát như lĩnh xướng, hoà giọng, đối
đáp…làm thế nào để phù hợp với nội dung cũng như cấu trúc bài hát. Như vậy
9
hình thức trình bày bài hát của mỗi nhóm sẽ rất đa dạng, phong phú, giàu tính sáng
tạo.
- HS tự chọn động tác phụ hoạ cho bài hát: HS có thể nghĩ ra động tác phù
hợp với nội dung bài hát và tập trình bày cho đều, đẹp (hát kết hợp vận động hoặc
múa, hát kết hợp một vài động tác diễn xuất).
- Tuy nhiên để sự sáng tạo đạt hiệu quả cao, GV cần tạo điều kiện về thời
gian cho HS chuẩn bị. Thông thường GV thông báo trước một tuần để HS chọn
nhóm và tập cách trình bày, biểu diễn bài hát. (Không thể vừa luyện tập vùa thể
hiện trong 1 tiết học)
d- Chơi trò chơi.
- Sau khi học sinh hát đúng giai điệu của bài hát GV hướng dẫn học sinh chơi
trò chơi: Giáo viên làm kí hiệu tay theo các chữ cái A, U, I. Khi GV đưa tay theo kí
hiệu, học sinh hát giai điệu chỉ với các chữ cái theo đúng kí hiệu GV hướng dẫn trước
lớp.
*Ví dụ 1:
Bài hát: Vui bước trên đường xa
Câu 1, GV đưa tay kí hiệu chữ A, HS hát "A" theo giai điệu của câu 1. “À
à, à à a à á a”
Câu 2, Gv đưa tay kí hiệu chữ U, HS hát "U" theo giai điệu của câu 2.
“U ú u u ù ụ ù u u ù u”
GV tiếp tục thay đổi các kí hiệu khác cho đến hết bài hát.
Trò chơi này giúp các em thay đổi không khí học tập, đồng thời để kiểm tra
việc ghi nhớ giai điệu của HS .
- Trò chơi "Ai nhanh tai hơn”
Ví dụ sau khi học xong bài hát giáo viên sử dụng đàn đánh giai điệu một
tiết nhạc bất kì cho học sinh nghe và hát lời ca câu nhạc đó. Trò chơi này giúp HS

trong bài để tạo những âm tựa để học sinh dễ dàng khi đọc nhạc:
+ Thang 5 âm Đô Trưởng : Đô – Rê – Mi – Son – La – ( Đố ).
+ Thang 7 âm Đô Trưởng : Đô– Rê– Mi – Pha – Son– La – Si – (Đố).
+ Thang 5 âm La Thứ : La – Đô – Rê – Mi – Son – (Lá ).
+ Thang 7 âm La Thứ : La –Si –Đô – Rê –Mi – Pha –Son –(Lá).
- Giáo viên đàn giai điệu bài TĐN sắp đọc cho học sinh nghe tư 2-3 lần.
Phân chia bài TĐN thành những câu nhạc hoặc những tiết nhạc nhỏ và đàn giai
điệu từ 3-4 lần. Sau đó cho học sinh đọc theo đàn và ghép lại từng câu theo lối
móc xích cho đến khi hết bài.
- Sau khi học sinh đoc đúng giai điệu cả bài, tổ chức cho học sinh đọc nhạc
kết hợp với đánh nhịp và ghép lời ca có trong bài để hát.
- Tổ chức cho học sinh đọc nhạc thi với nhau giữa các tổ, nhóm hoặc cá
nhân. Từ đó giáo viên nhận xét và giúp học sinh sửa chữa những chỗ chưa thể
hiện được (nếu có ).
11
- Tổ chức trò chơi qua bài TĐN như :Bài TĐN có 4 câu nhạc thì ta đặt mỗi
câu bằng một nguyên âm và yêu cầu học sinh ngân nguyên âm đó theo giai điệu:
Câu 1: nguyên âm ( a ); Câu 2: nguyên âm ( i ); Câu 3: nguyên âm ( u ); Câu 4:
nguyên âm ( o ) chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm đọc ngân một câu ứng với
một nguyên âm. Giáo viên nhận xét việc đọc ngân theo nguyên âm giữa các
nhóm, nhằm kích thích sự hứng thú học tập của học sinh, hoặc giáo viên có thể tổ
chức trò chơi luyện tai nghe: Giáo viên đàn giai điệu một câu nhạc bất kì trong bài
, yêu cầu học sinh đoán ra và đọc lại câu nhạc đó. Có thể gõ tiết tấu cho học sinh
nhận ra tiết tấu đó giống tiết tấu câu nhạc nào trong bài TĐN vừa học.

3.4 Phương pháp dạy âm nhạc thường thức (ÂNTT ):
- Để tiết học thêm sinh động giáo viên cần chuẩn bị trước ở nhà về tranh
ảnh, vật dụng minh hoạ, đàn, một số bài hát nổi tiếng của các nhạc sĩ có nhiều
đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam hiên đại, hoặc các tác phẩm âm nhạc lớn của
các danh nhân âm nhạc thế giới Tìm đọc các loại sách nói về lich sử âm nhạc

Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp nói
trên, bản thân tôi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho học
sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh.
- Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ môn, có phương pháp dạy học linh
hoạt sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân môn theo hướng
tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh
động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
- Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện
dạy học như một yếu tố gây xúc cảm
- Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết học,
tạo cho các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ môn đó là học vui - vui
học, tránh gò ép đối với học sinh.
- Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp trong trường bằng hình thức tổ
chức hội thi văn nghệ ngoại khóa.
Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu quả đòi hỏi mỗi giáo viên phải
không ngừng nâng cao kiến thức, tạo cho mình một trình độ chuyên môn vững
vàng, thường xuyên học hỏi rút kinh nghiệm ở các đồng nghiệp!
14
2. Kết quả nghiên cứu
Với sự áp dụng các biện pháp nói trên, trong những năm qua tôi được phân
công giảng dạy bộ môn âm nhạc lớp 6. Tôi nhận thấy đa số học sinh đều rất hứng
thú học tập, các lớp qua kiểm tra đều đạt kết quả cao.
96.2% học sinh đạt điểm trung bình trở lên, trong đó tỷ lệ khá giỏi chiếm
hơn 48.4%, có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về bộ môn.
Kết quả cụ thể đã đạt được học kì I năm học 2011 – 2012:
Lơp Sô HS Số Khá-Giỏi Số Trung bình Số Yếu- kém
6A

Do đó để tạo điều kiện cho việc dạy - học của thầy trò thuận lợi, bản thân
tôi là người đứng lớp dạy bộ môn âm nhạc cần kiến nghị một số vấn đề sau:
a, Về phía nhà trường:
- Thường xuyên quan tâm, giúp đỡ giáo viên và học sinh.
- Trang bị, bổ sung thêm một số trang thiết bị và tài liệu tham khảo để phục
vụ cho việc giảng dạy bộ môn.
- Đầu tư xây dựng phòng học chức năng để HS có không gian hoạt động
nghệ thuật.,
b, Về phía Phòng GD&ĐT:
- Tổ chức nhiều đợt tập huấn, chuyên đề về bộ môn để GV âm nhạc có điều
kiện giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy!
Vân Khánh, ngày 14 tháng 02 năm 2012
Ngươi viết

Hồ Thị Minh
16
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Sách giáo khoa, sách giáo viên âm nhạc 6 – NXB GIÁO DỤC,
2- Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng môn Âm nhạc – Bộ giáo dục,
3- Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc trường THCS -
NXB GIÁO DỤC.
17
MỤC LỤC
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU Trang 1
1- Bối cảnh của đề tài Trang 1
2- Lí do chọn đề tài Trang 1
3- phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu đề tài Trang 3
4- Mục đích của đề tài Trang 4
PHẦN II: NỘI DUNG Trang 5
1- Cơ sở lí luận của đề tài Trang 5