TÊN ĐỀ TÀI : “Biện pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Lịch sử
ở Trường Trung học cơ sở Bàu Năng”.
Giáo viên: Trần Thị Thanh Bình
Trường: Trung học cơ sở Bàu Năng
I. Lý do chọn đề tài:
- Vai trò của môi trường đối với đời sống của con người hiện nay.
- Hưởng ứng phong trào thi đua của Sở Giáo dục và Đào tạo về việc “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
- Trang bị cho học sinh một số kiến thức cơ bản về môi trường.
II. Đối tượng -Phương pháp nghiên cứu:
* Đối tượng :
Nghiên cứu về tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong tiết dạy Lịch sử cho học
sinh lớp 9 Trường Trung học cơ sở Bàu Năng.
* Phương pháp :
- Tham khảo tài liệu.
- Dự giờ, trao đổi kinh nghiệm với giáo viên và học sinh.
- Kiểm tra quá trình thực hiện: đối chiếu kết quả, so sánh.
III. Đề tài đưa ra giải pháp mới :
Vận dụng các phương pháp dạy học linh hoạt sáng tạo trong tích hợp giáo dục bảo
vệ môi trường trong môn Lịch sử thông qua một số bài dạy trên lớp.
IV. Hiệu quả áp dụng :
* Giáo viên :
- Có phương pháp dạy học một cách linh động sáng tạo trong việc lồng ghép giáo
dục bảo vệ môi trường gây hứng thú, hấp dẫn đối với học sinh.
- Biện pháp làm cho học sinh tích cực hơn trong giờ học, và biết vận dụng vào thực
tế bảo vệ môi trường sống xung quanh.
* Học sinh :
- Hiểu biết và quan tâm hơn những vấn đề về môi trường hiện nay.
- Tích cực trong giờ học và có ý thức hơn trong bảo vệ môi trường.
V. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài chỉ giới hạn theo chương trình sách giáo khoa bậc trung học cơ sở.

“Xây dựng trường, lớp xanh - sạch - đẹp” nhằm đảm bảo các yêu cầu: Trường
sạch sẽ, có cây xanh thoáng mát và ngày càng đẹp hơn. Tổ chức để học sinh
THCS và học sinh THPT trồng cây vào dịp đầu xuân và chăm sóc cây thường
xuyên. Học sinh tích cực tham gia giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, không ảnh hưởng xấu
đến lớp học và cảnh quan môi trường.
-Vì vậy "Biện pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Lịch sử ở
Trường Trung học cơ sở Bàu Năng" nhằm trang bị cho học sinh kiến thức, kĩ năng
về bảo vệ môi trường bằng hình thức phù hợp để xây dựng mô hình nhà trường
“xanh – sạch – đẹp”.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Các biện pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.
Lớp nghiên cứu: 9A5.
Lớp đối chứng: 9A4.
4. Phương pháp nghiên cứu

:
a. Tham khảo tài liệu

:
Đọc các tài liệu có liên quan, giúp tôi có cơ sở lý luận để phân tích các tài
liệu, các dữ kiện có liên quan đến việc giúp học sinh tích hợp trong giáo dục bảo
vệ môi trường.
b. Điều tra

:
- Dự giờ: Cùng tổ bộ môn dự giờ, rút kinh nghiệm trong hướng dẫn học sinh
bảo vệ môi trường một cách có ý thức và đạt hiệu quả cao. Để từ đó rút kinh
nghiệm cho bản thân.
2
- Thực nghiệm: Thông qua quá trình giảng dạy và kiểm tra đánh giá kết quả

1.1 Các văn bản chỉ đạo của cấp trên

:
- Luật bảo vệ môi trường năm 2005 được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khóa XI kì họp thứ 8 thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2005, được
Chủ tịch nước kí Lệnh số 29/2005/LCTN và có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm
2006 thay thế Luật Bảo vệ môi trường năm 1993.
- Nghị quyết 41/NQ/TƯ ngày 15 tháng 11 năm 2004 của Bộ Chính trị về tăng
cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước.
- Ngày 17 tháng 10 năm 2001, Thủ tướng Chính phủ kí Quyết định 1363/QĐ-TTg về việc
phê duyệt đề án “Đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân”.
- Ngày 2 tháng 12 năm 2003, Thủ tướng chính phủ ra quyết định 256/2003/QĐ-
TTg phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường Quốc gia đến năm 2010 và định
hướng đến năm 2020, xác định BVMT là bộ phận cấu thành không thể tách rời của
chiến lược kinh tế- xã hội, là cơ sở quan trọng đảm bảo phát triển bền vững đất
nước.
- Ngày 31 tháng 01 năm 2005, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra Chỉ thị
về việc tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường.
- Công văn số 889/KH-PGD&ĐT-THCS, ngày 22 tháng 9 năm 2009 về kế hoạch
thực hiện nhiệm vụ năm học 2009-2010 bậc trung học cơ sở, mục 1.8 chỉ đạo về
việc tích hợp bảo vệ môi trường và giáo dục tiết kiệm năng lượng điện.
1.2. Các quan niệm khác về giáo dục:
a. Đặc trưng của môn Lịch sử

:
- Nội dung học tập môn Lịch sử chứa đựng cả một kho tàng kiến thức đời
sống, môi trường, quan hệ giữa người với người, giáo dục đạo đức học sinh, dễ
dàng kích thích tính tò mò, ham hiểu biết của học sinh. Qua đó tạo điều kiện thuận
lợi cho việc hình thành động cơ, nhu cầu nhận thức, ý thức bảo vệ môi trường

thông tin trong cuộc sống về bảo vệ môi trường xung quanh như thế nào cho hợp lý.
+ Lười nghiên cứu các thông tin trong các bài tập của bài học nên chưa thật sự mang
lại hiệu quả cao trong việc bảo vệ môi trường sống thông qua các hoạt động ngoài giờ.
* Giáo viên:
+ Lồng ghép chưa triệt để, nội dung lồng ghép chưa sâu, chưa gây hấp dẫn đối với học
sinh.
+ Cách chọn nội dung bài để tích hợp và vận dụng phương pháp kích thích tư duy học
sinh có ý thức bảo vệ môi trường chưa hiệu quả cao.
2.2. Sự cần thiết phải giáo dục bảo vệ môi trường trong trường học:
- Sự phát triển nhanh chóng về kinh tế - xã hội trong những năm qua đã làm đổi mới
xã hội Việt Nam. Chỉ số tăng trưởng kinh tế không ngừng nâng cao. Tuy nhiên, sự phát
triển đó chưa cân bằng với việc bảo vệ môi trường. Vì vậy, môi trường Việt Nam đã
xuống cấp, nhiều nơi môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng. Đảng và Nhà nước ta đã đề ra
nhiều chủ trương, biện pháp nhằm giải quyết các vấn đề về môi trường. Hoạt động bảo vệ
môi trường được các cấp, các ngành và đông đảo các tầng lớp nhân dân quan tâm và bước
đầu thu được một số kết quả khích lệ. Tuy vậy, việc bảo vệ môi trường ở nước ta vẫn
chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới. Nhìn chung,
môi trường nước ta vẫn tiếp tục bị xuống cấp nhanh, có lúc, có nơi đã đến mức báo động.
Những hiểm họa suy thoái môi trường đang ngày càng đe doạ cuộc sống của con người.
Chính vì vậy, bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại và của mỗi quốc gia.
- Các nhà khoa học và quản lý đã xác định một trong những nguyên nhân cơ bản
gây suy thoái môi trường là do sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức của con người.
- Nước ta có khoảng 23 triệu học sinh, sinh viên các cấp và gần một triệu giáo viên,
cán bộ quản lí và cán bộ giảng dạy. Đây là một lực lượng khá hùng hậu. Việc trang bị các
kiến thức về môi trường, kĩ năng bảo vệ môi trường cho số đối tượng này là cách nhanh
nhất làm cho gần một phần ba dân số hiểu biết về môi trường. Đây cũng chính là lực
lượng xung kích, hùng hậu nhất trong công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường cho gia
đình và cộng đồng dân cư của khắp các địa phương cả nước.
- Trong những năm học phổ thông, học sinh không những được tiếp xúc với thầy
cô giáo, bạn bè mà còn được tiếp xúc với khung cảnh trường lớp, bãi cỏ, vườn cây, Việc

- Bài 1:Liên Xô và các nước Đông Âu từ 1945 đến giữa những năm 1970.
- Bài 3: Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc
- Bài 5: Các nước Đông Nam Á.
- Bài 6: Các nước châu Phi.
- Bài 7: Các nước Mĩ la tinh.
- Bài 8: Nước Mĩ.
- Bài 9: Nhật Bản.
- Bài 10: Các nước Tây Âu.
- Bài 11: Trật tự thế giới mới sau chiến tranh.
- Bài 12: Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của CMKH-KT.
- Bài 14: Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Bài 16: Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc (1919-1925).
- Bài 17: Cách mạng Việt Nam trước khi Đảng Cộng sản ra đời.
- Bài 19: Phong trào cách mạng trong những năm 1930-1935.
- Bài 20: Cuộc vận động dân chủ 1936-1939.
- Bài 21: Việt Nam trong những năm 1931-1945.
- Bài 22: Cao trào cách mạng tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945,
b. Phương pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Lịch sử

:
Phương pháp và hình thức dạy học tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường
trong môn lịch sử rất phong phú, đa dạng, mỗi phương pháp đều có mặt tích cực
và hạn chế riêng. Vì vậy, giáo viên cần lựa chọn và sử dụng kết hợp các phương
pháp cho phù hợp với nội dung, tính chất từng bài, trình độ nhận thức của học
6
sinh, năng lực sở trường của giáo viên và điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của lớp, của
trường.
Trong khi tiến hành đồng bộ, kết hợp các phương pháp dạy học, có một
phương pháp là chủ đạo, phù hợp với sự kiện, nhân vật, vấn đề lịch sử đang học:
giáo viên hướng dẫn học sinh nắm vững kiến thức lịch sử đang học. Ở chỗ nào có

Nêu những nét nổi bật của Đông Nam Á trước và sau chiến tranh thế giới
thứ hai?
7
Học sinh trình bày trên lược đồ.
Giáo viên tạo biểu tượng về điều kiện tự nhiên
Khu vực Đông Nam Á rộng 4,5 triệu km2 gồm 11 nước, dân số 536 triệu
người (năm 2002).
Trước chến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các nước Đông Nam Á (trừ Thái
Lan) là thuộc địa của các nước thực dân phương Tây.
Từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, các nước lần lượt giành được độc lập.
Cũng từ giữa những năm 50 của thế kỉ XX, trong bối cảnh chiến tranh lạnh,
Đông Nam Á có sự phân hóa trong đường lối đối ngoại
Trình bày hoàn cảnh ra đời, mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của tổ chức
ASEAN?
Tại sao có thể nói: Từ đầu những năm 90 của thế kỉ XX “một chương mới
đã mở ra trong lịch sử khu vực Đông Nam Á”?
Học sinh suy nghĩ, giải quyết vấn đề một cách tích cực, sáng tạo.
Giáo viên bổ sung, chốt ý.
b.2 Phương pháp thảo luận nhóm:
* Khái niệm:
Phương pháp thảo luận nhóm được sử dụng nhằm giúp cho mọi học sinh
tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập, tạo cơ hội cho các em có thể
chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải quyết các vấn đề có liên quan đến
bài học, tạo cơ hội cho các em được giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng hợp tác giải
quyết những nhiệm vụ chung.
* Cách thực hiện:
Phương pháp thảo luận nhóm có thể tiến hành theo các bước sau:
- Giáo viên giới thiệu chủ đề thảo luận kèm theo một vài hình ảnh trực quan
kích thích thị giác, tạo sự hấp dẫn trong tiết học.
- Chia nhóm, giao nhiệm vụ hoạt động cho mỗi nhóm, quy định thời gian và

b.3. Phương pháp sử dụng tranh ảnh lịch sử:
* Khái niệm:
Phương pháp sử dụng tranh ảnh lịch sử là tìm hiểu nội dung tranh ảnh dưới
sự hướng dẫn, tổ chức của giáo viên, học sinh tìm hiểu, hoàn thiện nội dung khai
thác tranh ảnh.
* Cách thực hiện:
Giáo viên nghiên cứu tranh, lựa chọn tranh cần phải có để phục vụ cho bài
dạy đạt hiệu quả nhất.
Khai thác triệt để các chi tiết trên tranh, ảnh để gợi ý cho học sinh nắm kiến
thức mới và ôn kiến thức cũ.
Cho học sinh quan sát tranh, ảnh để cac em xác định một cách khái quát nội
dung cần khai thác.
Giáo viên đưa ra câu hỏi nêu vấn đề và tổ chức hướng dẫn cho học sinh tìm
hiểu nội dung tranh, ảnh.
Học sinh trình bày kết quả và tìm hiểu nội dung bài học.
Giáo viên nhận xét, bổ sung ý kiến trả lời của học sinh, hoàn thiện nội dung
khai thác tranh, ảnh cho học sinh.
9
* Ví dụ minh họa:
Bài 12: Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng khoa
học- kĩ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai.
I. Những thành tựu chủ yếu của cách mạng khoa học- kĩ thuật
Năng lượng xanh ở Nhật Bản
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát tranh.
Bức tranh mô tả điều gì?
Vì sao con ngưới đã tìm ra những nguồn năng lượng mới?
Em hãy cho biết những nguồn năng lượng mới con người đã tạo ra trong
cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai?
Học sinh quan sát tranh nêu nhận xét và suy nghĩ của mình, sau đó giáo
viên chốt ý:

- So sánh kết quả các cách giải quyết.
- Lựa chọn cách giải quyết tối ưu nhất.
- Thực hiện theo cách giải quyết đã lựa chọn.
- Rút kinh nghiệm việc giải quyết những vấn đề, tình huống khác.
* Ví dụ minh họa:
Dạy bài 12: Những thành tựu chủ yếu và ý nghĩa lịch sử của cách mạng
khoa học – kĩ thuật sau chiến tranh thế giới thứ hai.
II. Ý nghĩa và tác động của cách mạng khoa học – kĩ thuật:11

Học sinh quan sát tranh, giáo viên đặt vấn đề:
- Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật có tác động gì đến đời sống con
người và sản xuất?
- Nêu tác động tích cực và tác động tiêu cực?
Học sinh quan sát tranh và trình bày suy nghĩ của mình.
Giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt ý:
+ Tác động tích cực: năng suất lao động tăng, thay đổi cơ cấu dân cư lao
động, nâng cao mức sống và chất lượng cuộc sống của con người.
+ Tác động tiêu cực: ô nhiễm môi trường, những tai nạn lao động, tai nạn
giao thông, nhiễm phóng xạ nguyên tử, các loại dịch bệnh mới,
Từ đó cho học sinh nêu lên những suy nghĩ của mình về tình trạng ô nhiễm
môi trường, liên hệ với tình hình địa phương.
Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, khi mà công nghiệp phát triển, không
xử lí tốt việc ô nhiễm môi trường do sản xuất công nghiệp gây ra.
Tóm lại:
Giáo dục bảo vệ môi trường là một lĩnh vực giáo dục liên ngành. Vì vậy giáo
dục môi trường cần sử dụng nhiều phương pháp dạy học của các bộ môn, chịu sự
chi phối của các phương pháp đặc trưng bộ môn, nhưng nó cũng có những phương

Lớp thực nghiệm (9A5- Tổng số học sinh 36 )
STT Nội dung
Đồng
ý
Rất
đồng ý
Bình
thường
Không
đồng ý
Rất
không
đồng ý
1
Kiến thức lịch sử đã giúp tôi hiểu
rõ về lịch sử xã hội loài người và
lịch sử thế giới tự nhiên.
7 9 7 7 6

2 Tôi không thích học tiết lịch sử. 9 6 8 8 5
3
Lịch sử là môn học phụ, không
quan trọng. 6 5 6 9 10
4 Con ngưới và môi trường có mối
quan hệ mật thiết với nhau. 9 9 7 6 5
5
Con người có thể cải tạo tự nhiên
để tồn tại và phát triển. 8 7 8 9 5
Lớp đối chứng (9A4- tổng số học sinh 37)
STT Nội dung

STT Nội dung Không đồng ý Đồng ý
1 Tôi thích được học các tiết học có
liên quan đến môi trường.
11 25
2 Tôi không thích lao động. 28 8
3 Tôi sử dụng quạt, đèn khi thật sự cần
thiết.
6 30
4 Sau khi ăn quà vặt xong tôi vứt rác
ngay tại chỗ.
30 6
5 Tôi thích tìm hiểu về lịch sử xã hội
loài người.
12 24
Lớp đối chứng (9A4)
STT Nội dung Không đồng ý Đồng ý
1 Tôi thích được học các tiết học có
liên quan đến môi trường.
17 20
2 Tôi không thích lao động. 25 12
3 Tôi sử dụng quạt, đèn khi thật sự cần
thiết.
20 17
4 Sau khi ăn quà vặt xong tôi vứt rác
ngay tại chỗ.
20 17
5 Tôi thích tìm hiểu về lịch sử xã hội
loài người.
15 22
Qua phiếu điều tra tôi nhận thấy:

- Bảo vệ môi trường không chỉ là giải pháp trước mắt, mà mỗi hành động có
ích sẽ tích lũy thành giải pháp hoàn chỉnh. Hàng ngày, mỗi chúng ta đều có những
hành động để bảo vệ và giữ gìn vệ sinh sạch sẽ trường, lớp, nơi công cộng và tiêu
dùng tiết kiệm, đó chính là lúc chúng ta đóng góp một phần vào việc cứu nguy cho
Trái đất - Ngôi nhà của mọi người hôm nay và cho thế hệ tương lai.
2. Hướng phổ biến:
Qua thực hiện đề tài:"Biện pháp tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Lịch
sử ở trường Trung học cơ sở Bàu Năng". Tôi nhận thấy đã phát huy tốt đối với học
sinh, các em bước đầu biết xây dựng trường lớp xanh - sạch - đẹp, ý thức hơn về
bảo vệ môi trường một cách cụ thể không xả rác bừa bãi, tham gia trồng và chăm
sóc cây xanh bóng mát quanh trường và nơi ở, tuyên truyền, tham gia giao lưu các
trường bạn trong việc giữ gìn môi trường xanh -sạch - đẹp hơn. Nên giáo viên có
thể áp dụng vào tất cả các tiết dạy môn Lịch sử (có địa chỉ tích hợp). Đề tài này
không chỉ áp dụng riêng cho môn Lịch sử mà có thể áp dụng cho một số môn: Vật
lí, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn, Địa lí, Giáo dục công dân, Công nghệ ở Trường
Trung học cơ sở Bàu năng và có thể nhân rộng ở các đơn vị bạn.
3. Hướng nghiên cứu tiếp của đề tài:
Bằng những lý luận và giải pháp cụ thể của đề tài, bản thân đã vận dụng có
hiệu quả vào thực tiễn dạy học việc tích hợp giáo dục và bảo vệ môi trường trong
môn lịch sử và vẫn tiếp tục nghiên cứu các phương pháp giảng dạy nội dung bài
học có lồng ghép tích hợp việc giáo dục và bảo vệ môi trường sống ngày càng tốt
đẹp hơn nhằm góp phần nâng cao chất giáo dục và đào tạo con người hoàn thiện
hơn theo yêu cầu của xã hội hiện nay.
16
PHỤ LỤC
* Một số hình ảnh ô nhiễm môi trường:

17
Khói nhà máy thải khí
độc hại gây ô nhiễm

Phan Thị Lạc
Trần Thị Nhung
Nguyễn Xuân Trường
Nhà xuất bản
Giáo dục - 2008
6 Sách giáo viên Lịch sử 9
Phan Ngọc Liên
Đinh Xuân Lâm
Giáo dục - 2010
7
Hướng dẫn thực hiện
chuẩn kiến thức kĩ năng
Môn lịch sử THCS
Phan Ngọc Liên
Nguyễn Xuân Trường
Giáo dục- 2009
  
19
MỤC LỤC
Tóm tắt sơ lược đề tài

I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Trang 1
1. Lí do chọn đề tài: Trang 1
2. Đối tượng nghiên cứu: Trang 1
3. Phạm vi nghiên cứu: Trang 1
4. Phương pháp nghiên cứu: Trang 1
5. Giả thuyết khoa học: Trang 2

II. NỘI DUNG : Trang 3
1. Cơ sở lí luận: Trang 3

21