A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài.
Xuất phát từ mục tiêu GD&ĐT theo quan điểm của Đảng và nhà nước với sự phát
triển ngày càng đi lên của thế giới nói chung và Việt am nói riêng, việc đưa môn mĩ thuật
trở thành một trong chín môn học bắt buộc trong nhà trường tiểu học, để cho trẻ hình
thành nhân cách về mọi mặt: Đức, Trí, Lao, Thể, Mĩ. Do vậy, việc giáo dục thẩm mĩ cho
HS tiểu học là vô cùng quan trọng và cần thiết. Giáo dục thẩm mĩ cho HS nhất là những
năm đầu đi học, từng bước giúp trẻ hòa nhập thế giới xung quanh, trẻ biết suy xét và
mong muốn làm theo cái đẹp, chính là giúp trẻ hoàn thiện mình, trở thành người công
dân có ích cho xã hội.
- Bản thân Tôi là giáo viên dạy mĩ thuật, Tôi luôn mong ước với kiến thức của mình
có thể giúp trẻ em, nhất là trẻ em mới vào lớp 1 nhìn nhận và thể hiện caí đẹp thông qua
các bài vẽ tranh đề tài một cách tự tin. Từ đó, phát huy óc sáng tạo và tình thẩm mĩ góp
phần phát triểm năng khiếu, phát hiện tài năng và bồi dượng nhân tài cho đất nước.
- Một số phụ huynh học sinh có quan niệm sai lầm, môn mĩ thuật là môn phụ, không
cần thiết, chỉ cần học toán, học văn là đủ nên lơ là không theo dõi, trang bị đầy đủ dụng
cụ, làm ảnh hưởng đến việc học môn mĩ thuật.
- Ở phân môn vẽ tranh, một số học sinh rất ngại học môn này vì: Các em chưa quen
sắp xếp bố cục như: sắp xếp hình mảng trong tranh thế nào cho cân đối, cho rõ chính
phụ. Nên việc dạy học giáo viên thường mất nhiều thời gian dẫn đến bài vẽ của học sinh
không đủ thời gian hoàn thành tại lớp.
- Để khắc phục khó khăn trên, Tôi tự tìm tòi học hỏi tìm ra “MỘT SỐ BIỆN PHÁP
ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY PHÂN MÔN VẼ TRANH Ở HỌC
SINH LỚP 1”.
II. Mục đích nghiên cứu của đề tài .
Nhằm phát huy cách vẽ hồn nhiên, ngây thơ của trẻ từ mẫu giáo. Giúp trẻ bộc lộ sự
phát triển trí tuệ, cảm quan đối với thế giới xung quanh một cách tự nhiên, “rất trẻ thơ”
qua các bài vẽ tranh đề tài. Giúp trẻ lớp 1 ngày càng yêu thích môn mĩ thuật, làm nền
tảng cho việc giáo dục thẩm mĩ cho HS khi học ở các lớp trên trong bậc tiểu học. Cụ thể
là giúp trẻ lớp 1 điều chỉnh nét vẽ thật tự nhiên, cách sắp xếp hình vẽ (bố cục) trong
khuôn khổ giấy vẽ cho phù hợp. Tôi đã chọn đề tài này với mong muốn giúp trẻ lớp 1 vẽ

Phụ lục
Tài liệu tham khảo
Ý kiến của hội đồng thẩm định
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
2
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận.
Mĩ thuật là môn học nghệ thuật. Nếu dạy – học là khó thì dạy nghệ thuật càng khó,
cần mang tính nghệ thuật cao hơn. Song không phải không dạy được, vì học mĩ thuật
đem lại niềm vui cho con người, làm cho con người nhìn ra cái đẹp, thấy cái đẹp có ở
trong mình, xung quanh mình, gần gũi và đáng yêu, đồng thời mĩ thuật giúp mọi người
tạo ra cái đẹp theo ý thích của mình và thưởng ngoạn nó ngay trong sinh hoạt thường
ngày làm cho cuộc sống thêm hài hòa hạnh phúc, Bởi cái đẹp “đeo đuổi” con người từ
lúc lọt lòng đến khi “trở về cát bụi”. Cho nên việc dạy học mĩ thuật cho học sinh lớp 1
nói riêng và học sinh tiểu học nói chung là rất quan trọng, để các em bước đầu tiếp xúc
cái đẹp, làm ra cái đẹp, yêu thích cái đẹp một cách dễ dàng.
Nhiều giáo viên quan niệm đối với học sinh tiểu học phân môn vẽ tranh là rất khó vì
các em nhỏ tuổi làm sao tự vẽ được chân dung, cảnh lao động, cảnh vui chơi, cảnh ngày
tết lễ hội,…Do quan niệm như vậy mà giờ vẽ tranh thường giao việc cho học sinh một
cách máy móc hoặc cho HS tự vẽ theo hình có sẵn ở vở tập vẽ, SGK, hay đồ dùng dạy
học.

biệt không nhắc nhở các em mang vở tập vẽ, dụng cụ học vẽ đầy đủ khi có giờ mĩ thuật
nên đến giờ học mĩ thuật các em làm không kịp hoặc không làm được. Điều đó ảnh
hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh gây cho học sinh
cảm giác chán nản, không tự tin làm bài.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
4
- Các em chưa quen cách sắp xếp bố cục, nên sắp xếp các hình mảng trong tranh
chưa cân đối, chưa phân rõ hình ảnh chính phụ. Bên cạnh đó, các em thiếu tư liệu, thiếu
óc sáng tạo hay dựa vào tranh mẫu có sẵn để vẽ nên bài vẽ thiếu phong phú, thiếu sinh
động.
- Những vấn đề đặt ra ở trên đều không đảm bảo được yêu cầu, nội dung, phương
pháp dạy học. Từ đó, bản thân Tôi suy nghĩ và quyết định nghiên cứu, học hỏi kinh
nghiệm để dạy tốt môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng vì đây là phân
môn học sinh ngại học nhất. Tôi tự hỏi: Làm thế nào để học sinh thích học và học tốt
phân môn vẽ tranh? Từ câu hỏi đó Tôi đã tìm thấy có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên là: lứa tuổi học sinh tiểu học các em chưa hiểu được nội dung, yêu cầu của bài
vẽ; chưa hiểu trọn vẹn các câu hỏi gợi ý; chưa có óc tưởng tượng cao; chưa quan sát hết ý
của tranh.
IV. Một số biện pháp, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học phân môn vẽ
tranh trong bộ môn Mĩ thuật ở lớp 1 Trường Tiểu Học Tân Phú 1.
1. Tâm lí trẻ 6 tuổi.
* Theo các nhà tâm lí học, ở lứa tuổi tiểu học, sự tri giác của các em có các đặc điểm
sau:
- Tri giác: Tri giác của các em mang tính đại thể, ít đi sâu vào chi tiết, tri giác những
gì gây ấn tượng mạnh đối với các em hoặc tri giác những gì mình thích .
- Tình cảm: Có ảnh hưởng đến độ nhanh, độ bền trong trí nhớ của HS. Các em có thể
nhớ rất nhanh và làm những gì mình thích. Do đó, khi dạy vẽ học sinh lớp 1, ta lợi dụng
đặc điểm tâm lí trên để hướng trẻ vẽ tranh đề tài với cách nhìn của mình. Trong mỗi tiết
học vẽ, ta tạo ra sự hứng thú cho trẻ đối với những đề tài định vẽ; không khí lớp học
thoải mái, nhẹ nhàng; đưa ra đồ dùng trực quan hợp lí, ấn tượng, bám sát chủ đề tranh

nói chuyện riêng ngoài việc học vẽ.
-Tưởng tượng: Lứa tuổi này là lứa tuổi giàu tưởng tượng, tuy nhiên tưởng tượng của
các em còn tản mạn, ít có tổ chức. Hình ảnh của tưởng tượng còn đơn giản, hay thay đổi,
chưa bền vững; nhất là lớp 1, các em phải dựa vào đối tượng cụ thể. Cho nên tranh vẽ
theo đề tài của các em còn đơn giản về các hoạt động (của nhân vật), ít chi tiết, bố cục
chưa đẹp. Do đó người giáo viên dạy Mĩ thuật chú ý tập cho các em kĩ năng vẽ hình đơn
giản, cô động, dạy cách sắp xếp hình ảnh hợp với khuôn khổ giấy vẽ qua nhiều tiết học.
Phải biết cách khai thác óc tưởng tượng phong phúc của trẻ phục vụ cho việc biểu hiện
hình vẽ trong bài vẽ tranh đề tài; Có thể dùng phương pháp hỏi đáp, kể chuyện, so sánh
để bật ra đặc điểm của bức tranh định vẽ.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
6
- Ví dụ: Bài vẽ “Cây và nhà”: Cô giáo hỏi học sinh: Con biết các loại cây gì? Con thử
mô tả lại đặc điểm của cây đó… Đi ngoài phố, con nhìn thấy những ngôi nhà giống hay
khác nhau, mô tả cụ thể…. Cô kể lại ngôi nhà của mình có đặc điểm nào đó. Cô hỏi một
vài học sinh về ngôi nhà của mình. Hoặc so sánh nhà ở nông thôn và thành phố bằng
cách hỏi học sinh ( khi GV đặt câu hỏi và HS trả lới xong . GV cho HS xem một số tranh
ảnh minh họa cụ thể rồi chốt lại vấn đề. )
Nắm vững đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học, cụ thể là học sinh lớp 1, giúp
cho giáo viên dạy vẽ như bản thân Tôi rất tự tin trong việc nghiên cứu hướng dẫn cho các
em cách vẽ hình tự tin, tạo bố cục thuận mắt trong bài vẽ tranh đề tài.
2 . Khái niệm “tranh vẽ theo đề tài” .
- Đây là một phân môn của Mĩ thuật trong chương trình dạy học ở bậc tiểu học.
- Học sinh được vẽ những đề tài về cuộc sống xung quanh: Thiên nhiên, sinh hoạt của
con người, thế giới động vật…
- Qua cách học vẽ tranh đề tài, giúp trẻ khám phá thêm về thế giới xung quanh, thêm
yêu cuộc sống, yêu gia đình, bạn bè, thầy cô…
- Giúp học sinh phần nào biểu đạt được tình cảm, cảm xúc của mình với cuộc sống
qua các bài vẽ của chính bản thân.
- Rèn luyện óc quan sát, tưởng tưởng, kĩ năng cầm bút, giúp trẻ học tốt các môn học

- Tôi nhận thấy muốn cho HS có bài vẽ đẹp và nhận thức đúng đối với môn Mĩ thuật
nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng, Tôi quyết định cần phải tập trung dạy tốt cho
HS ở khối lớp một và để làm nền tảng cho các lớp tiếp theo .
- Tôi đã tìm tòi học hỏi thông qua các thầy cô có nhiều năm giảng dạy đi trước,
thông qua học hỏi, rút kinh nghiệm, trao đổi trong những lần sinh hoạt ở tổ chuyên môn,
dự giờ các đồng nghiệp để nâng cao tay nghề và qua tìm hiểu, nghiên cứu thêm các tài
liệu, sách báo, tạp chí, những tác phẩm hội họa, điêu khắc hay đẹp để tích luỹ thêm vốn
kinh nghiệm cho quá trình giảng dạy, để tiết dạy Mĩ thuật của Tôi đạt kết quả cao.
a. Tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình: Ở nơi Tôi công tác là một vùng nông thôn,
đa số phụ huynh của học sinh là nông dân quanh năm lam lũ, kinh tế gia đình đa số là hộ
gia đình nghèo nên ít quan tâm đến việc học của con em mình. Trong các lần họp phụ
huynh học sinh của lớp. Tôi đưa ra những giải pháp thuyết phục trong các kỳ họp, đại hội
CMHS đầu năm học, học kỳ1. Tôi nhờ phụ huynh giúp Tôi nhắc nhở các em vẽ thêm ở
nhà để rèn luyện kĩ năng cho các em: là gia đình buôn bán, khá giả, cán bộ, viên chức, hộ
nông dân, hộ nghèo Còn những em thuộc gia đình nghèo, khó khăn về kinh tế, Tôi liên
hệ GV chủ nhiệm cùng liên hệ ban đại diện CMHS vận động các phụ huynh khác ủng hộ
tiền mua sắm dụng cụ học tập cho các em để các em theo kịp bạn bè, học tập đạt kết quả
tốt.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
8
b. Tự học hỏi để nâng cao chuyên môn của bản thân:
* Học hỏi đồng nghiệp: Các năm qua Tôi đều cố gắng học hỏi trao đổi với thầy
cô, đồng nghiệp có nhiều năm giảng dạy về bộ môn Mĩ thuật những cái hay, tránh những
thiếu sót hạn chế trong khi dạy.
* Nghiên cứu kĩ môn Mĩ thuật: Tìm xem các đĩa VCD về đề tài tiết dạy mẫu
môn Mĩ thuật Tôi xem đi, xem lại nhiều lần để khắc sâu kiến thức cơ bản về môn Mĩ
thuật, yêu cầu của từng loại tiết, các phương pháp để bổ sung vào những thiếu yếu của
mình. Đối với chương trình môn Mĩ thuật lớp 1 có 5 phân môn nhưng Tôi đi sâu nghiên
cứu phân môn vẽ tranh. Học sinh vẽ tranh về các đề tài gần gũi quen thuộc theo cảm
nhận riêng của mỗi em nên ta cần:

biệt chú ý đến những vấn đề quan trọng sau và tôi chia ra 6 dạng :
+ Đối với các em vẽ chưa phong phú về nội dung :
Đối với các em ở khối 1 đến tiết vẽ tranh Tôi thường cho các em quan sát kĩ tranh mẫu,
gợi ý cho các em xem tranh .
Ví dụ : Bức tranh vẽ những gì ?
- Hình ảnh chính trong tranh là hình ảnh nào ?
- Hình ảnh phụ trong tranh là hình ảnh nào?
- Trong tranh sử dụng màu nào ?em hãy kể ra?
- Những hình ảnh trong tranh màu của chúng như thế nào với nhau? …
Với tiết vẽ tranh ngôi nhà của em, các em chỉ vẽ đơn giản vẽ có một ngôi nhà, Tôi
gợi ý cho các em bằng các câu hỏi như: Nhà thì ai sinh sống? có nhiều người không?
(nhiều người). Vậy các em có thể vẽ thêm nhiều người nữa nhé (có thể không vẽ thêm
người cũng được), và con người có nhiều tư thế, hình dáng và quần áo khác nhau, lớn
nhỏ khác nhau và mỗi người làm một việc giống như tranh mẫu mà cô cho các em xem.
Xung quanh nhà còn có những hình ảnh nào nũa? (có cây, hàng rào, gà, chó… ) đúng rồi,
các em phải vẽ thêm một số cây và con vật xung quanh nhà, cho bài vẽ thêm sinh động.
Nhưng ngôi nhà phải vẽ to rõ đẹp hơn vì nó là chủ đề vẽ hôm nay của chúng ta. Đối với
các chi tiết khác tôi cũng gợi ý như thế để các em hoàn thành một bức tranh chứ không
phải ngôi nhà không như đề tài đã yêu cầu.
+ Đối với các em vẽ yếu về bố cục :
Muốn vẽ bố cục đep HS cần phải biết về lý thuyết trước sau đó mới thực hành.Tôi
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
10
hướng dẫn HS cách sắp xếp các chi tiết trên trang giấy, nhắc HS vẽ cân đối các phần.
Gợi ý các em vẽ bố cục xa, gần bằng cách so sánh vật gì ở gần thì vẽ lớn, vật gì ở xa thì
vẽ nhỏ và gợi ý HS sắp xếp hình trong bức tranh. Nếu HS sắp xếp chưa được thì tôi đưa
tranh mẫu cho HS xem và giải thích cặn kẻ cho HS thấy cách bố trí trong tranh từ dễ đến
từng chi tiết.
Ví dụ : Với tiết vẽ theo mẫu: Vẽ quả tôi cho HS sử dụng giấy A4 HS vẽ sao cho
cân xứng, không vẽ lệch trái, lệch phải, lệch trên, lệch dưới mà chúng ta vẽ chính giữa tờ

năng của mình và giúp cho các môn học TV – Toán sẽ có nhiều kết quả tốt vì bài vỡ,
chữ viết, con số luôn sạch, đẹp, ngăn nắp sẽ được nhiều điểm tốt .
Đối với các em trong lớp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn thì tôi tham mưu với
BĐD CMHS ủng hộ và trích l phần tiền cá nhân mua cho em đó một hộp bút màu để học.
+ Không áp đặt HS theo khuôn khổ nào đó khi vẽ :
Khi các em vẽ Tôi không gò bó bắt buộc các em vẽ đúng mẫu để phát triển trí
tưởng tượng của các em.
Ví dụ : Với đề tài vẽ vườn cây, vẽ cá
Đối với vẽ cá thì các em muốn vẽ quay đầu về hướng nào cũng được, hoặc khi các
em vẽ vườn cây, thì các em vẽ cây gì cũng được (Nếu đó là cây hoa, cây có quả, ) hoặc
khi vẽ chân dung bạn thì các em có thể vẽ bạn trai hoặc bạn gái, tóc ngắn hay tóc dài tuỳ
thích của các em (trừ khi lớp có HS vẽ yếu thì tôi mới gợi ý). Từ đó sẽ phát triển được
tính tư duy độc lập, tính sáng tạo, trí tưởng tượng của các em.
+ Phụ đạo học sinh yếu:
Đối với những em có kĩ năng vẽ yếu, ngoài giờ phụ huynh dạy thêm ở nhà tôi còn
dạy thêm các em ngoài tiết học, Tôi dành vào cuối buổi học hoặc trong những tiết dạy
lớp hai buổi/ ngày của buổi thứ hai tôi tập trung dạy các em vẽ các nét cơ bản để tạo
thành sản phẩm
Ví dụ : Tôi vẽ nhạt (lợt) rồi cho các em đồ tô lại những nét phát thảo cơ bản, sau
nâng dần từ đồ thành vẽ một mình các hình ảnh đơn giản, rồi sau cùng tôi dạy các em vẽ
các đề tài trong chương trình từ dễ đến khó.
5. Tại sao phải làm thế.
Đối với các HS lớp 1 là lớp học vỡ lòng, trong đó có một số HS đi học mẫu giáo,
có một số em chưa học qua lớp mẫu giáo. Các em mới tiếp xúc với cái đẹp nên chưa
quen với mọi vật xung quanh, rất khó biểu đạt thành hình ảnh, mà môn mĩ thuật đòi hỏi
người học cần phải có tư duy và sự hiểu biết về thế giới quanh ta một cách chi tiết và cụ
thể, việc dạy mĩ thuật ở HS tiểu học lại càng khó hơn. Chúng ta là GV dạy mĩ thuật cần
phải tìm hiểu mọi khía cạnh, và từng lớp có những đối tượng học sinh nào để áp dụng các
cách dạy đã nêu trên dạy cho từng lớp thì mới tiến bộ được, GV phải nhờ đồng nghiệp có
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang

giáo dục về mặt thẩm mỹ, tình cảm, đạo đức cho các em thông qua các bức tranh. Quan
hệ chặt chẽ với cha mẹ học sinh góp phầm giúp đỡ, tạo điều kiện cho các em học tập, rèn
luyện thêm ở gia đình, giúp các em có những điều kiện học tốt hơn ở môn học này.
Vẽ là một hình thức biểu hiện tình cảm của mình qua bức tranh cho nên cần phải tạo
cho các em có cảm xúc đẹp hứng thú trong khi vẽ để bức tranh được hoàn hảo nhưng
việc làm này không phải là dễ. Qua kinh nghiệm khi lên tiết dạy Mĩ thuật cho thấy, các
em vẽ tốt phần nào do các em có năng khiếu còn phần lớn là do nhiệt tình của giáo viên
đi sát giúp đỡ, động viên các em tạo hứng thú cho các em.
Để giảng dạy, giáo dục cho HS học tốt môn mĩ thuật, GV phải có trình độ cần thiết
về môn mĩ thuật (Cả lý thuyết lẫn thực hành). Phải coi trọng về nội dung phương pháp
giảng dạy và áp dụng từng phương pháp cho phù hợp với nội dung bài, nhằm thuyết
phục, lôi cuốn, hấp dẫn học sinh thích thú học tập.
Tăng cường công tác soạn giảng một cách có hiệu quả, tham khảo các giáo trình sư
phạm mĩ thuật, tự làm đồ dùng dạy học để bổ sung cho tiết dạy.
Ngoài kiến thức trên, người giáo viên phải thường xuyên dự giờ để học tập kinh
nghiệm của đồng nghiệp, tham gia tốt các lớp bồi dưỡng mĩ thuật do ngành tổ chức.
Vận động phụ huynh học sinh mua, chuẩn bị đồ dùng học tập đầy đủ trước khi học
nhất là học sinh nghèo.
Phải khảo sát mức độ kiến thức vẽ của các em ngay đầu năm học và hoàn cảnh
sống của mỗi gia đình học sinh để đưa ra những giải pháp, cách dạy cho phù hợp theo
từng đối tượng học sinh mình phụ trách .
Trên đây là những kinh nghiệm của Tôi để góp một phần nào đó nhằm nâng cao
chất lượng dạy và học phân môn vẽ tranh nói riêng môn Mĩ thuật lớp 1 và cấp tiểu học
nói chung. Tôi hy vọng rằng quí Thầy, (Cô) và đồng nghiệp sẽ có nhiều biện pháp hay
hơn nữa nhằm đóng góp cho Tôi để nâng cao chất lượng dạy - học môn Mĩ thuật, ở lớp 1
và ở bậc tiểu học .
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, ngoài sự nổ lực của bản thân nghiên cứu
và thực hiện còn có sự đóng góp giúp đỡ của BGH nhà trường và đồng nghiệp trong đơn
vị đã quan tâm giúp đỡ Tôi hoàn thành. Tuy nhiên do kinh nghiệm còn ít nên đề tài này
còn mang tính chủ quan, khó tránh khỏi thiếu sót khi thực hiện. Rất mong quí Thầy (Cô)

10
Tháng
11
Tháng
12
Cuối học kì 1
Tổng số HS khối: 1 97 HS 97 HS 97 HS 97 HS 97 HS 97 HS
- Vẽ hình ảnh gần
giống thực tế.
35% 50,4% 78% 85% 93% 95%
- Bài vẽ có bố cục
đẹp. Thể hiện được
hình ảnh chính, phụ
20.2% 40,6%
65,2
7,6% 81,5% 90,6%
- Vẽ được nội dung
tranh theo yêu cầu.
40% 55% 86% 93% 95% 98,5%
- Vẽ màu không bị
lem, tô màu đều,
đẹp.
20% 40,5% 75,3% 80% 93% 95%
- Đạt loại A + (HS
có năng khiếu.)
0,1% 0,1% 0,2% 0,3%
16