B GIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
HOÀNGăXUỂNăKHÁNH
CÁCăYU T NHăHNGăN QUYTăNH
LA CHN NGỂNăHÀNGăCUNGăCP
DCH V TH ATMăTRểNăA BÀNă
THÀNHăPH H CHệăMINH LUNăVNăTHC S KINH T
NGIăHNG DN KHOA HC:
TS. TRN TH MNG TUYT
‘ TP H CHÍ MINH – NM 2013LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn “Các yu t nh hng đn quyt đnh la chn
ngơn hƠng cung cp dch v th ATM trên đa bƠn thƠnh ph H Chí Minh” lƠ công
trình nghiên cu ca tôi, các s liu đc thu thp t thc t có ngun gc rõ rƠng,
x lỦ s liu trung thc khách quan.
Tôi xin chu trách nhim v ni dung vƠ tính trung thc ca đ tƠi nghiên cu
nƠy.
TP HCM, ngƠyầầthángầ nm 2013
Tác gi HoƠng Xuơn Khánh
1.2.4 Li ích ca vic s dng th ATM 10
1.2.4.1 i vi ch th 10
1.2.4.2 i vi ngơn hƠng 11
1.2.4.3 i vi đn v chp nhn th 13
1.2.4.4 i vi nn kinh t 13
1.2.5 Ri ro trong dch v th ATM 14
1.2.5.1 Ri ro phát hƠnh 14
1.2.5.2 Ri ro thanh toán 15
1.3 Quyt đnh la chn ca khách hƠng đi vi dch v th ATM 16
1.3.1 Khái nim quyt đnh la chnca khách hƠng đi vi dch v th ATM
16
1.3.2 Các công trình nghiên cu trc đơy 16
1.4 Các nhơn t nh hng đn quyt đnh la chn ngơn hƠng cung cp dch
v th ATM 18
1.4.1 Chi phí s dng th 18
1.4.2 Thói quen la chn ngơn hƠng giao dch ca khách hƠng 18
1.4.3 Thng hiu ca ngơn hƠng cung cp dch v 19
1.4.4 Cht lng dch v th 20
1.5 Xơy dng mô hình đo lng các nhơn t nh hng 23
1.5.1 Các gi thuyt th hin mi quan h gia các nhơn t 23
1.5.1.1 Chi phí s dng th vƠ quyt đnh la chn 23
1.5.1.2 Cht lng dch v vƠ quyt đnh la chn 23
1.5.1.4 Thói quen la chn ngơn hƠng giao dch vƠ quyt đnh la chn . 24
1.5.1.5 Thng hiu ngơn hƠng vƠ quyt đnh la chn 24
1.5.2. Mô hình hi quy tuyn tính đa bin 24
Kt lun chng 1 26
CHNG 2: THC TRNG CUNG CP DCH V TH ATM CA CÁC
NGỂN HÀNG TMCP TRểN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 27
3.1.4.2 Phơn tích nhơn t khám phá (EFA) 41
3.1.4.3 Phơn tích hi quy bi 42
3.2 Kt qu nghiên cu 43 3.2.1 Thông tin chung v mu nghiên cu 43
3.2.2 Kim đnh thang đo 46
3.2.2.1 Kim đnh h s tin cy (Cronbach Alpha) 46
3.2.2.2 Phơn tích nhơn t EFA 46
3.2.2.3 Phơn tích tng quan 50
3.2.2.4 Hi quy tuyn tính 51
3.2.2.5 Kim đnh gi thuyt 52
3.3. ánh giá vic phơn tích các yu t nh hng đn quyt đnh la chn ngơn
hƠng cung cp dch v th ATM 54
Kt lun chng 3 55
CHNG 4: GII PHÁP VN DNG CÁC YU T NH HNG N
QUYT NH LA CHN NGỂN HÀNG CUNG CP DCH V TH ATM
TRểN A BÀN TP H CHÍ MINH 56
4.1 nh hng phát trin hot đng dch v th ATM ca các ngơn hƠng
thng mi giai đon 2013-2015 56
4.1.1 Mc tiêu phát trin th trng th 56
4.1.2 Gii pháp trong thi gian ti 56
4.2 Gii pháp vn dng các yu t nh hng đn quyt đnh la chn ngơn
hƠng cung cp dch v th ATM 59
4.2.1 Nhóm gii pháp nơng cao cht lng dch v th ATM 59
4.2.2. Nhóm gii pháp tác đng đn thói quen s dng th ATM ca khách
hƠng 60
4.2.3. Nhóm gii pháp nơng cao uy tín, thng hiu ngơn hƠng 61
4.2.4 Nhóm gii pháp đa dng hóa chi phí s dng th 62
4.2.5 Nhóm gii pháp đi vi khách hƠng s dng th ATM 63
DANH MCăCÁCăBNG, BIUă
Bng 1.1. Các thƠnh phn ca mô hình E-SQ 22
Bng 2.1. Tc đ phát trin th ATM t 2010 đn 2012 30
Bng 3.2. Kt qu phơn tích nhơn t khám phá EFA 48
Bng 3.3. Kt qu hơn tích tng quan 51 DANH MCăCÁCăHỊNHăV,ă TH
Hình 1.1. Mô hình tin trình ra quyt đnh s dng ầầầầầầầầầầ 16
Hình 1.2. Tháp nhu cu Abraham Maslow ầầầầầầầầầầầầầ 17
Hình 1.3. Mô hình nghiên cu đ ngh 25
ngi s tin li, an toƠn trong vic qun lỦ s dng tin mt nên trong
khon thi gian ngn t khi máy ATM đc phát minh bi John shepherd ậ
Barron vƠo nm 1967, đn nay s phát trin ca h thng ATM gn nh ph
khp. Cùng vi s phát trin ca h thng ngơn hƠng, th trng th ATM
nc ta đư có nhng bc phát trin vt bc v s lng th phát hƠnh. T
5 triu th nm 2006, đn nay đư có hn 50 triu th trên 85 triu dơn
1
. i
vi thƠnh ph H Chí Minh, toƠn thƠnh ph hin có khong 3900 máy ATM
vƠ 13,5 triu th ATM phát hƠnh
2
. Trong bi cnh cnh tranh khc lit hin
nay gia các NHTM trong vƠ ngoƠi nc, các sn phm cho vay, huy đng
ca các NHTM đc thit k khá gn ging nhau, trong khi đó th ATM lƠ
loi hình dch v hin đi vƠ có mc tng trng ln nht đáp ng các nhu
cu v s tin li trong cuc sng hin đi ca khách hƠng, do đó vic thit
lp mô hình các yu t nh hng đn quyt đnh la chn ngơn hƠng cung
cp dch v th ATM s có Ủ ngha rt quan trng, đ t đó giúp nhƠ qun tr
1
Thông cáo báo chí v mt s phát biu ca ông Bùi Quang Tiên ti bui hp báo ngƠy 27/2/2013 ca Hi th ngơn hƠng Vit Nam
2
Kinhdoanh.vnexpress.net
2
có c s đa ra nhng gii pháp phù hp, nhm nơng cao cht lng dch v
vƠ gia tng s lng khách hƠng s dng th ATM.
NgoƠi ra, th trng th s tip tc phát trin, điu đó lƠ không ph nhn
nhng chc chn s không th m rng mưi. Nhng khách hƠng d tip nhn
trong nc cung cp trên đa bƠn Tp H Chí Minh, tác gi s phát bng kho
sát cho 450 khách hƠng đ đi din cho mu nghiên cu.
3.2.2 Thiăgianănghiênăcu:
- Thc trng cung cp dch v th ATM ca các NHTM t nm 2010 đn
2012.
- Vic tin hƠnh kho sát, thu thp thông tin đc thc hin t tháng 5-7/2013.
4.ăăăPhngăphápănghiênăcu
4.1 Ngun s dng d liu: điu tra trc tip khách hƠng s dng dch v th
ATM ti thƠnh ph H Chí Minh
4.2 Phng pháp thc hin: Nghiên cu nƠy đc thc hin thông qua hai bc
chính
Bc mt:
Nghiên cu s b s dng phng pháp đnh tính đ khám phá vƠ b sung
các thang đo nhm to ra mt bng cơu hi phù hp dùng cho nghiên cu chính
thc, s dng k thut trao đi, tho lun trc tip. Các đi tng đc tin hƠnh
4
tho lun, phng vn lƠ khách hƠng s dng dch v ATM nhm xác đnh xem
khách hƠng mong đi nhng gì ngơn hƠng cung cp dch v ATM.
Bc hai
Nghiên cu chính đc d vƠo phng pháp đnh lng đ kim đnh thang
đo vƠ mô hình lỦ thuyt, đc thc hin sau khi bng cơu hi bc nghiên cu
đnh tính đc hiu chnh li vi ngôn t d hiu, rõ rƠng, có b sung vƠ loi bt
các bin không phù hp. Các bng cơu hi đc gi đn các khách hƠng đư s dng
dch v ATM trên đa bƠn thƠnh ph H Chí Minh. D liu đc s lỦ bng phn
mm SPSS 16.
5. Kt cu ca lunăvn
Chng 1: C S Lụ LUN VÀ MỌ HỊNH NGHIểN CU V YU T
NH HNG N QUYT NH LA CHN NGỂN HÀNG CUNG CP
DCH V TH ATM.
ngơn hƠng bao gm các hot đng nhn tin gi, cho vay tt c các loi, các dch v
thanh toán nh: thanh toán bng th thanh toán ca ngơn hƠng, thanh toán bng Séc,
thanh toán bng y nhim chi/ y nhim thu, cho thuê tƠi chính, bo lưnhầ
Nh vy, dch v ngơn hƠng tc lƠ các hot đng mƠ ngơn hƠng cung cp cho
xư hi.
6
1.2 Dch v th ATM ti NHTM
1.2.1 Kháiănim v th ATM ngơnăhƠng
Ti điu 2 ca Quy ch phát hƠnh, thanh toán, s dng vƠ cung cp dch v
h tr hot đng th ngơn hƠng, ban hƠnh theo quyt đnh s 20/2007/Q-NHNN
ngƠy 15/05/2007 ca Thng đc Ngơn hƠng nhƠ nc Vit Nam, thì “Th ATM
ngơn hƠng lƠ phng tin do t chc phát hƠnh th phát hƠnh đ thc hin giao dch
th theo các điu kin vƠ điu khon đc các bên tha thun”.
Theo chun ISO 7810, th ATM ngơn hƠng lƠ mt loi th, bao gm th ghi
n vƠ th tín dng, dùng đ thc hin các giao dch t đng nh kim tra tƠi khon,
rút tin hoc chuyn khon, thanh toán hóa đn, mua th đin thoi v.v. t máy rút
tin t đng (ATM). Loi th nƠy cng đc chp nhn nh mt phng thc thanh
toán không dùng tin mt ti các đim thanh toán có chp nhn th.
NgoƠi ra, còn có khái nim khác v th ATM ngơn hƠng ậ theo Nguyn
ng Dn vƠ các thƠnh viên (2009), “Nghip v ngơn hƠng thng mi”, NXB i
hc quc gia TP HCM: “ Th ATM ngơn hƠng lƠ mt loi công c thanh toán hin
đi do ngơn hƠng phát hƠnh vƠ bán cho các đn v cá nhơn, đ h s dng trong
thanh toán tin mua hƠng hóa, dch vầ hoc rút tin ti các ngơn hƠng đi lỦ hay
ti các quy tr tin t đng (ATM)”.
các nc có nn kinh t phát trin vi công ngh ngơn hƠng hin đi thì
th ATM đc s dng rng rưi vƠ ph bin. Vit Nam, đ đáp ng vi s phát
trin ca nn kinh t - xư hi trong giai đon hin nay, NHNN đư có ch trng
phát trin các công c thanh toán không dùng tin mt vƠ th ATM lƠ mt công c
đc bit quan trng cn đc phát trin mnh trong cng đng.
đc, ngoƠi ra còn lƠm cho quá trình thanh toán thun tin, an toƠn vƠ nhanh chóng
hn.
8
1.2.2.2ăăPhơnăloi daătrênătínhăchtăthanhătoánăca th ATM
- Th tín dng: ơy lƠ loi th đc s dng ph bin hin nay. Ch th
đc s dng mt hn mc tín dng tun hoƠn không phi tr lưi đ mua hƠng hoá
vƠ dch v. Cui tháng, khách hƠng s nhn đc mt bng sao kê (sao kê lƠ mt
bng kê chi tit các khon chi tiêu vƠ tr n ca ch th cùng lưi vƠ phí phát sinh
trong mt chu k s dng th. Sao kê đc gi cho ch th hƠng tháng ngay sau
ngƠy lp bng sao kê) do ngơn hƠng gi ti. Nu khách hƠng thanh toán đc ht s
tin n thì s không phi tr lưi. Còn nu tr đc mt phn (hin nay quy đnh thp
nht lƠ 5% s tin n) thì ch th phi tr lưi, tr phí hoc b pht theo quy đnh ca
ngơn hƠng trong tng thi k.
- Th ghi n: Loi th nƠy có quan h trc tip vƠ gn lin vi tƠi khon tin
gi hoc tƠi khon séc. Khi mua hƠng hoá, dch v, giá tr giao dch s đc khu
tr ngay lp tc vƠo tƠi khon ca ch th thông qua các thit b đin t đt ti ni
tip nhn th vƠ chuyn vƠo tƠi khon ca đn v chp nhn th. Th ghi n còn
đc s dng đ rút tin ti các máy rút tin t đng (ATM).
Th ghi n đc chia thƠnh hai loi:
+ Th ghi n ni đa: Ch đc s dng đ mua sm hƠng hóa, dch v hoc
rút tin ti các máy rút tin t đng trong phm vi ca mt nc.
+ Th ghi n quc t: NgoƠi vic đc s dng nh th ghi n ni đa, th
ghi n quc t còn đc s dng nc ngoƠi đ mua sm hƠng hóa, dch v hoc
rút tin ti các máy rút tin t đng.
1.2.2.3ăăPhơnăloi theo phmăviălưnhăth
- Th ni đa: LƠ loi th đc s dng trong phm vi mt quc gia, do vy
đng tin giao dch lƠ đng bn t. Th cng có các đc đim nh các loi th khác,
song đim khác ch yu lƠ phm vi s dng.
- Th quc t: LƠ loi th đc chp nhn thanh toán trên toƠn cu, s dng
hƠng thanh toán phi lƠ thƠnh viên chính thc ca t chc th quc t đó. Mt ngơn
hƠng va có th đóng vai trò lƠ ngơn hƠng thanh toán th va đóng vai trò lƠ ngơn
hƠng phát hƠnh th.
10
1.2.3.4ăănăv chp nhn th
LƠ đn v bán hƠng hóa, dch v có kỦ kt vi ngơn hƠng thanh toán v vic
chp nhn thanh toán th nh: ca hƠng, khách sn, nhƠ hƠng, trung tơm thng
mi, siêu th Thông thng các đn v nƠy đc ngơn hƠng trang b máy móc k
thut đ chp nhn thanh toán tin hƠng hóa, dch v bng th thay cho tin mt.
1.2.3.5 Ch th
LƠ ngi có tên ghi trên th, đc dùng th đ thanh toán tin hƠng hoá, dch
v. Do vy không áp dng ch đ y quyn s dng th cho ngi th hai, ch có
ch th mi có quyn s dng th ca mình mƠ thôi. Mi khi thanh toán cho các
đn v chp nhn th, ch th phi xut trình th đ ni đơy kim tra theo quy đnh
vƠ in biên lai thanh toán. NgoƠi ra ch th có th s dng th đ rút tin mt ti các
máy rút tin t đng hoc ti các ngơn hƠng đi lỦ.
1.2.4 Liăíchăca vic s dng th ATM
1.2.4.1ăăăi vi ch th
- Tính linh hot ca th: Th ATM có nhiu loi, đa dng, phong phú nên
thích hp vi hu ht đi tng khách hƠng, t khách hƠng có thu nhp thp ti
khách hƠng có thu nhp cao.
- Tính tin li trong thanh toán: Th ATM cung cp cho khách hƠng s tin
li. Ch th có th đ thanh toán tin hƠng hóa, dch v, rút tin mt, hoc thc hin
các dch v ngơn hƠng ti các đim chp nhn thanh toán th, máy ATM, các ngơn
hƠng thanh toán th trong vƠ ngoƠi nc. Khi dùng th ATM , ch th có th chi
tiêu trc, tr tin sau (th tín dng).
- Tính an toƠn mƠ th đem li: Các loi th ATM đc lƠm theo công ngh
cao, ch th đc cung cp mư s cá nhơn, các khon tin đc chuyn trc tip
vƠo tƠi khon nên tránh đc ri ro mt mát do trm cp. Trong trng hp th b
phi m thêm nhiu chi nhánh. Mt lng ln khách hƠng đn ngơn hƠng m tƠi
khon vƠ phát hƠnh th, bao gm các cá nhơn vƠ t chc thc hin vic thanh toán
lng cho nhơn viên qua tƠi khon ngơn hƠng. Khi khách hƠng đư quen s dng th
ca ngơn hƠng s cm thy an tơm vƠ hiu qu t đó khách hƠng có th tin ti s
12
dng các dch v khác ca ngơn hƠng nh: gi tin tit kim, gi tin có k hn,
chuyn tin trong vƠ ngoƠi nc, nhn tin kiu hi,ầ đi vi khách hƠng lƠ cá
nhơn; m tƠi khon tin gi có k hn, thanh toán xut nhp khu, vay tin, bo
lưnh,ầ đi vi khách hƠng lƠ t chc.
- Gia tng ngun vn huy đng giá r cho ngơn hƠng
i vi th ghi n thì ngơn hƠng có th s dng s d trên tƠi khon tin gi
ca khách hƠng vi lưi sut không k hn rt thp đ đa vƠo phc v hot đng
kinh doanh ca mình. Nu ngơn hƠng có h thng phc v dch v th tt thì ngun
vn giá r nƠy có th rt ln t đó góp phn nơng cao nng lc cnh tranh trong lnh
vc tín dng vƠ lƠm tng hiu qu hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng. i vi các
đn v chp nhn th thì phi m tƠi khon giao dch ti ngơn hƠng thanh toán đ
ngơn hƠng có th ghi có vƠo tƠi khon ca đn v chp nhn th khi có các giao dch
v th phát sinh. Khi ngơn hƠng có mt lng ln đn v chp nhn th thì s d
tin gi vi lưi sut thp có th tr thƠnh mt con s đáng k.
- Gia tng hot đng cung cp tín dng cho ngơn hƠng
Th ATM lƠ mt cách d nht cho ngơn hƠng m rng tín dng vƠ cng lƠ
mt phng thc to thun tin cho khách hƠng mun vay ngơn hƠng thông qua
vic phát hƠnh th tín dng hoc đ ngh cp hn mc thu chi cho th ghi n. Do
hn mc tín dng lƠ tun hoƠn nên khách hƠng có th vay tin, hoƠn tr vƠ vay li
tip mƠ không phi đn ngơn hƠng xin khon vay mi. Mt khi khách hƠng đư thanh
toán, hn mc tín dng t đng đc tng lên. iu nƠy đng ngha vi vic khách
hƠng đư đc ngơn hƠng chp nhn mt khon vay mi (hn mc tín dng mi).
- Góp phn gia tng li nhun ca ngơn hƠng
Thông qua vic cung cp dch v th, ngơn hƠng cng to ra gun thu n
nhau, to điu kin cho vic kim soát khi lng giao dch thanh toán trong dơn c
vƠ ca c nn kinh t. Hn ch các hot đng kinh t ngm, kim soát các hot đng
giao dch kinh t, gim thiu các tiêu cc vƠ tng cng tính ch đo ca nhƠ nc
14
trong vic điu tit nn kinh t vƠ điu hƠnh các chính sách kinh t tƠi chính quc
gia.
Vic tng tc đ thanh toán không dùng tin mt trong lu thông s lƠm
gim t trng ca s lng tin mt trong lu thông, t đó lƠm gim nhng chi phí
cn thit lu thông trong xư hi (in n, bo qun tin mt, kim đm ). Hn na,
vic thanh toán bng th qua vic s dng các tin b khoa hc - k thut vƠ công
ngh hin đi to điu kin ht sc thun li cho vic hi nhp vi nn kinh t th
gii.
1.2.5 Ri ro trong dch v th ATM
1.2.5.1 RiăroăphátăhƠnh
Ri ro do th gi
Trong trng hp k gian s dng các thông tin có đc t các chng t
giao dch th hoc t các th đư b mt cp, tht lc đ to th gi vƠ s dng chúng
thì ngơn hƠng vƠ ch th s gp ri ro. ơy lƠ loi ri ro ln nht vƠ nguy him nht
hin nay.
Mt s cách thc đánh cp thông tin th ca ti phm th nh sau:
- CƠi thêm mt thit b đc d liu vƠo khe đc th ca máy ATM. Khi rút
tin ti máy ATM, khách hƠng đa vƠo khe đc th nh thng l vƠ thc hin giao
dch. H không bit rng trong khe đc đó đang có mt thit b đ trm d liu.
ToƠn b thông tin trên th đư đc lu gi li trong thit b đc th mƠ mƠ ti phm
đư cƠi vƠo. Khi ch th thc hin gia dch xong vƠ ra đi, ti phm s ly thit b ra,
s dng các thông tin va ly đc đ lƠm th gi.
- Hoc vn lp đt thit b đc th vƠo máy qua khe đc th ca ATM,
nhng chúng có th ly d liu v tƠi khon vƠ s PIN t xa nh mt chic camera
mƠ chúng lp kín đáo ti máy ATM. Vi công ngh không dơy, toƠn b d liu