B ăGIÁOăD CăVÀă ÀOăT O
TR

NGă

IăH CăKINHăT ăTP. HCM

BÙIăNG CăTÚ

PHÂN TÍCH CÔNG TÁC QU NăLÝ
CHIăTH

NGăXUYÊNăNGÂNăSÁCHăNHÀăN
T NHăB NăTRE

LU NăV NăTH CăS ăKINHăT

Thànhăph ăH ăChíăMinhă- N mă2015

Că


B ăGIÁOăD CăVÀă ÀOăT O
TR

NGă

IăH CăKINHăT ăTP. HCM

BÙIăNG CăTÚ



c

ng d n khoa h c c a Ti n s Nguy n T n Khuyên.

Các d li u, k t lu n nghiên c u th c hi n trong lu n v n lƠ hoƠn toƠn trung
th c, có ngu n g c rõ rƠng vƠ ch a t ng đ

c công b trong b t k công trình nƠo.
Tác gi Lu n v n

BùiăNg căTú


M CăL C
TRANGăPH ăBÌA
L IăCAMă OAN
M CL C
DANH M C T

VI T T T

DANH M C CÁC B NG
CH

NGă1.ăGI I THI U ................................................................................1

1.1. B i c nh nghiên c u .......................................................................................1
1.2. M c tiêu nghiên c u .......................................................................................2
1.2.1. M c tiêu t ng quát .......................................................................................2

2.1.2. Lý thuy t v qu n lý chi tiêu công ............................................................10
2.1.3. Lý thuy t phân c p chi ngân sách................................................................ 17
2.2. T ng quan các nghiên c u tr

c..................................................................19

2.2.1. Các nghiên c u ngoƠi n

c.......................................................................19

2.2.2. Các nghiên c u trong n

c .......................................................................21

K T LU N CH

NG 2:. ..................................................................................22


CH

NGă3. PH

NGăPHÁPăNGHIÊNăC U ...........................................23

3.1. Khung phân tích............................................................................................23
ng pháp nghiên c u:.............................................................................23

3.2. Ph
3.2.1. Ph

4.1.2. Tình hình kinh t - xã h i .........................................................................27
4.2. Hi n tr ng qu n lỦ chi th

ng xuyên ngơn sách nhƠ n

c t nh B n Tre giai

đo n 2011 - 2014 .................................................................................................34
4.2.1. C s th c hi n công tác qu n lý chi th
4.2.2. Hi n tr ng qu n lỦ chi th
4.3. Phân tích qu n lỦ chi th
4.3.1. Nh ng k t qu đ t đ

ng xuyên ngân sách ...............34

ng xuyên NSNN t nh B n Tre .....................39

ng xuyên ngơn sách nhƠ n

c t nh B n Tre .....56

c ............................................................................56

4.3.2. Nh ng v n đ c n ti p t c gi i quy t .......................................................59
K T LU N CH
CH

NG 4: ...................................................................................66

NGă5. K T LU N VÀ G I Ý CHÍNH SÁCH .................................68


ng xuyên ......................72

ng xuyên...................................73

5.2.6. Nâng cao hi u qu trong vi c qu n lý, s d ng các kho n chi th
xuyên ngơn sách nhƠ n
5.2.7. T ng c

ng

c ..................................................................................73

ng công tác quy t toán chi th

ng xuyên ngân sách ................75

5.3. Tính kh thi c a các g i ý chính sách ..........................................................75
5.4. H n ch c a nghiên c u ...............................................................................76
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
PH ăL C


DANHăM CăT ăVI TăT T
ASXH

:

An sinh xư h i


H ND

:

H i đ ng nhơn dơn

KBNN

:

Kho b c NhƠ n

KHCN

:

Khoa h c công ngh

KTXH

:

Kinh t - xư h i

NS P

:

Ngơn sách đ a ph



ng xuyên
c

ng

(H th ng thông tin qu n lỦ Ngơn sách vƠ nghi p v Kho b c)

TCCN

:

Trung c p chuyên nghi p

TDTT

:

Th d c th thao

THCS

:

Trung h c c s

THPT

:


B ng 4.1. Chuy n d ch c c u kinh t giai đo n 2011-2014
B ng 4.2. T l chi ho t đ ng trong t ng chi s nghi p giáo d c
B ng 4.3. Tình hình th c hi n d toán chi s nghi p giáo d c - đƠo t o
B ng 4.4. Tình hình th c hi n d toán chi s nghi p y t
B ng 4.5. Tình hình th c hi n d toán chi s nghi p kinh t
B ng 4.6. Tình hình th c hi n d toán chi qu n lỦ hƠnh chính nhƠ n
B ng 4.7. K t qu ki m soát chi th
giai đo n 2011 - 2014

c

ng xuyên qua h th ng KBNN B n Tre


1

CH

NGă1.ăGI I THI U

1.1. B I C NH NGHIÊN C U

Vi c huy đ ng các ngu n l c ph c v phát tri n kinh t - xã h i là nhu
c u chung và c n thi t c a các t nh nh m c i thi n s phát tri n c a n n kinh
t đ a ph

ng. Tuy nhiên, đ thu hút đ

c ngu n v n đ u t ph thu c nhi u


i th p vƠ m c đ đ ng viên vƠo ngơn sách còn h t s c h n ch . Vì

v y, vi c qu n lỦ hi u qu ngơn sách nhƠ n
ph i tr thƠnh ch

c đang lƠ v n đ đ t ra r t l n vƠ

ng trình hƠnh đ ng c a các ngƠnh, các c p, c a m i t

ch c, cá nhơn”.
B n Tre xu t phát lƠ m t t nh nghèo, ngu n thu NSNN trên đ a bƠn th p,
giai đo n 2011 - 2014 bình quân thu

m c 1.498.008 tri u đ ng/n m, ch

chi m kho ng 25% t ng thu NS P vƠ ch đáp ng kho ng 30% t ng chi cơn
đ i ngơn sách đ a ph

ng. H n n a, trong c c u thu ngơn sách, t tr ng thu

b sung t NSTW l i chi m trên 60%, cho th y chi tiêu c a khu v c công
t nh B n Tre v n ph thu c ch y u vƠo NSTW. Th nh ng, ngu n thu t tr


2

c p NSTW l i có xu h
không nh ng ph i t ng c

ng gi m d n, đi u nƠy đ t ra thách th c cho t nh

th

ng xuyên v n bi n đ ng theo chi u h

qu n lỦ chi th

ng gia t ng. V y gi i pháp nƠo đ

ng xuyên?

Xu t phát t v n đ trên, đ tài: “Phân tích công tác qu n lý chi
th
c u.

ng xuyên ngân sách nhà n

c t nh B n Tre” đ

c ch n làm nghiên

tài s k t h p gi a lý lu n và th c ti n đ phân tích th c tr ng qu n

lỦ chi th

ng xuyên ngân sách t nh B n Tre. T đó tìm ra nh ng u đi m

c ng nh nh ng v n đ c n ti p t c gi i quy t, trên c s đó tác gi s g i Ủ
m t s gi i pháp nh m t ng c
sách đ a ph


2.2. M c tiêu c th
(1) H th ng c s lý lu n v chi tiêu công, c th lƠ chi th
ngơn sách nhƠ n

ng xuyên

c, h th ng quy trình th c hi n t ch c qu n lỦ chi th

xuyên ngơn sách; các ph

ng

ng th c qu n lý chi tiêu công và lý thuy t v phân

c p chi ngân sách.
(2) Phân tích hi n tr ng qu n lỦ chi th

ng xuyên ngân sách nhƠ n

c

t nh B n Tre giai đo n 2011 - 2014.
(3) Tìm ra nh ng v n đ c n ti p t c gi i quy t nh m g i ý các gi i pháp
đ t ng c

ng qu n lỦ chi th

ng xuyên ngân sách t nh B n Tre trong th i k

n đ nh ngơn sách giai đo n 2016 - 2020.


xuyên ngơn sách t nh B n Tre theo chu trình ngân sách: l p, ch p hành và
quy t toán chi th
1.4. PH

ng xuyên ngơn sách nhƠ n

c.

NGăPHÁPăNGHIÊNăC U

Trên c s lỦ thuy t tác gi xơy d ng khung phơn tích cho công tác qu n
lỦ chi th
th

ng xuyên bao g m các khơu l p, ch p hƠnh vƠ quy t toán chi

ng xuyên ngơn sách; qua s li u th c p tác gi thu th p đ

c, đ c bi t lƠ

s li u d toán, quy t toán thu, chi ngơn sách t nh B n Tre, tác gi s d ng
ph

ng pháp th ng kê mô t , ph

ng pháp so sánh vƠ tham v n Ủ ki n chuyên

gia đ phơn tích th c tr ng qu n lỦ chi th
B n Tre giai đo n n m 2011 - 2014.

c

ng pháp nghiên c u
ng xuyên ngân sách t nh B n Tre.


5

CH
NGă2
C ăS LÝ THUY T VÀ
T NG QUAN CÁC NGHIÊN C UăTR
2.1.ăC ăS

C

LÝ THUY T

2.1.1. Lý thuy t v chi tiêu công
2.1.1.1. Khái ni m
Chi tiêu công lƠ m t trong nh ng thu c tính v n có khách quan c a
khơu tƠi chính công, ph n ánh s phơn ph i vƠ s d ng ngu n l c tƠi chính
công c a nhƠ n
n

c. Nói khác h n, chi tiêu công tr c ti p tr l i cơu h i: "NhƠ

c chi cho cái gì ?" (S

ình ThƠnh, Bùi Th Mai Hoài, 2010).

c

vƠ ph c v nhi m v phát tri n kinh t - xư h i, b o đ m qu c phòng, an ninh.
2.1.1.2.

c đi m c b n c a chi tiêu công

Chi tiêu công có m t s đ c đi m c b n sau đơy (Di p Gia Lu t, 2005)
- i m n i b t c a chi tiêu công lƠ nh m ph c v cho l i ích chung c a
c ng đ ng dơn c

các vùng hay ph m vi qu c gia.

i u nƠy xu t phát t

ch c n ng qu n lỦ toƠn di n c a n n kinh t - xư h i c a nhƠ n

c vƠ c ng


6

chính lƠ quá trình th c hi n ch c n ng đó c a nhƠ n
l

c đư cung c p m t

ng hƠng hóa công c ng kh ng l cho n n kinh t .
- Chi tiêu công luôn g n li n v i b máy nhƠ n



ng th i đó c ng là

ng đ i n đ nh nh : chi l

ng cho

c, chi hàng hóa d ch v công đáp ng yêu c u tiêu dùng

i dơn,…

- Các kho n chi tiêu công c ng mang tính không hoƠn tr hay hoƠn tr
không tr c ti p.
đ vƠ s l

i u nƠy th hi n

ch không ph i m i kho n thu v i m c

ng c a nh ng đ a ch c th đ u hoƠn l i d

kho n chi tiêu công c ng.

i u nƠy đ

t ng h p v kinh t - xư h i c a nhƠ n

i hình th c các

c quy t đ nh b i nh ng ch c n ng


ng xuyên là quá trình phân ph i, s d ng qu ti n t c a nhà

n

c đ đáp ng các nhu c u chi g n li n v i vi c th c hi n các nhi m v

th

ng xuyên c a nhƠ n

c v qu n lý kinh t - xã h i. Chi th

ng xuyên là

nh ng kho n chi mang nh ng đ c tr ng c b n:
. Chi th
máy nhà n

ng xuyên mang tính n đ nh: Xu t phát t s t n t i c a b

c, t vi c th c hi n các ch c n ng, nhi m v c a nhƠ n

c, đòi

h i ph i có ngu n l c tƠi chính n đ nh duy trì cho s ho t đ ng c a b máy
nhƠ n

c. Tính n đ nh c a chi th


ng c a b máy nhƠ n

ho t đ ng có hi u qu thì s chi th
c a nhƠ n

c vƠ yêu c u phát tri n c a xư h i.

ng xuyên g n ch t v i c c u t ch c c a b

c vƠ s l a ch n c a nhƠ n

công c ng: Các kho n chi th
đ ng bình th

ng xuyên g n v i

ng vƠo vi c đ m b o s ho t

c, do đó n u b máy nhƠ n

c g n nh ,

ng xuyên gi m. Ho c nh ng quy t đ nh

c trong vi c l a ch n ph m vi m c đ cung ng các hƠng hóa

công c ng c ng s

nh h


kinh t ho t đ ng và phát tri n m t cách thu n l i. M c đích ho t đ ng c a
đ n v s nghi p kinh t không ph i là kinh doanh l y lãi, do v y ngân sách
nhƠ n

c c n dành m t kho n chi đáp ng cho ho t đ ng c a các đ n v này.

Chi s nghi p kinh t bao g m:
+ Chi s

nghi p nông nghi p, s

nghi p th y l i, s

nghi p ng

nghi p, s nghi p lâm nghi p, s nghi p giao thông, s nghi p ki n thi t th
chính và s nghi p kinh t công c ng khác.
+ Chi đi u tra c b n, đo đ c đ a gi i hành chính các c p.
+ Chi v b n đ , đo đ c c m m c biên gi i, đo đ c l p b n đ vƠ l u
tr h s đ a chính.
+ Chi đ nh canh, đ nh c vƠ kinh t m i.
- Chi qu n lý hành chính nhà n
các c quan hƠnh chính nhƠ n
ng đ n đ a ph

c: là các kho n chi cho ho t đ ng c a

c thu c b máy chính quy n các c p t trung

ng.

ng

ng đ i đ u gi a các tháng trong quý, gi a các quý trong

n m vƠ gi a các n m trong k k ho ch.
- Vi c s d ng kinh phí th

ng xuyên đ

c th c hi n thông qua hai

hình th c c p phát thanh toán và c p t m ng. C ng nh các kho n chi khác
c a ngơn sách nhƠ n

c, vi c s d ng kinh phí th

ng xuyên ph i đúng m c

đích, ti t ki m và có hi u qu .
- Chi th

ng xuyên ch y u chi cho y u t con ng

i, s vi c nên nó

không lƠm t ng thêm tƠi s n h u hình c a qu c gia.
- Hi u qu c a chi th

ng xuyên không th đánh giá, xác đ nh c th


ng đ th c hi n t t ch c n ng qu n lỦ nhƠ n

c duy trì ho t đ ng
c; đ m b o an ninh,

tr t t an toàn xã h i, đ m b o s toàn v n lãnh th qu c gia.
Th c hi n t t nhi m v chi th

ng xuyên còn có Ủ ngh a r t l n trong

vi c phân ph i và s d ng có hi u qu ngu n l c tài chính c a đ t n

c, t o

đi u ki n gi i quy t t t m i quan h gi a tích l y vƠ tiêu dùng. Chi th
xuyên hi u qu và ti t ki m s t ng tích l y v n ngơn sách nhƠ n

ng

c đ chi

cho đ u t phát tri n, thúc đ y n n kinh t t ng tr

ng, nâng cao ni m tin c a

ng

c.

i dân vào vai trò qu n lỦ đi u hành c a nhƠ n


ng kinh t .

2.1.2. Lý thuy t v qu n lý chi tiêu công
2.1.2.1. Khái ni m
Qu n lý chi tiêu công là m t khái ni m ph n ánh ho t đ ng t ch c
đi u khi n vƠ đ a ra quy t đ nh c a NhƠ n

c đ i v i quá trình phân ph i và

s d ng ngu n l c tài chính công nh m cung c p hàng hóa công t t nh t cho
xã h i.
Khái ni m trên cho th y, qu n lý chi tiêu công là ho t đ ng có tính ch
quan c a nhƠ n

c trong vi c t ch c đi u khi n quá trình phân ph i và s

d ng ngu n l c tƠi chính công đ th a mãn nhu c u. Nói khác h n, chi tiêu
công tr c ti p tr l i câu h i nhƠ n
công tr l i câu h i nhƠ n

c chi cho cái gì, còn qu n lý chi tiêu

c chi nh th nào (S

ình ThƠnh vƠ Bùi Th Mai

Hoài, 2005).
2.1.2.2. N i dung qu n lý chi tiêu công
t p trung phơn tích cho n i dung c n nghiên c u, lỦ thuy t v n i

Tr

ng d n l p d toán ngân sách và thông báo s ki m tra

c ngƠy 31/5, Th t

ng Chính ph ban hƠnh ch th v vi c xơy

d ng k ho ch phát tri n kinh t - xư h i vƠ d toán NSNN n m sau.
Tr

c ngƠy 10/6, B TƠi chính ban hƠnh Thông t h

toán ngơn sách nhƠ n
n

ng d n l p d

c vƠ thông báo s ki m tra v d toán ngơn sách nhƠ

c cho các b , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph , c quan khác

trung

ng vƠ U ban nhơn dơn các t nh, thƠnh ph tr c thu c trung
U ban nhơn dơn c p t nh ti p t c h

ng.

ng d n vƠ thông báo s ki m tra


n đ nh ngơn sách); c quan, đ n

v c p trên ph i t ch c làm vi c đ th o lu n v d toán v i các đ n v d
toán ngân sách tr c thu c trong quá trình l p d toán.


12

B TƠi chính ch trì, ph i h p v i B K ho ch vƠ

u t vƠ các B ,

c quan liên quan, t ng h p vƠ l p d toán thu, chi ngơn sách nhƠ n
ph

ng án phơn b ngơn sách trung

u quy n Th t

c, l p

ng trình Chính ph B TƠi chính th a

ng Chính ph báo cáo vƠ gi i trình v i Qu c h i vƠ các c

quan c a Qu c h i theo quy đ nh t i Quy ch l p, th m tra, trình Qu c h i
quy t đ nh d toán ngơn sách nhƠ n

c, ph

ng vƠ m c b sung cơn đ i, m c b
ng cho t ng t nh.

c ngƠy 10 tháng 12, H ND c p t nh quy t đ nh d toán ngơn sách
ng, ph

ng án phơn b d toán ngơn sách c p t nh vƠ m c b sung t

ngơn sách c p t nh cho ngơn sách c p d

i.

C n c vƠo ngh quy t c a H ND c p t nh, S TƠi chính trình UBND
c p t nh quy t đ nh giao nhi m v thu, chi ngơn sách cho t ng c quan, đ n v
tr c thu c t nh; nhi m v thu, chi, t l ph n tr m (%) phơn chia các kho n
thu gi a NSTW và NS P vƠ gi a ngơn sách các c p chính quy n đ a ph

ng;

m c b sung t ngơn sách c p t nh cho t ng huy n.
Sau khi nh n đ

c quy t đ nh giao nhi m v thu, chi ngơn sách c a

UBND c p trên, UBND trình H ND cùng c p quy t đ nh d toán ngơn sách
đ a ph

ng vƠ ph

ng án phơn b d toán ngơn sách c p mình, b o đ m d


n

c

ng l ch.

c th c hi n theo các b

c:

ng án phân b và c p d toán cho đ n v s d ng
c giao d toán ngơn sách, các c quan

đ a ph

ng,

các đ n v d toán c p I ti n hƠnh phơn b vƠ giao d toán chi ngơn sách cho
các đ n v s d ng ngơn sách tr c thu c. C quan tƠi chính th m tra ph

ng

án phơn b vƠ ti n hƠnh c p d toán kinh phí cho đ n v s d ng ngơn sách.
* Ki m soát chi tiêu: H th ng ngơn sách nên đ m b o ki m soát chi
phí có hi u qu . Bên c nh ngu n ngơn sách th c t , m t h th ng th c thi
ngơn sách hoƠn thi n nên bao g m:
. H th ng k toán thích h p/ngơn sách hoƠn thi n. Ngay t giai đo n
đ u c a ti n trình chi tiêu c n ph i theo dõi ch t ch các ho t đ ng cam k t,
th m đ nh, thanh toán vƠ nh ng bi n đ ng gi a các kho n phơn b ngơn

c công b k p th i; nên chu n b cho quá trình


14

th c hi n ngơn sách vƠ m t b n k ho ch ti n m t, c n c vƠo nh ng d toán
ngơn sách vƠ đ a vƠo tƠi kho n cam k t hi n có; nh ng d đoán b sung ph i
đ

c quy đ nh đ y đ vƠ h n ch v m t s l

kho n thanh toán b ng chuy n kho n, ch đ

ng; ki m soát ch t ch các

c chuy n kho n gi a các h ng

m c có ch ng t h p l ; nh ng quy t c v chuy n kho n c n đ
đ y đ đ qu n lỦ linh ho t h n c ng nh có th ki m soát đ

c cung c p

c nh ng h ng

m c ch ch t.
2.1.2.2.3. Công tác quy t toán chi ngân sách nhà n

c

Công tác quy t toán các kho n chi NSNN lƠ công vi c cu i cùng trong

. Th tr

ng các đ n v d toán c p trên có trách nhi m ki m tra vƠ

duy t quy t toán thu, chi ngơn sách c a các đ n v tr c thu c, ch u trách


15

nhi m v quy t toán đư duy t; l p quy t toán thu, chi ngơn sách thu c ph m
vi qu n lỦ g i c quan TƠi chính cùng c p.
. Báo cáo quy t toán c a các đ n v d toán không đ

c đ x y ra tình

tr ng quy t toán chi l n h n thu.
Ch m t khi các yêu c u trên đ
toán các kho n chi th

c tôn tr ng đ y đ thì công tác quy t

ng xuyên c a NSNN m i đ

c ti n hƠnh thu n l i.

ng th i, nó m i t o c s v ng ch c cho vi c phơn tích, đánh giá quá trình
ch p hƠnh d toán m t cách chính xác, trung th c vƠ khách quan.
2.1.2.3. Ph

ng th c qu n lý chi tiêu công

m cđ

c phép chi lƠ bao nhiêu. i m quan tr ng nh t c a h th ng nƠy lƠ quy

đ nh c th m c chi theo t ng kho n m c chi tiêu trong quy trình phơn ph i
ngơn sách nh m b t bu c các c quan, đ n v ph i chi tiêu theo đúng kho n
m c quy đ nh vƠ c ch trách nhi m gi i trình chú tr ng vƠo qu n lỦ các y u t
đ u vƠo. Trong h th ng đó, B TƠi chính đóng vai trò lƠ ng
thông qua vi c t o l p các quy trình c th đ đ
chi tiêu quá m c.
hi n

i ki m soát

c thi t l p đ ng n ch n vi c

i m m nh c a h th ng l p ngơn sách theo kho n m c th

ch lƠ: tính đ n gi n c a nó vƠ kh n ng ki m soát chi tiêu b ng vi c so


16

sánh d dƠng v i các n m tr

c thông qua vi c ghi chép chi ti t các y u t đ u

vào.
Tuy nhiên, ph
nh


ngơn sách trong các chính sách, ch
ch t c a l p ngơn sách theo ch

ng trình có tính c nh tranh.

ng trình lƠ ch

chính sách công cùng v i nh ng b
đ

ng trình - m t m c tiêu c a

c c n thi t đ đ t đ

c phơn lo i theo các kho n m c ch

h có tính t ch c. L p ngơn sách ch

c nó. Ngân sách

ng trình, h n lƠ theo nh ng m i quan
ng trình đòi h i các m c tiêu ch

trình ph i kéo dƠi h n m t n m ngơn sách vƠ ph i đo l
ngh a lƠ đo l

i mm u

ng

ngu n l c tƠi chính công hi u qu . L p ngơn sách theo ch

ng trình t o l p


17

n n t ng c b n đ ti p c n ph

ng th c l p ngơn sách theo k t qu đ u ra

trong qu n lỦ chi tiêu.
2.1.2.3.3. Qu n lý ngân sách theo k t qu
B

c vƠo nh ng n m 80 vƠ 90, h u h t các n

hi n c i cách qu n lỦ ngơn sách h

c phát tri n đư th c

ng vƠo qu n lỦ ngơn sách theo k t qu . S

d nh v y lƠ do s c ép v kinh t , xư h i vƠ chính tr , c th lƠ: thơm h t
ngơn sách gia t ng, tính c nh tranh vƠ toƠn c u hóa, s thi u tin t
công chúng vƠo chính ph , đòi h i v nhu c u hƠng hóa công đ
t phía nhƠ n

ng c a



ngu n l c cho phát tri n KTXH.

i v i các hƠng hóa không mang tính qu c

gia, thì chính quy n đ a ph

ng có hi u qu h n trong vi c phơn ph i vƠ cung

ng hƠng hóa đó (Oates, 1972).

i u nƠy đ

nhi m v chi c a chính quy n đ a ph
vƠ các nhu c u đa d ng c a đ a ph

c kh ng đ nh d a trên n n:

ng có th đáp ng đ

c các s thích

ng vƠ vì v y đ m b o tính hi u qu trong

phơn b ngu n l c. Chính quy n đ a ph

ng có th ra nh ng quy t đ nh t t

nh t v nh ng kho n chi tiêu công ph c v t ng tr