Sáng kiến kinh nghiệm

GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM PHẢI LÀM GÌ
TRONG VIỆC HÌNH THÀNH “NHÂN CÁCH”
CỦA HỌC SINH?

Phụ Lục
Trang
I.

Nhận thức vấn đề ..................................................................................... 2

II.

Những thuận lợi và khó khăn .................................................................. 3

III.

Một số biện pháp thực hiện .................................................................... 4

IV.

Phối hợp giữa GVCN với các lực lượng giáo dục khác ....................... 15

V.

Bài học kinh nghiệm .............................................................................. 21

VI.

Kết luận .................................................................................................. 23

nghiệm mang tính thiết thực đã tích lũy được qua những năm làm công tác chủ

2


Sáng kiến kinh nghiệm
nhiệm. Rất mong được sự trao đổi; đồng tình và góp ý xây dựng của các cấp quản
lý cùng với đội ngũ giáo viên những người làm công tác giáo dục.
II.

NHỮNG THUẬN LI VÀ KHÓ KHĂN
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm trong nhiều năm

qua bản thân tôi nhận thấy rằng: Sản phẩm giáo dục mà chúng ta tạo ra không
thấy trước mắt như bao sản phẩm của các ngành nghề khác. Đặc biệt là sự hình
thành phẩm chất đạo đức của học sinh không phải một ngày, một buổi là có được
mà phải trải qua một thời gian dài rèn luyện, cho nên để đảm nhận công việc này
chúng ta phải thật sự kiên trì, nhẫn nại, chòu khó và phải tốn nhiều thời gian công
sức để tìm hiểu; lắng nghe tâm tư nguyện vọng của từng đối tượng học sinh trong
lớp. Từ đó đề ra kế hoạch, phương pháp giáo dục thích hợp cho từng trường hợp
đặc biệt bằng cả tấm lòng yêu thương, nhân ái của người thầy.
Đầu năm học này, tôi được Ban giám hiệu phân công chủ nhiệm lớp 8A4. khi
tiếp nhận, tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi
- Đa số học sinh nhà gần trường, thuộc đòa phương.
- Hầu hết học sinh có ý thức kỷ luật cao, ngoan, lẽ phép với thầy cô, biết vâng
lời cha mẹ.
- Tích cực tham gia hoạt động phong trào do Đoàn, Đội, trường, lớp tổ chức.
- Phòng học sạch, thoáng mát, cơ sở vật chất đầy đủ trang thiết bò đèn, quạt, bàn
ghế cho học sinh, kể cả ghế ngồi của học sinh khi sinh hoạt dưới cờ.

trong nhà trường; về qui đònh khen thưởng và kỷ luật; về nội qui và cách xếp loại
2 mặt giáo dục; phổ biến đến từng đối tượng học sinh. Ngoài ra, chúng ta cần nắm
và hiểu rõ chức năng và nhiệm vụ cơ bản của giáo viên chủ nhiệm để thực hiện
công tác một cách hiệu quả; tối ưu nhất, có tính thuyết phục dựa trên những luận
cứ, luận chứng rõ ràng.
2. Giáo viên chủ nhiệm nắm chắc về đặc điểm tình hình của lớp để có
cách tổ chức, quản lý, điều phối các hoạt động
- Só số: 39. Trong đó có 20 em nữ và 19 em nam.
4


Sáng kiến kinh nghiệm
- Nắm danh sách lớp, xếp tên học sinh theo thứ tự A, B, C…
- Thành phần gia đình.
Giáo viên chủ nhiệm tiến hành cho học sinh làm lí lòch đầu năm (cần chính
xác: Họ và tên; ngày, tháng, năm sinh; nơi sinh… đúng theo khai sinh; đòa chỉ cụ
thể (khu – ấp – số nhà – xã thường trú hoặc tạm trú hay ở trọ; họ tên cha, mẹ và
nghề nghiệp). Dựa trên cơ sở đó, giáo viên chủ nhiệm cần phải chú ý đến:
- Diện con thương binh (01: Ngô Thò Minh Hiền (1/4)), liệt só, dâ tộc, diện mồ
côi.
- Diện học sinh nghèo hiếu học có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
- Diện gia đình học sinh không hạnh phúc: Cha, mẹ li dò, sống không hợp pháp,
ly thân (Âu: li dò).
- Lập và phân chia học sinh theo đòa bàn cư trú, phân theo từng khu vực.
+ Khu vực thò trấn Dó An (Dành cho học sinh trái tuyến).
+ Khu vực xã Đông Hòa:
 Ấp Tây A .
 Ấp Tây B.
 Ấp Đông.
 Ấp Tân Hòa.

đề quan trọng, đòi hỏi giáo viên phải lên kế hoạch thực hiện rành mạch, cụ
thể theo tuần, tháng, ngày luôn có sự thay đổi gây hứng thú cho các em. Bên
cạnh đó, cần theo dõi học sinh vi phạm. Ghi rõ:
+ Họ và tên học sinh vi phạm.
+ Lỗi học sinh vi phạm.
+ Số lần vi phạm.
+ Mức độ vi phạm dẫn đến mức độ xử lý.
+ Cam kết giữa học sinh – phụ huynh học sinh – cô chủ nhiệm.
6


Sáng kiến kinh nghiệm
(Có ý kiến và chữ ký của phụ huynh học sinh).
- Kẻ thêm bảng danh sách học sinh ở phía sau sổ theo dõi hạnh kiểm hàng tuần
(A+, A, B, C, D).
4. Tổ chức tiết sinh hoạt chủ nhiệm đầu năm
Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn cho học sinh xây dựng lớp học thành đơn vò tập
thể xã hội chủ nghóa, phát huy khả năng tự giác, tự quản của học sinh theo đúng
tinh thần đổi mới phương pháp giáo dục. Do đó, ngay tiết sinh hoạt đầu năm giáo
viên cần vạch ra, đònh hướng nhằm giúp các em thể hiện tinh thần trách nhiệm
mạnh dạn phê và tự phê giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Do đó, cần phải ổn đònh nề
nếp tổ chức lớp ngay từ tiết sinh hoạt này như sau:
- Bầu ban cán sự – giao nhiệm vụ
+ Lớp trưởng.
+ Lớp phó học tập.
+ Lớp phó lao động.
+ Lớp phó văn thể mỹ.
+ Cán sự bộ môn: Toán – Tiếng Anh – Văn – Hóa - Lý – Sinh – Sử – Đòa –
GDCD – Họa – Nhạc – Thể dục (nhằm theo dõi về tình hình học tập của từng
giờ để báo cáo kòp thời đến giáo viên chủ nhiệm).

quyết đònh số 1118/QĐ của Bộ Trưởng Bộ giáo dục ký ngày 02/12/1987.
5. Tổ chức họp phụ huynh học sinh đầu năm
Với cơ chế thò trường hiện nay làm thay đổi bộ mặt của đất nước về kinh tế
cũng không ít có sự tác động tiêu cực làm sa sút về nhân cách đạo đức của con
người mà trong đó có cả học sinh chúng ta. Vâng, trên thực tế cho thấy các em ở
lứa tuổi 14 – 15 có những thay đổi về tâm sinh lý, thích bắt chước, đua đòi, thích
chơi hơn là học và cũng dễ bò lôi kéo trước những cám dỗ của bạn bè xấu. Trước
8


Sáng kiến kinh nghiệm
tình hình chung như vậy, nhiều bậc phụ huynh rất quan tâm lo lắng cho con em
mình. Đây cũng là nỗi bâng khuân, trăn trở của mọi người thầy từ các cấp trong
nhà trường. Cho nên việc tổ chức phiên họp phụ huynh học sinh đầu năm là vấn
đề cần thiết, đó là chìa khóa mở ra cánh cửa của mối liên hệ giữa gia đình – nhà
trường và xã hội nhằm giáo dục cho con em mình ngày càng tốt hơn.
Để buổi họp được thành công tốt đẹp, giáo viên chủ nhiệm cần tiến hành một
số công việc sau:
- Viết thư mời vào sổ liên lạc và nhờ học sinh gởi về phụ huynh. Yêu cầu các
em nhắc nhở phụ huynh đi đầy đủ, đúng giờ và chỉ xét cho những trường họp
vắng có lí do chính đáng rồi liên hệ trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm ngay
ngày hôm sau tại trường (hoặc thông qua liên lạc bằng điện thoại).
- Tổ chức phiên họp:
Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được một số nội dung sau:
+ Điểm danhh: Giáo viên chủ nhiệm thu lại sổ liên lạc từ phụ huynh.
+ Phổ biến bằng văn bản qui đònh về:
 Nội qui trường.
 Những thuận lợi và khó khăn của lớp.
 Thông báo các khoản thu đầu năm.
+ Phổ biến về nội qui lớp và bảng điểm thi đua cá nhân. Xin ý kiến đóng góp

b) Hoạt động 2
- Tổ trưởng thu sổ tự rèn nộp lại cho giáo viên chủ nhiệm (phải có chữ ký của
phụ huynh học sinh hàng ngày).
- Lớp trưởng tổng hợp các mặt nêu trước lớp: Về học tập (lớp phó học tập báo
cáo), về chuyên cần (lớp trưởng báo cáo), về nề nếp, việc thực hiện nội qui
(đội sao đỏ báo cáo), vệ sinh (lớp phó lao động báo cáo), công khai tài chính
(thủ q báo cáo), về văn – thể – mỹ (lớp phó văn – thể – mỹ báo cáo).
10


Sáng kiến kinh nghiệm
 Cử thư kí lớp ghi biên bản họp hàng tuần.
- Lớp trưởng thông qua bảng xếp loại thi đua giữa các tổ – cá nhân, thông báo
trước lớp.

(Lớp trưởng thực hiện việc sơ kết tuần)

11


Sáng kiến kinh nghiệm
(Lớp phó học tập thực hiện việc sơ kết tuần)

Tổ

Điểm trừ

Điểm cộng

Họ và tên học sinh

phục? Tương tự đối với tổ yếu – chủ yếu ở những mặt nào? Hướng khắc phục?

12


Sáng kiến kinh nghiệm
Đồng thời tuyên dương những cá nhân xuất sắc và phê bình những cá nhân chưa
tốt – nêu lên hình thức kỷ luật tương ứng.
c) Hoạt động 3: Nhận xét đánh giá của giáo viên chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm cần nêu lên được sự tiến bộ của các em cụ thể ở những
mặt nào? Đồng thời động viên các em cố gắng tích cực trong việc phát huy các
khả năng và năng lực sẵn có của mình. Bên cạnh đó nhắc nhở những học sinh vi
phạm, thi hành kỷ luật nghiêm khắc đối với các em đó tránh tình trạng ‘Trống
đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Thực hiện đến nơi đến chốn để các em khác không
bắt chước bạn bò kỷ luật.
d) Hoạt động 4: Lập kế hoạch hoạt động tuần tới
- Lập kế hoạch hoạt động của lớp theo kế hoạch của nhà trường, Đoàn, Đội đề
ra.

(Lớp đang đóng góp ý kiến trong tiết SHCN)

- Phân công thực hiện

13


Sáng kiến kinh nghiệm
e) Hoạt động 5: Giáo viên chủ nhiệm trả lời những thắc mắc của học sinh khi
các em có nhu cầu. Sau đó lớp phó văn – thể – mỹ tập bài hát tập thể cho
lớp (hoặc cùng cả lớp hát).

chuẩn bò sẵn.

(Các em đang tổ chức tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp)
c) Hoạt động 3
Thư kí thông qua biên bản và tổng kết diểm cho từng tổ (hoặc từng đội).
d) Hoạt động 4
- Dẫn chương trình công bố kết quả chung cuộc và đội thắng, cá nhân xuất sắc…
- Mời đại diện (đại biểu) lên phát thưởng.
f) Hoạt động 5: Kết thúc hoạt động
15


Sáng kiến kinh nghiệm
Dẫn chương trình mời đại biểu phát biểu ý kiến và giáo viên nhận xét buổi
sinh hoạt về ưu – khuyết điểm để có hướng khắc phục cho những lần sau.
IV.

PHỐI HP GIỮA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM VÀ CÁC LỰC LƯNG
GIÁO DỤC KHÁC

1. Phối hợp cùng giám thò
Song song với hoạt động học tập, sinh hoạt; tham gia phong trào trong nhà
trường. Sau những giờ học căng thẳng là giờ nghỉ giải lao, các em được tự do vui
chơi thoải mái, tinh nghòch. Bởi tính hiếu động mà học sinh không nghó đến hậu
quả có khi xảy ra tai nạn, có khi các em trốn học… Chính vì thế, giáo viên chủ
nhiệm cần phối hợp một cách chặt chẽ với giám thò để tiếp nhận thông tin của cá
nhân; của lớp một cách kòp thời nhằm hạn chế đến mức tối đa những điều đáng
tiếc có thể xảy ra.
Ví dụ: Em Nguyễn Hồng Phụng thường xuyên đi học trễ, trốn tiết, nghỉ học
không phép nhiều và bò nêu tên trước cờ. Được biết tin này do Giám thò báo lại,

trong đó có con em chúng ta.
Ví du: Em Trần Quốc Huy là một học sinh cá biệt lưu ban, học yếu nhưng đua
đòi, xài tiền rất nhiều, tập theo thói hư tật xấu của một số bạn ngoài trường chẳng
hạn: hút thuốc, đi xe máy ngoài đường. Bạn thường xuyên nói dối cha mẹ và thầy
cô. Qua thăm dò tình hình, qua liên lạc với phụ huynh thì được biết rằng em này
thuộc con nhà khá giả, cha mẹ có chức vụ, nuôn chiều con cái một cách vô ý
thức, ít quan tâm đến việc học hành của con ở trường hay ở nhà. Có lần tôi tìm
đến gặp mẹ em Huy với lý do: Mời phụ huynh em đến trường gặp Ban giám hiệu
giải bày lý do hoàn cảnh gia đình để có thể nhà trường xem xét miễn giảm học
phí (vì nhắc nhở em nhiều lần mà vẫn chưa đóng học phí). Thật bất ngờ lẫn cha
cả mẹ em Huy và cả tôi, theo mẹ em đã nói “Cho tiền em đóng học phí ngay từ

17


Sáng kiến kinh nghiệm
bữa thứ hai tập trung trước khi tựu trường”. Thế thì hỏi ra mới biết em đem tiền
đó dùng vào mục đích khác: Hút thuốc, chơi game.
Qua lần này, tôi cũng trao đổi với phụ huynh của em nhằm giúp em sửa đổi
thành người tốt, có ích cho gia đình và xã hội đồng thời giúp tôi làm tốt công tác
của mình. Trường hợp em Huy, đề nghò em và phụ huynh làm cam kết với giáo
viên chủ nhiệm, Ban giám hiệu nhà trøng. Đến nay em Huy đã có tiến bộ.
Ví dụ: Em Hồ Lê Hữu Lam Đa và em Nguyễn Thò Hồng Thương. Khi trao đổi với
phụ huynh, tôi hiểu thêm về 2 em này đã cố gắng vượt khó trong học tập, vượt
khó phát huy năng lực sáng tạo trong học tập và hoạt động. Các em tự tổ chức,
sắp xếp góc học tập ở nhà, tự tìm tòi sách, báo hay thu nhặt thêm kiến thức cho
kho tàng văn hóa của mình thêm phong phú. Đối với em Hồng Thương thì em còn
biết kết hợp thêm với các bạn tổ chức thành nhóm, đôi bạn học tập giúp nhau học
giỏi.


có khắc phục khuyết điểm và tiến bộ rõ rệt.
Ví dụ: Trong giờ Vật Lý, Sinh học, giáo viên bộ môn nhận xét, xếp loại tiết B,
lớp ồn… Thật sự tôi rất khó xử lý cá nhân nào gây ra với lý do chung chung. Trong
cuộc họp của Ban cán sự lớp về tổng kết hàng tuần, yêu cầu Ban điều hành chỉ ra
19


Sáng kiến kinh nghiệm
cá nhân, tổ nào vi phạm để tiết sinh hoạt chủ nhiệm phê bình những học sinh đó
bằng hình thức cảnh cáo, nếu còn tái phạm nữa thì viết thư mời phụ huynh
(thường các em rất sợ cô chủ nhiệm mời phụ huynh; qua một số lần tâm sự cùng
các em được biết điều đó). Giáo viên chủ nhiệm xử phạt thật nghiêm khắc không
vò nể cá nhân nào? Vì thế ở những tiết sau lớp học tốt, ngoan. Đồng thời, tôi cũng
gặp giáo viên bộ môn để hiểu rõ hơn về tình hình của lớp một cách chính xác để
có chứng cớ nói với các em thì mới có sức thuyết phục, xong yêu cầu (đề nghò)
giáo viên bộ môn nhận xét cụ thể từng tiết học về những học sinh nào vi phạm và
nhất là không nên nhận xét chung chung như thế.
4. Phối hợp cùng Đoàn – Đội – Thư viện – Thiết bò
- Kết hợp cùng Tổng phụ trách lên kế hoạch hoạt động trong tuần, tháng, học kỳ
qua các văn bản cụ thể. Tổ chức cho học sinh tham quan nhằm giúp học sinh
hiểu rõ hơn những bài học cô động trên lớp mang tính chất thực tiễn; tham gia
các cuộc thi do Đội tổ chức như thi nghi thức đội (22/12), thi đố em (Văn – Sử
– Đòa), thi văn nghệ (20/11)….

(Tiết mục văn nghệ của lớp trong đêm hội diễn văn nghệ

20


Sáng kiến kinh nghiệm

- Cảnh cáo toàn trường: Những học sinh mắc khuyết điểm sau: Ăn cắp hoặc ăn
cướp trong và ngoài nhà trường, vô lễ với thầy cô…
V.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Qua quá trình làm công tác chủ nhiệm, với những thành quả đã gặt hái được,

bản thân tôi rút ra được bài học kinh nghiệm sau:
- Phải thương yêu, gần gũi, quan tâm lo lắng các em như những đứa con yêu q
của mình như học sinh đã nói “Cô như mẹ Âu cơ có hàng ngàn người con”.
Thiết nghó, nếu con của mình đến trường mà không chòu học, không có đạo
đức thì hậu quả thật đáng sợ, tương lai các em đi về đâu? Bởi có đi học, mở
mang tri thức thì dù ít hay nhiều chúng ta cũng góp phần xây dựng xã hội phồn
vinh. Vì thế hãy thể hiện hết khả năng và tinh thần trách nhiệm của mình để
việc giáo dục này đạt kết quả cao hơn.
- Một yếu tố không thể thiếu là: Tôi luôn trau dồi, tìm kiếm, trao đổi kinh
nghiệm với các bạn đồng nghiệp, xây dựng nên phương pháp giáo dục thích
hợp, kòp thời uốn nắn, sửa chữa những sai lầm của các em, giúp các em nhận
ra lỗi và có hướng khắc phục. Bên cạnh đó phát huy những tài năng sẵn có vốn
“Cây nhà, lá vườn” của các em học sinh, nâng cao ý thức tự giác, tự quản.
- Nghiêm túc – liên tục thực hiện đúng qui đònh các kế hoạch đã đề ra; nghò
quyết của lớp. Tránh tình trạng “Đầu voi, đuôi chuột”. Sẽ phản tác dụng nếu
giáo viên chủ nhiệm không thực hiện đúng yêu cầu này. Đây cũng là một yếu
tố giúp giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt công tác “dạy người” trong nhà
trường.
- Bản thân giáo viên chủ nhiệm phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Muốn vậy, người thầy phải gương mẫu chấp hành tốt mọi điều mình đã đề ra.
Vì vốn các em thích học theo người lớn, thích bắt chước nên trong tư duy các

22

KẾT LUẬN
23


Sáng kiến kinh nghiệm
Là học sinh trung học cơ sở, các em được tu dưỡng đạo đức tốt để có cách lựa
chọn cho tương lai của mình đúng đắn và phù hợp. Bởi vậy, giáo viên cần hướng
cho các em xác đònh thái độ đúng đắn trong học tập, có hoài bảo trở thành nhân
tài trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, luôn thực hiện tốt năm
đều Bác Hồ dạy, có quyết tâm là con ngoan, trò giỏi xứng đang là Đội viên tốt,
Đoàn viên ưu tú, là cháu ngoan Bác Hồ, là công dân tốt sau này. Song để làm tốt
công tác chủ nhiệm tôi nhận thấy một số mặt mạnh đã thể hiện và vẫn còn một
số hạn chế như sau:
1. Mặt mạnh
- Giáo viên chủ nhiệm phát huy được vai trò cố vấn cho học sinh, phát huy được
khả năng sáng tạo của học sinh.
- Chỉ đạo trong việc kết hợp với Ban cán sự lớp.
- Chọn được lực lượng Ban cán sự điều hành có năng lực, nhiệt tình trong hoạt
động.
- Hoàn thành và thực hiện đầy đủ qui chế, hồ sơ sổ sách do Ban giám hiệu qui
đònh.
- Có tư cách, uy tín, tác phong sinh hoạt đối với học sinh.
- Xây dựng được mối quan hệ tốt giữa giáo viên và học sinh, giữa gia đình và
nhà trường.
2. Mặt hạn chế
- Đôi khi con giao khoán cho Ban cán sự (Ban tổ chức) tự sơ (tổng) kết trong các
tiết thứ 5 ngày thứ 6.
- Vẫn còn vài học sinh học yếu trong học kì I. Trong học kì II tôi cố gắng theo
dõi các em này thêm để đưa kết quả học tập đạt yêu cầu.
Trên đây là những điều tôi đã làm và mong muốn sẽ tốt hơn trong các năm

........................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................

25